Deprem, yer sarsıntısı, seizma veya zelzele, yer kabuğunda beklenmedik bir anda ortaya çıkan enerji sonucunda meydana gelen sismik dalgalanmalar ve bu dalgaların yeryüzünü sarsması olayıdır. Sismik aktivite ile kastedilen, meydana geldiği alandaki depremin frekansı, türü ve büyüklüğüdür. Depremler sismograf ile ölçülür. Bu olayları inceleyen bilim dalına da sismoloji denir. Depremin büyüklüğü Moment magnitüd ölçeği ile belirlenir. Bu ölçeğe göre 3 ve altı büyüklükteki depremler genelde hissedilmezken 7 ve üstü büyüklükteki depremler yıkıcı olabilir. Sarsıntının şiddeti Mercalli şiddet ölçeği ile ölçülür. Depremin meydana geldiği noktanın derinliği de yıkım kuvveti üzerinde etkilidir, bu sebepten yeryüzüne yakın noktalarda gerçekleşen depremler daha çok hasara neden olmaktadır.
Tsunami [Japoncada liman dalgası anlamına gelen "津波" (つなみ) sözcüğünden] ya da dev dalga, okyanus ya da denizlerin tabanında oluşan deprem, gök taşı düşmesi, deniz altındaki nükleer patlamalar, yanardağ patlaması ve bunlara bağlı taban çökmesi, zemin kaymaları gibi tektonik olaylar sonucu denize geçen enerji nedeniyle oluşan uzun periyotlu deniz dalgalarıdır. Ayrıca kasırgalar da tsunamiye neden olabilir. Önceleri tsunami dalgalarına gelgit dalgaları da denmiştir. Tsunamilerin %80'i Pasifik Okyanusu'nda gerçekleşir.
Richter ölçeği ya da yerel magnitüd ölçeği, sismolojide kullanılan, dünya genelinde meydana gelen depremlerin aletsel büyüklüklerini ve sarsıntı oranını belirleyen ve sınıflara ayıran uluslararası ölçüm birimidir. Günümüzde, özellikle büyük ölçekli depremlerde, moment magnitüd ölçeği, Richter'in (Rihter) yerini almıştır.
1766 İstanbul depremi, Marmara Denizi'nin doğusunda 22 Mayıs 1766 Perşembe sabahı olmuş büyük bir depremdir. Deprem İzmit'ten Tekirdağ'a kadar uzanan geniş bir alanda etkili olmuştur. Tsunami yaratmış, bu alanda önemli hasarlar meydana gelmiştir. 4.000'den fazla kişi ölmüştür.
1906 San Francisco depremi San Francisco, CA ve Kuzey Kaliforniya'yı 18 Nisan 1906 Çarşamba günü yerel saate göre sabaha karşı 5.12'de vuran yüksek şiddetli depremdir. Depremin büyüklüğü genel olarak 7,9 Mw kabul edilir. Buna karşın depremin büyüklüğü en az 7,7 Mw en fazla 8,25 Mw olarak ileri sürülmüştür. Esas sarsıntı merkezi şehrin 2 mil (3 km) uzağında, denizdeki Mussel Kayalıkları'dır. Bölge; San Andreas Fay Hattı'ndan kaynaklanan bu depremle kuzey-güney doğrultusunda 296 mil (477 km) ikiye ayrılmıştır. Sarsıntı Oregon'dan Los Angeles'a; hatta denizden oldukça uzak olan Nevada'nın merkezine kadar geniş bir alanda hissedilmiştir. Deprem ve sonucunda oluşan büyük yangın, Amerika Birleşik Devletleri tarihinde meydana gelen en kötü doğal afet olarak kabul edilir. Deprem ve bunun sonucunda oluşan yangın sebebiyle ölenlerin sayısının 3.000'den fazla olduğu tahmin edilmiştir. Bu rakam Kaliforniya tarihinde bir doğal afetten dolayı ölen en fazla kişi sayısıdır. Depremin ekonomik etkileri, yakın geçmişte meydana gelen Katrina Kasırgası ile benzerlik göstermektedir.
2010 Şili Depremi Şili'nin Maule Bölgesi sahilinde meydana geldi. 27 Şubat, 2010, 03:34 Yerel zaman, Moment magnitüd ölçeğinde 8.8 büyüklüğünde ve yaklaşık üç dakika süren bir deprem. Sarsıntıyı en kuvvetli hisseden şehirler- Mercalli şiddet ölçeği VIII (yıkıcı)- Talcahuano, Arauco, Lota, Chiguayante, Cañete ve San Antonio idi. Deprem Şili'nin başkenti Santiago'da Mercalli şiddetli ölçeğine göre VII olarak hissedildi. Sarsıntı, Arjantin'in pek çok şehrinde Buenos Aires, Córdoba, Mendoza ve La Rioja'da hissedildi. Sarsıntılar kuzeyde hissedildiği kadar Peru'nun güneyindeki şehri Ica'da da hissedildi. Tsunami alarmı 53 ülkede yayımlandı, ve tsunami Şili'nin Valparaíso denizinde 2.6 m yüksekliğinde kayıt edildi. Başkan Michelle Bachelet bir "Felaket durumu" ilan etti. Ayrıca ölülerin en az 723 kişi olduğunu teyit etti. Çok kişinin kayıp olduğu rapor edildi. Sismologlar, depremin çok kuvvetli olması nedeniyle gün uzunluğunu 1,26 mikro saniye kısalttığını ve dünyanın dönüş eksenini 3 inç veya 2,7 milyarsaniye oynattığını tahmin etmekteler. Depremin merkezi, Maule Bölgesi sahilinde, Curanipe'nin yaklaşık 8 km batısı ve Şili'nin ikinci en büyük şehri Concepción'ın 115 km kuzey-kuzeydoğusu. Deprem ayrıca, deprem merkezine yaklaşık 4.700 mil (7.600)km uzaklıktaki Birleşik Devletler New Orleans'ın kuzeyindeki Pontchartrain Gölü'nde durgun dalgaya sebep oldu.
Bu liste, Türkiye'de ve etkisini gördüğü yakın çevrelerde şu ana kadar yaşanmış en şiddetli depremleri barındırmaktadır.
2011 Tōhoku depremi ve tsunamisi, 11 Mart 2011 tarihinde, merkez üssü Japonya'nın Tōhoku bölgesindeki Oshika Yarımadası'nın 72 km doğusunda, Pasifik Okyanusu'nda 9,1 büyüklüğünde meydana gelen deprem. Yaklaşık 6 dakika süren deprem bazı bölgelerde 40.5 metreye kadar ulaşan tsunamiye neden oldu. Tsunami dalgaları saatte 500 km hızla 6.372 km uzaklıktaki Amerika Birleşik Devletleri'nin Hawaii adalarını vurdu. Yerin 29 km derinliğinde olan deprem, yerel saatte 14.46'da gerçekleşti. Japonya hükûmeti, felaketi resmi olarak Büyük Doğu Japonya depremi olarak adlandırdı.
2010 Mentawai depremi ve tsunamisi, 25 Ekim 2010'da Sumatra adasının batı kıyısında saat 21:42 moment magnitüd ölçeğiyle 7.8 şiddetinde meydana gelen bir depremdir. Bu deprem 2004 tsunamisinden sonraki en felaketli depremidir. Deprem sonrasında Bengkulu ve Batı Sumatra kıyıları ve Mentawai Adaları sularla kaplanmıştır.
2017 Ege Denizi depremi, 21 Temmuz 2017 tarihinde merkez üssü Türkiye'nin Muğla ilinin Bodrum ilçesinin 10 km güneydoğusunda ve Yunanistan'ın İstanköy adası açıklarında yerin 5 km altında richter ölçeğine göre 6.6 Mw büyüklüğünde meydana gelen deprem.
21 Ağustos'ta Venezuela'nın kuzey kıyılarında yaklaşık 7,3 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Caracas'ta tahliyelere neden olan deprem, Kolombiya, Guyana, Grenada, Barbados, Saint Vincent ve Grenadinler ve Saint Lucia'yı salladı. Depremden etkilenen, merkeze 100 mil uzaklıktaki Trinidad ve Tobago'da, kısa süreli telefon ve elektrik kesintileri yaşandı. Pasifik Tsunami Uyarı Merkezi tsunami potansiyeli konusunda uyarıda bulunulmuş olsa da, bir tsunami beklenmemektedir ve sahil şeridinde tsunami dalgaları için bir uyarı yayınlanmıştır.
2019 Cotabato depremleri, Ekim 2019'da Filipinler'deki Mindanao adasındaki Cotabato eyaletini vuran deprem serisiydi. Depremlerin üçü magnitüd ölçeği ile 6,0 şiddetinde VII. seviye Mercalli şiddetindeydi. Meydana gelen depremler neticesinde 30'dan fazla kişi öldü ve 700 kişi yaralandı.
2020 Jamaika Depremi, 28 Ocak'ta Jamaika ve Küba arasında gerçekleşen 7,7 Mw büyüklüğünde deprem. Depremin merkez üssü Montego Bay'in 83 mil kuzeyindeydi. Pasifik Tsunami Uyarı Merkezi tarafından bir tsunami uyarısı verildi ancak bu uyarı daha sonra geri çekildi. Meksika'daki Yucatán Yarımadası'nda da hafif sarsıntı hissedildiği bildirildi. Bu deprem, 1946'dan beri Karayipler'de gerçekleşen en büyük deprem oldu.
1964 Alaska depremi, 27 Mart 1964 tarihinde merkez üssü Amerika Birleşik Devletleri'nin Alaska eyaletinin güney kıyılarında 9.2 Mw büyüklüğünde meydana gelen deprem. Saat 17.36'da meydana gelen deprem, 1960'ta yaşanan Şili depreminden sonra yeryüzündeki en büyük ikinci deprem olarak kayıtlara geçti. Deprem, dört dakika otuz sekiz saniye sürdü ve Alaska kıyılarında 67 metre yüksekliğe kadar ulaşan tsunami meydana getirdi. 131 kişinin hayatını kaybetmesine sebep olan deprem yaklaşık 311 milyon dolarlık hasar oluşturdu.
447 Konstantinopolis depremi, 447'de Konstantinopolis ve çevresindeki bölgeyi etkileyen büyük bir depremdir. Yakın zamanda tamamlanıp Konstantinopolis Surları'na eklenen Theodosius Surları'nda ciddi hasara neden oldu, 57 kuleyi ve geniş sur duvarlarını yok etti. Bu yıllarda Tanrının Kırbacı Attila, Roma ve Konstantinopolis'u tehdit ettiği için surların önemli bir kısmının yıkılması, kentte paniğe yol açtı; şehir sakinleri, bu tehdidi önleyebilmek için gece gündüz çalışarak surları birkaç ayda tamir etti.
Aşağıda, 21. yüzyılda meydana gelen önemli depremlerin bir özeti bulunmaktadır. Ölümler açısından, 2004 Hint Okyanusu depremi yaklaşık 227.898 ölümle en yıkıcı olaydı, ardından yaklaşık 160.000 ölümle 2010 Haiti depremi, 87.587 ölümle 2008 Sichuan depremi, 87.351 ölümle 2005 Keşmir depremi ve en az 59.259 ölümle sonuçlanan 2023 Kahramanmaraş depremleri gelir.
1946 Aleut Adaları depremi, 1 Nisan 1946'da Alaska'nın Aleut Adaları yakınlarında meydana geldi. 8.6, 9.3 or 7.4 olarak ölçülen deprem Mercalli şiddet ölçeği'ne göre VI (Güçlü) seviyede bir depremdi. Depremde 165–173 kişi ölçüş ve 26 milyon doalrlık hasar meydana gelmiştir. Fay boyunca deniz tabanı yükselerek yükseklikleri 14–42 m (45–138 ft) arasında değişen çok sayıda yıkıcı dalgaya sahip Pasifik çapında bir tsunamiyi tetikledi. Tsunami, Alaska'nın Unimak Adası'ndaki Scotch Cap Deniz Feneri'ni yıkarak beş deniz feneri bekçisinin tamamını öldürdü. Aleutian Adası Unimak'taki yıkıma rağmen, tsunaminin Alaska ana karası üzerinde neredeyse fark edilmecek kadar az etki göstermiştir.
1707 Hōei depremi,, 28 Ekim 1707 tarihinde merkez üssü Japonya'nın güneydoğusu olan 8.7 Mw büyüklüğünde meydana gelen deprem. Sarsıntı, 2011 Tōhoku depremi ve tsunamisine kadar Japonya tarihinin en büyük depremi olarak kayıtlara geçti. Güneybatı Honşū, Shikoku ve güneydoğu Kyūshū'da orta ve şiddetli hasara neden oldu. Deprem ve bunun sonucunda oluşan yıkıcı tsunami sonucu 5.000'den fazla kişi hayatını kaybetti ve on binlerce ev yıkıldı. Tahmini büyüklüğü 8,6 Ml veya 8,7 Mw olan bu deprem, Nankai mega bindirmesinin tüm bölümlerinin aynı anda kırılmasına neden oldu. Ayrıca, Fuji Dağı'nın 49 gün sonra son patlamasını tetikledi. Deprem adını, Japonya'da Mart 1704'ten Nisan 1711'e kadar olan yılları kapsayan dönemi adlandırmak için kullanılan Hōei (宝永)'den almaktadır.
18 Aralık 2023'te 23:59:30 CST civarında, Çin'in Gansu eyaletindeki Jishishan ilçesinde 5,9-6,2 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Sığ bindirme fay depremi, Gansu ve Qinghai eyaletleri arasındaki sınırda yoğun nüfuslu bir bölgeyi vurdu. Her iki ilde de en az 149 kişi öldü, 982 kişi yaralandı ve 2 kişi de kayıp. Bu, Çin'in 2014 Ludian depreminden bu yana en ölümcül depremi oldu.
2024 Noto Yarımadası depremi, 1 Ocak 2024'te merkez üssü Japonya'nın Ishikawa prefektörlüğü'nün Noto Yarımadası'nda bulunan Suzu şehrinin 7 km kuzeybatısı olan, 7.5 Mw büyüklüğünde meydana gelen deprem. Japonya yerel saati ile 16.10'da meydana gelen sarsıntı sonucu Japonya Denizi boyunca 6.58 m'ye varan tsunami meydana meydana geldi.