İçeriğe atla

Apple cihazlarda Linux

Linux çekirdeği, iPhone'lar ve iPad'ler gibi önyükleyicinin kilidinin resmi bir prosedürle açılmasının mümkün olmadığı cihazlar da dahil olmak üzere, Apple tarafından üretilen çeşitli cihazlarda çalışabilir.

iPad

Haziran 2022'de yazılım geliştiricileri Konrad Dybcio ve Markuss Broks, Linux çekirdeği 5.18'i bir iPad Air 2'de çalıştırmayı başardılar. Proje, öncelikle Android cihazlar için geliştirilen postmarketOS adlı Alpine Linux tabanlı Linux dağıtımından yararlandı. Geliştirici, 2019'da yayınlanan checkm8 istismarını kullandıklarını öne sürdü[1][2]

iPhone

2008'de Linux çekirdeği 2.6, OpeniBoot kullanılarak iPhone 3G, iPhone (1. nesil) ve iPod Touch'a (1. nesil) uyarlandı.[3]

Corellium'un Project Sandcastle'ı, "checkra1n" zaafını kullanarak Android'i bir iPhone 7 /7+ veya bir iPod Touch (7. nesil) üzerinde çalıştırmayı mümkün kıldı.[4]

iPod

Ana madde: iPodLinux

iPodLinux, Apple'ın iPod'unda çalışmak üzere özel olarak oluşturulmuş bir Linux dağıtımıdır.

Mac

Motorola 68k Mac'ler

Linux, Motorola 680x0 işlemcileri[5] kullanan Mac'lerde çift önyüklenebilir (yalnızca 68020 ve üstü,[6] ve bir MMU gerektiğinden yalnızca "EC" olmayan işlemci varyantları[7] ). Linux/mac68k topluluk projesi, bunu yapmak için kaynaklar sağlar[8][9] ve Debian Linux dağıtımının bir m68k topluluk tarafından hazırlanmış sürümü de mevcuttur.[7][9]

PowerPC Mac'ler

PowerPC Mac'ler, Linux'u hem öykünme hem de çift önyükleme ("bare metal") yoluyla çalıştırabilir. Mac OS/Mac OS X için en popüler PowerPC öykünme araçları, Microsoft'un Virtual PC'si ve açık kaynaklı QEMU'dur.[9]

Linux çift önyüklemesi, önyükleme sürücüsünü bölümleyerek, Yaboot önyükleyicisini Linux bölümüne yükleyerek ve bu Linux bölümünü Başlangıç Diski olarak seçerek elde edilir. Bu, kullanıcılardan makine başladığında Mac OS'ye mi yoksa Linux'a mı önyükleme yapmak isteyip istemediklerini seçmelerinin istenmesiyle sonuçlanır.[9]

2008'e gelindiğinde, bir dizi büyük Linux dağıtımının Mac PowerPC işlemcileriyle uyumlu resmi sürümleri vardı:[9]

Gentoo hariç, yukarıdaki PowerPC uyarlamalarının tümü o zamandan beri kullanımdan kaldırılmıştır.

Intel Mac'ler

Intel işlemcili Mac'ler, Linux'u sanallaştırma veya çift önyükleme yoluyla çalıştırabilir. Intel Mac'ler için yaygın olarak kullanılan sanallaştırma araçları arasında VMware Fusion, Parallels Desktop ve VirtualBox bulunur.[9]

2010 yılında, Lifehacker'dan Whitson Gordon, Apple'ın Windows'u Mac'lerde çift önyükleme sürecini kolaylaştırdığını, ancak Linux için yapmadığını belirtti. rEFIt, Linux'ta ikili önyüklemeyi mümkün kıldı.[15]

Apple silicon Mac'ler

Asahi Linux projesi, Linux'u M1 (ve üstü) tabanlı SoC'lere taşıyor. Asahi Linux şu anda tamamlanmamış bir önizleme olarak mevcuttur.[16]

Ayrıca bakınız

  • iBoot
  • Cydia
  • Linux kullanım alanı
  • OtherOS
  • IBM Z üzerinde Linux

Kaynakça

  1. ^ "Have an old iPad lying around? You might be able to make it run Linux soon". Ars Technica (İngilizce). 2 Haziran 2022. 2 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2022.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  2. ^ "Ein Jahr Arbeit: Tüftler bringen Linux auf das iPad Air 2". Der Standard (Almanca). 12 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022. 
  3. ^ "iPhone Hacked to Run Linux". Tom's Guide (İngilizce). 2 Aralık 2008. 5 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2022. 
  4. ^ "Run Android on an iPhone With 'Project Sandcastle' Jailbreaking Tool". PCMAG (İngilizce). 5 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2022. 
  5. ^ "How to install Linux on a vintage 68K Mac". Macworld (İngilizce). 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2022. 
  6. ^ "How to install Linux on a vintage 68K Mac". Macworld (İngilizce). 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023. 
  7. ^ a b "Debian on Motorola 680x0". Debian Ports. 5 Mart 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023. 
  8. ^ "Linux/m68k for Macintosh". Linux/m68k for Mac. 2 Aralık 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023. 
  9. ^ a b c d e f g h i j k Mac OS X For Unix Geeks (Leopard): Demistifying the Geekier Side of Mac OS X. 4th (İngilizce). O'Reilly Media, Inc. 18 Eylül 2008. ss. 174-187. ISBN 978-0-596-52062-5. 2 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2023. 
  10. ^ "Debian for PowerPC". Debian Ports. 31 Mayıs 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023. 
  11. ^ "PowerPCFaq". Ubuntu Wiki. 4 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023. 
  12. ^ "Ubuntu: A follow-up on 32-bit powerpc architecture [LWN.net]". LWN. 17 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023. 
  13. ^ "Architectures/PowerPC". Fedora Wiki. 1 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023. 
  14. ^ "DistroWatch.com: Yellow Dog Linux". DistroWatch. 17 Ekim 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023. 
  15. ^ "How to Triple-Boot Your Mac with Windows and Linux, No Boot Camp Required". Lifehacker (İngilizce). 5 Mayıs 2010. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2022. 
  16. ^ "Linux is not exactly "ready to run" on Apple silicon, but give it time". Ars Technica (İngilizce). 27 Şubat 2023. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2023.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

Dış bağlantılar

  • Amit Singh's "Many Systems on a PowerBook" article at the Wayback Machine (archived March 23, 2008)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Macintosh</span> dizüstü ve masaüstü bilgisayarlara yönelik geliştirilen işletim sistemi

Macintosh, kısaca Mac olarak bilinen ve adını McIntosh Amerikan 1949 ses firmasından alan patent sorunu yaşamamak için Macintosh olarak yazılan, kişisel bilgisayar üreten Apple Computer Inc.'in bir ürünüdür. Ürün yelpazesi 1984 yılında başlamış ve piyasada fare ve grafik arayüz kullanan ilk başarılı bilgisayar serilerinden biri olmuştur. Bu başarıdan dolayı, 1986 yılından itibaren şirketin Lisa, Apple II, Apple III gibi yelpazeleri sonlandırılıp tüm bilgisayarları Macintosh serisi altında toplanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Apple</span> Çok uluslu Amerikan teknoloji şirketi

Apple Inc. ya da eski adıyla Apple Computer Inc., merkezi Cupertino'da bulunan; tüketici elektroniği, bilgisayar yazılımı ve kişisel bilgisayar tasarlayan, geliştiren ve satan Amerikan çok uluslu şirket. En bilinen donanım ürünleri Mac serisi bilgisayarlar, iPod müzik çalar, iPhone akıllı telefon, iPad tablet bilgisayar ve Apple Watch adlı akıllı saattir. Yazılımları arasında ise macOS ve iOS işletim sistemleri, iTunes medya tarayıcısı, Safari internet tarayıcısı ile iLife ve iWork paketleri yer almaktadır. Şirket 1 Nisan 1976 yılında kurulmuş ve 3 Ocak 1977'de Apple Computer, Inc. adıyla anonim şirket haline gelmiştir. İsminde yer alan "Computer" (Bilgisayar) kelimesi 9 Ocak 2007'de iPhone tanıtımıyla birlikte tüketici elektroniğine yönelimlerini yansıtması amacıyla kaldırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">PowerPC</span>

PowerPC, AIM olarak bilinen Apple-IBM-Motorola ittifakının 1991'de geliştirdiği bir RISC mikroişlemcisidir. Genel olarak kişisel bilgisayarlar içindir. PowerPC merkezi işlem birimleri (CPU) gömülü (embedded) ve yüksek performans işlemcileri olduğu için popüler olmuştur. PowerPC 1990'da AIM' in ve PReP'in temel taşı oldu, fakat mimari Apple'ın Macintosh'unun 1994–2006 modellerinde daha başarılı bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Apple A5</span>

Apple A5 çipi Apple Inc. tarafından tasarlanan ve Samsung tarafından üretilen işlemcilerdir. Çip iPad 2 ile birlikte piyasaya sürülmeye başlamıştır. A5 çip 1 Ghz hızındadır ve çift çekirdeklidir. Ayrıca iPhone 4S'te 4 çekirdekli PowerVR SGX543MP4 grafik işlemci bulunuyor.

<span class="mw-page-title-main">Canlı USB</span>

Canlı USB, önyüklenebilen tam bir işletim sistemi içeren taşınabilir bir USB'ye bağlı harici veri depolama aygıtıdır. Terim, USB flash sürücüleri anımsatır, ancak sırasıyla "canlı HDD" ve "canlı SSD" olarak adlandırılsalar da, harici bir sabit disk sürücüsünü veya yarıiletken sürücüyü kapsayabilir. Canlı CD'lerden sonraki evrimsel adımdır, ancak yazılabilir depolamanın ek avantajıyla, önyüklenen işletim sisteminde özelleştirmelere izin verir. Canlı USB'ler, sistem yönetimi, veri kurtarma veya test sürüşü için gömülü sistemlerde kullanılabilir ve USB cihazına ayarları kalıcı olarak kaydedebilir ve yazılım paketlerini yükleyebilir.

Apple Inc. ABD merkezli çok uluslu anonim şirket. Apple şirketi, cep telefonu, tablet gibi tüketici elektroniği ürünleri, kişisel bilgisayar ve bilgisayar yazılım tasarlamakta ve satmaktadır. Şirketin bilinen ürünleri arasında Macintosh serisi bilgisayarlar, iPod, iPhone ve iPad bulunmaktadır. Mart 2014 itibarı ile şirketin 16 ülkede 425 mağazası ve 39 ülkede çevrimiçi mağazası mevcuttur.

iPhone 7 Onuncu nesil Apple ürünü

iPhone 7 ve iPhone 7 Plus, Amerikalı teknoloji ürünleri üreticisi Apple tarafından tasarlanan, geliştirilen iOS 15 işletim sistemli bir akıllı telefondur.

<span class="mw-page-title-main">Mesajlar (Apple)</span>

Mesajlar Apple tarafından macOS, iOS ve watchOS işletim sistemleri için geliştirilen anlık mesajlaşma uygulama yazılımıdır. Masaüstü Mesajlar uygulaması, iChat'ı yerli OS X anında mesajlaşma istemcisi olarak Temmuz 2012'de OS X Mountain Lion sürümüyle değiştirdi. Mesajlar, iChat'ın özelliklerinin çoğunu miras alırken, Apple'nin iOS için mesajlaşma servisini de olan FaceTime entegrasyonu olarak iMessage'ye da destek getiriyor.

iPad (1.nesil)

iPad (1.nesil) Apple tarafından iPad hattında ilk olarak tasarlanan ve pazarlanan bir tablet bilgisayardır. Cihaz bir Apple A4 işlemci, 9.7 inç dokunmatik ekran ve belirli varyantlarda hücresel şebekelere erişme olanağı sunuyor. iOS işletim sistemini kullanan iPad, müzik çalabilir, e-posta gönderip alabilir ve web'de dolaşabilir. Oyun oynamak ve referanslara erişmek, GPS navigasyon yazılımı ve sosyal ağ hizmetleri gibi diğer işlevler uygulamaları indirerek etkinleştirilebilir. Cihaz 27 Ocak 2010'da bir medya konferansında ilan edildi ve açıldı.

<span class="mw-page-title-main">Apple Kulaklıklar</span> Apple üretimi kulağa takılan çok amaçlı bir cihaz

Apple Kulaklıklar Apple tarafından tasarlanan ve satılan, müzik çalarlı akıllı telefonlar ve beyaz kulak içi kulaklıklardır. iPhone aksesuarları'nın bir parçasıdır. Apple tarafından birlikte satıldığı iPod ve iPod Touch ürünlerinin yanı sıra, Apple tarafından da itilen yeni bir tasarım koruyarak kulağa sığacak şekilde tasarlanmıştır. "Devrimci" olarak nitelendirildikleri için kesinlikle benzersiz bir estetik görüntü oluşturuyorlardı, ancak Apple'ın kulaklıklı mikrofon setini yeniden yorumlaması kauçuk kulaklıkların eksikliği de dahil olmak üzere işlevselliği eleştirdi.

iPod Touch (5. nesil)

iPod Touch 5 Apple tarafından tasarlanıp üretilen 5.nesil taşınabilir medya çalar, kişisel dijital asistan ve Wi-Fi mobil platformdur. 12 Eylül 2012'de Apple'ın medya etkinliğinde iPhone 5'in yanında açıldı ve 11 Ekim 2012'de piyasaya çıktı. Apple Inc. tarafından dokunmatik ekran tabanlı bir kullanıcı arayüzü ile tasarlanmış ve pazarlanan çok amaçlı bir cep bilgisayarı idi. iPod Touch 'in ardılı, iPod Touch ve iPod Touch 'in öncülü oldu.

<span class="mw-page-title-main">Apple A4</span>

Apple A4 Apple tarafından tasarlanan ve Samsung tarafından üretilen bir 32-bit paket on-package (PoP) yongada sistem (SoC) 'dir. ARM Cortex-A8 CPU'yu bir PowerVR GPU ile birleştirir ve güç verimliliğini vurgular. Çip, Apple'ın iPad tabletinin piyasaya sürülmesiyle piyasaya çıktı. Kısa bir süre sonra iPhone 4 akıllı telefon, iPod Touch ve Apple TV takip etti. Bu, daha sonra iPad'deki Apple A5X işlemcisi ile değiştirilen, ertesi yıl piyasaya çıkan iPad 2'de kullanılan Apple A5 işlemci tarafından değiştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Apple Magic Mouse</span>

Apple Magic Mouse 2015 yılında durduruluncaya kadar Apple tarafından üretilen ve satılan multi-touch bir faredir. İlk önce 20 Ekim 2009'da satıldı. Magic Mouse, çoklu dokunmatik özelliklere sahip ilk tüketici faredir. Apple Mighty Mouse'un yerine geldi. iPhone, iPad, iPod Touch ve çoklu dokunmatik trackpad'leri takiben Magic Mouse, masa üstü bilgisayarlarla etkileşim kurmak için farenin üst yüzeyinde kaydırma gibi hareketlerin kullanılmasını sağlıyor. Bluetooth ile bağlanır ve iki AA pil ile çalışır. Apple kutusunda iki tane şarj edilemeyen pil içerir. Selefi Mighty Mouse gibi Magic Mouse da sağ tıklama yeteneğine sahiptir. 15 Ekim 2015 yılında Apple Magic Mouse 2 yerine geldi.

iSight

RFTrax'ten GPS sistemi için, ISight GPS sayfasına bkz.

iPod Touch (7. nesil)

iPod Touch 7 Apple tarafından tasarlanıp üretilen 7.nesil dokunmatik ekran tabanlı kullanıcı arayüzü ile tasarlanmış ve pazarlanan çok amaçlı bir iPod el cihazıdır. 2015'ten beri iPod Touch'ın ilk büyük güncellemesi olan iPod Touch 'in halefidir. 28 Mayıs 2019'da Apple Store Online'da yayınlandı. 10 Mayıs 2022'de üretimi durdurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Macintosh işletim sistemleri</span>

Macintosh işletim sistemleri, Apple tarafından geliştirilen işletim sistemleri ailesidir. 1984 yılından beri Macintosh serisi kişisel bilgisayarlarıyla kullanılmak üzere tasarlanmıştır.

Aşağıda Apple Inc. tarafından yayınlanan işletim sistemlerinin bir listesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İOS ve iPadOS cihazları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Aşağıda iOS ve iPadOS sistemli cihazların bir listesi bulunmaktadır.

iOS Apple'ın başlangıçta iPhone için geliştirdiği ancak daha sonra iPod touch ve iPad'de de kullanılan mobil işletim sistemidir. 2007-2010 yılları arasında "iPhone OS" isminde idi. Mac OS X'den türetilmiştir. iOS içinde 4 katman bulundurmaktadır: Core OS tabakası, Core Servisleri tabakası, Medya tabakası ve Cocoa Touch tabakası. Yazılım cihazın içinde 2500 MB'lık bir alan kaplamaktadır. iOS işletim sistemi yapısı nedeniyle Apple App Store ve iTunes dışında hiçbir yerden uygulama yüklenemez. Kurucusu Steve Jobs'tır.

<span class="mw-page-title-main">Multi-booting</span>

Çoklu önyükleme(multi-booting), tek bir bilgisayara birden çok işletim sistemi kurma ve hangisinin ön yükleneceğini(booting) seçebilme eylemidir. Çift önyükleme(dual-booting) terimi, özellikle iki işletim sisteminin ortak yapılandırmasını ifade eder. Çoklu önyükleme, özel bir ön yükleyici(booting) gerektirebilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.