Antakya Lahdi

Antakya Lahdi, Hatay Arkeoloji Müzesinde özel bir bölümde sergilenen MS 3. yüzyıla tarihlendirilen lahit.

1993 yılında Antakya'da yapılan bir temel kazısı sırasında tesadüfen bulunmuştur. Sidamara olarak bilinen lahit grubuna girer.^[1]

Sanduka ve kapaktan oluşan lahit, Antakya´nın Harbiye Caddesi Kışlasaray Mahallesi´nde sit sahası içerisinde bir temelin hafriyatında bulundu.^[2]

Sidamara, Konya Ereğlisi sınırındaki Ambararası köyünün antik adıdır. Lahdin yapıldığı mermerin Afyon yöresindeki Synnada (Şuhut) ve Dokimeion (İscehisar) mermer yataklarından çıkarılmış olduğu tespit edilmiştir. Sidamara tipi lahitler Roma İmparatorluğu döneminde moda olmuş ve Anadolu´nun birçok yöresinde de kullanılmıştır.^[2] Dokimeion, dünyadaki en büyük üç lahit üretim merkezinin en önemlilerinden birisidir. Halen burada mermer çıkartılmaya devam ediliyor.^[2]

Lahit, ters tekne (semerdam) şeklindedir ve burmalı sütunlarla süslenmiştir. Lahdin, içinden çıkan sikkelerden yola çıkarak MS 265–270 yılları arasında yapıldığı tahmin edilmektedir. Lahit 2,47 m uzunluğunda, 1,22 m genişliğinde, 1,20 m yüksekliğindedir.^[3] Uzerindeki betimlemelerden aristokrat bir aileye ait oldugu anlaşılmaktadır.^[1][3]

Lahtin içinden 3 kişiye ait kemikler çıkmıştır. Bunlar yetişkin bir kadına, yetişkin bir erkeğe ve genç bir kıza aittir. Yine başka bir bölümde, lahit içinden çıkarılmış bir bilezik, altın kolye, düğmeler ve üç adet sikke bulunmuştur. Üç sikkenin üzerinde, iki ayrı Roma İmparatoru ve bir Augusta vardir. Roma İmparatoru Gordianus'a (ölüm: 244), Gallineus III'e (ölüm: 268) ve Gallineus III'ün karısı Augusta Cornellia Salonina'ya (ölüm: 268) ait sikkelerden, lahtin Gordianus devrinde yani 244 yılından önce yapıldığı, daha sonra da sırasıyla diğer gömülerin gerçekleştiği anlasilmistir. Antik çağda, ölünün dili altına sikke konulması adetti.^[3]

Lahdin kapak bölümünde yüzleri işlenmemiş uzanan bir erkek, bir kadın, iki çocuk, bir at ve kuş figürü bulunur. Kapağın kenarında çeşitli yaratıklar, köşelerinde ise Pan ve Satyr kabartmaları bulunur.

Lahdin üst kenarlarında aslan boğa mücadelesi ve Eros ile leoparların oyunu işlenmiştir.^[3] Lahdin yapıldığı dönemde eğer kişi vasiyet ettiyse, lahit kapağında bir heykelle tavsir ediliyorlardı. Kapaktaki eroslar, çiftin huzurlu bir evlilik yaşamış olduklarının işareti sayılmaktadır.^[1]

Ön dar yüzde yer altı tanrısı Hades'e giden bir kapının önünde bir ateş altarı ve bir kurban yer alir. Kurbanın iki tarafında bir kadın ve bir erkek figürü görülür. Erkek figür, ateşi canlı tutmak için elindeki kaptan şarap yahut yağ dökmektedir.^[1]

Birinci geniş yüzde bir av sahnesi bulunur. Şaha kalkmış bir atın üstündeki süvari, aslana saldırmaktadir. Sağ ve solunda yardımcıları, her iki uçta da tanrı Zeus'un askerleri olarak bilinen Dioskorlar var. Bu sahnede, süvari dışındakilerin bakışları av sahnesine dönüktür. Kısa tünikleri, avlanma esnasında kendilerine daha rahat hareket olanağı sağlamaktadır.^[1]

Arka dar yüzde ailenin bilge ve aristokrat olduklarını işaret eden üç figür bulunur. Figürlerin parmaklarıyla yaptıkları işaretler bilgeligi göstermektedir. Fakat lahit üzerindeki figürlerin parmaklarında kırıklar vardir.^[1]

İkinci geniş yüzde ise bir veda tasviri yer alir. Figürler, gençliği, olgunluğu ve yaşlılığı temsil etmektedir.^[1]

• Sidamara Lahdi

• Hatay Arkeoloji Müzesi, Sidamara Tipi Lahit Envanter Sayfası

• 
  Lahitten bir kesit
• 
  Uzun yüzlerden biri
• 
  Lahitten çıkarılan üç sikkeden biri
• 
  Lahitten çukarılan ikinci bir sikke