İçeriğe atla

Anton Kalzan

Anton Kovayeviç Kalzan
Doğum5 Nisan 1930
Tıva Arat Cumhuriyeti, Kaa-Hem ili, Kundustug-Aksı
MeslekYazar, çevirmen, eleştirmen, filolog
MilliyetTıva (Türk)

Anton Kalzan (Tıva Türkçesi:Антон Коваевич Калзан) (5 Nisan 1930 -) Kaahem bölgesi Kundustug-Aksı'da doğmuştur. Tıva Türklerinden eleştirmen,halkbilimcisi,[1] filoloji doktoru. Tıva Özerks Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti devrinde ünlü bir edebiyat hocasıdır. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği devrinde Yazarlar Birliği üyesidir.[2]

Yaşamı

A. Kalzan 5 Nisan 1930'da Tıva Arat Cumhuriyetinin Kaa-Hem bölgesinin Kundustug-Aksı yerleşiminde doğmuştur. Kızıl şehrinde 2.numaralı okulunu bitirip, şimdiki Sen Petersburg (eski adı: Leningrad) şehrinde A. Jdanov adlı devlet üniversietsini bitirmiştir. Tıva'nın dil, edebiyat ve tarihi Araştırma Enstitüsünde edebiyat ve sözlü edebiyat bölümünde çalışmıştır. Kızılda Devlet Öğretmen Enstitüsünde öğretmenlik yapmıştır.

Anton Kovayeviç halkın sözlü edebiyatını ve Tıva edebiyatını araştırma çalışmaları yapmıştır. Çok sayıda akademik makale yazmıştır. Metodiklik çalışmaları, programlarını, öğretim kitaplarını yazmıştır. S. Sarıg-ool- ile Çogaal dugayında («Чогаал дугайында») (1955),D. Kuular, M. Hadahane ile Sovyet Tıva edebiyatının kısa denemeleri («Совет тыва литератураның кыска очерктери») (1975) adlı kitapları çıkmıştır. O Yaşam ve Edebiyat («Amıdıral bolgaş literatura») (1980), Tıva edebiyatı («Tıva çogaal») (1987), «Özüldeniñ demdekteri» (1991) adlı edebi incelemlerindeki kitapların yazarıdır. Halkın sözlü edebiyatının bütün çalışmalarını toplamıştır. «Tıva tooldar» (1953, 1957, 1960, 1964), «Üleger domaktar» (1955), «Tıvızıktar» (1958) adlı kitapları editörlük yapıp yayınlamıştır. «Tıva аas çogaalınıñ oçerkteri» (1976) onun desteği ile yazılmıştır. N.Gogol'un eserlerini, Grimm alışkılar'ın masallarını, А. Tolstoy'un Altın Anahtar («Aldın dülgüür»), V. Rasputin'iñ «Çurtta baza sagın» adlı kitaplarını Tıva diline çevirmiştir.

Eserleri-Katkıları

  • S. Sarıg-ool ile Çogaal dugayında («Чогаал дугайында») (1955),
  • D. Kuular, M. Hadahane ile Sovyet Tıva edebiyatının kısa denemeleri («Совет тыва литератураның кыска очерктери») (1975) adlı kitapları çıkmıştır.
  • Yaşam ve Edebiyat («Amıdıral bolgaş literatura») (1980),
  • Tıva edebiyatı («Tıva çogaal») (1987),
  • «Özüldeniñ demdekteri» (1991)
  • «Tıva tooldar» (1953, 1957, 1960, 1964),
  • «Üleger domaktar» (1955),
  • «Tıvızıktar» (1958)
  • «Tıva аas çogaalınıñ oçerkteri» (1976)

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2015. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2015. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tuvaca</span> Rusyada bir Türk dili

Tuvaca, Tuva Türkçesi, Tuva dili, Rusya'ya bağlı özerk Tuva Cumhuriyetinde Tuvalar tarafından konuşulan Sayan dilleri grubundan çağdaş Türk yazı dillerinden biridir. Tuva Cumhuriyeti'ndeki 250.000 civarındaki Tuva nüfusunun yanı sıra, kuzey-batı Moğolistan'da 27.000 kişi ve Çin'in adlandırmasıyla Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ne Türk Dünyasındaki adlandırmayla Doğu Türkistan'a bağlı Altay İli'nde 2.400 kişi bu dili konuşmaktadır. Ayrıca Buryat Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde ve Kazakistan'da az sayıda Tuvaca konuşanlar vardır.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Darjay</span>

Aleksandr Darjay (3 Kasım 1944; Sug Aksı, Süt göl ilçesi, Çağdaş Tuva edebiyatında önemli bir yeri olan çok sayıda eserlere imza atmış roman, öykü ve oyun yazarıdır, şairdir. Tıva Edebiyatı'nın belkemiğidir. Tuva kişisi olarak yakından tanımıştır. Eserlerinde Tuva'daki yaşamı ve toplumsal sorunları ele almış insanı insan çevre ilişkisi içinde yansıtmıştır. Vatansever bir şair, yazardır. Rusya Federasyonu Kültür Ansiklopedisinde Rusya'nın en önemli insanları arasında geçer.

<span class="mw-page-title-main">Salçak Toka</span> Tuvalı siyasetçi (1901-1973)

Salçak Toka, Tuva yazar ve devlet idarecisi. General. Sosyalist İşçi kahramanı. Tuva Halk Cumhuriyeti'nin cumhuriyet ödülünü aldı. Bağımsız Tuva Halk Cumhuriyeti'ni Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ile birleştirdi.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Şagdıroğlu Kuular</span>

Nikolay Şagdıroğlu Kuular, Tıva romancı,şair, nesir ustası, çevirmen, Tıva'nın tanınmış yazarı. Rusya'nın Yazarlar ve Gazeteciler Birliği'nin üyesi. Nüfus Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nda mühendis, muhabir, "Şın" gazetesinin bölüm başkanı, Tıva kitap yayınevinin editör, Tıva Cumhuriyeti Yazarlar Birliği Yönetim Kurulu Başkanlığı, "Ulug-Hem" dergisinin editörlük işlerini yaptı.

Stepan Sarıgool (Kasım 17, 1908 yılı - Mayıs 27, 1983 yılı) — roman yazarı, şair, oyun yazarı, mütercim, Tıva ulusunun ulusal yazarı. Tıva Sovyet Sosyalist Özerk Cumhuriyeti'nin edebiyat ve sanatının ünlü kalemidir. Tıva Sovyet Sosyalist Özerk Cumhuriyeti'nin Yüksek Şura'sının milletvekili olmuştur. Çağdaş Tıva edebiyatının kurucularının arasında yer alır.

Salim Sürünool Batı Hemçik yöresindeki Akka'da doğmuştur. Tıvalı şair, nesir ustası, mütercim, Tıva ulusunun milli yazarlarından biri olup Çağdaş Tuva edebiyatında tanınmış bir kalemdir.

Vladimir Seren-ool, , Tıva Türkleri roman yazarı.

Viktоr Şоgjаpоviç Kök-ооl — Tuva Türkleri arasında ünlü bir oyun yazarı, yönetmen, Tıvа edebiyatının önde gelen yazarlarından biridir. Rusya Sovyet Sosyalist Federasyonu Cumhuriyeti'nin önde gelen, Tıvа Sovyet Sosyalist Özerk Cumhuriyeti'nin milli sanatçısı idi.

Oleg Sagan-ool — Tıvalı şair, nesir ustası, yazar, oyun yazarı.

Karaküske Çoodu, Tıvalı yazar, şair, gazeteci.

Eker-ool Keçil-ool — Tıvalı yazar, şair, çevirmen.

Aleksey Dügeroğlu Arapçor (Ekim 8, 1925 doğ.) — Tıva şair, folklor derlemecisi. RSFSRnin okullarının ünlü öğretmeni. TÇE üyeliğinde bulunmuştur.

Aleksandr Palmbah, Rus yazar, romancı, filolog, çevirmen ve Türkolog. Sovyet bilim insanı. Tıva Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bilim çalışmalarının bilinen araştırmacısı. Eski ve Çağdaş Türk dili - Tıva dili araştırmacısı, Tıva edebiyatı bölümünün kurucularından birisidir. Tıva alfabesi ve Tıva dilinin ilk kez dilbilgisi alanının kurucularından. Rusça-Tıvaca (1953) ve Tıvaca-Rusça sözlüklerin oluşturulmasını projeleyen, editörlüğünü üstlenen kişidir.

Şomaadır Kuular Süthöl yöresinde Hör-Tayga'da doğmuştur. Tıva Türklerinden gazeteci-yazar, romancı.

Kuular Arakçaa Tıva Arat Cumhuriyetinin Uluğhem kojuun idaresine bağlı Çaa-Höl beldesinin Kaşpal köyünde doğmuştur. Tıva Türklerinden bilim insanı, ilk Tıva Türk'ü profesörü, filolog, yazar. Tuva Devlet Üniversitesi'nin Tıva dili ve edebiyatı bölümünün kurucusu ve ilk bölüm başkanı.

Mannayool Monguş . Tıva Arat Cumhuriyetinin Övür bölgesi Handagaytı beldesinde doğmuştur. Tıva bilim insanı, tarih bilimi doktoru, Tıva Sosyal Bilimler Enstitüsünün başlıca emektarı. Tıvаnın arkeolojisine, etnografyasına ve tarihine dair 150 kadar makalenin, 3 ilmi çalışmanın (monografi) yazarıdır. Tuva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti–nin ünlü akademisyeni. «Tıvаnıñ XX. çüs çıldа аldаrlıg kijilеri» adlı devle kitabında adı geçen ender kişilerden biridir.

Dоrju Kuulаr, Tıva bilim insanı, profesör, edebiyat tarihçisi, eleştirmen ve filoloji bilimi doktoru. Tıva Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyetinin önemli bilim insanlarından birisidir. Tıva Cumhuriyeti 20. YY Önemli Kişileri adlı kitabında adı geçer.

Dorug-ool Monguş, Sovyet Tuva dilbilimci, profesör.

Roman Ludup (Rusça:Raman Ludup; 28 Eylül 1963, Tıva, Tuva asıllı yazar, dilbilimci ve yayıncıdır.