Apamea Antlaşması - Turkipedia

Apamea Antlaşması, MÖ 188 yılında Roma Cumhuriyeti ile Selefkî İmparatorluğu'nun hükümdarı III. Antiohos arasında yapılan bir barış antlaşmasıdır. Roma-Selefkî Savaşı'nı sona erdirmiştir. Antlaşma, Romalıların Thermopylae Muharebesi'nde (MÖ 191'de), Magnesia Muharebesi'nde (MÖ 190'da) kazandığı zaferlerden ve Roma ve Rodos denizlerinin Selefkî donanmasına karşı kazandığı zaferlerden sonra gerçekleşmiştir.

Anlaşmanın şartları

Appianus'a göre anlaşma, III. Antiohos'u Avrupa'yı ve Toros Dağları'nın batısındaki tüm Asya'yı tamamen terk etmeye zorlamıştır. Sahip olduğu tüm savaş fillerini teslim etmek zorundaydı ve tebaasını kontrol altında tutmak amacıyla on iki savaş gemisiyle sınırlıydı, ancak saldırıya uğrarsa daha fazlasını inşa etmesine izin verilmiştir. Antiohos'un "Torosların kuzeyinde" (yani Roma'nın müttefikleri Pergamon ve Rodos'a yeni devredilen topraklardan) paralı asker toplaması ve buralardan kaçakları eğlendirmesi yasaklanmıştır. Antiohos, Roma konsülünün seçeceği yirmi rehineyi vermek zorunda kalmıştır. Antiohos'un oğlu dışında rehineler her üç yılda bir değiştirilecekti. Gelecekte fil beslemeyecekti. Selefkîler, 15.000 talant gümüş borç tazminatı ödemek zorunda kaldılar: 500 Eğriboz talant hemen, Roma Senatosu anlaşmayı onayladığında 2.500 daha fazla ve ertesi on iki yıl boyunca her biri Roma'ya her yıl 1.000 talant taksit olarak teslim edilecekti. Selefkîler ayrıca 540.000 modii mısır tazminatını da kabul ettiler. Ayrıca II. Eumenis'un babası I. Attalos ile yaptığı anlaşma sonucu elde ettiği mallardan geriye kalanları da düşmanlarına ve Bergama Kralı II. Eumenes'e teslim etmek zorunda kalmıştır.

Roma, Küçük Asya'nın büyük bir kısmının kontrolünü Eumenes'e vermiştir. Antiohos, Kilikya bölgesini korurken, Likya ve Karya'nın büyük kısmı Rodos Peraia'sının bir parçası oldu. Helenistik krallar genellikle imzaladıkları herhangi bir anlaşmayı ömürleri boyunca onur gerekçesiyle kabul ederlerdi. Öte yandan mirasçıları, seleflerinin imzaladığı anlaşmaları kabul etmekten onur duymuyorlardı. Anlaşmanın denizcilik koşulları yürürlükten kalkmış gibi görünüyor, ancak diğer koşullar geçerliydi.

Anlaşma Frigya'daki Apameia'da resmîleştirildi. Romalıların siyasi hegemonyalarını Doğu Akdeniz'e kadar genişletmelerine olanak sağlamıştır. Ancak o dönemde Roma'nın gücü Bergama ve Rodos gibi ikinci dereceden güçlerle ittifak kurma kapasitesine bağlı olduğu için hâlâ dolaylıydı. Sert tazminatlar Selefkî İmparatorluğu'nu zayıflattı, para sıkıntısına neden oldu ve Selefkîler krallıklarını yönetme yeteneklerini zayıflattı.^[1]

Sonraki etkisi

Roma, Selefkî gücünün bölgede yeniden ortaya çıkmasını engellemek için yeni bir savaş tehdidini kullandı. Altıncı Suriye Savaşı'nda Roma, MÖ 168'de Mısır ve Kıbrıs'ın çoğunu işgal ettikten sonra Selefkîler Ptolemaios Krallığı'nı yalnız bırakmaları konusunda ısrar etmiş ve Selefkî kralı IV. Antiohos isteksizce kabul etmiştir. Polybius'un Tarihleri, MÖ 162 gibi geç bir tarihte, bir Roma heyetinin Antakya'yı ziyaret ettiğini ve antlaşmanın şartlarını ihlal ederek Selefkî savaş fillerini dizginlemek ve Selefkî gemilerini yok etmek için Antlaşmayı bir bahane olarak kullandığını kaydetmiştir.^[2]^[3]

Kaynakça

^ Gera, Dov. Judaea and Mediterranean Politics, p. 93. Cited in Portier-Young, p. 79
^ Bar-Kochva, Bezalel (1989). Judas Maccabaeus: The Jewish Struggle Against the Seleucids. Cambridge University Press. s. 547–548. ISBN 0521323525.
^ Polybius. Histories, Book 31.

Birincil kaynaklar

Polybius of Megalopolis, World History, 21.42: text of the treaty
Appian of Alexandria, Syriaca, 39: text of the treaty
Titus Livy, Ab Urbe Condita, 38:

İlgili Araştırma Makaleleri

Seleukos İmparatorluğu, Türkçe kullanımlar ile Selefkos veya Selevkos, İskender'in ölümünden sonra Makedonya İmparatorluğu'nun parçalanmasıyla İskender'in generallerinden I. Seleukos tarafından kurulan Helenistik imparatorluk. Başkentleri önce Seleukia, sonraları ise Antakya'ydı. Doğu Akdeniz'de, Irak'ta, İran'da, Türkmenistan'da, Pamir'de ve Hindistan'ın batısında bulunan topraklarda egemenliklerini sürdürmüşlerdir. Toprakları Roma İmparatorluğu tarafından ele geçirilinceye kadar Doğu Akdeniz'in hâkimiydiler. Seleukosların geniş toprakları 25 civarında eyalete bölünmüştü. “Strategos” veya “satrap” unvanlı valilerce yönetilen bu eyaletler Pers zamanındaki satraplıklardan daha küçüktü.

Ankyra Savaşı, MÖ 240'ta Seleukos İmparatorluğu krallarından Antiohos Hieraks ve kardeşi II. Seleukos arasında, Ankyra'da gerçekleşmiş bir çarpışmadır.

<span class="mw-page-title-main">II. Seleukos</span>

II. Seleukos Kallinikos Pogon Taşıdıgı lakaplar olan Kallinikos ve Pogon sırasıyla "güzel galip" ve "sakallı" anlamlarına gelmektedir. Seleukos İmparatorluğu'nun bir hükümdarıdır ve MÖ 246-226 yılları arasında tahtta kalmıştır.

Magnesia Muharebesi, Temmuz M.Ö. 190 yılında Selefkî hükümdarı III. Antiokhos ordusu ile Konsül Lucius Cornelius Scipio ve kardeşi Lucius Cornelius Scipio Asiaticus komutasındaki Roma ordusu ve müttefiki Pergamon (Bergama) Kralı II. Eumenes arasında Manisa yakınlarında yapılan bir meydan muharebesidir. Romalılar bu muharebede çok üstün bir galibiyet kazanmışlardır ve o zamana kadar büyük kısmı Selefkîler tarafından idare edilmekte olan Anadolu'nun içişleri de tümüyle efektif olarak Roma idaresine geçmiştir. Bu muharebe için ana kaynaklar başlıca Romalı tarihçi olan Titus Livius ve Yunan kökenli Roma tarihçisi Appianus'un kaleme aldıkları tarihleridir.

II. Eumenes (ö. MÖ 159, Pergamon Pergamon Krallarından Attalos Hanedanı'nın dördüncü üyesi olarak MÖ 197– MÖ 159 yılları arasında hüküm sürdü.

II. Attalos (d. MÖ 220 Pergamon - ö. MÖ 138 Pergamon, Pergamon Krallığı kralı olarak MÖ 160–MÖ 138 yılları arasında hüküm sürdü. Pergamon Krallarından olan, Attalos Hanedanının beşinci üyesi Κral I. Attalos ile Kraliçe Apollonis'in oğlu, II. Eumenes'in kardeşidir. Ağabeyi II. Eumenes'e olan bağlılığından ve sevgisinden dolayı "Kardeşini seven", olarak anılır. Kardeşi II. Eumenes ölünce vasisi III. Attalos küçük olduğundan, ağabeyinin karısı kraliçe Stratonike ile evlenerek kral oldu.

Kommagene Krallığı Anadolu'da kurulan Helenistik hükümdarlıklarından biri olan Kommagene hanedanı mensuplarıdır.

Makedon Savaşları - Roma ile Makedonya arasında Yunanistan üzerinde Hegemonya uğruna ortaya çıkan ve Makedonya Krallığı'nın arka arkaya yenilip ortadan kaldırılması ile biten üç savaşa verilen isimdir. Cannae Muharebesinden sonra Makedonya kralı V. Filip (Makedonya) Roma'ya karşı Hannibal'la ittifak yaptı. Makedonya İlirya üzerinde hegemonluğunu kurmak, Adriyatik kıyılarına çıkmak ve Küçük Asya'da kendi arazilerini genişletmek istiyordu.

IV. Antiohos Epifanis Seleukos İmparatorluğu'nun MÖ 175-164 döneminde kralıydı. Ölene kadar krallığı devam etti. III. Antiohos'un oğullarından birisiydi. Asıl adı Mithradatēs idi. Tahta geçtikten sonra Antiohos ismini kendisi için benimsedi. IV. Antiohos'un zamanında yaşanan en önemli olaylardan birisi, Mısır'ı neredeyse ele geçirmesidir. Ancak Mısır'ı fethedemedi. Bu teşebbüs, Ptolemaioslarla Seleukosların arasında bir çatışma sürecini doğurdu. Onun döneminde yaşanan önemli diğer bir olay İsrailoğulları tarafından başlatılan Makkabi Ayaklanması'dır. Bu ayaklanmanın temel sebebi, IV. Antiohos'un, Makkabileri zorla inançlarını terkedip onun inançlarına uymaya ve her bakımdan onu efendileri olarak kabul etmeye zorlamasıdır. Bu vakânın İsrailoğullarının bakış açısından bir hikâyesi, Makkabiler kitaplarında anlatılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">I. Antiohos</span>

I. Antiokhos Soter ; d. MÖ 324; ö. MÖ 261) MÖ 281'den itibaren Seleukos İmparatorluğu'nun kralıydı. Büyük İskender'in silah arkadaşı I. Seleukos Nikator ve Pers prensesi Epeme'nin oğludur. Soter namı, kurtarıcı anlamında kullanılmaktadır.

III. Antiohos, Seleukos İmparatorluğu'nun 6. hükümdarı. MÖ 222'den MÖ 187'ye kadar hükümdarlık yapmıştır. Krallık topraklarını I. Seleukos dönemindeki en geniş sınırlarına tekrar ulaştırarak “Büyük” unvanını almış ancak Romalılar karşısında Magnesia Muharebesi'nde aldığı ağır yenilgi nedeniyle kendi döneminde Avrupa ve Batı Anadolu'daki topraklarını kaybetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">II. Antiohos</span> Seleukos kralı

II. Antiohos Theos MÖ 261'den MÖ 246'ya kadar Seleukos İmparatorluğu'nun kralıydı.

IV. Seleukos Philopator, , Unvanı Philopator. MÖ 187 – MÖ 175 döneminde Helenistik Seleukos İmparatorluğu'nun hükümdarıydı.

V. Ptolemy Epiphanes, IV.Ptolemy Philopator ve Mısırlı III.Arsinoe'ün oğludur. Temmuz veya Ağustos 204'ten Eylül 180'e kadar Ptolemaios hanedanının beşinci hükümdarıydı. Ptolemy, ailesi şüpheli koşullarda öldüğünde, beş yaşında tahtı miras aldı. Yeni naip Agathocles, geniş çapta hakarete uğradı ve MÖ 202'de bir devrimle devrildi, ancak onu izleyen vekiller dizisi yetersiz kaldı ve krallık felç oldu.Seleukos Kralı Antiochos III ve Antigonid kralı Philip V Beşinci Suriye Savaşını başlatmak için krallığın zayıflığından yararlandı. Ptolemy V, kendi kendini ilan eden firavunlar Horwennefer ve Ankhwennefer'in önderlik ettiği yaygın bir Mısır isyanıyla karşı karşıya kaldı ve bu, Yukarı Mısır'ın çoğunun ve Aşağı Mısır'ın bazı kısımlarının da kaybedilmesine neden oldu.

VI. Ptolemaios Filometor Ptolemaios dönemi Mısır kralıydı. M.Ö. 180'den 164'e ve M.Ö. 163'ten 145'e kadar hüküm sürdü. V. Ptolemaios ve Kleopatra'nın en büyük oğlu, M.Ö. 180'de çok küçük bir çocuk olarak tahta çıktı ve krallık naipler tarafından yönetildi: annesinin M.Ö. 178 veya 177'deki ölümüne kadar annesi ve ardından iki arkadaşı, Eulaeus ve Lenaeus tarafından M.Ö. 169'a kadar yönlendirildi. M.Ö. 170'ten itibaren kız kardeşi II. Kleopatra ve küçük erkek kardeşi VIII. Ptolemaios, onun yanında ortak hükümdarlardı.

Eurymedon Muharebesi ayrıca Side Muharebesi olarak da bilinir, MÖ 190 Ağustos'unda gerçekleşti. Roma-Selefkî Savaşı'nın bir parçası olarak, Amiral Eudamus komutasındaki Rodos filoları Hannibal'in komutasındaki Selefkî filosuyla karşı karşıya gelerek savaştı.

Ebro Antlaşması, MÖ 226'da Kartaca kralı Hasdrubal ve Roma Cumhuriyeti arasında imzalanan, İberya'daki Ebro Nehri'ni Roma ve Kartaca arasındaki sınır olarak belirleyen bir antlaşmaydı. Antlaşmanın şartlarına göre; Roma, nehrin güneyine doğru genişleme politikası izlemediği sürece aynı şekilde Kartaca da Ebro'nun kuzeyine yayılmayacaktı.

Thermopylae Muharebesi MÖ 24 Nisan 191'de gerçekleşti. Roma-Selefkî Savaşı'nın bir parçası olarak, konsül Manius Acilius Glabrio liderliğindeki Roma Cumhuriyeti kuvvetlerinin III. Antiohos'un Selefkî - Aetolia ordusuyla karşı karşıya geldiği muharebedir.

Korikos Muharebesi ayrıca Kissos Muharebesi olarak da bilinir, MÖ 191 yılının Eylül ayında gerçekleşmiştir. Roma-Selefkî Savaşı'nın bir parçası olarak, Amiral Gaius Livius Salinator liderliğindeki Roma Cumhuriyeti filoları ve II. Eumenes komutasındaki Pergamonlu müttefikleri ile Polyxenidas'ın Selefkî filosunun karşı karşıya geldiği bir savaştı.

Myonessus Muharebesi, MÖ 190 yılının Eylül ayında gerçekleşti. Roma-Selefkî Savaşı'nın bir parçası olarak, Amiral Lucius Aemilius Regillus liderliğindeki Roma Cumhuriyeti filoları ve onun Eudamus komutasındaki Rodoslu müttefikleri ile Polyxenidas'ın Selefkî filosunun karşı karşıya geldiği bir savaştı.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.