İçeriğe atla

Appellation d'origine contrôlée

Institut National de l'origine et de la qualité'nin Paris'teki genel merkezi

Appellation d'origine contrôlée, AOC (telaffuzu: apelasyon dorijin kontrole, Türkçesi: kontrollü menşe tanımı), üretim ve işleme aşamaları tanımlanmış bir coğrafi alanda -terroir- ve tanınmış ve geleneksel bilgi birikimi kullanılarak gerçekleştirilen bir tarımsal ürünü tanımlayan bir etikettir. Bir AOC ürününün özgüllüğü, bir insan topluluğu içinde iletilen yerleşik üretim teknikleriyle fiziksel ve biyolojik bir çevrenin birleşimi tarafından belirlenir. Bunlar birlikte ürüne ayırt edici niteliklerini verir.  

Tanımlayıcı teknik ve coğrafi faktörler, şaraplar, peynirler ve etler dahil olmak üzere her ürün için standartlarda belirtilmiştir. Diğer ülkeler ve Avrupa Birliği'nin benzer etiketleme sistemleri vardır. Avrupa Birliği'nin korunan menşe adı (PDO ve PGI) sistemi, tüm coğrafi işaretlerin korunmasını ve bunların tescilini uyumlu hale getirmiştir. Ancak şarap etiketlenirken, üreticiler AOC gibi tanınmış geleneksel terimleri kullanmaya devam edebilir ve çoğunlukla estetik amaçlar için PDO ve PGI logolarını veya terimlerini göstermeleri gerekmez.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cağ kebabı</span> Erzurumda meşhur olan Türklere ait bir şişli et yemeği

Cağ kebabı, oğlak veya kuzu etinden yapılan Türk mutfağında bir çeşit kebaptır. Geleneksel olarak Erzurum'un Oltu ilçesinde yapılan cağ kebabı, önceden terbiye edilmiş etin yatık bir şişe geçirilip odun ateşi üzerinde pişirilmesiyle hazırlanır. Cağ adı verilen şişler kullanılarak servis yapıldığından bu adı almıştır. Günümüzde Türkiye'nin birçok yerinde yapılıp tüketilmektedir. Hazırlanan parça etler, bu malzemeye eklenen soğan, reyhan, tuz ve karabiber gibi baharatlar ile birlikte iyice yoğrulur. Daha lezzetli olması istenirse hazırlanan et 24 saat serin ortamda veya buzdolabında dinlendirilir ve bu süre sonunda cağ kebabı pişirilmeye başlanabilir. Et yatık biçimde odun ateşinin kızgın közüne 10–15 cm yüksekte pişirilir ve döner bıçağı ile birer porsiyon kesilip cağ, bico üzerinde ızgaraya konulur. Burada biraz daha pişirilir.

<span class="mw-page-title-main">Türk şarabı</span>

Türk şarabı, büyük şarap üreticisi olan ülkelerin gerisinde olmakla birlikte giderek tanınmakta ve üretim miktarı hızla artmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan şarabı</span>

İtalyan şarabı, dünyada şarapçılık yapılan en eski ülkelerden biri olan İtalya'da yapılan şaraba verilen addır. İtalya dünyanın en önemli şarap üreticilerinden biridir ve 2005 yılı itibarı ile dünya üretiminin yaklaşık beşte birini üretmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Pecorino di Filiano</span> İtalyan peyniri

Pecorino di Filiano İtalya'nın Basilicata yöresindeki Potenza ilinde koyun sütünden yapılan sert bir peynirdir. 2007 yılından itibaren Avrupa Birliği'nin Korunmuş Menşe İsmi Programı altında korunuyor. Eylül ayında Basilicata yöresinde Pecorino di Filiano festival düzenleniyor.

<span class="mw-page-title-main">Provans şarabı</span>

Provans şarabı güneydoğu Fransa'daki Fransız şarabı üreten Provans bölgesinden gelir. Romalılar bölgeyi provincia nostra adıyla adlandırdı. Provans Alpler'in hemen güneyinde İtalya dışındaki ilk Roma eyaletiydi.

Şarabın sınıflandırılması menşei yeri veya unvanı şarap yapım yöntemleri ve stili tatlılık ve bağ bozumu veya kullanılan üzüm çeşidi gibi çeşitli yöntemlere göre yapılabilir. Uygulamalar farklı ülke ve bölgelere göre değişiklik gösterir ve birçok uygulama zaman içinde farklılık göstermiştir. Bazı sınıflandırmalar menşei ülkelerinde şarap yasasının bir parçası olarak resmi korumadan yararlanırken diğerleri bu tür bir koruması olmayan yetiştirici örgütleri tarafından oluşturulmuştur. Şarabın sağlığa etkileri, şarabın yaşlanması, şarabın tatlılığı, şarabın rengi önemli özelliklerdir.

Güney Afrika şarabı’nın geçmişi, ilk şişenin Cape Town'da kurucusu ve guverner Jan van Riebeeck tarafından üretilmesiyle 1659'a kadar uzanır. Uluslararası pazarlara erişim, Güney Afrika şarap pazarında yeni yatırımlara yol açtı. Constantia, Paarl, Stellenbosch ve Worcester'daki büyük bağlar ve üretim merkezleriyle üretim Cape Town çevresinde yoğunlaşmıştır. 1973'te belirlenmiş üretim bölgeleri, ilçeler ve bölgelerden oluşan hiyerarşi ile uygulanan Menşe Şarabı (WO) sisteminde yaklaşık 60 coğrafik yer unvanı vardır. WO şarapları yalnızca belirli menşe bölgesinden gelen üzümleri içermelidir. "Tek bağ" şarapları, 6 hektardan daha az tanımlı bir alandan gelmelidir. Birlikte yetiştirilirlerse ve tesiste şarap üretilirse, bitişik çiftliklerden bir "Arazi Üzümü" gelebilir. Bölge, kendine özgü bir toprak türü veya iklimi olan bir alandır ve kabaca bir Avrupa Şarap Unvanına eşdeğerdir.

Korumalı menşe adı (PDO), korumalı coğrafi işaret (PGI) ve garantili geleneksel spesiyaliteler (TSG) olarak bilinen üç Avrupa Birliği coğrafi işareti, geleneksel spesiyaliteleri programı, tarım ürünlerinin ve gıda maddelerinin isimlerini teşvik eder ve korur.

Menşe adı, önceleri şarap için yetiştirilen üzümlerin nerede yetiştirildiğini belirlemek için kullanılan ve yasal olarak tanımlanmış ve koruma altına alınmış coğrafi bir işarettir. Diğer gıda türleri de sıklıkla menşe adlarına sahip olabilmektedir. Coğrafi sınırların yanı sıra, hangi üzümlerin yetiştirilebileceği, maksimum üzüm verimi, alkol düzeyi ve diğer kalite faktörleri gibi kısıtlamalar da menşe adının bir şarap şişesi etiketinde yasal olarak yer alabilmesi için geçerli olabilir. Menşe adları ile ilgili kurallar, şarabın üretildiği ülkeye bağlı olarak değişiklik göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Terroir</span>

Terroir ; Fransızca "terre: toprak" kelimesinden türetilmiştir. Bir ürünün fenotipini etkileyen çevresel faktörleri tanımlamak için kullanılan bir Fransızca terimdir; buna benzersiz çevre bağlamları, çiftçilik uygulamaları ve bir ürünün belirli büyüme ortamı dahildir. Toplu olarak, bu bağlamsal özelliklerin bir karakteri olduğu söylenir; terroir aynı zamanda bu karakteri de ifade eder. Türkçe'ye "Yöre" olarak çevrilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Appellation d'origine protégée (İsviçre)</span>

Appellation d'origine protégée (AOP), (Telaffuzu: apelasyon dorijin proteje, Türkçesi: korunmuş menşe tanımı) şaraplar dışındaki geleneksel gıda ürünlerinin kökenini ve kalitesini koruyan bir coğrafi işarettir. (ayrıca bkz. Appellation) (şarapların appellation d'origine contrôlée, AOC, 'kontrollü menşe tanımı' adı verilen başka bir etiketi daha vardır).  

<span class="mw-page-title-main">Monosepaj</span> tek üzüm çeşidinden üretilmiş şarap stili

Monosepaj, tek tip üzüm çeşidinden üretilen bir şarabı veya tek tür üzümden üretilmiş brendi, konyak, grappa, rakı gibi damıtılmış içkiyi belirtir. Tek tür üzümden yapıldığı için monosepaj şaraplar üzümün tüm karakterini yansıtırlar. Monosepajın tersi ise, yani birden fazla üzüm çeşidinden yapılmış ise kupaj denir.

<span class="mw-page-title-main">Poulsard</span>

Poulsard, Jura şarap bölgesinden gelen kırmızı bir Fransız şarap üzüm çeşididir. Ploussard adı esas olarak Pupillin kasabası çevresinde kullanılır, ancak Jura'nın her yerindeki şarap etiketlerinde onaylı eşanlamlı olarak görünebilir. Teknik olarak koyu kabuklu bir noir üzümü olmasına rağmen, Poulsard'ın kabukları çok incedir ve düşük miktarda renk fenolleri içerir ve uzun süreli maserasyonla bile çok soluk renkli kırmızı şaraplar üretir ve beyaz şarap üretmek için kullanılabilir. Bu nedenle, Poulsard genellikle diğer kırmızı kabuklu çeşitlerle harmanlanır veya açık renkli roze şaraplar üretmek için kullanılır. Ayrıca üzüm, blanc de noir beyaz şarapları ve köpüklü cremants yapmak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Denominazione di Origine Controllata</span>

Denominazione di Origine Controllata, İtalyan şaraplarını etiketleme ve koruma sistemlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Yunan şarabı</span>

Yunanistan, dünyanın en eski şarap üretim bölgelerinden biri ve Avrupa'nın ilk şarap üretim bölgeleri arasındadır. Yunan şarabının en eski kanıtı, şarabın ev veya toplumsal bazda üretildiği 6.500 yıl öncesine tarihlenmektedir. Antik çağlarda, şarap ticareti yaygınlaştıkça, Akdeniz'in bir ucundan diğerine taşınıyordu; Yunan şarabı, Roma İmparatorluğu dönemindeki İtalya'da özellikle yüksek prestije sahipti. Orta çağda, Girit, Monemvasia ve diğer Yunan limanlarından ihraç edilen şaraplar, Kuzey Avrupa'da yüksek fiyatlara satılıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Denominaciones de origen</span>

Denominación de origen, İspanya'da; peynirler, çeşniler, bal ve etler gibi gıda maddeleri için öncelikli olarak kullanılan düzenleyici coğrafi işaret sisteminin bir parçasıdır. Şaraplarda, Rioja (1925) ve Jerez (1933) sistemden önce gelse de, Fransa (1935) ve İtalya'nın (1963) hiyerarşik sistemlerine paralellik gösterir. Gıdalarda, İspanya'dan gelen ürünlerin kalitesini ve coğrafi kökenini düzenleyen benzer bir rol oynar. Sadece şarap için beş başka belirlenmiş kategori ve gıda ve çeşnilerini özel olarak kapsayan üç kategori daha vardır ve bunların hepsi Avrupa Birliği (AB) tarafından tanınır. Katalonya'da, A ve Q olarak etiketlenen iki ek kategori, geleneksel Katalan zanaatkar gıda ürünlerini kapsıyor, ancak 2007 itibarıyla AB tarafından tanınmıyordu. Son yıllarda, denominación de origen kavramı, öncelikle Latin Amerika'da olmak üzere diğer ülkeler tarafından benimsendi. 2016 yılında, şaraplar için Denominación de Origen (DO) kullanımı, Avrupa Birliği Korunmuş Menşe Adları / Denominación de Origen Protegida (PDO/DOP) olarak tescil edildi, ancak geleneksel Portekiz terimi olan DO, etiketlerde yasal olarak hala kullanılabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Jamón</span>

Jamón İspanya'da üretilen bir tür kuru-kürlenmiş jambondur. İspanyol mutfağının tanınan yiyeceklerinden biridir. Ayrıca bir çeşit sandviç olan tapasların bir bileşenidir.

<span class="mw-page-title-main">Fransız şarabı</span>

Fransız şarabı, Fransa'nın her yerinde, yılda 50 ila 60 milyon hektolitre veya 7-8 milyar şişe arasında üretilir. Fransa, İtalyan, İspanyol ve Amerikan şarap üreten bölgeleriyle birlikte dünyanın en büyük şarap üreticilerinden biridir. Fransız şarabının tarihi M.Ö. 6. yüzyıla kadar uzanır ve Fransa'nın birçok bölgesinin şarap yapım tarihi Roma zamanlarına dayanır. Üretilen şaraplar, uluslararası alanda satılan pahalı şaraplardan, savaş sonrası dönemin Margnat şarapları gibi genellikle yalnızca Fransa'da görülen mütevazı şaraplara kadar çeşitlilik gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Korumalı menşe adı</span>

Korumalı Menşe Adı (KMA), gıda ile ilgili ürünlerin menşe tanımlarını korumayı amaçlayan bir Avrupa Birliği coğrafi işareti türüdür. Tanım 1992 yılında oluşturulmuştur ve temel amacı, ilgili bölgedeki yerel üreticilerin tanınmış bilgi birikimi ve bileşenleri kullanılarak belirli bir coğrafi alanda üretilen, işlenen ve geliştirilen ürünleri belirtmektir.

<span class="mw-page-title-main">Balzamik sirke</span>

Balzamik sirke, İtalya'nın Modena kentinde ortaya çıkan, koyu renkli, yoğun aromalı bir sirkedir. Üzüm şırasından veya taze sıkılmış üzüm suyundan, kabukları, çekirdekleri ve saplarıyla birlikte yapılır.