İçeriğe atla

Antonín Zápotocký

Antonín Zápotocký (19 Aralık 1884 – 13 Kasım 1957) 1948'den 1953'e kadar Çekoslovakya başbakanı ve 1953'ten 1957'ye kadar Çekoslovakya cumhurbaşkanı olarak görev yapan Çek komünist politikacı ve devlet adamıydı.

Biyografi

Antonín Zápotocký'nin Mezarı

Çek işçi hareketinin öncüsü Ladislav Zápotocky'nin oğlu olan Antonín, taş ustası olarak eğitim gördü ve 1900 yılından 1914'e kadar Kladno'da Sosyal Demokrasi'nin bir memuru ve basınının yazı işleri müdürü olarak çalıştı. Birinci Dünya Savaşı sırasında Avusturya-Macaristan ordusunda askerlik yaptı. Çekoslovakya'nın kuruluşundan sonra, sosyal demokraside solun kurucularından biri ve işçi konseylerinin organizatörü oldu. 1920 yılında II. Komünist Enternasyonal Kongresi, Aralık 1920'de Kladno'daki genel grevin ana organizatörlerinden biriydi ve solcu bir darbe girişimine katıldı. Bu olaydan sonra 9 ay hapis yattı. 1921'de Bohumír Šmeral ile birlikte Çekoslovakya Komünist Partisi'ni kurdu. 1922-1925 yıllarında ise partinin genel sekreterliği görevini üstlendi. Şubat 1929'daki Beşinci Kongre'den sonra, Komintern delegeleri, Gottwald'ın takipçileri arasında gelen eleştirmenlerden baskıya maruz kalmasına rağmen Komünist Parti liderliğinden ayrılmadı. 1930'larda Avrupa kıtasındaki en büyük grev mücadelesi olan Mostec grevinin (1932) organizatörüydü. 1930'ların ikinci yarısında, Çekoslovak sendikalarının anti-faşist bir platformda birleşmesini sağladı. Zápotocký, 15 Haziran 1948'de cumhurbaşkanı olan Klement Gottwald'ın yerine Başbakan oldu. 14 Mart 1953'te, Joseph Stalin'in cenazesinden döndükten kısa bir süre sonra Gottwald öldü. Dokuz Mayıs Anayasası'na göre Zápotocký, bir hafta sonra cumhurbaşkanı seçilene kadar başkanlık görevlerinin çoğunu devraldı. Daha insancıl bir yönetim biçimini tercih etti, insancıl komünizm düşüncelerinin olgunlaşma evreleriydi, ancak Stalinist birinci sekreter Antonín Novotný tarafından düşünceleri baskı altına alındı. Mayıs 1953'te, çiftçileri ve işçileri tüm tasarruflarından etkili bir şekilde mahrum bırakan para reformu sırasında, komünist yetkililere karşı isyanlar çıktı. Bu durum Novotný'ye üstünlüğü ele geçirme şansı verdi. Moskova'daki bir toplantıda Zápotocký'nin koltuğu Novotný'ye bırakması söylendi. Zápotocký, 1957'de Prag'da ölene kadar görevde kaldı. Ayrıca görevde ölen ikinci Çekoslovakya cumhurbaşkanıydı. Cesedi Strašnice Krematoryumu'nda yakıldı ve defnedildi.[1][2]

Filmlere de konu olacak iki tane roman kaleme aldı. (Vstanou novi bojnovnící ve Rudá zaře nad Kladnem)

Kaynakça

  1. ^ "Antonín Zápotocký". www.hrad.cz. 16 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2023. 
  2. ^ H. Gordon Skilling, "Çekoslovakya'da Bir Komünist Partinin Oluşumu"

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Afrika Ulusal Kongresi</span>

Afrika Ulusal Konseyi, Güney Afrika Cumhuriyeti'nde çoğunluk yönetiminin kurulduğu Mayıs 1994'ten bu yana hükûmette bulunan merkez-sol çizgideki partidir. Parti Güney Afrika Sendikalar Birliği (COSATU) ve Güney Afrika Komünist Partisi'yle (SACP) birlikte bir üç parçalı ittifak içinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Komintern</span> uluslararası kuruluş

Komintern 1919 Martında, savaş komünizmi döneminin (1918-1921) ortasında Vladimir Lenin ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi tarafından kurulan, "silahlı kuvvetler de dahil tüm mümkün araçlarla uluslararası burjuvaziyi yıkmak ve devletin tamamen yok oluşu için bir geçiş aşaması demek olan Uluslararası Sovyet Cumhuriyetini yaratmak için" mücadele etme amacı güden uluslararası bir komünist örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Georgi Malenkov</span> Sovyet devlet adamı ve Komünist Parti görevlisi

Georgi Malenkov, Josef Stalin'in yakın çalışma arkadaşlarından olan Sovyet devlet adamı ve Komünist Parti görevlisi. Stalin'in ölümünden hemen sonra SBKP Genel Sekreterliği (1953) ve Başbakanlık yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Imre Nagy</span> Macar diplomat ve siyasetçi (1896-1958)

Imre Nagy, Macar siyasetçi. İki kez Macaristan başbakanlığı görevini yürüttü.

<span class="mw-page-title-main">Jaroslav Seifert</span> Çek yazar

Jaroslav Seifert Çek yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Sol komünizm</span> Siyasi fikir

Komünist sol olarak da bilinen sol komünizm, Komünist Enternasyonal'in sol kanadını teşkil eden ve Komünist Enternasyonal'den 1920'lerden ayrılmış akımlardan gelen siyasi geleneğin ismidir. Komünist Enternasyonal'in dünyanın pek çok yerindeki partilerinde, oportünizme karşı, devrimci görüşleri savunan sol kanatlar gelişmiş olsa da, bu akımlar en net biçimde Almanya-Hollanda komünist solu ve İtalyan komünist solu tarafından ifade edilmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">1918-1919 Alman Devrimi</span> devrim

1918–1919 Alman Devrimi ya da Kasım Devrimi, I. Dünya Savaşı'nın sonunda Friedrich Ebert önderliğinde anayasal monarşiden parlamenter demokrasiye geçiş sürecidir. Savaşın Almanya’nın aleyhine gelişmesinden dolayı Alman halkının üzerinde oluşan gerilim, ülkede yeni bir rejimin kurulması gerektiği düşüncesini ön plana çıkarmıştı. Devrimin amacı monarşi rejiminin yerine demokratik bir cumhuriyet kurmaktı. Bu hedef, İmparator II. Wilhelm’in tahttan çekilmesiyle sonuçlanan, 1 hafta, 4 gün süren ilk aşamada gerçekleşti. Almanya’daki radikal solcular komünist bir rejim kurmak istediği için bu devrim, komünist devrimciler ile anti-komünistler arasındaki bir iç savaşa dönüştü; bu durum, devrimin ikinci aşamasını yarattı. İkinci aşama tam olarak 9 ay, 1 hafta sürdü ve yönetim biçimi parlamenter demokrasiye dayanan Weimar Cumhuriyeti'nin zaferiyle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Edvard Beneš</span>

Edvard Beneš, Çekoslovak bağımsızlık hareketi lideri, Dışişleri Bakanı ve Çekoslovakya ikinci Cumhurbaşkanı. Beneš yetenekli bir diplomat olarak biliniyordu.

<span class="mw-page-title-main">Jiří Rusnok</span> 10. Çekya başbakanı

Jiří Rusnok, eski Maliye, Sanayi ve Ticaret Bakanı olan bir Çek politikacı ve ekonomist. 25 Haziran 2013 tarihinde, Başkan Miloš Zeman tarafından Çekya'nın yeni Başbakanı olarak atandı.

<span class="mw-page-title-main">Çekoslovakya Komünist Partisi</span>

Çekoslovakya Komünist Partisi, Çekoslovakya'da kurulmuş komünist partidir. Parti, Çekoslovakya Sosyalist Cumhuriyeti'nde tek parti olarak iktidarını kurdu ve Çekoslovakya Sosyalist Cumhuriyeti yıkıldıktan sonra dağıldı.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Tehlike</span>

Kızıl Tehlike ya da Kızıl Panik, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) tarafından ilk olarak 1919-1920 yılında politik aktivistlere ve sosyalistlere karşı başlatılan antikomünist propagandaya verilen ad. Ardından II. Dünya Savaşı'nı izleyen 1947-1957 yılları arasında tekrar Amerika Birleşik Devletleri içerisindeki ve dışarısındaki komünistlerin federal hükûmeti yıkıp yerine komünist bir düzen getirmesi tehlikesine karşı yürütüldü.

<span class="mw-page-title-main">Zdeněk Fierlinger</span> Eski Çek siyasetçi

Zdeněk Fierlinger Çek siyasetçi. 1945 ila 1946 yılları arasında ilk olarak Londra'da Sürgündeki Çekoslovak hükûmetinde daha sonra da kurtarılmış Çekoslovakya'da başbakan olarak görev yapmıştır. Adı genellikle 1948 Çek darbesinden sonra partisi Sosyal Demokrat Parti ile Çekoslovakya Komünist Partisinin birleşmesi ile anılır.

<span class="mw-page-title-main">Viliam Široký</span>

Viliam Široký Çek siyasetçi. Çekoslovakya Komünist Partisi'nin önde gelen isimlerinden birisi olarak 1953 ila 1963 yılları arasında başbakanlık yapmıştır. Antonín Zápotocký'nin ölümünden sonra kısa bir süre 13 ila 19 Kasım 1957 tarihleri arasında cumhurbaşkanlığına da vekâlet etmiştir. Ayrıca 1945 ila 1954 yılları arasında Slovakya Komünist Partisi'nin de liderliğini yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Stanko Todorov</span>

Stanko Todorov Georgiev, Bulgar komünist bir siyasetçiydi.

<span class="mw-page-title-main">Miloš Zeman</span> Çek Cumhuriyeti 3. Cumhurbaşkanı

Miloš Zeman, Çekya'nın 8 Mart 2013 - 8 Mart 2023 tarihleri arasında görev yapan üçüncü cumhurbaşkanı. 1998'den 2002'ye kadar Çek Cumhuriyeti başbakanı olarak görev yaptı. 1990'lı yıllarda Çek Sosyal Demokrat Partisi'nin liderliğini yaptı ve partisini ülkenin önde gelen partilerinden biri yaptı. 1996 ila 1998 yılları arasında Çek parlamentosunun alt meclisi olan Temsilciler Meclisinin Başkanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Varşova Paktı'nın Çekoslovakya'ya müdahalesi</span> Çekoslovakyadaki liberalleşme reformlarını durdurmak amacıyla Varşova Paktı üyeleri tarafından yapılan işgal

Varşova Paktı'nın Çekoslovakya'ya müdahalesi,, 20-21 Ağustos 1968 gecesi Alexander Dubček'in "Prag Baharı" adı verilen siyasi liberalleşme reformlarını durdurmak için Sovyetler Birliği ile diğer Varşova Paktı müttefikleri olan Doğu Almanya, Polonya, Bulgaristan ve Macaristan'ın Çekoslovakya'yı işgal ettiği askerî harekât. Yaklaşık 250.000 kişiden oluşan Varşova Paktı orduları o gece Çekoslovakya'ya saldırdı, Romanya ve Arnavutluk saldırıya katılmayı reddetti. Doğu Almanya kuvvetleri istilaya katılmaya hazır olsalar da, işgalden birkaç saat önce Moskova'dan Çekoslovakya sınırını geçmemeleri emredildi. Saldırı sırasında 137 Çekoslovak sivil öldürüldü ve yaklaşık 500 sivil yaralandı.

<span class="mw-page-title-main">Andrey Andreyev</span>

Andrey Andreyeviç Andreyev, Sovyet siyasetçi, bakan. Josef Stalin döneminde politik olarak yükseldi, 1926'da aday olarak Politbüro'ya katıldı, 1932'te tam üye oldu. Sovyetler Birliği Komünist Partisi Parti Kontrol Komitesi'nin 1930-1931 arası ve 1939-1952 arası başkanlığı görevi yaptı. 1952'de Andreyev Politbüro'dan uzaklaştırıldı ve Yüksek Sovyet Başkanlığı'nın bir üyesi olarak büyük ölçüde onursal bir konuma yerleştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Klement Gottwald</span>

Klement Gottwald 1929'dan 1953'teki ölümüne kadar Çekoslovakya Komünist Partisi'nin lideri olan Çekoslovak komünist politikacı. 1945'e kadar Genel Sekreter, 1945'ten 1953'e kadar Başkanlık yaptı. 1948'den 1953'e kadar Çekoslovakya Sosyalist Cumhuriyeti'nin ilk lideriydi.

<span class="mw-page-title-main">İşçi Partisi (İrlanda)</span> İrlandada bir siyasi parti

İşçi Partisi,, İrlanda Cumhuriyeti'ndeki merkez sol ve sosyal demokrat bir siyasi partidir. 28 Mayıs 1912'de Clonmel, County Tipperary'de James Connolly, James Larkin ve William O'Brien tarafından İrlanda Sendika Kongresi'nin siyasi kanadı olarak kurulmuştur ve tüzüğünde kendisini "demokratik sosyalist parti" olarak tanımlamaktadır. İşçi Partisi, İlerici İttifak'ın, Sosyalist Enternasyonal'in ve Avrupa Sosyalistleri Partisi'nin üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Rudolf Slansky</span>

Rudolf Slansky, Çekoslovakya'nın komünist siyasetçisi. II. Dünya Savaşı'nın ardından komünist partinin genel sekreterliği görevinde bulunan ve Çekoslovakya'daki komünizm hareketinin önde gelen isimlerindendir.