Abhazya, Gürcistan'ın kuzeybatısında, Karadeniz'in doğusunda yer alan tarihsel bölgedir. Abhazya adı, tarihsel bölge dışında, de facto Abhazya Cumhuriyeti ile Gürcistan'a bağlı Abhazya Özerk Cumhuriyeti'ni de ifade etmektedir.
Soğdca, Soğutça veya Soğdakça, Orta Asya'da yer alan Soğdiana'da ve Çin'deki Soğd göçmen gruplarının yaşadığı bazı bölgelerde kullanılmış bir Doğu İran dili.
Abhazlar Abhazya’da yaşayan Kuzeybatı Kafkasya halkı. Abhazya dışında en büyük Abhaz nüfusu Türkiye’dedir. Türkiye’deki Abhazların ataları 19. yüzyılda diğer Kafkas halklarıyla birlikte Ruslar tarafından sürgün edilmiştir. Ayrıca Rusya, Kazakistan ve Ukrayna’da da Abhaz nüfusu vardır. Kuzey Kafkasya’da yaşayan Abazalar ile Abhazların aynı kökenli olduğu kabul edilir.
Antik Çağ, antik tarih ya da İlk Çağ, insanlık tarihinin başlangıcından erken dönem Orta Çağ'a kadar uzanan zaman dilimindeki belirgin kültürel ve siyasi olayları konu alır. Her ne kadar bitiş tarihi olan erken Orta Çağ büyük oranda göreceli olsa da, çoğu Batılı akademisyenler Batı Roma İmparatorluğu'nun 476'daki çöküşünü antik Avrupa tarihinin sonu olarak tanımlarlar. Antik tarih için kullanılan bir başka terim de antikitedir (antiquity). Yine de bu terim (antikite) daha çok Antik Yunan ve Antik Roma uygarlıklarını özel olarak tanımlamakta kullanılmaktadır.
Lazlar (Lazca: Lazepe, Lazi Güney Kafkas dillerinden Lazca konuşan ve Türkiye ve Gürcistan'ın Karadeniz kıyısındaki bölgelerinde yaşayan bir etnik gruptur.
Yunanistan'ın ilk sakinlerine sıklıkla Pelasgi, yani "deniz halkı" denirdi. Yarımadanın bu sakinleri kuzeyden göçen işgalcilerin etkisi ile güneye kaçtılar. Birbiri ardı sıra gelen işgallerle güney kıyılarına ve Ege Adaları'na yayıldılar. MÖ 3200 civarında bölgeye yeni gelenler birlikte zamanla Yunancaya dönüşen bir Hint-Avrupa dili getirdiler.
Klasik antik çağ, MÖ 8. yüzyıl ile MS 5. yüzyıl arasındaki Greko-Romen dünyası denen, Antik Yunanistan ve Antik Roma'nın iç içe geçmiş uygarlıklarını kapsayan, Akdeniz merkezli kültürel tarih dönemidir. Bu çağ, hem Yunan hem de Roma toplumlarının geliştiği ve Avrupa, Kuzey Afrika ve Batı Asya'nın büyük bölümünü etkileyen bir dönemdir.
Abazglar veya Abasglar Abhazya bölgesindeki eski kabilelerden biridir. Bu kabileden ilk kez MS 2. yüzyılda Flavius Arrianus söz etmiştir. Bu tarihte Abazglar, Apsillerin kuzeyinde ve yaklaşık olarak bugünkü Oçamçire ilçesi sınırları içinde yaşıyorlardı. Lazika Savaşı (550) sırasında, Abazglar Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu'na karşı ayaklandılar ve Sasaniler'den yardım istediler. Ancak General Bessas, Abazg İsyanı'nı bastırdı.
Pompeii, Pompei komünü sınırları içerisinde, İtalya'nın kısmi özerk bölgesi Campania'da, Napoli şehri yakınlarında bulunan ve hâlâ kısmen gömülü olan yıkıntı halindeki antik Roma kentidir.
Pitsunda veya Biçvinta Gürcistan’ın kuzeybatı kesiminde Abhazya Otonom Bölgesi’nin başlıca kentlerinden biri olan Gagra’nın güneyinde Karadeniz kıyısında yer alan, Gagra’ya 22 km, Sohum’a 80 km mesafede bulunan yerleşim merkezidir. 1991 yılı verilerine göre Pitsunda’nın toplam nüfusu 11 bin civarındadır.
Abhazya Krallığı, ayrıca Abasgia ya da Egrisi-Abhazya olarak da bilinir, 780 yılından 1008 yılında birleşmiş Gürcistan Krallığı çatısı altında hanedan verasetiyle Tao-Klarceti Krallığı ile birleşmesine kadar Kafkasya'da hüküm sürmüş Orta Çağ feodal devletiydi. Bizans kaynaklarına göre Abhazya Krallığı 10. yüzyılın başlarında, Haldia Thema'sı sınırlarından Nikopsis Irmağı ağzına kadar Karadeniz kıyısında üç bin Antik Yunan mili boyunca uzanan ve arkadan Kafkas Dağları ile çevrili bölgeye hakimdi.
Aksum Krallığı, Günümüzde kuzey Etiyopya ve Eritre'de Tigray Bölgesi'nde yer alan kadim krallıktır. Aksum imparatorlar, güçlü krallıklardı ve kendilerini kralların kralı, Aksum, Himyar, Raydan, Saba, Salhen, Tsiyamo, Beca ve Kuş'un kralı haline getirdiler. Aksumitler tarafından yönetim M.S. 100 ile M.S. 940 yılları arasındaydı. Siyaset, Aksum kentinde yoğunlaşmıştı ve M.Ö. 4. yüzyılda ön-Aksumit Demir Çağı döneminden başlayarak büyüdü, M.S. 1. yüzyılda öne çıktı. Aksum, Roma İmparatorluğu ile Kadim Hindistan arasındaki ticari rotada önemli bir oyuncu oldu. Aksumit hükümdarlarının kendi Aksumit para birimlerini bastırmaları azalan Kuş Krallığı üzerindeki hegemonyalarını belirlemeleri yanında ticareti de kolaylaştırdı. Ayrıca Arap Yarımadası'ndaki krallık siyasetine düzenli olarak müdahil oldular ve nihayetinde bölge üzerindeki yönetimi Himyar Krallığı'nın fethi ile genişlettiler. Maniheizm peygamberi Mani Aksum'u Pers, Roma ve Çin yanında zamanının dört büyük gücünden biri olarak görüyordu.
Abhazya Prensliği, Gürcistan Krallığı içerisinde devam eden iç karışıklıklar içerisinde ortaya çıkmış feodal karakterli eski bir devlettir. Bağımsızlığını kaybetmesinden sonra önce Osmanlı İmparatorluğu tarafından sonra da Çarlık Rusyası tarafından belli ölçüde otonomi elde edip varlığını sürdürse de, 1864 yılında Rusya tarafından tamamen ele geçirilmiştir.
Sanniler Strabon, Gaius Plinius Secundus ve Flavius Arrianus tarafından Trabzon yakınlarında yaşamış insanlar olarak bahsedilmiş bir topluluktur. MS 1. ve 2. yüzyıllarda, Sanniler yaşadığı bölgenin kuzeydoğu sınırlarını Ophis Nehri oluşturmaktaydı. Hem sahile yakın bölgeleri, hem de sahile yakın dağlık yerlerde yaşıyorlardı. Pliny, Trabzon bölgesinde yaşamış Sanniler ve Heniochilerin tek bir millet olduğunu iddia etmiştir. Pliny aynı zamanda, Kolhis'e bağlı sahil şeridindeki Rioni Nehri'nden ileride yaşayan bir Sanni topluluğundan daha bahseder.
Heruliler MS'in üçüncü yüzyılında, görünüşe göre Azak Denizi yakınında Karadeniz’in kuzeyinde yaşayan ve daha sonra Orta Avrupanın Tuna’sındaki Roma sınırına göç eden bir Doğu Cermen kabilesidir. Geç Antik Çağı boyunca Gotlar, Hunlar, Scirii, Rugii ve Alanlar gibi doğu barbarlarındandırlar.
Sanigler Antik Çağ'da kuzeybatı Abhazya'da yaşamış bir topluluktur. Etnik kimlikleri belirsizdir ve bir tartışma konusudur. Saniglerden ilk olarak Apsiller ve Heniohların arasında yaşadıklarını belirten Plinius'un eserlerinde ve Heraclea Anıtı'nda bahsedilmiştir. Arrianus'a göre, Sebastopolis çevresinde yaşamışlardır. Çoğu kaynağa göre Sanig, Abazgların civarında yaşayan bir kabiledir ve aralarındaki doğu sınırı Abask Nehri'dir. Zihlerle olan kuzeybatı sınırları ise Aheunt Nehri'ne ulaşıyordu. III. yy. civarlarında Dioscuriada çevresinde bir nüfus değişikliği varsaymak için neden olmadığından Sanigler, antik Abhaz öncesi kavimlerle, yani Zihler ve Heniohlar ile ilişkilidir.
Heniohiler Kolhis'in kuzeybatı kıyılarında ve bazı görüşlere göre Fasis bölgesinde yaşamış antik bir halktır. Bu halkın ülkesinin adı Henioheia idi.
Bu sayfada antik Kolhis halklarının listesi bulunmaktadır.
Bu, "Antik Yunan matematikçilerinin zaman çizelgesi"dir..
Meryaca ya da Meryanca, Meryanlar tarafından konuşulan ölü Fin-Ugor dilidir. Merya 10. yüzyılda Kiev Knezliği tarafından işgal edildikten sonra Doğu Slavları tarafından asimile edilmeye başladı. Buna rağmen Meryanca konuşan bazı insanlar 18. yüzyıla kadar varlıklarını sürdürmeyi başardı. Ayrıca, "Moskova" kelimesinin de kökeninin Meryanca olduğuna dair görüşler bulunmaktadır. Meryanca Moskova ve Vologda Oblastı'nın batı bölümlerine de yayılmıştı.