İçeriğe atla

Antonio Priuli

Antonio Priuli
Antonio Priuli portresi
Venedik Cumhuriyeti Doçesi (94.)
Doge di Venezia
Hüküm süresi17 Mayıs 1618 – 12 Ağustos 1623
5 yıl 2 ay 26 gün
Önce gelenNicolò Donato
Sonra gelenFrancesco Contarini
Doğum10 Mayıs 1548
Venedik
Ölüm12 Ağustos 1623 (yaş: 75)
Venedik
DefinSan Lorenzo Kilisesi, Venedik
Eş(ler)iElena Barbarigo
Çocuk(lar)ıAdriana Priuli ve Matteo Priuli dahil 14 çocuk
BabasıGerolamo Priuli
AnnesiElisabetta Cappello
Priuli sülalesi'nin ve Antonio Priuli'nin arması

Antonio Priuli (d. 10 Mayıs 1548, Venedik – ö. 12 Ağustos 1623, Venedik), 17 Mayıs 1618 – 12 Ağustos 1623 tarihleri arasında, 5 yıl 2 ay 26 gün süren dönemde, Venedik Cumhuriyeti'nde "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 94'üncü dükadır.

Antonio Priuli doçe seçildiğinde Venedik Cumhuriyeti ile İspanya Krallığı ile İspanya'nın Venedik elçisi I. Bedmar Markizi Alfonso de la Cueva'nin ortaya çıkarttığı "Bedmar Komplosu" ile ilgili büyük siyasal kriz devam etmekteydi ve bu ciddi kriz 1622'nin sonuna kadar şiddetle devam etti.

Hayatı

Doçe olmadan önce

Antonio Priuli, 10 Mayıs 1548'de Venedik'te Gerolamo Priuli ve karısı Elisabetta Cappello'nun oğlu olarak doğdu. Antonio Priuli önce denizci tüccar ve bu arada denizci askeri olarak uğraşlarda bulundu. Antonio Priuli gayet koyu Katolik dindar idi. Amiral Agostino Barbarigo'nun kızı olan Elena Barbarigo ile evlilik yaptı ve bu evlilikten 12 (bazı kaynaklara göre 14) çocuğu oldu. Oğullarından 2'si Katolik Kilisesi'nde papaz oldular ve bu papaz oğullarından Matteo Priuli Kardinal rütbesine erişti. Kızlarından 7'si hiç evlenmeyip manastıra geçilip rahibe oldular ama Adriana Prioli 101. Venedik Doçesi Francesco Cornaro'nun eşi oldu. Antonio Priuli bu buyuk ailesinin bakimi için buyuk masraflar yapması gerektiğinden devamlı olarak ağır borçlanma altına girmişti.

1618'de devlet hizmetine girip "provveditore" unvanı ile Adriyatik Denizi kuzeyinde bir adada bulunan Veglia (modern Krk) kentine vali tayin edildi.

Doçelik dönemi

9 Mayıs 1618'de sadece 35 gün doçelik yaptıktan sonra Doçe Nicoló Donato beklenmedik bir şekilde öldü ve yeni doçe seçmek için 41 seçmenden oluşan Venedik Cumhuriyeti "Doçe Seçmenler Konseyi" toplandı. Bu konsey İspanya ile politik krizin en civcivli zamanında toplandığı için bir an evvel Doçe seçmeye karar verdi ve yeni Veglia valisi olan Antonio Priuli 17 Mayis 1618'e yapılan oylama ile ekseriyetle 94. Venedik Cumhuriyetei Doçesi olarak seçildi ve aynı gün taç giydirildi.

Doçe Priuli'nin doçelik donemi başlarında Venedik halkının çoğunluğu İspanyol ordusunun Venedik şehrini işgal için şehre asker çıkaracağına; komplocu elçi Bedmar'in Venedik ordusuna İspanya taraftarlarını yerleştirtip sızmış olduğuna ve bir İspanyol donanma filosunun Venedik şehrini hemen ele geçirebilecek şekilde yakında ve hazır olduğuna inanmaktaydılar.

Priuli doçe seçilir seçilmez Venedik şehrine ve Cumhuriyetini gizlice aleyhtar olanları ortaya çıkartıp onları elimine etmek için oldukça şiddet içeren politikalar uygulamaya başladı. Yüzlerce kişi hiçbir inanılır delil olmadan devlet aleyhinde komploya katılıp Venedik'e ihanet etmekle itham edilerek tutuklandı. Bu bir insan avına dönüştü ve özellikle yabancı askerler ve yabancı donanma bahriyeliler hiçbir suç gösterilmeden tutuklanmaya başlandı. Bu insan avında gerçekten Venedik'e ihanet eden birçok kişi yakalanıp tutuklandı. Fakat aynı zamanda birçok kişi de hiçbir suçu olmadan yakalanıp vatan hainliği iddiasıyla şiddetli bir şekilde cezalandırıldı. Örnek olarak patrisyen sınıftan olan Antonio Foscarini Venedik'teki İngiltere Krallığı elçiliğinde verilen bir yemek davetine gittikten hemen sonra 21 Nisan 1622 devlet otoriteleri tarafından tutuklanmış ve hemen idam edilmişti. Bu suçsuz idam hakkındaki gerçekler, İngiltere Krallığı elçisinin Venedik otoritelerine yaptığı şikayet üzerine ortaya çıktı ve idamın hiçbir ihanet deliline dayanmadan hatta hiçbir delil aranmaya hacet duymadan yapıldığı anlaşıldı.

Doçe Priuli 1618'de İspanya'nın bir düşmanı olan Hollanda cumhuriyeti ile birbirlerine para, gemiler veya askerler verip iki cumhuriyetini birbirine destek saklayacağını içeren bir müttefiklik anlaşması imzaladılar. 1620'de Hollanda Cumhuriyeti'ni temsil etmek için 7 hafta suren ve Nijmegen, Heidelberg, Zürih, Verona ve Vicenza üzerinden seyahat yapan François van Aerssen ve sekreteri Constantijn Huygens birlikte Venedik şehrine ulaştılar. Bu kişiler Hollanda ve Venedik cumhuriyetleri arasında daha önce 1618'de yapılmış olan antlaşmayı teyit ettiler .

Venedik ile İspanya arasındaki büyük anlaşmazlık 1622'de sona erdi.

16 Ocak 1623'te Venedik Cumhuriyeti yönetimi Arundel Kontesi Alethea Talbot'a bir resmi bir özür dileme mektubu göndererek Antonio Foscarini'nin yargılanıp idam edilmesinde hatalı olduklarını bildirdi ve özürler diledi. Böylece İspanyolllar da Foscarini'nin idam edilmesinin Venedik yönetimi içinde hazırlayanların yakalanmaları için yaptığı faaliyetlerin şiddetin durdurdu ve boylece bu anlaşmazlığın bir savaş vesilesi olarak kabul edilmesi sona erdirildi. 17. yüzyılda İspanya Venedik ilişkilerinde anlaşmazlıklar ve çatışmalar daha az şiddetle devam etti. 1618-1622 döneminde bir yüksek zirveye ulaşan iki devlet arasındaki yüksek anlaşmazlık seviyesinin şiddeti bu iki devletin bundan sonraki ilişkileri tarihinde hiç görülmedi.

1618'de Orta Avrupa'da yapılmaya baslayan ve başlarda, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'nu oluşturan protestan ve katolik şehir devletleri arasındayken, zamanla Avrupa'nın büyük güçlerinin çoğunun dahil olduğu daha geniş bir çatışmaya dönüşen Otuz Yıl Savaşı'na önce Venedik Cumhuriyeti katılmamaktaydı. Ama Şubat 1623'te bu savaş Venedik Cumhuriyeti topraklarına da sıçradı. Ama geçici bu savaştan sadece Kuzey İtalya'da Venedik idaresi altında bulunan bir kent olan ve Venedik-İsviçre sınırında bir geçit vadisinde bulunan Valtellina kenti etkilendi.

Doçe Antonio Priuli, bu gelişmeye bir katkıda bulunamadı. Doçe'nin sıhhati o zaman gayet kötüydü ve gittikçe daha da kötüleşmeye başladığı için Doçe Venedik'i yeni bir savaşa sokmak için zaman bulamadı. 75 yaşında olan Antonio Priuli geçirmekte olduğu hastalıktan kurtulamadı ve 12 Ağustos 1623'te 5 yıl, 2 ay ve 26 gün doçe olarak hüküm sürdükten sonra öldü.

Defin yeri Venedik şehrinde San Lorenzo Kilisesi içindedir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  • Bu madde kısmen İtalyanca Wikipedia "Nicolò Donà" maddesi kaynaklıdır. Online: [1] 3 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca)

Dış kaynaklar

  • Norwich, John Julius (1999) A History of Venice. New York: Vintage Books, ISBN 0-679-72197-5 (İngilizce)
  • da Mosto, Andrea (2003), I Dogi di Venezia. Floransa: Giunti editore ISBN 978-8809028814. (İtalyanca)
  • Dumler, Helmut (2001), Venedig und die Dogen. Düsseldorf: Artemis & Winkler ISBN 978-3538071162 (Almanca)
Resmî unvanlar
Önce gelen:
Nicolò Donato
Venedik Doçesi
1618 - 1623
Sonra gelen:
Francesco Contarini


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ludovico Manin</span>

Ludovico Manin, 1789-1797 yılları arasında Venedik Cumhuriyeti "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan son dükadır. 9 Mart 1789'da Paolo Renier 'in ölümünden sonra seçimle tahta çıktı.Napolyon Bonapart'n Venedik'i 1797 yılında işgal etmesiyle tahttan feragat ettirildi.

<span class="mw-page-title-main">Francesco Donato</span> Venedik dükası

Francesco Donato, [24 Kasım 1545 – 9 Mayıs 1553 döneminde Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 79. dükadır. 9 Kasım 1545'te Doçe Pietro Lando'nun ölümünden sonra yapılan seçimden sonra 24 Kasım 1545'te tahta çıktı. 7 yıl 5 ay 29 gün süren Venedik Cumhuriyeti "Doçe"'lük saltanatından sonra 23 Mayıs 1553'da 84 yaşında Venedik'te öldü.

<span class="mw-page-title-main">Francesco Venier</span> Venedik Cumhuriyeti devlet başkanlığı yapmış bir siyasetçi

Francesco Venier, 11 Haziran 1554-2 Haziran 1556 döneminde Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 81'inci dükadır. Doçe Marcantonio Trevisan'nun ölümünden sonra yapılan seçimden sonra 11 Haziran 1554'te tahta çıktı. 1 yıl 11 ay 22 gün süren Venedik Cumhuriyeti "Doçe"'lik saltanatından sonra 2 Haziran 1556'de 66 yaşında Venedik'te öldü.

<span class="mw-page-title-main">Lorenzo Priuli</span>

Lorenzo Priuli. 11 Haziran 1554 – 17 Ağustos 1559 döneminde Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 82'nci dükadır. Doçe Francesco Venier'nun ölümünden sonra yapılan seçimden sonra 14 Haziran 1556 'da tahta çıktı. 3 yıl 2 ay 2 gün süren Venedik Cumhuriyeti "Doçe"'lik saltanatından sonra 2 Haziran 1559'da 69 yaşında Venedik'te öldü.

<span class="mw-page-title-main">Girolamo Priuli</span>

Girolamo Priuli, 1 Eylül 1559 – 4 Kasım 1567 döneminde Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 83'inci dükadır. Küçük kardesi olan Doçe Lorenzo Priuli'nin ölümünden sonra yapılan seçimle 1 Eylül 1559'da tahta çıktı. 8 yıl 2 ay 3 gün süren Venedik Cumhuriyeti "Doçe"'lik saltanatından sonra 4 Kasım 1567'da 80 yaşında Venedik'te öldü.

<span class="mw-page-title-main">Pietro Loredan (doçe)</span> Siyasi Kişi

Pietro Loredan, 26 Kasım 1567–3 Mayıs 1570 döneminde Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 84'üncü dükadır. Doçe Francesco Venier'nun ölümünden sonra yapılan seçimden sonra 26 Kasım 1567'da tahta çıktı. 3 yıl 2 ay 2 gün süren Venedik Cumhuriyeti "Doçe"lik saltanatından sonra 3 Mayıs 1570'te 87 yaşında Venedik'te öldü.

<span class="mw-page-title-main">Leonardo Loredan</span> 75. Venedik doçesi

.

<span class="mw-page-title-main">Antonio Grimani</span>

Antonio Grimani. 6 Temmuz 1521 – 7 Mayıs 1523 döneminde Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 76'ncı dükadır. Doçe Leonardo Loredan'nun ölümünden sonra yapılan seçimden sonra 6 Temmuz 1521'de tahta çıktı. 1 yıl 10 ay 1 gün süren Venedik Cumhuriyeti "Doçe"'lik saltanatından sonra 7 Mayıs 1523'te 88 yaşında Venedik'te öldü.

<span class="mw-page-title-main">Sebastiano Venier</span>

Sebastiano Venier. 11 Haziran 1577 – 3 Mart 1578 döneminde Venedik Cumhuriyeti "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 86'ncı dükadır. Doçe I. Alvise Mocenigo'nun ölümünden sonra yapılan seçimden sonra 11 Haziran 1577'de tahta çıktı. 1 yıl 10 ay 1 gün süren Venedik Cumhuriyeti "Doçe"'lik saltanatından sonra 3 Mart 1578'de 88 yaşında Venedik'te öldü.

<span class="mw-page-title-main">Niccolò da Ponte</span>

Niccolò da Ponte. 11 Mart 1578 – 30 Temmuz 1585 dōneminde Venedik Cumhuriyetinde "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 87'ıncı dükadır. Doçe Sebastiano Venier'in ölümünden sonra yapılan seçimden sonra 11 Mart 1578'de tahta çıktı. 7 yıl 4 ay 18 gün süren Venedik Cumhuriyeti "Doçe"'lik saltanatından sonra 30 Temmuz 1585'te 94 yaşında Venedik'te öldü. Doçelik donemi Venedik için gayet barışçıl ve sakin gecen bir dönem olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Leonardo Donato</span>

Leonardo Donato, 26 Nisan 1595 – 16 Temmuz 1612 döneminde Venedik Cumhuriyeti'nde "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 90'ıncı dükadır.

<span class="mw-page-title-main">Marco Foscarini</span>

Marco Foscarini (d. 4 Şubat 1696, Venedik - ö. 31 Mart 1763, Pontelongo, Venedik Cumhuriyeti. 4 Haziran 1553 - 31 Mart 1763 döneminde Venedik Cumhuriyeti "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 117'nci düktür. Doçe Francesco Loredan'nun ölümünden sonra yapılan seçimden sonra 31 Mayıs 1762'de tahta çıktı. Sağlığının gittikçe kötüleşmesi nedeni ile gayet kısa olan 10 ay süren Venedik Cumhuriyeti "Doçe"'lik saltanatından sonra 31 Mart 1763'te 67 yaşında iken öldü.

<span class="mw-page-title-main">Domenico Selvo</span> Venedik Doçesi

Domenico Selvo, 1071 ile 1084 yılları arasında 31. Venedik doçesi olarak hizmet etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pietro Grimani</span>

.

<span class="mw-page-title-main">III. Pietro Candiano</span>

III. Pietro Candiano, 942 – 959 döneminde Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 21. Venedik Dükudür. Doçe Pietro Badoer Participazio'nun 942'de ölmesi üzerine düklük tahtına çıktı. Takriben 17 yıl süren Venedik Cumhuriyeti "Doçe"lik saltanatından sonra oğlunun isyanı ile tahttan feragat etti ve yaklaşık 959'da Venedik'te öldü.

<span class="mw-page-title-main">IV. Pietro Candiano</span>

.

<span class="mw-page-title-main">Silvestro Valiero</span>

.

<span class="mw-page-title-main">Marcantonio Memmo</span>

Marcantonio Memmo. 24 Temmuz 1612 – 31 Ekim 1615 döneminde Venedik Cumhuriyeti'ne "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 91'inci dükadır. Doçe Leonardo Donato'nun 16 Temmuz 1612'de ölmesinden sonra Venedik Cumhuriyeti "Doçe Seçmenler Konseyi" yapılan ilk oylamada 38 oy aldıktan sonra Venedik Doçesi seçildi ve 24 Temmuz 1612'de tahta çıktı. Doçe olmadan sağlığı iyi değildi. Doçe olduğu zaman 75 yaşını aşkındı ve sağlığı devamlı olarak kötü olarak devam etmekte idi. Bu nedenle Doçe olduğu üç kusur yıllık dönemde hem yaşlığı hem de kötü sağlığı dolayısıyla devlet idaresini hiç ekstradan sorunlar çıkartmadan devam ettirmeye koyuldu. 3 yıl 3 ay 7 gün süren Venedik Cumhuriyeti "Doçe"'lik saltanatından sonra 31 Ekim 1615'te 78 yaşında Venedik'te öldü.

<span class="mw-page-title-main">Giovanni Bembo</span>

.

<span class="mw-page-title-main">Nicolò Donato</span>

Nicolò Donato veya Nicoló Doná. 4 Nisan 1618 - 9 Mayıs 1618 arasında 1 ay 5 gün süren gayet kısa bir zaman aralığında Venedik Cumhuriyeti "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 93'üncü dükadır.