Anthony Blunt

Anthony Frederick Blunt veya Sir Anthony Blunt (26 Eylül 1907 - 26 Mart 1983),^[1] 1956'dan 1979'a kadar Victoria Kraliyet Nişanı sahibi, 1964'te savcılığa dokunulmazlık teklif edildikten sonra itiraf eden önde gelen bir Sovyet casusu ve İngiliz sanat tarihçisi.

Blunt, Sovyetler Birliği için muhtemelen 1930'lardan itibaren veya en azından kesin olarak 1950'lerin başlarında çalışan bir grup casus tarafından oluşturulan Cambridge Beşlisinin bir üyesiydi. Uzun yıllar gizli tutulan itirafı, Kasım 1979'da Başbakan Margaret Thatcher tarafından kamu önünde açıklanarak ifşa edildi. Hemen ardından şövalyelik nişanı elinden alındı.

Blunt, Londra Üniversitesi'nde sanat tarihi profesörü, Courtauld Sanat Enstitüsü'nün yöneticisi ve Kraliçe'nin Resimlerinin Surveyörü idi. Fransız Barok ressamı Nicolas Poussin hakkındaki 1967 tarihli monografisi, sanat tarihinde hâlâ bir başucu kitabı olarak kabul edilmektedir.^[2] İlk defa 1953 yılında yayınlanan 1500-1700 Fransa'daki Sanat ve Mimari dersi ve referans çalışması Richard Beresford tarafından 1999'da konusunun en iyisi olduğu ifade edildi. Kısmen gözden geçirilmiş bir versiyonunda beşinci basımına ulaştı.^[3]

Anthony Blunt, İngiltere'nin güneyinde bulunan Bournemouth'ta 26 Eylül 1907'de doğdu. Babasının papaz oluşundan dolayı Paris'e atanmasıyla ailecek buraya yerleştiler. Fransa'da ki yaşamı sosyal bir şekilde geçiren Blunt, bu nedenle Fransızca'yı akıcı bir şekilde konuşmaya başladı. Paris'te bulunan sanatsal ortamdan fazlasıyla etkilendi ve durum hayatının geri kalanında da Blunt'u etkisine aldı.^[4] Özellikle o yıllarda kendisini tanıyanlar onun, entelektüel ve titiz bir kişilik olduğunu söyledi. 1928 yılında Blunt, etrafında solcuların bulunduğu Venture adında bir politik dergi kurdu.^[4]

Blunt, Cambridge'de ki Trinity College'da matematik bursu kazandı. O zamanlar iki yılda okulu bitirmesi mümkün olmasına rağmen özellikle sanat alanında kendisini fazlasıyla kaptırmasından dolayı dört yıl boyunca burada kaldı ve 1930 yılında derece ile mezun oldu. Okulu bittikten sonra Cambridge'de kaldı ve asistan olarak Fransızca öğretmeye başladı. Yüksek lisans araştırması için zaten ilgi duyduğu Fransız sanat tarihini seçti ve bu nedenle sürekli Fransa'ya gitme fırsatı buldu. Anthony Blunt'un eşcinsel olduğu yakın çevresi tarafından biliniyordu ve bu durum o zamanlar Britanya'da suç olarak kabul edilmekteydi. Blunt'un sonradan şair olduğu da bilinen Julian Bell ile o zamanlarda sevgili olduğu bilinilmektedir.^[5][6]

Anthony Blunt'un Sovyet istihbarat örgütü olan NKVD'ye nasıl katıldığı hakkında birçok hikâye ortaya çıkmıştır. Blunt, kendisini işe alanın Guy Burgess olduğunu söylemesine rağmen Miranda Carter ise Blunt'u işe alanın Arnold Deutsch olduğun iddia etmiştir. Bu tanışmadan kısa bir süre sonra Anthony Blunt Sovyet casusu olarak çalışmalara başlamıştır. Polonya'nın Almanlar tarafından işgal edilmesiyle birlikte Blunt, 1930'da İngiliz Ordusu'na katıldı ve Tuhaf Savaş boyunca Fransa'da İstihbarat Kolordusu'nda görev yaptı. 1940 yılında Dunkerque'te sıkışıp kalanlardan biriydi.^[4] İngiltere'ye döndükten sonra aynı yıl içerisinde MI5'a katıldı. Bu dönemde Enigma tarafından kırılan şifreli mesaj ve kodların Sovyetler Birliği'ne iletilmesini sağladı. Böylece her ne kadar müttefik konumunda da olsa İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri'nin Sovyetler Birliği'den sakladığı bilgiler Stalin'in eline geçmekteydi. Bu dönemde Anthony Blunt, Enigma'nın kırılması için çalışanlar arasına Cambridge'den arkadaşı ve Sovyetler Birliği ile doğrudan temas halinde bulunan John Cairncross'u aldı. Böylece Cairncroos özeliikle Kursk Muharebesi ile ilgili Müttefikler'in bütün bildiklerini Stalin'e iletti.^[5] Savaş sırasında Blunt'un rütbesi binbaşı olarak yükseltildi ve savaştan sonra casusluk faaliyetleri azaldı. Yine de Sovyet casusları ve özellikle Guy Burgess ile temasını devam ettirdi. Bulunduğu konumdan Burgess'e birçok belge iletti. Bu durum Guy Burgess ile Donald Duart Maclean'ın ilticasına kadar devam etti. 1945 yılında İkinci Dünya Savaşı'nın bitmesine az bir zaman kalmışken Kraliyet tarafından kendisine iş teklif edildi. Bu nedenle uzun bir süre Kraliyet Ailesi ile yakın ilişkilerde bulundu.^[4]

Aslında çevresindeki birçok insan Blunt'un bir casus olduğunu o ifşa olmadan önceden düşünmektelerdi. Moura Budberg onun Komünist Parti üyesi olduğunu birçok kez söyledi ama her seferinde bu durum MI5 tarafından göz ardı edildi.^[5][6] 1951 yılında Maclean ve Burgess'in ilticası Blunt'u zan altında bıraktı. MI5 tarafından sorguya çekildiğinde onlarla görüştüğünü birçok kez reddetti ancak Burgess'i kaçmadan önce evinde saklamıştı. Blunt, alındığı sorgularda çok az şeyi itiraf etti bu sebeple görevlerinden uzaklaştırıldı.^[4] 1964 yılında MI5'in Blunt'un casus olduğuna kesin kanaat getirmesiyle birlikte yeniden sorguya alındı ve bu sefer açık itiraflarda bulundu.^[4][5] İtirafının gizli kalmasınının yanında kovuşturmadan dokunulmazlık istedi ve 15 yıl boyunca kimsenin bir şeyden haberi olmadı. Ancak 1979 yılında Başbakan Margaret Thatcher, Anthony Blunt'un casus olduğunu açıkladı ve aynı yıl II. Elizabeth tarafından şövalyeliği elinden alındı.^[4] Bundan sonra gözden uzak ve sakin bir hayat yaşayan Anthony Blunt 1983 yılında öldü.