İçeriğe atla

Arabacı Ali Paşa

Bahadırzade Arabacı Ali Paşa
Osmanlı Sadrazamı
Görev süresi
19 Ağustos 1691 - 27 Mart 1692
Hükümdar II. Ahmed
Yerine geldiğiKöprülü Fazıl Mustafa Paşa
Yerine gelenMerzifonlu Çalık Hacı Ali Paşa
Kişisel bilgiler
Doğum 1620
Ohri
Ölüm 1693 (72-73 yaşlarında)
Rodos

Bahadırzade Arabacı Ali Paşa, ("Kadı Ali Paşa", "Arap Kulu Ali Paşa" olarak da anılır) (d. 1620,[1] Ohri - ö. 1693 Rodos) II. Ahmed saltanatında, 19 Ağustos 1691 - 27 Mart 1692 tarihleri arasında altı ay yirmi dokuz gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Hayatı

Ohri'lidir.[2] Arabacı Ali Paşa medrese tahsili görüp icazet almıştır. İmamlıktan başlayarak bazı nahiyelerde naiplik ve sonra kadılık yapmıştır. Daha sonra önce Koca Halil Paşa kethudalık yapmış ve ondan sonra Köprülü Fazıl Mustafa Paşa'ya intisap ederek kethudalık ve sedarat kethudalığı yapmıştır. Kasım 1689'da Yeniçeri Ağası olmuştur. Fazıl Mustafa Paşa cepheye serdar-ı ekrem olarak gittiğinde rikap kaymakamlığı görevi verilmiştir.

19 Ağustos 1691'de Slankamen Savaşı'nda şehit düşen Köprülü Fazıl Mustafa Paşa yerine Şeyhülislam Ebusaitzade Feyzullah Feyzi Efendi ve Kazasker "Yahya Efendi" himaye ve tavsiyeleri ile sadrazamlığa getirilmiştir.[3] Devam etmekte olan Avusturya-Osmanlı Savaşı'na serdar-ı ekrem olarak gitmesi uygun gelirken, çeşitli bahaneler bularak cepheye gitmekten sakınmıştır. Savaşta galip gelen Avusturyalılar Eylül 1691'de Varat Kalesi'ni kuşatmışlar; ama bu kale 12 Haziran 1692'ye kadar Avusturyalılara karşı dayanmıştır.[2]

Slankamen Savaşı'nda Osmanlı süvarileri komutanlığı yapan ve Osmanlılar tarafından Erdel Kralı olarak kabul edilen Tökeli İmre, 14 Ocak 1692'de sadrazamın daveti üzerine Edirne’ye gelmiştir.[2]

Bu arada Arabacı Ali Paşa kendisine muhalefet edenleri ve rakip gördüğü ileri gelenleri azil, sürgün ve idam ettirmeye başlamıştır. Arabacı Ali Paşa sürgüne veya ölüme mahkûm edilen kişileri önce huzuruna getirtir; sonra da sarayının binektaşı önüne getirilen bir araba ile gidecekleri yere gönderirdi. En son olarak hasım olarak gördüğü kızlar ağası Uzun İsmail Ağa'yı sürgüne göndermek için II. Ahmet'e baskı yapmış ve geleneklere aykırı olarak onu sürgüne götürmek için saraya bir araba göndermişti. 27 Mart 1692'de olan bu "araba vakası" dolayısıyla II. Ahmet, Arabacı Ali Paşa'ya çok kızmış ve onu sadrazamlıktan azil etmiştir. Sonra da Arabacı Ali Paşa, Uzun İsmail Ağa'yı sürgüne göndermek için saraya gönderdiği arabaya konularak kendisi sürgüne gönderilmiştir. Bu nedenle lakabının "Arabacı" olduğu bildirilir.[3]

Görevinden azlinden sonra ilk önce Gelibolu'ya, ardından da Rodos'a sürülmüştür. 1693 yılında ise tekrar sadrazam olacağı yolunda söylentiler İstanbul'da yayılınca bir fitne çıkarması ihtimal dahilindedir diye düşünülerek Rodos'ta boğularak idam edilmiştir. Edirne ve İstanbul'da bulunan taşınır eşyası ve emlakları devletçe müsadere edilmiştir.[3]

Değerlendirme

"Osmanlılar Ansiklopedisi"ne göre.[3]

Çağdaşlarınca yalancılık, düzenbazlık ve garazkarlık gibi kötü sıfatlarla itham edilmiştir.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2021. 
  2. ^ a b c Uzunçarsılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu say.435-436
  3. ^ a b c d Özcan, Abdülkadir "Ali Paşa (Arabacı), (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.222

Dış bağlantılar

  • Danişmend, İsmail Hâmi (1971),Osmanlı Devlet Erkânı, İstanbul: Türkiye Yayınevi.
  • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.435-436
  • Özcan, Abdülkadir "Ali Paşa (Arabacı)" (1999), Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.222 ISBN 975-08-0072-9
  • Buz, Ayhan, (2009) Osmanlı Sadrazamları, İstanbul: Neden Kitap, ISBN 975-254-278-5,
Siyasi görevi
Önce gelen:
Köprülü Fazıl Mustafa Paşa
Osmanlı Sadrazamı
19 Ağustos 1691 - 27 Mart 1692 		Sonra gelen:
Merzifonlu Çalık Hacı Ali Paşa

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">II. Ahmed</span> 21. Osmanlı padişahı (1691–1695)

II. Ahmed, 21. Osmanlı padişahı ve 100. İslam halifesidir.

<span class="mw-page-title-main">Gürcü Mehmed Paşa</span> 81. Osmanlı sadrazamı

Gürcü Mehmed Paşa, IV. Mehmed saltanatında 27 Eylül 1651 - 20 Haziran 1652 tarihleri arasında sekiz ay yirmi üç gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Kara İbrahim Paşa</span> 92. Osmanlı sadrazamı

Kara İbrahim Paşa, IV. Mehmed saltanatında, 15 Aralık 1683 - 18 Aralık 1685 tarihleri arasında iki yıl dört gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Sarı Süleyman Paşa ; IV. Mehmed'in saltanatında, 18 Aralık 1685-23 Eylül 1687 tarihleri arasında bir yıl dokuz ay altı gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Ayaşlı Nişancı İsmail Paşa II. Süleyman saltanatında, 2 Mart 1688 - 2 Mayıs 1688 tarihleri arasında iki ay sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Köprülü Fazıl Mustafa Paşa</span> 97. Osmanlı sadrazamı

Köprülü Fazıl Mustafa Paşa,, II. Süleyman saltanatında, 25 Ekim 1689 - 19 Ağustos 1691 tarihleri arasında bir yıl dokuz ay yirmi beş gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Hacı Halil Paşa, III. Ahmed saltanatında, 5 Ağustos 1716 - 26 Ağustos 1717 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

Bozoklu (Bıyıklı) Mustafa Paşa, II. Ahmed saltanatında, 27 Mart 1693 - 14 Mart 1694 tarihleri arasında on bir ay on sekiz gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Sürmeli Ali Paşa II. Ahmet ve II. Mustafa saltanatlarında, 14 Mart 1694 - 2 Mayıs 1695 tarihleri arasında bir yıl bir ay on dokuz gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. "Sürmeli" olarak anılması Hammer'e göre "haddini bilmeyen" anlamlı; Uzunçarşılı'ya göre ise "gözlerinin sürmeli olmasından veya sürme çekmesinden" dolayıdır.

Rami Mehmed Paşa II. Mustafa saltanatında, 24 Ocak 1703 - 22 Ağustos 1703 tarihleri arasında 7 ay sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. İstanbul'un Rami semtine adını vermiştir.

Moralı Damad Hasan Paşa, III. Ahmed saltanatında, 17 Kasım 1703 - 28 Eylül 1704 tarihleri arasında 10 ay 11 gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

Kalaylıkoz Ahmed Paşa III. Ahmed saltanatında, 28 Eylül 1704 - 25 Aralık 1704 tarihleri arasında iki ay yirmi yedi gün sadrazamlık ve birçok eyalet valiliği ve muhafızlığı yapmış Osmanlı devlet adamı.

Ağa Yusuf Paşa III. Ahmed saltanatında, 20 Kasım 1711 - 12 Kasım 1712 tarihleri arasında on bir ay yirmi iki gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

Merzifonlu Çalık Hacı Ali Paşa, II. Ahmed saltanatında, 27 Mart 1692 - 27 Mart 1693 tarihleri arasında bir yıl bir gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'dan sonra Merzifon'un çıkardığı ikinci sadrazamdır.

Kabakulak İbrahim Paşa I. Mahmud saltanatında, 22 Ocak 1731 - 10 Eylül 1731 tarihleri arasında yedi ay on dokuz gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı. Kabakulak İbrahim Paşa Patrona Halil ve ekibini tasfiye eden paşa olarak tarihinde yerini almıştır.

Silahdar Bıyıklı Ali Paşa III. Osman saltanatında 24 Ağustos 1755 - 25 Ekim 1755 tarihleri arasında iki ay iki gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Bostancıbaşı Hafız İsmail Paşa (1758-1807) III. Selim saltanatında 24 Nisan 1805 - 14 Kasım 1806 tarihleri arasında bir yıl altı ay yirmi gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamı.

Seyyit Ali Paşa II. Mahmud saltanatında 15 Ocak 1820 - 26 Mart 1821 tarihleri arasında bir yıl iki ay yirmi dört gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Turnacızade Silahdar Ali Paşa II. Mahmud saltanatında 30 Mart 1823 - 13 Aralık 1823 tarihleri arasında dokuz ay dört gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Köprülüzade Numan Paşa veya Köprülüzade Damat Numan Paşa, III. Ahmed saltanatında, 16 Haziran 1710 - 18 Ağustos 1710 tarihleri arasında iki ay sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.