İçeriğe atla

Anti Parti Grubu

Nikita Kruşçev (solda) Nikolay Bulganin ile birlikte, 1957.

Anti Parti Grubu (Rusçaантипартийная группа, antipartiynaya gruppa), Sovyetler Birliği Komünist Partisi genel sekreteri Nikita Kruşçev'in başlattığı destalinizasyon sonrası Haziran 1957'de Kruşçev'i görevden alınmasına çalışan fakat başarısız olan grup. Kruşçev'in tanımlaması olan Anti Parti Grubu, Bolşevik liderler Georgi Malenkov, Vyaçeslav Molotov, Lazar Kaganoviç, Dmitri Şepilov gibi isimlerin önderliğindeki muhaliflerden oluşmaktaydı. Grup destalinizasyon sürecinde Stalin'in etkisizleştirilmesine şiddetle karşı çıktı.

Grubun üyeleri, Kruşçev'in Sovyetler Birliği Komünist Partisi 20. Kongresi'nde yaptığı konuşmasında, Büyük Temizlik ve benzer olaylarda Josef Stalin'i açıkça suçlaması sonrası, Stalin'e yönelik iftira kampanyasının başladığını savunmuş ve o tarihe kadar parti içerisinde pek çok görevlerde bulunan Kruşçev'i "ikiyüzlü" olarak tanımlamışlardır. Bununla birlikte yine Kruşçev'in barış içinde bir arada yaşama politikasının uluslararası kapitalist ve emperyalist güçlerle mücadeleyi tehlikeye atacağına inanmışlar ve şiddetle reddetmişlerdir.

Öncesinde Kruşçev'in görevden alınıp, yerine genel sekreter olarak Halk Komiserleri Konseyi Başkanı Nikolay Bulganin'in seçilme önerisi 7'ye karşı 4 oyla kabul edilmişti. Fakat Kruşçev, kendisinin yalnızca Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi tarafından görevden alınabileceğini savundu. Kruşçev, Haziran ayı sonlarında yapılan Merkez Komitesinin olağanüstü oturumunda muhaliflerinin bir "parti karşıtı grup" oluşturduğunu savundu. Güçlü bir konuşma yapan Savunma Bakanı Georgi Jukov'un da desteğini almıştı.[1]

Merkez Komitesi'nin hararetli toplantısında, Büyük Vatanseverlik Savaşı'nda rolü ve "Stalin'in öfkesi karşısında dahi korkusuzluğa sahip olduğu" görüşüne nazır prestij sahibi Jukov, Stalin dönemlerindeki cümlelerine benzer ifadeler kullanarak bu grubun yüksek oylarla kazanmış olsalar bile onları onları ezecek askerî güce sahip olduklarını ve bu grubun öldürülebileceklerini ima etmesi üzerine tartışma ileri boyutlara taşındı. Ancak Kruşçev bu yolu açıkça reddetti.

Basına açıklanan dört isim olan Malenkov, Molotov, Kaganoviç ve Şepilov siyasi olarak kötü muamele gördüler ve parti ve hükûmet görevlerinden istifa etmeye zorlandılar. Ardından bu isimlere daha uzak bölgelerde alt kademeli görevler verildi;

  • Molotov, Moğolistan büyükelçisi olarak gönderildi.
  • Malenkov, Kazakistan SSC'de bir hidroelektrik santralinin müdürlüğüne getirildi.
  • Kaganoviç, Ural Dağları'nda küçük bir potaş madeninde mühendis olarak görevlendirildi.
  • Şepilov, Kırgızistan SSC'de Yerel Bilimler Akademisi Ekonomi Enstitüsü'nün başına geçirildi.

Tüm isimlerin siyasi işlerden uzaklaşmasına ve etkisiz halde olmalarına rağmen bu dört isim 1961'de, destalinizasyonun ileriki zamanlarında, Komünist Parti'den kovuldu. Şepilov'un Leonid Brejnev döneminde 1976'da partiye tekrar katılmasına izin verildi, ancak pasif bırakıldı.

Aynı yıl, partide kendisine yardım eden fakat sonraki dönemde giderek daha çok siyasi farklılıklar gelişen ve Bonapartizmi savunan Savunma Bakanı Jukov'u 1964 yılında görevden aldı. 1958'de, Anti Parti Grubu savunucularının Nikolay Bulganin önderliğinde tekrar harekete geçmesi olasılığının önüne geçmek Bulganin emekli edildi. Kruşçev Halk Komiserleri Konseyi Başkanı oldu. Jukov Kruşçev'in etkisiz bırakıldığı 1964 yılından sonra, Brejnev döneminde, savaş döneminde en üst düzey komutan olarak görülmesi nedeniyle partideki prestiji yeniden verildi.

Galeri

Kaynakça

  1. ^ "The Anti-Party Group". Soviethistory.org. 10 Mayıs 1957. 25 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2017. 

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nikita Kruşçev</span> 1953ten 1964e kadarki Sovyetler Birliği lideri

Nikita Sergeyeviç Kruşçev, Sovyet devlet adamı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi Birinci Sekreteri. Doğru okunuşu ve Türkçe yazım kurallarına göre soyadının doğru yazılışı Hruşçov olmasına rağmen, Türkçeye İngilizce Khrushchev kelimesinin okunuşu olan Kruşçev kelimesi geçmiş ve yaygınlık kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Andrey Gromıko</span> Sovyet diplomat

Andrey Andreyeviç Gromıko, Sovyet diplomat, 1957-1985 yılları arası Sovyetler Birliği Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Destalinizasyon</span> Stalinin ölümünün ardından yeni genel sekreter seçilen Nikita Kruşçev ile başlayan bir dizi siyasî reform

Destalinizasyon, Sovyetler Birliği'nde Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Josef Stalin'in ölümünün ardından yeni genel sekreter seçilen Nikita Kruşçev ile başlayan süreci ifade eden terim. Sovyetler Birliği Komünist Partisi’nin 20. Kongresi, Stalin'in ölümünden 3 yıl sonra 14 Şubat-25 Şubat 1956'da yapıldı ve bu tarihten itibaren Stalin dönemine ait uygulamalar, "kişinin putlaştırılması" olarak değerlendirildi ve destalinizasyon süreci başlatılmış oldu. Stalin'e ait görüşlerin etki ve gücünün çözülmesi, buna bağlı hiyerarşik yapı ve ideolojik hâkimiyetin geriletilmesi girişimi; destalinizasyon olarak ifade edilir.

<span class="mw-page-title-main">Stalinizm</span> Marksist-Leninist ideolojinin teori ve pratiği

Stalinizm veya Stalincilik, Marksist-Leninist ideolojinin 1928-1953 yılları arasında Sovyetler Birliği’ni yöneten Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Josef Stalin’in uyguladığı siyasi sistemde kullanılan teori ve pratiğine verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Vyaçeslav Molotov</span> Sovyet siyasetçi

Vyaçeslav Mihayloviç Molotov (Rusça: Вячеслав Михайлович Молотов, II. Dünya Savaşı sırasında Stalin ile birlikte görev yapmış Sovyetler Birliği dışişleri bakanı. Alman Dışişleri Bakanı Ribbentrop ile Molotov Ribbentrop Paktı'nı imzaladı. 1920'lerde Stalin ile beraber hızla yükseldi ve 1950'lerde Nikita Kruşçev'in yükselişiyle siyasetten çekilmek zorunda kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Georgi Malenkov</span> Sovyet devlet adamı ve Komünist Parti görevlisi

Georgi Malenkov, Josef Stalin'in yakın çalışma arkadaşlarından olan Sovyet devlet adamı ve Komünist Parti görevlisi. Stalin'in ölümünden hemen sonra SBKP Genel Sekreterliği (1953) ve Başbakanlık yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Kemal Okuyan</span> Türk gazeteci, yazar ve siyasetçi

Kemal İbrahim Okuyan, Türk siyasetçi ve yazar. Türkiye Komünist Partisi Merkez Komite üyesi, genel sekreteri ve genel başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lavrenti Beriya</span>

Lavrenti Beriya, Sovyet politikacı, Sovyet Güvenlik Sekreteri ve Sovyet Gizli Polisi şefi.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Komünist Partisi genel sekreteri</span> Fiilen Sovyetler Birliğinin lideri

Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi Genel Sekreteri, 1924'ten 1991'de birliğin dağılmasına kadar, makam sahibi Sovyetler Birliği'nin tanınmış lideriydi. Genel Sekreter Komünist Parti'yi doğrudan tek başına kontrol ediyordu. Bununla birlikte, parti siyasi güç üzerinde tekele sahip olduğundan, Genel Sekreter Sovyetler Birliği hükûmetini yürütme kontrolüne sahipti. Makamın devletin hem dış hem de iç politikalarını yönlendirme kabiliyeti nedeniyle Sovyetler Birliği'nin fiili olarak en yüksek makamıydı.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği liderleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Sovyetler Birliği'nin yaklaşık yetmiş yıllık tarihinin hiçbir döneminde ülkenin resmî bir lideri olmadı ve devlet başkanı de facto olarak yöneticilik yaptı, çünkü ülkedeki siyasi sistemi oluşturan iktidar tüm sovyetler arasında paylaştırılmıştı. Buna karşın her dönem pratikte üst düzey liderler bulunmaktaydı ve bu liderlerin genellikle Halk Komiserleri Konseyi Başkanlığı ya da Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreterliği makamları vasıtasıyla sorumlukları ve yetkileri bulunurdu. Devletin kuruluşunda Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP) öncü parti ilkesine uygun olarak devletin ana yönetim organı olarak konumlandı ve bu durum Sovyet Anayasası 6. maddesi ile anayasal olarak koruma altına alındı. Böylelikle SBKP toplumunda öncü rolü oynayan parti olarak tek parti yönetimi ile devlet yönetiminde söz sahibi oldu.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Bulganin</span>

Nikolay Aleksandroviç Bulganin Rus asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Komünist Partisi 20. Kongresi</span>

Sovyetler Birliği Komünist Partisi 20. Kongresi, 14 – 26 Şubat 1956 tarihinde yapılmıştır. Kongre özellikle parti genel sekreteri Nikita Kruşçev’in yaptığı ve Gizli söylev olarak bilinen, Josef Stalin ve döneminin şiddetle eleştirildiği konuşmayla hatırlanır. Sovyet dış politikasında Barış içinde bir arada yaşama yaklaşımının ilan edildiği kongredir.

<span class="mw-page-title-main">Mihail Suslov</span> Sovyet siyasetçi

Mihail Andreyeviç Suslov Sovyet devlet adamı. Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi üyesi (1947-1982). 1965'te Brejnev döneminde Sovyetler Birliği Komünist Partisi ikinci sekreteri oldu. Stalin döneminden ölümüne kadar partinin en önemli ideoloğu olarak görev yaptı. Stalin ve Hruşçov dönemlerinde etkili olmakla birlikte özellikle Brejnev döneminde siyasi otoritesi arttı.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Komünist Partisi 19. Kongresi</span>

Sovyetler Birliği Komünist Partisi 19. Kongresi 5 Ekim ile 14 Ekim 1952 tarihleri arasında Moskova'da toplanmıştır. II. Dünya Savaşı sonrası toplanan ilk Partisi kongresidir. Ayrıca Josef Stalin'in liderliğindeki son kongredir. Çin'den Liu Shaoqi olmak üzere yabancı Komünist partilerden birçok önemli misafir kongreye katılmıştır. Stalin son konuşmasını bu kongrede yapmıştır. 19. Merkez Komite de bu kongrede seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tüm Birlik Komünist Partisi (Bolşevik) 16. Kongresi</span>

Tüm Birlik Komünist Partisi (Bolşevik) 16. Kongresi 26 Haziran ile 13 Temmuz 1930 tarihleri arasında Moskova'da toplanmıştır. 1268 oy hakkı olan Parti delegesi; 891 gözlemci statüsünde delege katılmıştır. 16. Merkez Komite de bu kongrede seçilmiştir.

Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP) Merkez Komitesi Sekreterliği, çoğunlukla Politbüro tarafından idare edilen hükûmet politikasının hazırlanmasından ziyade partinin merkezi yönetiminden sorumluydu. Üyeleri Komünist Parti Merkez Komitesi tarafından seçildi, ancak ilk yıllarında oy kullanmadan önce kıdemli liderler tarafından kararlar alındığından seçimler resmiyetsizdi. Aynı zamanda Politbüro üyesi olan SBKP Genel Sekreteri, Sekreteryanın ve partinin lideriydi. Sekreterya ve Politbüro'daki ikili üyelik, Sovyet liderliğinin iki ya da üç çok üst düzey üyesi için ayrılmıştı ve Joseph Stalin sonrası dönemde nihai bir güce adım atmıştı. Son beş Sovyet liderleri birinci veya genel sekreter olmadan önce üst düzey sekreterlerdi. Buna ek olarak, Georgi Malenkov kısa bir süre Sekretarya'nın en üst üyeliği nedeniyle Stalin'in ölümünün ardından bir hafta partinin genel başkanı olarak değerlendirildi.

<span class="mw-page-title-main">Devlet Savunma Komitesi</span>

Devlet Savunma Komitesi, II. Dünya Savaşı kapsamındaki Büyük Vatanseverlik Savaşı sırasında, Sovyetler Birliği'ndeki olağanüstü hal koşullarında devlet iktidarını yürüten organı.

Sovyetler Birliği Komünist Partisi'ndeki muhalefet gruplarının yasaklanması, ilk olarak 1921'de gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Lazar Kaganoviç</span> Sovyet siyasetçi

Lazar Moiseyeviç Kaganoviç Sovyet siyasetçi ve devlet adamı. Özellikle Sovyetler Birliği Komünist Partisi genel sekreteri Josef Stalin'in yakın çalışma arkadaşı ve önde gelen Eski Bolşeviklerden. Stalin döneminde Sovyet siyasetinde aktif rol almış, sonrasında Nikita Kruşçev döneminde Anti Parti Grubu sürecinde tasfiye edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dmitri Şepilov</span>

Dmitri Trofimovich Şepilov(5 Kasım 1905 - 18 Ağustos 1995) Dışişleri Bakanı olarak görev yapan bir Sovyet ekonomist, avukat ve politikacıydı. 1957'de Nikita Kruşçev'i iktidardan uzaklaştırmaya yönelik başarısız komploya katıldı ve suçlanarak iktidardan uzaklaştırıldı. Kruşçev'in devrilmesinden sonra rehabilite edilerek, büyük ölçüde sessiz bir emeklilik yaşadı.