İçeriğe atla

Anton Kiziria

Anton Kiziria (Gürcüce: ანტონ კიზირია; d. 8 Ocak 1914, Kodori, Abaşa - 6 Aralık 1986, Tiflis), Gürcü filolog.

Hayatı

Kiziria, lisansını Kutaisi Pedagoji Enstitüsü Gürcistan Dili ve Edebiyatı Fakültesi'nde (1937), yüksek lisansını Tiflis Üniversitesi'nde (1941) tamamladı. Doktorasını 1965'te tamamladıktan sonra 1969'da profesör oldu. Gürcistan Dilbilim Enstitüsü'nün Tiflis, Kutaisi ve Telavi şubelerinde kıdemli bilim insanı olarak çalıştı. Güney Kafkas dillerinin sözdizimindeki sorunlar başta olmak üzere, Güney Kafkas dillerinin yapısı ve tarihindeki sorunları inceledi. Hayatı boyunca altı kitap ve birkaç düzine bilimsel makale yazdı. 1985'te Gürcistan'ın Onurlu Bilim İnsanı unvanını aldı.

Monograflar

  • "Eski Gürcücede basit bir cümlenin bileşimi" (მარტივი წინადადების შედგენილობა ძველ ქართულში), Tiflis, 1963 ;
  • "Eski Gürcücede Karmaşık Cümlelerin Kompozisyonu" (რთული წინადადების შედგენილობა ძველ ქართულში), Tiflis, 1969 ;
  • "Güney Kafkas Dillerinde Basit Yapılı Cümle Oluşturma" (მარტივი წინადადებების შედგენილობა ქართველურ ენებში), Tiflis, 1982 ;
  • "მარტივი წინადადებების ტიპები წევრთა შემადგენლობის მიხედვით და კომუნიკატივები", Tiflis, 1987 ;
  • "Gürcüce Çalışmalarının Tarihinden Denemeler" (ნარკვევები ქართული ენის შესწავლის ისტორიიდან), Tiflis, 1997 .

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gürcüce</span>

Gürcüce, bir Kafkas halkı olan Gürcülerin konuştuğu dil. Gürcistan'ın resmî ve öğretim dilidir. Modern Gürcüce, Kartli diyalekti temelinde gelişmiş ve 5. yüzyıldan itibaren Gürcü edebiyatının tek dili olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Megrelce</span>

Megrelce, Güney Kafkas dillerinden biridir. Gürcistan'ın güneybatısındaki antik Kolhis halkıyla ilişkili olduğu sanılan yaklaşık 500.000 Megrel tarafından konuşulur.

<span class="mw-page-title-main">Güney Kafkas dilleri</span> Kafkas Dağlarının güneyinde konuşulan Gürcüce, Megrelce, Lazca ve Svanca dilleri

Güney Kafkas dilleri, Kafkas dillerine bağlı ve Kafkas Dağları'nın güneyinde konuşulan Gürcüce, Megrelce, Lazca ve Svancadan oluşan dil ailesidir. Dünya çapında yaklaşık 5.2 milyon konuşanı vardır. Diğer hiçbir dil ailesi ile ilişkisi tespit edilemeyen Güney Kafkas dilleri, dünyanın birincil dil ailelerinden biridir. Güney Kafkas dillerinde yazılmış en eski edebi kaynak, Asomtavruli harfleriyle yazılmış Eski Gürcüce Bir el Qutt yazıtlarıdır. MS 430 yılına tarihlenen yazıt, Beytüllahim yakınlarındaki bir Gürcü manastırında bulunmuştur. Gürcücenin yanı sıra, yazı dili gelişmemiş olan diğer Güney Kafkas dilleri de Gürcü alfabesiyle yazılır. Bunun yanında Türkiye ve Avrupa'daki Lazlar için Latin alfabesinden geliştirilmiş Laz alfabesi kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Svanca</span>

Svanca, Gürcistan'ın kuzeybatı bölümünde yaşayan Svanların konuştuğu dildir. Güney Kafkas dillerinden biridir ve aynı zamanda dil ailesinde kendi başına bağımsız bir kol teşkil eder.

<span class="mw-page-title-main">Giorgi Margvelaşvili</span> 4. Gürcistan devlet başkanı

Giorgi Margvelaşvili, Gürcü akademisyen ve siyasetçi. 2013-2018 yılları arasında Gürcistan devlet başkanı olarak görev aldı. Gürcistan Eğitim ve Bilim Bakanı olarak Bidzina İvanişvili'nin kabine üyesi olunca, 2000 yılından 2006 yılına kadar Gürcistan Halkla İlişkiler Enstitüsü rektörü oldu ve yine 2010-2012 tarihlerinde bu görevi yaptı. Bu yıllarda, siyaset ve Gürcistan toplumu üzerine sık sık yorumlar yaptı. Şubat 2013'te Başbakan Birinci Yardımcısı olarak atandı. 11 Mayıs 2013 Başkakan Bidzina İvanişvili liderliğindeki Gürcü Rüyası koalisyonu, Ekim 2013'teki başkanlık seçimleri için aday olarak Margvelaşvili'nin adını verdi. Margvelaşvili herhangi bir siyasi partiye üye değildir.

<span class="mw-page-title-main">Dimitri Bakradze</span>

Dimitri Bakradze, Gürcü tarihçi, arkeolog ve etnograf. Petersburg Bilimler Akademisi üyesiydi. Gürcistan ve Kafkasya üzerine tarih, arkeoloji ve etnografya çalışmalarıyla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Keremê Anqosî</span>

Keremê Anqosî, Gürcistan Kürdü yazar, bilim insanı ve politikacı. Sovyetler Birliği'nde Kürtler hakkındaki çalışmalarıyla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Rikoti Geçidi</span> Gürcistandaki geçiş

Rikoti Geçidi, Gürcistan'ı batı ve doğu olarak ikiye ayıran Büyük Kafkas Dağları'nın bir bölümü olan Likhi Sıradağları'nın güney kısmında yer alan dağ geçididir. Gürcistan'ın iki büyük kentini birbirine bağlayan Tiflis-Kutaisi kara yolu, 1982 yılında Gürcistan SSC döneminde inşa edilen 1.722 m (5.650 ft) uzunluğundaki bu kayalık tünelden geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Arnold Çikobava</span>

Arnold Çikobava, Nikolay Marr'ın tartışmalı Yafetik teorisinin en aktif eleştirmenlerinden biri olarak tanınan Gürcü kafkasolog, dilbilimci ve filolog.

<span class="mw-page-title-main">İoseb Kipşidze</span>

İoseb Aleksis Kipşidze, Gürcü dilbilimci ve filolog. Tiflis Üniversitesi Yönetim Kurulu Akademik Sekreteri ve üniversitedeki ilk dilbilim profesörüydü. 1918-1919 yılları arasında üniversitenin Gürcüce bölümünün başkanlığını yapmıştır.

Sergi Jgenti, Gürcü dilbilimcidir.

İoseb Bartlomes Megrelidze, Gürcü edebiyat eleştirmeni ve filologdur.

Guram Kartozia, Gürcü dilbilimcidir. Lazcayla ilgili yaptığı akademik çalışmalarıyla tanınmaktadır.

Varlam Topuria, Gürcü dilbilimci. Gürcistan Ulusal Bilimler Akademisi (1944) üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Simon Kauhçişvili</span>

Simon Kauhçişvili eski Gürcü kroniklerinin eleştirel baskılarıyla tanınan Gürcü tarihçi ve filologdur. Gürcistan Ulusal Bilimler Akademisi üyesiydi. Hem edebi hem de bilimsel eserler yazan Kauhçişvili, Gürcistan'daki Bizans çalışmalarının kurucusu olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İakob Gogebaşvili</span>

İakob Gogebaşvili, Gürcistan'daki bilimsel pedagojinin kurucusu olarak kabul edilen Gürcü eğitimci, çocuk yazarı ve gazeteci. Çocukların Gürcüce okuma yazma öğrenmesi için 1876 yılında hazırladığı Deda Ena isimli kitabı, değiştirilmiş bir biçimde 1880'den beri Gürcü okullarında ders kitabı olarak kullanılmaktadır.

Akaki Uruşadze, Gürcü edebiyat eleştirmeni ve filolog.

Korneli Danelia Gürcü dilbilimci ve filologdur.

Zurab Sarcveladze, Gürcü filolog. Heinz Fähnrich ile birlikte 1990'da yazdığı Güney Kafkas Dilleri Etimolojik Sözlüğü ile tanınmaktadır.

Givi Irakli Maçavariani, Gürcü dilbilimci ve profesör.