İçeriğe atla

Antropik ilke

Antropik ilke, yalnızca belirli özellikleri taşıyan evrenlerde var olabileceğimizi düşünerek, istatistiksel olarak evrenler kümesinin gözlemleyebileceğimiz kısımlarının ne derece kısıtlı olduğunu öneren ilkedir. Ayrıca evrenimizin neden içinde yaşam barındırabilecek koşullara sahip olduğunu da öne sürer.

Antropik ilkeye göre zeki canlı üretebilecek koşullara sahip olmayan bir evrende zaten gözlemci oluşamayacak ve bu durumu sorgulayamayacaktır. Bu nedenle gözlemci, kendini sadece zeki hayata izin veren evrenlerde bulacaktır. Antropik ilke geçerli olabilmek için çoklu evrenler sistemine veya fizik kuralları bölgeden bölgeye değişebilen sonsuz bir evrene ihtiyaç duyar. Ayrıca antropik ilke evrenimizin ince ayar sorununa karşılık vermektedir.

Zayıf antropik ilkeye göre gözlenebilen evrenlerin ince ayarlı oluşu, canlılığın bu evrenlerde ortaya çıkmasının sonucudur.

Güçlü antropik ilkeye göre ise evren eninde sonunda bilinçli varlıklar üretecektir. Çünkü evren, tanımı gereği her şeyi ve bütün olasılıkları kapsayan bütündür. Olma ihtimali sıfırdan büyük her şey elbet olacaktır.[1][2]

Kaynakça

  1. ^ "Anthropic Principle". 28 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2016. 
  2. ^ "James Schombert, Department of Physics at University of Oregon". 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">12 Eylül Darbesi</span> Türkiyede siyasal şiddet ve istikrarsızlığa karşı yapılan askerî darbe

12 Eylül Darbesi veya 1980 İhtilali, resmî isimlendirmeleriyle 12 Eylül 1980 Harekâtı veya Bayrak Harekâtı, Türk Silahlı Kuvvetlerinin 12 Eylül 1980 günü emir komuta zinciri içinde gerçekleştirdiği askerî darbe. 27 Mayıs Darbesi ve 12 Mart Muhtırası'nın ardından Türkiye Cumhuriyeti tarihinde Silahlı Kuvvetlerin yönetime karşı gerçekleştirdiği üçüncü ve son başarılı açık müdahaledir.

Çatışkı ya da Antinomi sözcük anlamı olarak iki yasanın gerçekte ya da görünüşte birbirleriyle uyuşmazlığıdır. Mantık ve epistemoloji’de geçen ve genel olarak bir paradoksu ya da çözümsüz bir çelişkiyi tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Aynı anda ve ölçüde geçerli iki önermenin birbirinin yerine konulamazlığı durumunu ifade eder.

Semah, Alevi ve Bektaşi topluluklarında cem olunarak canların dayanışma ruhunu yükseltip, doğayla/evrenle bir olma halinin saz, deyiş ve hareketle temsil eden törendir. Aynı zamanda yeni nesillerin sözlü gelenekle bilgi edinmelerini sağlayan yöntemlerden biridir. Belli bir disiplin içinde törensel niteliği olan semah, eşitlik, sevgi ve birlik gözetilerek uygulanır.

Gerçeklik veya hakikat, günlük kullanımdaki anlamıyla, "var olan her şey" demektir. Bilimde, dinde ve felsefede farklı anlamları vardır. Düşünceden bağımsız olarak zamanda ve mekanda yer kaplayan her şey gerçektir. Herhangi bir şeyin gerçekliği insan zihnine bağlı olmaksızın var olmasıdır.

Nedensellik, genel olarak nedensellik ilkesi olarak bilinen; olay ve olguların birbirine belirli bir şekilde bağlı olması, her sonucun bir nedeni olması ya da her sonucun bir nedene bağlanarak açıklanabilir olması ya da belli nedenlerin belirli sonuçları yaratacağı, aynı nedenlerin aynı koşullarda aynı sonuçları vereceği iddiasını içeren felsefe terimi.

<span class="mw-page-title-main">Gözlemlenebilir evren</span> evrenin Dünyadan gözlemlenebilen kısmı

Gözlemlenebilir evren, evrenin ışık ve başka sinyallerin galaksiler ve maddenin, kozmolojik genişlemeden beri Dünya’ya ulaşacak zamanı bulması sonucu, şimdiki zamanda Dünya'dan gözlemlenebilen cisim ve maddelerden oluşan bölgesidir. Evrenin izotropik olduğu varsayılırsa, gözlemlenebilir evrenin sınırı, her yönde aşağı yukarı aynıdır. Dolayısıyla, gözlemlenebilir evren, gözlemcisini merkeze alan, küresel bir hacme sahiptir. Evrendeki her nokta kendi gözlemlenebilir evrenine sahiptir ve bu evren Dünya merkezli olanla çakışıyor olabilir de, olmayabilir de.

J. R. R. Tolkien, İngiliz Edebiyatı'na bir mitoloji kazandırmak gayesiyle "Orta Dünya evreni"ni kurguladı. Tolkien kurgusal Orta Dünya evreninde hiçbir dine açıkça göndermede bulunmadı. Silmarillion’da kendi yaratılış öyküsünü kurdu. Yazar, kitaplarında ögeleri birbiriyle tutarlı bir kurgusal evren yapmaya büyük bir çaba harcadı. Öyle ki, 81 yıllık yaşamının büyük bir kısmını bu efsaneyi üretmeye adamıştır. Orta Dünya evreninin gerçek dünyayla alternatif ırkları, milletleri, dilleri, vs. vardır. Bunlara örnek olarak Ainur, elfler, insanlar, cüceler, orklar, balrog, ejderha, troll, kartal, ent, hobbit verilebilir.

Fermi paradoksu, dünya dışı uygarlıkların var olma olasılığının gayet yüksek olduğuna dair tahminlerin varlığı ile bunu doğrulayacak herhangi bir kanıtın ya da temasın yokluğu arasındaki çelişkiyi ifade eder.

Fringe, J. J. Abrams, Alex Kurtzman ve Roberto Orci tarafından kurgulanan Amerikan bilimkurgu dizisi. Dizide Kamu Güvenlik Teşkilatı denetimi altındaki FBI'ın bir kolu olan ve Boston, Massachusetts merkezli Fringe Bölümü anlatılmaktadır. Fringe takımı korkunç ve tüm dünyayı etkileyebilecek açıklanamayan olayları açıklamak için alışılmamış bilimsel yöntemlerden ve FBI soruşturma yöntemlerinden yararlanmaktadır. Dizinin yapımında, "Lost", "The X-Files", "Altered States" ve "The Twilight Zone" dizilerinden ilham alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Boşluk (astronomi)</span> İplikçikler arasında çok az sayıda gökada içeren ya da hiç içermeyen geniş boş alanlar

Gökbilimde boşluklar (ing. Void), iplikçikler arasındaki boş alanlardır, evrendeki en büyük ölçekli yapılardır ve çok az gökada içerir veya içermezler. Boşluk bölgelerinin kozmolojik evrimi bir bütün olarak evrenin evriminden çok farklıdır: Devasa gökadaların ve gökada kümelerinin oluşumunu engelleyen, eğrisellik teriminin hakim olduğu uzun bir aşama vardır. Bu nedenle, boşlukların en boş bölgeleri bile evrenin ortalama madde yoğunluğunun ~%15'inden fazlasını içermesine rağmen, bir gözlemci için neredeyse tamamen boş görünür. Boşlukların çapı genel olarak 10 ile 150 mega parsek (Mpc) arasındadır ; zengin süperküme yokluğu olarak nitelenen bilhassa büyük boşluklar, süperboşluklar olarak belirtilir. İlk olarak 1978 yılında Kitt Peak Ulusal Gözlemevi'nden Stephen Gregory ve Laird A. Thompson tarafından keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Evrenin nihai kaderi</span> Evrenin yapısı göz önüne alınarak birbiriyle rekabet halinde olan bilimsel tahminlere verilen ad.

Evrenin nihai kaderi, fiziksel kozmolojinin ilgilendiği bir konudur. Evrenin durağan veya genişleyen yapısı da göz önünde alınarak birbiriyle rekabet halinde pek çok bilimsel tahminde bulunuldu.

<span class="mw-page-title-main">Enflasyon (kozmoloji)</span> Kozmolojide erken evrendeki uzayın üstsel genişlemesi üzerine teori

Evrensel şişme, kozmik enflasyon veya kozmolojik enflasyon, evren biliminde erken evrendeki uzayın üstsel genişlemesiyle ilgili bir teoridir. Enflasyona maruz kalınan çağ büyük patlamadan 10−36 saniye sonra 10−33 ile 10−32 saniyeleri arasında sürdü. Sonraki dönemde, evren genişlemeye devam etti ancak genişleme oranı düştü.

İnce ayarlı Evren, Evren içerisinde hayata izin verecek koşulların ancak evrensel temel fizikî sabitlerin mevcut değerleri sayesinde oluşacağını anlatan bir önermedir. Önermeye göre bu temel sabitlerdeki en ufak değişimler dahi maddenin, astronomik yapıların, çeşitlilik sahibi elementlerin ve dolayısıyla hayatın oluşmasına engel teşkil etmektedir. Önerme filozoflar, bilim insanları, din adamları ve yaratılışçılar arasında tartışılabilmektedir.

Çoklu evren veya çoklu kâinat, birbirinden farklı, gözlemlenebilir evrenlerin hipotezsel toplamı. Teleskop ile gözlemleyebildiğimiz bilinen evren yaklaşık 93 milyar ışık yılı genişliğindedir. Ancak bu evren, farazî çoklu evrenin çok küçük bir kısmına tekabül eder. Çoklu evren sonlu ve sonsuz var olan muhtemel evrenlerin hipotezsel bütünü olup bu evrenler var olan her şeyi - bütün mekân, zaman, madde ve enerji ile birlikte fizik kanunları ve fizikî değişimleri - kapsar. Bu evrenlere "alternatif evrenler" ya da "paralel evrenler" de denir.

Angel çizgi romanları, Dark Horse Comics tarafından 2000-2002 yılları arasında yayınlanan çizgi roman serilerinden biridir. Bu çizgi romanlar bir televizyon dizisi olan Angel'ın hikâyesi üzerinedir. Çizgi romanlar iki kısıma ayrılmıştır; ilk kısmı televizyon dizisi ile aynı anda 17 bölüm şeklinde yayınlanmıştır, ikinci kısım ise 4 bölümden oluşan mini bir seridir. Bunların yanında bazı ekstra Buffy çizgi romanları ile eşzamanlı bölümler de bulunmaktadır.

<i>Gölge Avcısının El Kitabı</i>

Gölge Avcısı'nın El Kitabı, Cassandra Clare tarafından yazılan, fantastik bir kurgusal evren olan Gölgeavcısı Efsaneleri'ne yazılmış bir yardımcı kitaptır.

<i>Önemli Gölgeavcıları & Aşağı Dünyalı Sakinlerinin Tarihi: Çiçeklerin Dilinde</i>

Önemli Gölgeavcıları & Aşağı Dünyalı Sakinlerinin Tarihi: Çiçeklerin Dilinde, Cassandra Jean tarafından hazırlanmış ve fantastik bir kurgusal evren olan Gölgeavcısı Efsaneleri karakterlerini anlatan bir çizim kitabıdır. Kitabın yayın hakları Simon & Schuster UK tarafından satın alınmıştır, ama aynı şekilde tarot kart serisini de paylaşan TopatoCo ilk başta kitabı internet üzerinden satışa sunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Marvel Sinematik Evreni</span> Amerikan çizgi romanlarına ve süper kahramanlara dayanan bir sinema ve dizi evrenidir.

Marvel Sinematik Evreni, Marvel Comics yayınlarında görünen karakterlere dayanan ve Marvel Studios tarafından üretilen süper kahraman filmlerine ilişkin hikâyenin geçtiği yer, bir Amerikan medya imtiyazı ve paylaşılan kurgusal bir evrendir. İmtiyaz, çizgi romanlar, filmler, kısa filmler, televizyon dizileri ve dijital dizileri içerir. Ortak evren, çizgi romanlardaki orijinal Marvel Evreni gibi almaşık kurgu yapısıyla ortak olay örgüsü ögeleri, ortamlar, oyuncular ve karakterlerle oluşturuldu.

<span class="mw-page-title-main">Varlık neden var</span> Metafizik sorusu

"Varlık neden var?" veya "Neden yokluk dışında bir şey var?" sorusu Gottfried Wilhelm Leibniz, Ludwig Wittgenstein ve Martin Heidegger gibi filozoflara yöneltilmiş ve onlar tarafından cevaplandırılmaya çalışılmıştır. Bu filozoflar bu soruya metafiziğin temel sorusu adını verdiler.

<i>Doktor Strange: Çoklu Evren Çılgınlığında</i> Marvel Stüdyolarının hazırladığı süper kahraman filmi

Doktor Strange: Çoklu Evren Çılgınlığında, Marvel Comics karakteri Doctor Strange'e dayanan, 6 Mayıs 2022'de vizyona girmiş Amerikan süper kahraman filmi. Marvel Studios tarafından üretilen ve Walt Disney Studios Motion Pictures tarafından dağıtılan, Doctor Strange'in (2016) devamı olması amaçlanmıştır ve Marvel Sinematik Evreni'nin (MCU) 28. filmidir.