İçeriğe atla

Apuleius

Medaillon mit männlichem Porträt (Profil) und der umlaufenden Schrift „Apuleius“
Apuleius'un hayali portesi, 4. yy

Lucius (?) Apuleius (ya da Apuleius Madaurensis, Madauroslu Apuleius d. 123 civarı, Madauros,M'Daourouch, kuzeydoğu Cezayir; ö. 170 sonrası) eserlerini Latince kaleme alan antik bir yazar, harip ve orta Platoncu bir filozof. En tanınan eseri Altın Eşek adı altında da bilinen Başkalaşımlar adlı Latince romanıdır. Bu roman dünya edebiyatı içerisinde önemli bir yere sahiptir ve yorumlanması klasik filologlar için bugün bile önemli bir tartışma konusudur.

Başkalaşımlar adlı eserin günümüze ulaşan en eski elyazması. Floransa, Biblioteca Medicea Laurenziana, Plut. 68.2, Parça 2, fol. 129v (11. yy)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Edebiyat</span> sözlü ya da yazılı anlatıma dayanan sanat

Edebiyat, yazın veya literatür, dil aracılığıyla; duygu, düşünce, hayal, olay, durum veya herhangi bir olgunun edebî bir tarzda ve etkili bir şekilde yazılı veya sözlü anlatımını gerçekleştiren; malzemesi söz ve ses; muhatabı insan olan bir sanat dalıdır. Edebî yazılar yazan sanatçılara edebiyatçı denir. Daha kısıtlayıcı bir tanımla, edebiyatın; bir sanat formu olarak oluşturulan yazılar olduğu düşünülmüştür. Bunun nedeni, günlük kullanımdan farklı olarak edebiyatın, dil ürünü olmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Roman</span> bir kişi ya da bir grup insanın başından geçenleri, onların iç ve dış yaşantılarını belli bir kronolojik, mantıksal, duygusal ya da sanatsal ilişkiyi gözeterek öyküleyen uzun kurgusal anlatı

Roman, genellikle düzyazı biçiminde yazılan, kurgusal, görece uzun, insanın (ya da insan özellikleri atfedilen varlıkların) deneyimlerini bir olay örgüsü içinde aktaran ve genellikle kitap halinde basılan bir edebî tür. Uluslararası ve akademik platformlarda beşinci sanat olarak kabul gören edebiyatın bir alt türüdür.

Mizah ya da gülmece, hayatın güldürücü yönünü ortaya çıkaran sanat türüdür. İnsanı gülmeye sevk eden resim, karikatür, konuşma ve yazı sanatıdır. Mizah eserleri sadece şaka, güldürme maksadıyla söylenip, yazılıp, çizilmediği gibi belli fikirleri ifade etmek için de ortaya konulabilir.

<span class="mw-page-title-main">Barok</span>

Barok, Avrupa'da yaygınlaşan sanatta bir anlatım biçimidir. Barok kelimesi, Portekizce düzensiz inci anlamına gelen barroco sözcüğünden türemiştir. Barok sözcüğü, birbirinden ayrı iki şeyi tanımlar; sanat tarihinde, Rönesans ile klasikçilik arasında kalan bir dönemi ve bütün çağlarda verilmiş bazı eserlerin tarzını, başlangıcı ve bitişi için kesin bir tarih verilememekle birlikte 14. ve 18. yüzyıllar arasında oluşup şeklini almış bir dönemdir. Mimarlık, müzik, resim ve heykelin etkileyici temalar altında birleştirilmesi amacını güder. Abartılı hareket duygusu ve net gözüken detayları ile dönemin müzik ve edebiyatında da kendini gösterir. Yoğun bir etki bırakan bu anlatım biçimi, kendi alanında fazla eser verildiğinden dolayı bir dönem adı olarak anılmaya başlanmıştır. 1699'da İtalya'da kilise etkisinde doğmuş ve tüm Avrupa'ya yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Roma Forumu</span> Romada meydan

Roma Forumu, Antik Roma'nın geliştiği merkez bölgesidir. Ticaret, iş, fahişelik, ibadet ve adaletin yönetimi burada gerçekleşmekteydi. Burası toplumsal ocağın olduğu yerdi. Kaldırım kalıntılarından anlaşılan, çevresindeki tepelerden aşınan çökeltilerin forumun seviyesini Cumhuriyet'in erken zamanlarından itibaren yükseltmeye başladığı görülmektedir. Asıl olarak bataklık bir zemin olan alan, Tarquins tarafından Cloaca Maxima ile kurutulmuştur. Hâlâ görülebilen en son traverten kaldırımı, Augustus'un yönetimi zamanındandır.

Romans, özellikle Orta Çağ şövalyelik sistemini anlatışıyla karakterize olmuş bir edebiyat türü. 12. yüzyıl Fransası'nda ortaya çıkmıştır. Benzer tarzda yazılmış öncülü eserler de bazen aynı isimle anılsa da ayrı bir tür olarak romans, Akitanya düşesi Eleanor'un aristokratik çevresinde ortaya çıkmıştır.

<i>İnsancıklar</i> Dostoyevski romanı

İnsancıklar, 19. yüzyıl Rus yazarlarından Dostoyevski'nin ilk romanı (1846). İlk Rus toplumsal romanı sayılır. Romanın ana teması diğer Dostoyevski romanlarında olduğu gibi "acıma"dır. Eserin ortaya çıkışı ilginçtir:

Hayy bin Yakzan, 12. yy. Endülüs'de İbn-i Tufeyl tarafından yazılan aydınlanma ve felsefi roman.

<span class="mw-page-title-main">Suetonius</span> Romanın en dikkat çeken tarihçisi ve biyografi yazarı

Gaius Suetonius Tranquillus, yaygın adıyla Suetonius, erken Roma İmparatorluk döneminde yaşamış Romalı tarihçiydi. Suetonius'un günümüze ulaşan en önemli eseri, Julius Caesar'dan Domitianus'a kadar 12 Roma hükümdarının biyografilerinden oluşan De vita Caesarum eseridir. Suetonius'un diğer eserleri Roma'da günlük yaşam, siyaset, hitabet ve şairler, tarihçiler ve gramerciler gibi ünlü yazarların yaşamlarını konu almaktadır. Bu kitaplardan bazıları kısmen günümüze ulaşabilmiş olsa da, büyük kısmı kaybolmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Appianus</span> Tarihçi

Appianus veya İskenderiyeli Appian, Yunan tarihçi.

<span class="mw-page-title-main">Sicilya (eyalet)</span> Roma Cumhuriyetinin prokonsüler bir vali tarafından yönetilen eyaleti

Sicilya, Roma Cumhuriyeti tarafından, Kartaca ile yapılan Birinci Pön Savaşlarında ele geçirilen topraklarda prokonsüler bir vali tarafından yönetilecek şekilde MÖ 241 yılında organize edilen Romanın ilk eyaletidir. Sicilya ve Malta adalarından oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Hardy</span>

Thomas Hardy, İngiliz yazar ve şair.

Paranoya romanı, edebiyatta bir roman türü. XX. yüzyıldan itibaren yaygınlaşmaya başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Latince</span>

Yeni Latince Rönesans İtalya'sında gelişen Latince. Başlangıcı Petrach, Boccaccio, Lorenzo Valla ve Poliziano gibi İtalyan hümanistleriyle ilişkilendirilmiştir. Latince Orta Çağ Avrupa'sının evrensel eğitim dili olmakla beraber, zamanla Orta Çağ Latincesi yerini,güzel sanatlarda, edebiyatta ve düşüncede gerçekleşen değişimlere paralel olarak, Yeni Latinceye bırakmıştır.

Light novel, Japonya'da ortaya çıkmış bir roman tipidir. İngilizce “light ve “novel” kelimelerinin birleşiminden oluşmuş Japon yapımı İngilizce (wasei-eigo) bir terimdir. Genellikle “Ranobe", “Rainobe" olarak kısaltılır. Ender olarak keibungaku, keishōsetsu olarak da geçer.

<i>Ab urbe condita</i> Latince deyim

Ab urbe condita anlamı "Şehrin (Roma) kuruluşundan bu yana olan" Latince bir deyiştir ki burada şehrin kuruluşu MÖ 753'tür. AUC ise bazı Roma tarihçileri tarafından belirli Roma yıllarını ayırt etmek için kullanılan bir takvim sistemidir. Rönesans editörleri, bazen kitaplarına yayınlanma yıllarını AUC sisteminde yazarlardı, bu da Romalıların AUC sistemini kullandıkları algısını yaratmıştır. Oysaki Roma zamanlarında takvim sistemi bundan çok daha farklıdır.

Gaius Julius Hyginus, M.Ö. 64 ile M.S. 17 yılları arasında yaşamış oyun yazarıdır. Alexander Polyhistor'un öğrencisi ve Augustus'un azatlısıdır. Suetonius'un De Grammaticis'inde yazdığına göre, Augustus tarafından Palatine kütüphanesinin yöneticiliğine atanmıştır. Yine Suetonius'a göre ilerleyen yaşlarda sefalete düşmüş ve Clodius Licinus'un maddi desteği ile hayatına devam edebilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nikomahos</span> Greko-Suriyeli matematikçi (MS. yak. 60 - yak. 120)

Gerasalı Nicomachus antik Yunanca yazılmış Aritmetiğe Giriş ve Harmonik El Kitabı adlı eserleriyle tanınan önemli bir antik Yunan matematikçi.

<span class="mw-page-title-main">Salacia</span>

Antik Roma mitolojisi'nde, Salakiya veya Salaşiya, okyanusun derinliklerine başkanlık eden, tuzlu su tanrıçası olarak tapılan denizlerin kraliçesidir. Denizlerin kralı Neptün'ün eşi, onun yanında denizlerin kraliçesi olarak temsil edilir. Salakiya'nın Neptün'ün eşi olduğu ilk olarak Varro tarafından ima edilmiş, ardından da Seneca, Augustine ve Servius gibi yazarlar tarafından onaylanmıştır. İnterpretatio Graecia üzerinden Poseidon'un eşi Yunan tanrıçası Amfitriti ile özdeşleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Altın eşek</span>

Altın eşek ya da Başkalaşımlar, dünyanın en eski fantastik romanlarındandır. Yazarı Lucius Apuleius'tur. 2. yüzyılda yazılmıştır. Bir bütün olarak günümüze gelebilmiş olan tek Latin romanıdır. Antik Greko-Romen edebiyat dünyasındaki aşağı tabakaların içinde bulundukları koşulları ilk elden inceleyen eserdir. Pikaresk romanın öncüsü kabul edilir.