İçeriğe atla

Antiandrojen

Androjen antagonistleri veya testosteron blokerleri olarak da bilinen antiandrojenler, testosteron ve dihidrotestosteron (DHT) gibi androjenlerin vücuttaki biyolojik etkilerine aracılık etmesini engelleyen bir ilaç sınıfıdır. Androjen reseptörünü (AR) bloke ederek ve/veya androjen üretimini inhibe ederek veya baskılayarak etki ederler.[1][2] AR agonistlerinin fonksiyonel karşıtları olarak düşünülebilirler; örneğin testosteron, DHT ve nandrolon gibi androjenler ve anabolik steroidler (AAS) ve enobosarm gibi seçici androjen reseptör modülatörleri (SARM'ler). Antiandrojenler, üç tip seks hormonu antagonistinden biridir; diğerleri antiöstrojenler ve antiprogestojenlerdir.[3]

Antiandrojenler, androjene bağlı çeşitli durumların tedavisinde kullanılır.[4] Erkeklerde antiandrojenler prostat kanseri, prostat büyümesi, saç dökülmesi, aşırı yüksek cinsel istek, sıra dışı ve problemli cinsel dürtüler ve erken ergenlik tedavisinde kullanılır.[4][5] Kadınlarda antiandrojenler akne, sebore, aşırı tüylenme, saç dökülmesi ve polikistik over sendromunda (PCOS) yüksek androjen seviyelerini tedavi etmek için kullanılır.[4] Antiandrojenler ayrıca trans kadınlar için kadınlaştırıcı hormon tedavisinin bir bileşeni olarak ve trans kızlar için ergenlik engelleyici olarak da kullanılır.[4]

Antiandrojenlerin yan etkileri, antiandrojenin tipine ve söz konusu spesifik antiandrojenin türüne bağlıdır. Her durumda, erkeklerde antiandrojenlerin yaygın yan etkileri arasında meme hassasiyeti, meme büyümesi, feminizasyon, ateş basması, cinsel işlev bozukluğu, kısırlık ve osteoporoz yer alır. Kadınlarda antiandrojenler çok daha iyi tolere edilir ve yalnızca androjenleri doğrudan bloke ederek çalışan antiandrojenlerin yan etkileri minimum düzeydedir. Bununla birlikte, östrojenler vücuttaki androjenlerden yapıldığından, androjen üretimini baskılayan antiandrojenler, menopoz öncesi kadınlarda düşük östrojen seviyelerine ve ateş basması, adet düzensizlikleri ve osteoporoz gibi ilişkili semptomlara neden olabilir.

Birkaç farklı ana antiandrojen türü vardır.[6] Bunlar AR antagonistlerini, androjen sentezi inhibitörlerini ve antigonadotropinleri içerir.[6] AR antagonistleri androjenlerin etkilerini doğrudan bloke ederek çalışır, androjen sentez inhibitörleri ve antigonadotropinler ise androjen seviyelerini düşürerek çalışır.[6] AR antagonistleri ayrıca steroidal antiandrojenler ve steroidal olmayan antiandrojenler olarak ikiye ayrılabilir; androjen sentezi inhibitörleri ayrıca çoğunlukla CYP17A1 inhibitörleri ve 5a-redüktaz inhibitörleri olarak ikiye ayrılabilir; ve antigonadotropinler ayrıca gonadotropin salgılayan hormon modülatörleri (GnRH modülatörleri), progestojenler ve östrojenler olarak ayrılabilir.[6][7][8]

Kaynakça

  1. ^ "Antiandrogens. Mechanisms and paradoxical effects". Ann. Endocrinol. Paris. 50 (3): 50(3):189-99. 1989. PMID 2530930. 
  2. ^ "Sex Hormones (Male): Analogs and Antagonists". Encyclopedia of Molecular Cell Biology and Molecular Medicine. 2006. doi:10.1002/3527600906.mcb.200500066. ISBN 3527600906. 
  3. ^ Using Medical Terminology: A Practical Approach. Lippincott Williams & Wilkins. 2006. ss. 977-. ISBN 978-0-7817-4868-1. 
  4. ^ a b c d "Anti-androgen hormonal therapy for cancer and other diseases". Eur. J. Pharmacol. 866: 172783. Ocak 2020. doi:10.1016/j.ejphar.2019.172783. PMID 31712062. 
  5. ^ "Antiandrogen treatments in locally advanced prostate cancer: are they all the same?". J Cancer Res Clin Oncol. 1: S17-26. 2006. doi:10.1007/s00432-006-0133-5. PMID 16845534. 
  6. ^ a b c d "Androgen deprivation therapy for prostate cancer chemoprevention: current status and future directions for agent development". Urology. 58 (2 Suppl 1): 83-90. 2001. doi:10.1016/s0090-4295(01)01247-x. PMID 11502457. There are several classes of antiandrogens including (1) antigonadotropins (eg, LHRH agonists/antagonists, synthetic estrogens [diethylstilbestrol]); (2) nonsteroidal androgen-receptor antagonists (eg, flutamide, bicalutamide, nilutamide); (3) steroidal agents with mixed actions (eg, cyproterone acetate); (4) adrenal androgen inhibitors (eg, ketoconazole, hydrocortisone); (5) steroidal agents that inhibit androgen biosynthesis (eg, 5α-reductase inhibitors (type II) and dual-acting 5α-reductase inhibitors); [...] 
  7. ^ "Steroidal Antiandrogens". Hormone Therapy in Breast and Prostate Cancer. Humana Press. 2009. ss. 325-346. doi:10.1007/978-1-59259-152-7_15. ISBN 978-1-60761-471-5. 
  8. ^ "Nonsteroidal Antiandrogens". Hormone Therapy in Breast and Prostate Cancer. Humana Press. 2009. ss. 347-368. doi:10.1007/978-1-59259-152-7_16. ISBN 978-1-60761-471-5. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Testosteron</span> Erkek cinsiyet hormonu

Testosteron, erkeklerdeki birincil seks hormonu ve anabolik steroiddir. İnsanlarda testosteron, testisler ve prostat gibi erkek üreme dokularının gelişiminde, ayrıca kas ve kemik kütlesinin artması ve vücut kıllarının büyümesi gibi ikincil cinsiyet özelliklerini teşvik etmede önemli bir rol oynar. Ek olarak, her iki cinsiyette de testosteron; ruh hali, davranış ve osteoporozun önlenmesi de dahil olmak üzere sağlık ve esenlik durumu ile ilgilidir. Erkeklerde testosteron seviyelerinin yetersiz olması, kemik kırıkları ve kemik kaybı gibi problemlere yol açabilir.

<span class="mw-page-title-main">Proton pompa inhibitörü</span>

Proton pompa inhibitörleri (PPİ), gastrik asit üretiminde belirgin ve uzun süreli azaltan ilaç grubudur. Bunu, midenin H+/K+ ATPaz proton pompasını geri dönüşsüz engelleyerek yapar.

<span class="mw-page-title-main">Finasterid</span> Kimyasal bileşik

Finasterid, bir antiandrojen olup testosteronu dihidrotestosterona(DHT) çeviren tip2 5-alfa redüktaz enziminin inhibitörüdür. Düşük dozlarda benign prostat hiperplazisi (BPH) tedavisinde, yüksek dozlarda prostat kanseri tedavisinde kullanılır. Mayıs 2008'de yapılan bir çalışmanın sonuçlarına göre finasterid, prostat kanseri riskini %30 azaltmaktadır. BPH ilerlemesini durdurmak için doksazosin ile kombine olarak kullanılmaktadır. Ayrıca birçok ülkede androjenik alopesi yani erkek tipi kellik tedavisi için onayı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dihidrotestosteron</span> testosteron hormonunun aktif versiyonu olan güçlü metobolit

Dihidrotestosteron; erkek vücudunda bulunan testosteron hormonunun aktif versiyonu olan güçlü metobolitine verilen addır. DHT hormonu, büyük oranda testosteronun çevre dokularda 5- Alfaredüktaz enzimi aracılığı ile dönüşümünden oluşur. Testosteron hormonunun etkin hale gelebilmesi ve dokular üstünde androjenik etki gösterebilmesi için 5 Alfa Redüktaz isimli enzimle DHT hormonuna dönüşmesi şarttır. Testosteron, tip-1 5-Alfa Redüktaz ve tip-2 5-Alfa Redüktaz adı verilen iki enzimle DHT hormonuna dönüşür. Bu dönüşme olmadan testosteron birçok doku ve organda etkili olamaz. DHT hormonu, anne karnındaki fetus halinde bulunan çocuğun erkek cinsel özellikleri kazanmasını ve cinsel organlarının gelişmesini sağlar. DHT hormonu ayrıca anne karnındaki fetusun beyni üstünde de birçok etkide bulunur. Henüz anne karnında olan fetusun cinsiyet kimliğinin oluşmasını sağlar. DHT hormonu, bunun dışında ergenlik döneminde ikincil seks karakterlerinin meydana gelmesini ve erkek tipi farklılaşmayı meydana getirir. Böylece ergenlik döneminden önce kız çocuğundan kolay kolay ayırt edilemeyecek olan erkek çocuğu gittikçe farklılaşır ve çocukluktan erkekliğe adımını atar. Sakalları ve bıyıkları çıkmaya, sesi kalınlaşmaya, boyu uzamaya, kas kütlesi artmaya, penisi büyümeye, testisleri sperm üretmeye başlar. Tüm bu farklılaşmayı testosteron, DHT hormonuna dönüşerek meydana getirir. DHT hormonunun bir diğer görevi glandüler prostat dokusunun fonksiyonlarının devamlılığını sağlamaktır. Bunun dışında da, erkek metabolizmasında DHT hormonunun sperm üretiminden, aerobik kapasitenin artışına kadar birçok önemli katkısı vardır.

Seçici androjen reseptör modülatörleri veya kısaltılmış ismiyle SARMs, yeni bir androjen reseptör ligandı sınıfıdır.

<span class="mw-page-title-main">Anjiotensin II reseptör antagonistleri</span>

Anjiyotensin II tip1 reseptörü blokerleri veya Anjiyotensin II (tip1) reseptörü antagonistleri, Anjiyotensin reseptör blokerleri veya kısaca (ARB'ler) olarak da bilinen, , Anjiyotensin II reseptör tip 1'e bağlanarak onu inhibe eden ve böylece renin-anjiyotensin sisteminin arteriolar kontraksiyonunu ve sodyum retansiyonu etkilerini bloke eden ilaçlardır.

<span class="mw-page-title-main">Enzalutamid</span> Hormon Antagonistleri - AntiAndrojenler

Xtandi markası altında satılan Enzalutamid, prostat kanseri tedavisinde kullanılan nonsteroid antiandrojen (NSAA) bir ilaçtır. Ağızdan alınır.

Bir steroid olmayan antiandrojen (nonsteroidal antiandrogen) (NSAA) olan bikalutamidin farmakolojisi iyi karakterize edilmiştir. Farmakodinamik açıdan bikalutamid, testosteron ve dihidrotestosteron (DHT) gibi androjenlerin biyolojik hedefi olan androjen reseptörünün (AR) seçici antagonisti olarak işlev görür. Androjen reseptörünü etkinleştirme kapasitesi yoktur. Androjen seviyelerini düşürmez ve başka önemli bir hormonal aktivitesi yoktur. İlaç, androjen reseptörü antagonist aktivitesi nedeniyle progonadotropik etkilere sahiptir ve androjen, östrojen ve nörosteroid üretimini ve seviyelerini artırabilir. Bu, indirekt östrojenik etkiler, cinsel işlevin korunması gibi avantajlar ve jinekomasti gibi dezavantajlarla, cerrahi ve tıbbi kastrasyona kıyasla bikalutamid monoterapisinin çeşitli farklılıklarıyla sonuçlanır. Bikalutamid, kanserde birikmiş mutasyonlar nedeniyle geç evre prostat kanserini paradoksal olarak uyarabilir. Monoterapi olarak kullanıldığında, bikalutamid östrojenik etkileri nedeniyle erkeklerde meme gelişimini indükleyebilir. Diğer antiandrojenlerin aksine, testisler ve fertilite üzerinde daha az olumsuz etkisi olabilir.

RU-56187, hiçbir zaman pazarlanmayan, nonsteroidal bir antiandrojendir (NSAA). Testosteronun androjen reseptörü için gösterdiğinin %92'si düzeyinde, diğer steroid hormon reseptörleri için ise ihmal edilebilir düzeyde bir afinite gösterir. İlaç, androjen reseptörünün tam antagonistidir. RU-56187, hayvanlarda bikalutamid veya nilutamidden bir antiandrojen olarak 3 ila 10 kat daha güçlüdür. Hem RU-56187 hem de RU-58841, hayvanlarda in vivo olarak siyanonilutamidin (RU-56279) ön ilacı gibi görünmektedir.

RU-57073, hiçbir zaman pazarlanmayan nonsteroidal bir antiandrojendir (NSAA). Testosteronun androjen reseptörü için gösterdiğinin %163'ü düzeyinde, diğer steroid hormon reseptörleri için ihmal edilebilir düzeyde bir afinite gösterir.

PSK-3841 veya HMR-3841 olarak da bilinen RU-58841, ilk olarak 1980'lerde adını aldığı Fransız ilaç şirketi Roussel Uclaf tarafından geliştirilen bir nonsteroidal antiandrojendir (NSAA). İlk başlarda ProStrakan (önceden ProSkelia ve Strakan) tarafından akne, saç dökülmesi ve aşırı kıl büyümesi gibi androjene bağlı durumlar için topikal bir tedavi olarak potansiyel kullanım için araştırılmaktaydı. Bileşik, yapı olarak yine bir NSAA olan RU-58642'ye benzemekte ancak farklı bir yan zincir içermektedir. Bu bileşikler, kimyasal yapı bakımından nilutamid'e (nilutamid yine hepsi birer NSAA olan flutamid, bikalutamid ve enzalutamid ile ilişkilidir) benzerdir. RU-58841 ya hidantoin kısmı oluşturularak ya da 5,5-dimetilhidantoine aril grubu bağlanmasıyla sentezlenebilir.

RU-59063, ilk olarak 1994'te tanımlanan ve hiçbir zaman pazarlanmayan bir nonsteroid androjen veya seçici androjen reseptör modülatörüdür (SARM). Başlangıçta potent bir antiandrojen olduğu düşünülüyordu, ancak takip eden araştırmalar, dihidrotestosterondan (DHT) daha düşük etkinliğe sahip olsa da, aslında doza bağımlı androjenik aktiviteye sahip olduğunu buldu. İlaç, N -ikameli bir aril tiyo hidantoindir ve birinci nesil bir nonsteroidal antiandrojen (NSAA) olan nilutamidden türetilmiştir. İkinci nesil NSAA'lar enzalutamid, RD-162 ve apalutamid, RU-59063'ten türetilmiştir.

Zanoteron, hiçbir zaman pazarlanmayan steroidal bir antiandrojendir. İyi huylu prostat hiperplazisinin (BPH) tedavisi için araştırılmıştır, ancak faz II klinik deneylerde yeterli etkinlik gösterememiştir ve ayrıca kabul edilemez bir insidans oranı ve yan etkilerin ciddiyeti göstermiştir. Bu nedenle, daha fazla geliştirilmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Flutamid</span> kimyasal bileşik

Flutamid, esas olarak prostat kanserini tedavi etmek için kullanılan bir nonsteroid antiandrojendir. Ayrıca akne, hirsutizm ve kadınlarda yüksek androjen seviyeleri gibi androjene bağlı durumların tedavisinde de kullanılır. Ağız yoluyla, genellikle günde üç kez alınır.

Nilutamid, prostat kanseri tedavisinde kullanılan nonsteroidal bir antiandrojendir (NSAA). Transgender kadınlar için kadınlaştırıcı hormon tedavisinin bir bileşeni olarak ve kadınlarda akne ve sebore tedavisi için de incelenmiştir. Ağızdan alınır.

Gelişimsel kod adı CDB-1321 ile de bilinen Dimetandrolon, potansiyel klinik kullanım için araştırılmakta olan deneysel bir androjen / anabolik steroid (AAS) ve progestojen ilacıdır.

17α-propylmesterolone veya 1α-methyl-17α-propyl-5α-androstan-17β-ol-3-one olarak da bilinen Rosterolon, ilk kez 1984'te tanımlanan bir steroidal antiandrojendir. Topikal uygulama için geliştirilmiş, ancak asla pazarlanmamıştır. Akne tedavisinde bir miktar etkinlik göstermiştir ve topikal veya sistemik uygulamada sistemik etkilerden yoksundur. Rosterolon, bir androjen ve anabolik steroid olan mesterolonun bir türevidir.

Bikalutamid, öncelikle prostat kanserini tedavi etmek için kullanılan bir antiandrojen ilaçtır. Metastatik prostat kanserini (mPC) tedavi etmek için tipik olarak bir gonadotropin salgılayan hormon (GnRH) analoğu veya testislerin cerrahi olarak çıkarılmasıyla birlikte kullanılır. Daha az bir ölçüde, lokal ileri prostat kanseri (LAPC) için kastrasyon olmaksızın monoterapi olarak yüksek dozlarda kullanılır. Bikalutamid daha önce lokalize prostat kanserini (LPC) tedavi etmek için monoterapi olarak da kullanılmıştı, ancak bu kullanıma yönelik izin, olumsuz deneme bulgularının ardından geri çekildi. Prostat kanserinin yanı sıra bikalutamid, kadınlarda hirsutizm ve saç dökülmesinin tedavisinde ergenlik engelleyici olarak ve transseksüel kızlar ve kadınlar için dişileştirici hormon tedavisinin bir bileşeni olarak, erkek çocuklarda erken ergenlik, ve erkeklerde aşırı uzun süreli ereksiyonların önlenmesi için kullanılır. Ağız yoluyla alınır.

Darolutamid, erkeklerde metastatik olmayan, kastrasyona dirençli prostat kanserinin tedavisinde kullanılan antiandrojen bir ilaçtır. Metastatik olmayan kastrasyona dirençli prostat kanserini (nmCRPC) cerrahi veya tıbbi kastrasyonla birlikte tedavi etmek için özel olarak onaylanmıştır. İlaç günde iki kez yemekle birlikte ağızdan alınır.

Bir ilaç sınıfı, benzer kimyasal yapılara, aynı etki mekanizmasına, benzer etki modlarına sahip olan ve/veya benzer hastalıkları tedavi etmek için kullanılan bir grup ilaç ve diğer bileşiklerdir. Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) uzun yıllardır yeni ilaçların sınıflandırılması ve ruhsatlandırılması üzerinde çalışmaktadır. Ancak FDA'nın İlaç Değerlendirme ve Araştırma Merkezi bu yeni ilaçları hem kimyasal hem de terapötik sınıflarına göre kategorize etmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.