İçeriğe atla

Aragonca

Aragonca
aragonés
BölgeAragon (kuzey ve orta Huesca ve kuzey Zaragoza)
EtnisiteAragonlular
Konuşan sayısı25,500  (2011)
Dil ailesi
Dil kodları
ISO 639-2arg
ISO 639-3arg
Coğrafi dağılım

Aragonca (aragonés), İspanya'nın Aragona Özerk Topluluğu'nda yer alan Pireneler'in vadilerinde yaklaşık 10.000 kişi tarafından anadil olarak konuşulan bir Latin dilidir. Dil Navarro-Aragonca olarak bilinen Orta Çağ dilinin günümüze İspanyolcadan farklı bir şekilde ulaşmış tek formu olup, ana dil olarak Somontano de Barbastro, Jacetania, Alto Gállego, Sobrarbe ve Ribagorza idari bölgelerinde (comarca) konuşulmaktadır. İkinci dil olarak bu dili kullananlar ile toplam konuşur sayısı yaklaşık 30.000 kişidir.[1]

Dil Ribagorça bölgesinde Katalanca ile etkileşimde bulunmuştur. Aragonca, bölgede İspanyolca etkisinde kaldığı için yok olma tehlikesi ile karşı karşıyadır. 1997'de kabul edilen bir yasaya göre İspanya'daki bazı azınlık dillerine eğitim hakkı verilmesi dolayısıyla Aragonca anaokul ve ilkokullarda seçmeli bir şekilde alınabilmektedir, ancak tüm bölgede Aragonca dersleri alan ilkokul öğrencisi sayısı 2014-15 eğitim yılında 320 olmuştur.[2]

Aragonca 12. yüzyıl civarına kadar yazılmamış,[3] 1500'lerden sonra ise bölgedeki egemen dil İspanyolca (Kastilyanca) haline gelmiştir. Bu dönemden sonra Aragonca genellikle bir köy dili olmuştur.[4]

Kaynakça

  1. ^ [1] 11 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Report about Census of population 2011 of Aragonese Sociolinguistics Seminar and University of Zaragoza
  2. ^ Martínez Cortés, Juan Pablo; Paricio Martín, Santiago J. (2017). The Aragonese language in education in Spain (Mercator dossier) (PDF). ISSN 1570-1239. 30 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Aralık 2019. 
  3. ^ "I Curso sobre lengua y literatura en Aragón: (Edad Media)". 26 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2019. 
  4. ^ Vespertino Rodríguez, Antonio, El aragonés de la literatura aljamiado-morisca (PDF), 27 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 9 Aralık 2019 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İspanya</span> Afrikada toprakları bulunan güneybatı Avrupada bir ülke

İspanya (İspanyolca:

<span class="mw-page-title-main">Zambiya</span> Güney Afrikada bulunan bir ülke

Zambiya ya da resmî adıyla Zambiya Cumhuriyeti, Afrika kıtasının güney bölümünde denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Ülke Zambiya ismi ile bağımsızlığını kazanmadan önce Kuzey Rodezya adı ile 1924'ten 1964 yılına kadar Birleşik Krallık sömürgesi olmuş ve bu tarihten sonra da Birleşik Krallık'ın himayesi altına girmiştir. Ülkenin Angola, Kongo DC, Tanzanya, Malavi, Mozambik, Zimbabve, Namibya ve Botsvana'ya sınırı bulunmaktadır. Ülkenin ismi Zambezi nehrinden oluşturulmuştur. Zambiya, 24 Ekim 1964 tarihinde Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını kazanmıştır. Ülkenin başkenti Lusaka'dır.

<span class="mw-page-title-main">Katalonya</span> İspanyaya bağlı İber Yarımadası’nın kuzeydoğusunda yer alan özerk bölge

Katalonya, İspanya'ya bağlı İber Yarımadası'nın kuzeydoğusunda yer alan özerk bölge. Katalonya 4 ilden oluşmaktadır: Barselona, Girona, Lleida ve Tarragona. Barselona, en büyük şehir ve başkenttir; İspanya'nın 2. en nüfuslu belediyesi ve Avrupa Birliği içerisindeki en yoğun nüfuslu 17. kentsel alandır.

<span class="mw-page-title-main">Paraguay</span> Güney Amerikada ülke

Paraguay Cumhuriyeti, Güney Amerika'da bir ülkedir. Denize kıyısı olmayan bir ülke, güneyi ile güneybatısında Arjantin, kuzeyi ile kuzeydoğusunda Brezilya, kuzeybatısında ise Bolivya ile çevrelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ekvator Ginesi</span> Sahraaltı Afrika ülkesi

Ekvator Ginesi ya da resmî adıyla Ekvator Ginesi Cumhuriyeti, Afrika kıtasında Atlantik Okyanusu kıyısında bulunan bir ülke. Sahraaltı Afrikasında yer alan ülke, kıtanın en küçük ülkelerinden biridir. Ülke anakara ve adalar olmak üzere iki ayrı bölümden oluşmaktadır. Ülkenin Mbini olarak adlandırılan anakarası kuzeyde Kamerun, güneyde ve doğuda Gabon ile komşu konumdayken, batıda Atlas Okyanusu bulunmaktadır. Anakaranın güneybatısında Gabon açıklarında bulunan Annobón adası Ekvator çizgisinin 156 km güneyinde yer alırken, ülkenin başkenti Malabo'nun da bulunduğu Bioko adası anakaranın kuzeybatısında Kamerun açıklarında yer almaktadır. Kıyıya yakın bölgelerde bulunan Corisco, Elobey Grande ve Elobey Chico adaları da ülkeye aittir. Atlas Okyanusu üzerinde bulunan São Tomé ve Príncipe ile de ülkenin deniz sınırı mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">İspanyolca</span> İber Yarımadası kökenli Roman dili

İspanyolca ya da Kastilya dili, Latin dillerinden biri. Kökeni İspanya'nın Kastilya bölgesine dayanır. 480 milyona yakın kişinin ana dili olarak konuştuğu İspanyolca, ana dil olarak Çinceden sonra en çok konuşulan ikinci dildir. En çok konuşulan diller sıralamasında ise İngilizce, Çince ve Hintçe dilinden sonra dördüncü sıradadır. İnternette ise İngilizce ve Çinceden sonra en çok kullanılan üçüncü dildir. İspanyolca, Portekizce ve Katalanca ile birlikte, Latin dillerinin güneybatı kolunu temsil eden üç dilden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Ontario</span> Kanada eyaleti

Ontario, Kanada'nın 10 eyaletinden birisidir. Eyaletler arasında nüfus olarak en kalabalık eyalettir. 10 eyalet arasında yüzölçümü bakımından 2. sıradadır. 10 eyalate, eyalet statüsünde olmayan 3 bölge eklendiğinde ise yüzölçümü bakımından 4. sırada yer almaktadır. Kanada'nın doğu-orta kısmında Doğu Kanada bölgesinde yer alır. Eyaletin başkenti, aynı zamanda ülkenin en kalabalık kenti olan Toronto'dur. Federal başkent olan Ottawa'da, Ontario eyaletinde yer almaktadır. Ontario 13,448,494 nüfus sayısı ille Kanada'nın toplam nüfusunun yaklaşık %38,3'ünü temsil eder. Bunun yanında, her yıl Kanada'ya göçmen olarak gelen yaklaşık 300.000 kişinin %53'ü yaşamak için Ontario'yu tercih etmektedir. Eyaletin yüzölçümü ise 1.076.395 km²'dir. Resmi dili İngilizcedir.

<span class="mw-page-title-main">Katalanca</span> Latin dili

Katalanca, Hint-Avrupa dillerinin Latin koluna bağlı bir dildir. İspanya'nın bazı bölgelerinde ve Andorra'da resmî dildir. Katalanca konuşanların çoğu İspanya'da yaşar.

<span class="mw-page-title-main">İspanyollar</span> İspanyanın herhangi bir yerinde yerli olan veya İspanyol vatandaşlığına sahip kişiler

İspanyollar, Güneybatı Avrupa'nın İber Yarımadası'nda yer almakta olan İspanya'nın yerli halkına verilen isimdir. Bunun yanı sıra, en büyük kısmı Latin Amerika'da olmak üzere dünyanın birçok bölgesinde İspanyol kolonizasyoncuları soyundan gelen önemli sayıda İspanyol yaşamaktadır.

Katalanlar, İspanya'nın kuzeydoğusu ile Fransa'nın güneyi, Akdeniz sahil şeridine bitişik coğrafyada yaşayan Latin kökenli halk.

<span class="mw-page-title-main">Zaragoza</span> İspanyanın Zaragoza ilinde belediye

Zaragoza, Aragon Özerk Bölgesi'nin başkenti ve Zaragoza ili'nin merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Frizce</span>

Frizce ya da Friz dilleri, Cermen dillerinin batı grubunun Anglo-Friz dilleri koluna mensup, Batı Frizce, Saterland Frizcesi ve Kuzey Frizce olarak adlandırılan üç farklı dilin ortak adıdır. Hollanda'nın Frizya ili ve Batı Friz Adaları'nda yaklaşık 350.000, Kuzeybatı Almanya'nın bâzı bölgelerinde yaklaşık 3.000 ve diğer başka bölgelerde yaklaşık 16.000 kadar konuşanı vardır. Batı Frizce Hollanda'nın Frizya ilindeki iki resmî dilden biridir, Almanya'nın Aşağı Saksonya ile Schleswig-Holstein eyaletlerinde ise Kuzey Frizce ve Saterland Frizcesi azınlık dili olarak tanınmakta ve korunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Asturias</span> İspanyanın kuzeyindeki bir özerk bölge

Asturias Prensliği, İspanya'ya bağlı özerk bir bölgedir. Kantabria Denizi kıyısında, ülkenin kuzeyinde yer alır. Başkenti Oviedo şehridir. Diğer önemli şehirleri Gijón, Avilés, Mieres, Langreo, Llanes'dir. Yüzölçümü 10.604 kilometrekare, nüfusu 1.077.000 kişidir. Bölge başbakanı Adrián Barbón'tur.

<span class="mw-page-title-main">Luis Aragonés</span> İspanyol eski futbolcu ve teknik direktör

José Luis Aragonés Suárez Martínez İspanyol eski millî futbolcu ve teknik direktör.

<span class="mw-page-title-main">Mizrahi Yahudileri</span> Kuzey Afrika ve Orta Doğudaki yerli Yahudi soyundan gelen kişiler

Mizrahi Yahudileri veya İbranice -im eki kökenli Mizrahim, doğulu anlamına gelip Orta Doğu, Kuzey Afrika, Orta Asya ve Kafkasya'daki Yahudilere verilen genel addır. İsrail'de ise "Mizrahi" terimi daha çok Arap dünyasındaki ve Arap dünyasına komşu ülkelerdeki Yahudilere denir. Irak, Suriye, Lübnan, Yemen, İran, Afganistan, Buhara, Mağrib Yahudileri, Berberi, Kürt, Azerbaycan, Dağıstan, Hindistan, Pakistan Yahudileri ve Çerkes Yahudileri başlıca Mizrahi Yahudileridir.

<span class="mw-page-title-main">İspanya Kraliyet Futbol Federasyonu</span>

İspanya Kraliyet Futbol Federasyonu, İspanya futbolunun yönetim organıdır. Merkezi Las Rozas de Madrid'de bulunur.

<span class="mw-page-title-main">İspanya Silahlı Kuvvetleri</span> İspanya Krallığının askerî gücü

İspanya Silahlı Kuvvetleri, İspanya Krallığı'nı dışarıdan gelebilecek askerî tehlikelere karşı korumakla görevli silahlı kuvvetlerdir.

Arnavutluk, nüfusun büyük çoğunluğunun aynı zamanda ülkenin resmi dili olan Arnavutça ile konuştuğu etnik olarak homojen bir ülkedir. İki ayrı lehçesi vardır: güneyde konuşulan Tosk ve kuzeyde konuşulan Geg. Ancak birçok Arnavut, Balkanlar'daki çok sayıda Arnavut diasporası ve Arnavut topluluklarının etkisiyle İtalyanca, Yunanca, Fransızca, Almanca ve İngilizceyi de yaygın olarak konuşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İspanya-Özbekistan ilişkileri</span>

İspanya-Özbekistan ilişkileri, İspanya ve Özbekistan Cumhuriyeti arasındaki uluslararası ilişkilerdir. Özbekistan'ın Madrid'de bir büyükelçiliği, Barselona'da da bir fahri konsolosluğu vardır. İspanya'nın Moskova büyükelçiliği, Özbekistan için de akredite edilmiştir. Özbek Büyükelçisi Rakhmatulla Nurimbetov, iki ülke arasındaki ilişkilerin özellikle tarım, turizm ve bilimsel konularda "kullanılmayan büyük bir potansiyele" sahip olduğunu açıkladı. Bu yüzden İspanyol iş adamlarını ülkeye "yatırım yapmaya ve katkıda bulunmaya" davet etti.

<span class="mw-page-title-main">Resmî dili İspanyolca olan ülkeler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

İspanyolca'yı dünyada 470 milyon ila 500 milyon kişinin konuştuğu tahmin edilmektedir. İspanyolca dünyada en çok ülkede resmî dil olarak kabul edilen dildir. Ayrıca İspanyolca en çok öğrenilen 2. dillerden birisidir.