Antalya Ovası - Turkipedia

Antalya Ovası, Akdeniz bölgesi, Antalya bölümünde batıda Beydağları, kuzeyde Toros Dağları ve doğuda yine Toros Dağları ile Antalya Körfezi arasında kalan ovalara Antalya Ovası denir. Bunlar üzerinde bulunan ilçelerin adlarına göre; Serik, Manavgat, Alanya Ovaları isimlerini alırlar.

Antalya ovası, başta Aksu Çayı'nın Antalya Körfezi'ni doldurmasıyla oluşmuştur. Delta ovası değil, kıyı ovasıdır.^[1] Antalya ovalarının en belli başlı özellikleri ise, Toros Dağları'ndan gelen Aksu, Köprü Çayı, Manavgat Irmağı, Alara Çayı, Karpuz Çayı ve Dim Çayı gibi çayların sulamaları ile bol ürün almalarıdır.

Antalya ovası, Bey Dağları dibinden, doğuda Armutlu Koyu'na kadar yaklaşık 100 km uzunluğundadır. Genişliği Antalya merkezde 30 km iken doğuya doğru daralır, Serik'te 15 km, Manavgat'ta 10 km'dir. Toplam alanı 1500 k²'dir. Karpuz Çayı'na varmadan ova biter. Ovanın kuzey sınırında ova ile dağ arasında girinti çıkıntı olsa bile sınırları belirgindir, dağ ovadan sonra birden yükselir. Antalya Ovası, en geniş yeri Bey Dağları dibi olmak üzere, doğuya doğru daralan bir yarım aya benzer.^[2]

Antalya Ovası oluşum bakımından iki farklı tabakadan oluşur. Birinci bölüm, denizden itibaren 25–40 m kadar birden yükselen kalker traverten tabakasıdır. Bu bölüm Bey Dağları'ndan Lara, Aksu merkezine ve kuzeyine kadar devam eder. Kıyıdan 10–15 km içeriye uzanan bu ova üzerinde fazla akarsu yoktur. Ovadaki küçüklü-büyüklü sayısız çöküntü alanı yağış sularını yeraltına indirir, tüm akış yeraltından ilerler. Denizden belli alanlarda çıkan güçlü kaynaklar bunun delilidir. Bu birinci sekinin üzerinde belirgin ikinci bir seki daha başlar. Dik bir falez ile birbirlerinden ayrılırlar. Bu falezli alanın üzerinde denizden 250 m, alt ovadan 200 m yüksekliğe sahip Döşemealtı ve Yenice Boğazı taraflarında ikinci kademe uzanır. Daha düz olan bu alan tarımsal açıdan önemlidir. Batı tarafına Düzlerçamı adı verilir. Ovanın kuzey ve batısı, dağlardan gelen akarsuların taşıdığı alüvyonlar ile doldurulmuştur.^[2]

Bu ovalarda elde edilen başlıca ürünler ise yurdumuza milyonlarca dolar döviz sağlayan pamuk, pirinç, susam, buğday, arpa, zeytin, narenciye ürünlerinden muz, portakal, limon gibi ürünlerdir.

Notlar

^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2011.
^ ^a ^b SARAÇOĞLU, Hüseyin (1989). Akdeniz bölgesi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. s. 496,505. ISBN 9751103649.

İlgili Araştırma Makaleleri

Akdeniz Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Anadolu'nun güneyinde Akdeniz kıyısı boyunca uzanır. Genişliği 120–180 km arasında değişir. Batı ve kuzey batısında Ege Bölgesi, kuzeyinde İç Anadolu Bölgesi, doğusunda Güneydoğu Anadolu Bölgesi, güneyinde ise Akdeniz bulunur. Güneydoğudan Suriye ile komşudur. Türkiye'nin başka bölgelerinde olduğu gibi Akdeniz Bölgesi'nde de bölge sınırları ile yönetim birimleri olan illerin sınırları tümüyle çakışmaz.

Toros Dağları ya da kısaca Toroslar, Türkiye'nin Akdeniz kıyılarına paralel olarak, Teke Yarımadası'ndan Suriye'ye, hatta iç kesimlere de uzayarak Irak sınırına varan, içinde birçok sıradağı da barındıran bir dağ zinciridir. Bu zincirin en yüksek noktası 3.767 metrelik Kızılkaya zirvesidir.

Birikinti ovası, genel olarak alüvyon materyalin birikmesiyle oluşur. Temel oluşturucu süreç akarsu aşındırması erozyon ve akarsu biriktirme süreçleridir. Ancak dalgalar ve buzulların aşındırma, biriktirme süreçleriylede oluşabilir. Örneğin: Kuzey Almanya ovası buzulların yığdırdığı lösler ile kaplı polderler ve geest adı verilen alçak platoda hafifçe engebelendirilmiş tekdüze büyük bir ovadır. Ülkenin hemen hemen en verimli toprakları bu bölgededir.

Manavgat, antik adıyla Melas, Toroslar'da doğarak Antalya'da Akdeniz'e dökülen nehir. Uzunluğu 93 km'dir. Batı Toros sıradağları arasından doğan kolların birleşmesiyle oluşur. Güney batıya yönelerek dar ve dik yamaçlı kanyonlar arasından geçer, ünlü Manavgat Şelalesi'ni meydana getirir ve Manavgat ilçe merkezinin doğusunda alüvyal bir kıyı ovasından denize dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Sakarya Ovası</span>

Adapazarı Ovası, Sakarya ilinin en büyük ovasıdır. Sakarya Irmağı'nın tektonik çöküntüyü alüvyonlarla doldurması ile oluşmuş tektonik bir ovadır. Adapazarı, Akyazı ve Hendek ilçelerinin bir kısmını kapsamaktadır. Bir diğer adı da Akova'dır. Aşağı Sakarya havzasında Sapanca Gölü ile Adapazarı'nın doğusunda yer alır. Doğuda Keremali Dağı'nın eteklerine dek uzanan Akova, Marmara Bölgesinin kuzeydoğusunda, Karadeniz Bölgesi sınırı içerisinde yer almaktadır. Coğrafi konumuyla Karadeniz Bölgesinin ve İç Anadolu Bölgesinin Marmara Bölgesine açılan kapısı durumunda bulunan ova, gelişmiş karayolu bağlantıları ve demiryolu ile önemli bir ulaşım ağı üzerindedir.

Antalya Bölümü, Türkiye'nin coğrafi bölgelerinden Akdeniz Bölgesi'nin batıda kalan bölümüne verilen isimdir. Doğuda kalan kısım ise Adana Bölümü olarak adlandırılır. Bölümün illeri; Antalya, Isparta, Burdur'dur.

Mesarya Ovası, Kıbrıs adasının en büyük ovasıdır. Adanın iç kesiminde olup kuzeyde Beşparmak dağları, güneyde Trodos Dağı, batıda Lefkoşa şehri ve doğuda Mağusa körfezi arasında kalan bölgedir. Batı, orta ve doğu Mesarya olmak üzere üç kısımdan meydana gelmektedir. Genişliği yaklaşık 65 km, uzunluğu ise 35 km.dir. Kapladığı alan 1000 km² kadardır.

Adana Bölümü, Türkiye'nin coğrafi bölgelerinden Akdeniz Bölgesi'nin doğuda kalan bölümüne verilen isimdir. Batıda kalan kısım ise Antalya Bölümü olarak adlandırılır. Bölümün illeri; Adana, Mersin, Osmaniye, Kilis, Hatay, Kahramanmaraş'tır. Aynı zamanda, Akdeniz Bölgesi'nin yüzölçümü bakımından en büyük bölümüdür.

<span class="mw-page-title-main">Köprüçay</span> Akdeniz Bölgesinde nehir

Köprüçay, eskiden Eurimedon, Isparta Sütçüler yakınlarında Toros dağlarından doğan, dar ve derin kanyonlardan geçerek Serik yakınlarında Akdeniz'e dökülün akarsu. Antik zamanlarda adı Eurymedon'dur. Köprü Çayı'n; havza alanı 2.357 km², yıllık debisi 3065 hm³, uzunluğu 178 km, ağız yüksekliği 0 m (Akdeniz), kaynak rakımı 2.151 m'dir.

Muş Ovası, Doğu Anadolu Bölgesinde Yukarı Murat-Van Bölümü içerisinde yer alan tektonik ova. 80 km uzunluk, 30 km genişliğindeki ova 1650 km²'dir. Ovayı güneyden Haçreş dağları, kuzeyden Şerafettin Dağları ve uzantıları çevirir. ova Türkiye'nin büyük ovalarındandır.

Akhisar Ovası, Türkiye'nin batısında, Ege bölgesinin Ege bölümünde yer almakta ve bu bölümün, Marmara bölgesi sınırı ile İç Batı Anadolu sınırına yakın kuzeydoğu köşesine tekabül etmektedir

Anamur Çayı , Mersin ili, Anamur ilçesinde bulunan akarsu. Toros Dağları'ndan yeraltı akarsuyu olarak doğar, 35 km sonra Anamur merkezden Akdeniz'e dökülür.

İzmir, Ege Bölgesi'nin Ege Bölümü içerisinde yer almaktadır. İlin yüzölçümü 11.891 km² olup 1.544 km² ile Bergama en geniş yüzölçümüne sahip ilçe durumundadır. En doğudaki ilçesi Kiraz, en batıdaki ilçesi Çeşme, en kuzeydeki ilçesi Bergama ve en güneydeki ilçesi Selçuk olan il kuzeyde Balıkesir, doğuda Manisa, güneyde Aydın illeri ile komşuyken batıda Ege Denizi ile çevrilidir.

Kaledran Çayı Mersin ili Anamur ilçesinde yer alan bir çaydır. Çayın adı Toros Dağları üzerindeki Kaleduran adındaki bir kale öreninden gelmektedir. Bölgedeki yazın kuruyan birçok çayın aksine her mevsim belli bir debiye sahip olan çay 36°06′01″K 32°33′46″D koordinatlarında Akdeniz'e dökülür. Çayın kaynağı Toros Dağlarında Anamur'a bağlı Güngören köyü kuzeyindedir. Güneye doğru akan çay Akdeniz'e dökülmeden önce Mersin ili batı sınırını çizer. Çayın batısı Antalya ili Gazipaşa ilçesi, doğusu ise Anamur ilçesidir. Eskiden bu bölgede bulunan ve çayla aynı isme sahip olan köyün bazı kısımları çayın batısında kalmıştı. Bu sebepten köy ikiye ayrıldı ve doğudaki köy Anıtlı batıdaki köy de Yakacık adını aldı. Ancak halk arasında her iki kısım da hala Kaledran adıyla anılır.

Finike Ovası, Teke Yarımadasının güneydoğusunda yer alan ova. Doğu bölümüne Kumluca Ovası, batı bölümüne Turunçova adı da verilmektedir.Doğu-batı uzunluğu 15 km, kuzey-güney genişliği 5–7 km olan ovanın büyüklüğü 120 km²'dir. Kıyıdan itibaren yüksek ve engebeli yapıya sahip Teke Yarımadası için önemli bir düzlük alandır. Güneyi sınırını Akdeniz'in oluşturduğu kıyı ovasını asıl şekillendiren Bey Dağları'ndan doğan Alakır Çayı ve Akçay akarsularının alüvyonlarıdır.

Alacadağ, Teke Yarımadası'nda, Antalya ili topraklarında bulunan kırık yapılı dağ. Demre–Finike ile sınırında, GB–KD uzanımlı, 2328 m yüksekliğindedir. Bey Dağları'nın denize doğru uzanan parçası gibidir fakat Akçay ile bu dağlardan ayrılır. Kuzey-güney uzunluğu 30 km, doğu-batı genişliği 20 km'dir.

Kasaba Polyesi, Antalya ili sınırlarında karstik oluşumlu polye ovasıdır. Kaş sınırlarında, ilçe merkezinin kuzeydoğusunda, 4–5 km genişlik, 15 km uzunluğa sahiptir. Adını merkezi konumdaki Kasaba köyünden alır.

Alara (Ulugüney) Çayı, Antalya ili sınırlarında, Orta Toroslardan doğan, Akdeniz'e dökülen 82 km uzunluğundaki akarsu. 2.647 m yüksekliğindeki Kuşakdağı ve Akdağ'dan kaynağını alır, önce Gündoğmuş–Alanya, sonra da Alanya–Manavgat ilçe sınırlarını oluşturarak denize ulaşır. Debisi 31,2 m³/sn, akarsu yüzey alanı 293 ha, yer üstü su potansiyeli 1.224 hm³/yıl, yer altı su potansiyeli 263 hm³/yıl, havzaya düşen ortalama yağış 819 mm'dir.

Karpuz Çayı, Orta Toroslar'dan doğan, Akdeniz'e dökülen doğu Antalya akarsuyudur. Havza alanı 641 km², debisi 4,2 m³/sn, uzunluğu 36 km'dir.

Acısu Çayı, Akdeniz'e dökülen Antalya ili akarsuyu. Serik sınırlarında Toroslar üzerindeki Akkayrak Tepe güneyinden, karstik kaynaklardan doğar. Mevsimlik veya sürekli akarsu kollarını alarak Belek'ten denize dökülür.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.