Antarktika Buz Tabakası,Dünya'nın iki kutup buz tabakasından birisi. Antarktika kıtasının yaklaşık %98'ini kaplamaktadır ve dünyadaki en büyük bütün buz kütlesidir. Yaklaşık 14 milyon kilometrekarelik bir alanı kaplar ve 26,5 milyon metreküp buz içerir.[1] Bir kilometre küp buz yaklaşık bir metrik gigaton ağırlığındadır, yani buz tabakası 26.500.000 gigaton ağırlığındadır. Dünyadaki tüm tatlı suyun yaklaşık yüzde 61'i Antarktika buz tabakasında tutulur, bu da deniz seviyesinin yaklaşık 58 m yükselmesine eşittir.[2]Doğu Antarktika'da buz tabakası büyük bir kara kütlesine dayanırken, Batı Antarktika'da yatak deniz seviyesinden 2.500 m'den daha fazla uzanabilir.
^P. Fretwell; H. D. Pritchard (31 Temmuz 2012). "Bedmap2: improved ice bed, surface and thickness datasets for Antarctica"(PDF). The Cryosphere. 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi(PDF). Erişim tarihi: 22 Şubat 2020. Using data largely collected during the 1970s, Drewry et al. (1992), estimated the potential sea-level contribution of the Antarctic ice sheets to be in the range of 60-72 m; for Bedmap1 this value was 57 m (Lythe et al., 2001), and for Bedmap2 it is 58 m.
Antarktika, Güney Yarımküre'nin en güneyinde bulunan ve Güney Kutbu'nu içeren kıta. Afrika ve Okyanusya'nın güneyinde olan ve içinde ülke bulunmayan tek kıta. Dünyanın en kurak yeridir, kıtanın bazı yerlerine 2 milyon sene yağmur yağmamıştır.
Vostok Gölü, Antarktika'da bulunan 140'tan fazla buz altı gölünün en büyüğüdür. Rusya'nın Vostok İstasyonu'nun altındadır. Doğu Antarktik Buz Tabakası'nın orta bölgelerinde bulunur. Buz tabakasının yüzeyinin rakımı 3488 metredir, göl ise buz yüzeyinin 4000 metre kadar derininde yer almaktadır ve bu da deniz seviyesinden 500 metre daha derinde olduğu anlamına gelmektedir. Bu tatlı su gölü 15,690 kilometrekarelik bir yüzölçümüne sahiptir ve 5,400 kilometreküplük bir hacme sahip olduğu tahmin edilmektedir. Andrey Kapitsa tarafından 1959-64 yılları arasında yapılan sismik araştırmalar sırasında keşfedilmiştir. Üzerindeki buz son 400,000 yılın paleoklimatolojik kayıtlarını barındırsa da göl suyu 15 ila 25 milyon yıldır izole durumdadır.
Güney Okyanusu ya da Antarktika Okyanusu, bazı coğrafya ve çoğu hidrografi kaynaklarına göre Antarktika kıtasını çevreleyen su kütlesidir. Bu okyanus, dünyanın dördüncü büyük ve en son tanımlanmış okyanusudur.
Ross Buz Şelfi, Antarktika'daki Ross Denizi'nin yarısını örten, birkaç yüz metre kalınlıkta sürekli bir buz tabakası. Buz şelfi, 525.000 km²'lik alanıyla Fransa'dan biraz küçük olup böylelikle Antarktika'nın en büyük buz şelfi bölgesidir. Alman kutup araştırma istasyonu Neumayer'in verilerine göre 5.000 km² alanı olan Ekström Buz Şelfi ile karşılaştırıldığında, Ekström Buz Şelfi ufacık kalır.
Buzul çağı ya da buz çağı, Dünyanın ve atmosferinin sıcaklığının uzun süren dönem boyunca azalarak kıtasal, kutup ve alp buzullarının genişlemesi ve varlığını sürdürmesidir. Dünyanın iklimi, gezegende buzulların olmadığı sera dönemleri ile buzul çağları arasında gidip gelir. Dünya halen Kuvaterner buzullaşması içindedir. Buzul çağındaki soğuk iklimin bireysel darbeleri buzul dönemi ve buzul çağındaki aralıklı sıcak dönemlere ise buzullararası denir.
Batı Antarktika ya da Küçük Antarktika, Antarktika kıtasının iki önemli bölgesinden biri, Antarktika Yarımadası dahil kıtanın batı yarıküresinde yer alan parçasıdır. Batı Antarktika buz tabakası ile kaplıdır. Doğu Antarktika'dan Transantarktik Dağları ile ayrılır. Bölge 100 yıldan uzun süredir Batı Antarktika olarak adlandırılmaktadır. 1902'de Balch 1905'te Otto Nordenskjöld ilk kez kullananlardır. Ancak asıl kullanım Uluslararası Jeofizik Yılı (1957-1958) sonrasındaki araştırmalarda iki bölgeye ayrılmasının yararlı olduğu düşüncesinin yaygınlaşmasından sonra 1962 yılında ABD Antarktika Adları Danışma Komitesi tarafından onaylanmasından sonra başlamıştır.
Batı Antarktika çatlağı, Doğu ve Batı Antarktika arasında uzanan büyük ve aktif bir çatlak vadidir. Ross Denizi, Ross Buz Sahanlığı altındaki alanı ve Batı Antarktika'nın bir kısmını kapsar. Batı Antarktika'nın kratonik olmayan alanının Litosferik incelme nedeniyle evrimleşmesiyle oluşmuştur.
Batı Antarktika buz tabakası, Transantarktik Dağları'nın batısında uzanan ve Batı Antarktika'yı kaplayan Antarktika kıtasal buz tabakasının bir bölümüdür.
Deniz seviyesinin yükselmesi, küresel ısınma ile bağlantılı olarak dünyanın ortalama deniz seviyesindeki son ve öngörülen artışla yaşanan deniz seviyesinin değişmesi durumuna denir.
Pleistosen ya da Pleyistosen, genellikle halk dilinde Buz Devri olarak adlandırılan, yaklaşık 2.580.000 ila 11.700 yıl öncesini kapsayan jeolojik çağdır. Dünyanın en son tekrarlanan buzullaşma dönemidir. Pleistosen'in sonu, son buzul döneminin sonuna ve arkeolojide kullanılan Paleolitik çağın sonuna karşılık gelir. Pleistosen, Kuvaterner Döneminin ilk dönemi veya Senozoik Çağın altıncı dönemidir. ICS zaman ölçeğinde, Pleistosen üç aşamaya ayrılır. Bunlar;
Gelasiyen,
Kalabriyen,
Çibanyen Bu uluslararası alt bölümlere ek olarak, çeşitli bölgesel alt bölümler sıklıkla kullanılır.Pleistosen'i alt bölümlere ayırmak için çeşitli şemalar.
Buz örtüsü veya örtü buzulu, 50.000 km²'den büyük buzulsal buz kütlesi. Dünya üzerine yayılmış olan büyük boyutlardaki buz tabakalarıdır. Bu tabakalar genelde yüksek kutuplarda bulunur ve etrafında yüzeyin yüksekliği azalmaktadır. Örtü buzulları yüksek kutuplarda bulunan volkanik adalar, vadiler ve dağları kaplar. Örtü buzulları, yüzeylerinde bulunan buzun tabakalarının aşındırılması ve yerleştirilmesi sonucu oluşan yüksekliği ile önemli bir geçiş noktası oluştururlar. Örtü buzulları, aşırı soğuk iklim koşulları nedeniyle etrafında pek çok bitki ve hayvan türünün yaşamasına olanak vermezler.
Buz sahanlığı, kıta sahanlığının üstünde yüzen kalınlığı 2 metreden kalın buz kütleleridir. Kalınlıkları genellikle 100 ile 1.000 metre arasındadır. Buz sahanlığı kırılıp (buzağılama) oldukça büyük buzullar meydana getirir. Buz sahanlıkları sadece Antarktika, Gronland, Kanada ve Rusya'da bulunur.
Burcu Özsoy, Türk bilim insanı. Antarktika'da deniz buzu gözlemleri konusunda çalışmış olup Türkiye'nin ilk kutup araştırma merkezi olan İstanbul Teknik Üniversitesi Kutup Araştırmaları Uyg-Ar Merkezi'nin müdiresi olarak görev yapmaktadır.
McMurdo Boğazı, Antarktika'nın batısında bulunan bir boğazdır. Boğaz, Ross Denizi ile kuzeye, Haskell Boğazı üzerinden güneye Ross Buz Sahanlığı ile bağlanmaktadır. Büyük ölçüde McMurdo Buz Sahanlığı ile kaplı olup buz tıkanmış suları yaklaşık 55 kilometre uzunluğunda ve genişliğindedir ve Dünyanın en güneydeki su kütlesidir. Royal Society Dağları, batı kıyı şeridinde deniz seviyesinden 4.205 metreye yükselmektedir. Kutup kâşifleri için tarihi bir sıçrama noktası olan Ross Adası, doğu sınırını belirlemektedir. McMurdo Sound'un kıyı şeridinin yalnızca %10'undan azında buz bulunmamaktadır.
Riiser-Larsen Denizi, Doğu Antarktika ve Güney Okyanusu'nda bulunan bir denizdir. Deniz, batıda Astrid Sırtı, doğuda Gunnerus Sırtı ve Kainanmaru Kıyısı ile sınırlı olup batıda Lazarev Denizi ve doğuda Kozmonotlar Denizi ile komşudur. Kuzey sınırı 65. güney enlemi olarak tanımlanmaktadır. Sovyetler Birliği tarafından önerilen isim hiçbir zaman Uluslararası Hidrografi Örgütü tarafından resmi olarak onaylanmadı.
Antarktika vahası, Antarktika'da doğal olarak kar ve buz içermeyen geniş alanları kapsayan vahadır. Bu alanlar Antarktika Buz Tabakası ile buz tabakaları ve sahanlıkları ile çevrilidir.
Davis İstasyonu, Antarktika'da bulunan bir Avustralya araştırma istasyonudur. İstasyon, 13 Ocak 1957 tarihinde açılmış olup Prenses Elizabeth Toprakları'nda Dayanışma Denizi'nin kıyısında yer almaktadır. Davis İstasyonu, Avustralya'nın Antarktika'daki üç kalıcı araştırma istasyonundan biridir.
Laurentide Buz Tabakası, Kuaterner buzul çağları sırasında 2.588 ± 0.005 milyon yıl öncesinden günümüze birçok kez Kanada'nın çoğu ve Kuzey Amerika Birleşik Devletleri'nin büyük bir kısmı da dahil olmak üzere milyonlarca kilometre kareyi kaplayan devasa bir buz tabakasıydı.
Doğu Antarktika BuzÖrtüsü, Antarktika'daki iki büyük buz tabakasından biridir ve tüm gezegendeki en büyüğüdür. Bu coğrafi oluşum, uzunlamasına olarak 45° batı ve 168° doğu boylamları arasında uzanır.
Wilkes Toprakları krateri, Doğu Antarktika'daki Wilkes Toprakları buz tabakasının altında gizlendiği tahmin edilen, iki adet birbirinden ayrı çarpma krateri vakası için geçerli olma ihtimali bulunan gayriresmî bir terimdir. Bunlar, yayınlanmış başlıca referans kaynaklarda kullanılan terimlere göre aşağıda Wilkes Toprakları anomalisi ve Kütlesel yoğunlaşma başlığı altında verilmiştir.
Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır. Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir. Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.
