İçeriğe atla

Anıt mezar

Mustafa Kemal Atatürk için yaptırılan anıt mezar: Anıtkabir

Anıt mezar, anıt kabir veya diğer adıyla mozole; büyük, etkileyici ve gösterişli mezar anıtı.

Mozole sözcüğü Karya satrabı Mausolos'un adından türemiştir. Musolos'un ölümü üzerine dul eşi Artemisia, milattan önce yaklaşık 353-350 arasında Halikarnassos'ta (Bodrum) onun anısına görkemli bir mezar yaptırmıştı. Bu anıt mezarın bazı parçaları bugün Londra'daki British Museum'da bulunmaktadır. Bugüne değin yapılmış örnekler arasında hemen hemen en görkemli anıt mezar olan ve Hindistan'ın Agra kentinde bulunan Tac Mahal ise, Babürlü hükümdarı Şah Cihan tarafından 1631'de ölen eşi Mümtaz Mahal anısına yaptırılmıştır. Tac Mahal'in karşısına kendisi için de siyah mermerden benzeri bir anıt mezar yaptırmak isteyen Şah Cihan, çalışmalar başlamadan ölmüştü.

Öteki ilginç anıt mezar örnekleri arasında, bugün Sant'Angelo Kalesi adıyla bilinen, Roma'daki Hadrianus'un mezarı, Berlin'de Charlottenburg'daki III. Friedrich Wilhelm ile Kraliçe Louise von Mecklenburg-Strelitz'in, Hampshire'de Farnborough'daki III. Napoléon'un, Moskova'daki Lenin Mozolesi ve Ankara'daki Atatürk'ün Anıtkabir'i sayılabilir.

Türkçede bunlar türbe diye de adlandırılır.

Galeri

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tac Mahal</span> Hindistanın Agra kentindeki anıt mezar

Tac Mahal, Hindistan'ın Agra şehrinde, 1631-1654 yıllarında inşa edilmiş anıt mezar.

<span class="mw-page-title-main">Halikarnas Mozolesi</span> Antik Mezar

Halikarnas Mozolesi, Kral Mausolos adına karısı ve kız kardeşi Artemisia(en) tarafından Halikarnassos'ta yaptırılmış, Dünyanın Yedi Harikası'ndan biri sayılan, kolonlarıyla Yunan mimarisini, piramit şeklindeki çatısıyla da Mısır mimarisini andıran oldukça büyük boyutlardaki mezar. Bu öneminden dolayı kendinden sonra gelen, aynı stildeki tüm yapılara mozole denmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Halikarnas</span> Antik Karya kenti, Türkiyede günümüz Bodrum

Halikarnas, Günümüzde Muğla'nın Bodrum ilçesinde bulunan, Karya dönemine ait antik yerleşimdir.

<span class="mw-page-title-main">Anıt</span>

Anıt ya da Abide, önemli bir olayın veya büyük bir kişinin gelecek kuşaklarca tarih boyunca anılması için yapılan, göze çarpacak büyüklükte, sembol niteliğinde yapı, olarak tanımlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Şah Cihan</span>

Şah Cihan veya Ebû’l Muzaffer Şehâbeddin Muhammed Sâhib-kıran, eşi Mümtaz Mahal uğruna Tac Mahal'i yaptırmasıyla tanınan ve Hindistan'da kurulmuş olan Babür İmparatorluğu'nu 1627-1658 yılları arasında yönetmiş olan beşinci Babür hükümdardır.

<span class="mw-page-title-main">Babürlüler</span> Bir zamanlar Hindistan alt kıtasının büyük kısımlarına uzananan hanedan imparatorluğu

Babürlüler veya Babür İmparatorluğu, günümüzdeki Hindistan ve çevresi üzerinde kurulmuş ve hüküm sürmüş Türk-Moğol kökenli devlet. Çağatay Türkü bir şef ve Timurlu Hanedanı'ndan olan Babür Şah tarafından 1526 yılında kurulan ve 17. yüzyılın sonu ile 18. yüzyılın başında imparatorluğun gücünün zirvesinde olduğu dönemde, Hindistan'ın büyük bölümüne hakim olan imparatorluğun nüfusunun o tarihlerde 3,2 milyon kilometre karelik bir bölge üzerinde 110 milyon ila 150 milyon arasında olduğu tahmin edilmektedir. Babür İmparatorluğu'nun hakimiyet alanı, en geniş olduğu dönemde bugünkü Hindistan, Pakistan, Bangladeş ve Afganistan'ı kapsamaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Cihangir</span> Babür İmparatorluğunun 4. Hükümdarı (1569-1627)

Cihangir veya tam adıyla Ebü'l-Muzaffer Nûreddîn Muhammed Cihângîr b. Ekber,, Babür İmparatorluğu'nun 4. Hükümdârı (1605-1627).

Mahsus Mahal, Ruhi Su'nun 1957 yılında hapiste evlendiği hapishane ve hayat arkadaşı Sıdıka Su adına varettiği 3 kıtalık nihavent Türkü. Türküde bir gencin sevdası anlatılmaktadır. Bu türkünün bir benzerinin 1571 yılında Yozgat'lı köylü Farz-u Mahal tarafından söylendiği bilinmektedir. Bir efsaneye göre üçüncü kıt'a bittikten sonra yeri göğü inletmiş ve Farz-u Mahal (1438-1571) türküyü söyledikten hemen sonra dağdan inen bir kaya kütlesinin altında kalarak sevdiğinin uğruna can vermiştir. Farz-u Mahal'in mezarı ise bugünkü Yozgat ilinin Sorgun ilçesine bağlı Kırtıllar Köyünün içinde bulunan kuyunun hemen yanındaki türbenin içindedir. Bir rivayete göre Farz-u Mahal'in türbesinin kuyunun içinde olduğu söylense de bu söylentilerin doğruluğu veya yanlışlığı kesin olarak bilinmemektedir. Ayrıca kuyunun içindeki mezarın, Babür İmparatoru Şah-ı Cihan'ın Tac Mahal anıt mezarını adına yaptırdığı Mümtaz Mahal'e ait olduğu gibi uydurma bir rivayet de vardır.

<span class="mw-page-title-main">Hadrianus</span>

Publius Aelius Traianus Hadrianus, 117 ile 138 yılları arasında Roma imparatoruydu. Hadrianus, Hispania Baetica'da bir İtalik yerleşim yeri olan ve İspanya'daki modern Sevilla'ya yakın olan Italica'da doğdu. Aelia gensinin kolu olan Aeli Hadriani, doğu İtalya'daki Hadria kasabasından geliyordu. Nerva-Antoninus hanedanının bir üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Meydan</span> Rusya, Moskovada yer alan meydan

Kızıl Meydan, Moskova'da yer alan meydandır. Hem Rusya, hem de eski SSCB'nin toplumsal ve siyasi tarihinde önemli bir yeri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Lenin'in Mozolesi</span>

Lenin Mozolesi, Rusya'nın başkenti Moskova'nın merkezindeki Kızıl Meydan'da Sovyetler Birliği'nin kurucusu Vladimir İlyiç Lenin'in tahnit edilmiş naaşının bulunduğu ve halka ziyarete açık olan yerdir.

<span class="mw-page-title-main">Augustus Mozolesi</span> Romada Augustusa ait mezar kalıntıları

Augustus Mozolesi, MÖ 28 yılında Roma İmparatoru Augustus için Roma'daki Campus Martius'da inşa edilmiş olan büyük anıt mezar. Mozole günümüzde Piazza Augusto Imperatore'de bulunmaktadır ve ziyarete kapalıdır. Zamanın tahribatı ve dikkatsizlik yüzünden kalıntılar oldukça zarar görmüştür. Ancak yine de Campus Martius'un kuzey tarafından yer alan kalıntılar etkileyici ve hakim bir manzaraya sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Kremlin Duvarı Mezarlığı</span>

Kremlin Duvarı Mezarlığı, Moskova'daki Kızıl Meydan'da Kremlin Duvarının yanında bulunan Sovyetler Birliği'nin eski ulusal mezarlığıdır. Buradaki mezarlar, Ekim Devrimi sırasında ölen 240 Bolşevik yanlısının toplu mezarlara gömüldüğü Kasım 1917'de başladı. Doğaçlama mezar yeri, İkinci Dünya Savaşı sırasında kademeli olarak askeri ve sivil onurun merkezine dönüştü. İlk olarak 1924'te ahşaptan inşa edilen ve 1929-30'da granitten yeniden inşa edilen Lenin'in Mozolesi'nin merkezinde yer almaktadır. 1921'de Kızıl Meydan'daki son toplu cenaze töreninden sonra, oradaki cenazeler genellikle devlet törenleri olarak yapıldı ve çok saygı duyulan politikacılar, askeri liderler, kozmonotlar ve bilim adamları için son onur olarak ayrıldı. 1925-1927'de toprağa gömüler durduruldu. Cenazeler artık yakılmış kül mezarları olarak yapılıyordu. Mikhail Kalinin'in 1946'daki cenazesi ile toprağa gömülmeler yeniden başladı.

<span class="mw-page-title-main">Mümtaz Mahal</span>

Mümtaz Mahal ya da Ercümend Banu Begüm, Hint-Türk-Moğol Babür İmparatorluğu'nun 5. Hükümdarı Şah Cihan'ın 3. ve en gözde eşi. Adına yapılan Tac Mahal anıt mezarı, tarihin en önemli mimari eserlerinden sayılmaktadır. 7 Temmuz 2007'de New7Wonders Vakfı tarafından düzenlenen oylama sonucunda Dünyanın Yeni Yedi Harikasından biri seçilmiştir.

Mezar sanatı ölülerin kalıntılarının yerleştirildiği mezarlar veya bu yerlerde bulunan eserlerden oluşur. Mezar eşyaları, ölünün kalıntıları dışında mezarın içine yerleştirilen ve genellikle ölünün kişisel eşyalarından, cenaze töreni için özel olarak yapılmış nesnelerden ya da ölümden sonraki yaşamda ihtiyaç duyulacağına inanılan nesnelerin minyatür versiyonlarından oluşan eşyalardır. Yazılı kalıntısı bulunmayan kültürler hakkındaki bilgilerin çoğu bu kaynaklardan oluşmaktadır.

Belevi Mozolesi veya Belevi Anıt Mezarı, İzmir Selçuk'a bağlı bir belde olan Belevi'de bulunan Helenistik döneme ait bir mezar. Anıt mezar Efes'ten 14 kilometre uzaklıktadır. Günümüzde Belevi beldesi sınırları içinde kaldığı için Belevi Anıt Mezarı adıyla anılır. MÖ 301'de Efes kralı Lysimachus tarafından inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sant'Angelo Kalesi</span>

Sant'Angelo Kalesi ya da Hadrianus Mozolesi, İtalya'nın başkenti Roma'daki Adriano Parkı'nda yer alan silindirik bir yapıdır. Roma İmparatoru Hadrianus tarafından kendisi ve ailesi için anıt mezar olarak inşa ettirilen bina daha sonra papalık kalesi olarak kullanılmıştır. Tiber Nehri kıyısında bulunan, bir zamanlar Roma'nın en yüksek binası olan yapı günümüzde müze olarak faaliyet göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Babür mimarisi</span>

Babür mimarisi, 16. ve 18. yüzyıllar arasında Hint Yarımadası'nda Babürlüler tarafından geliştirilen Hint-İslam mimarisi türüdür. İslam, İran, Türk ve Hint mimarisinin bir birleşimi olarak Hindistan'daki önceki Müslüman hanedanların mimari tarzlarını geliştirdi. Babür yapıları, büyük soğan kubbeler, köşelerde ince minareler, büyük salonlar, büyük tonozlu ağ geçitleri ve hassas süslemeler dahil olmak üzere tek tip bir yapı ve karakter modeline sahiptir. Babür mimarisinin örnekleri günümüz Hindistan, Afganistan, Bangladeş ve Pakistan'da bulunmaktadır.

Üstad Ahmad Lahori, İmparator Şah Cihan döneminde 1632-1654 yılları arasında Agra'da inşa edilen Tac Mahal'in baş mimarıdır. Üstad Ahmed, Babür İmparatorluğu döneminde Pencap'lı Müslüman bir mimardı. Lahor kentinden geldiği için "Lahori" lakabını almıştır. Mimarisi, Hint-İslam ve İran mimari tarzlarının bir birleşimidir ve dolayısıyla Hint-Pers kültürünün önemli bir örneğidir. Baş mimarlığını yaptığı Tac Mahal, UNESCO Dünya Mirası listesine alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Siyah Tac Mahal</span>

Siyah Tac Mahal, Hindistan'ın Uttar Pradesh eyaletindeki Agra şehrinde Yamuna Nehri'nin karşısında, Tac Mahal'in karşısına inşa edilmesi planlandığı söylenen efsanevi bir türbedir. Babür İmparatoru Şah Cihan'ın, ikinci eşi Mümtaz Mahal'in anısına inşa ettirdiği türbeye benzer bir türbeyi kendisi için de arzuladığı söylenir.