İçeriğe atla

Anomoeanizm

4. yüzyıl Hristiyanlığında Anomoean'lar[1] /ˌænəˈmənz/ ve Heterousian'lar olarak da bilinir /ˌhɛtərəˈjʒənz/, Aetian'lar /ˈʃənz/ veya Eunomian'lar /jˈnmiənz/ Ariusçuluk'un bir biçimini benimseyen, Mesih'in Baba Tanrı ile aynı nitelikte (aynı özden) olmadığına ve Yarı-Ariusçuların ileri sürdüğü gibi, aynı doğaya sahip (homoiousçu) olduğuna inanan bir mezheptir.[2]

Genel Bakış

"Anomoean" kelimesi Yunanca Grekçeἀ(ν)- kelimesinden gelir. (an-) 'değil' ve Grekçeὅμοιος (omoios) 'benzer': "farklı; farklı". 4. yüzyılda, II. Constantius'un hükümdarlığı sırasında, Aëtius ve Eunomius'un takipçilerinin tanımlandığı isim buydu. "Heterousian" terimi Yunanca Grekçeἑτεροούσιος heterooúsios kelimesinden türemiştir, Grekçeἕτερος "özü itibarıyla farklı", héteros, "başka" ve Grekçeοὐσία ousía, "madde, varlık" demektir.

Yarı-Ariusçular, Seleukya Konsili'nde Anomoean'ları kınadılar ve Anomoean'lar, Konstantinopolis ve Antakya Konseylerinde yarı-Ariusçuları kınadılar; Rimini ve Konstantinopolis konsillerinin formüllerinden Grekçeὅμοιος (omoios) kelimesini silmekten hareketle ve Söz'ün yalnızca farklı bir özü değil, aynı zamanda Baba'nınkinden farklı bir iradesi olduğunu da protesto ettiler. Bundan dolayı onlara Grekçeἀνόμοιοι (anomoioi) denilecekti.

5. yüzyılda Anomoean papazı Philostorgius bir Anomoean kilise tarihi yazmıştır.[3]

Önemli Anomolular

Nürnberg Kroniği'nden Eunomios Kizikos
  • Aëtius, Anomoean geleneğini kuran, daha sonra piskopos (361 - ?).[4][5]
  • Theodulus, Chaeretapa (? - c. 363) ve Filistin (c. 363 - c. 379) piskoposu.[6][7]
  • Eunomios Kizikos, Kizikos piskoposu (360 - 361) ve sürgündeki piskopos (361 - c. 393).[5][8]
  • Paemenius, Konstantinopolis piskoposu (c. 363, Antakyalı Eudoxius ile aynı zamanda).[9]
  • Candidus (Lidya Piskoposu), (c. 363 - ?).[9]
  • Arrianus, İyonya piskoposu (c. 363 - ?).[9]
  • Florentios, Konstantinopolis piskoposu (c. 363 - ?, Antakyalı Evdoksios ile aynı zamanda).[9]
  • Thallus, Midilli piskoposu (c. 363 - ?, Antakyalı Eudoxius ile aynı zamanda).[9]
  • Euphronius, Galatya, Karadeniz ve Kapadokya piskoposu (c. 363 - ?).[9]
  • Julian, Kilikya piskoposu (c. 363 - ?).[9]
  • Serras, Stephen ve Heliodorus, Mısır piskoposları (c. 363 - ?).[9]
  • Philostorgius, tarihçi.

Anomoeanizmin önemli muhalifleri

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Anomean'lar olarak da yazılır"
  2. ^ "Encyclopædia Britannica: "Anomoean"". 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024. 
  3. ^ Philostorgius, Church History.
  4. ^ Philostorgius, in Photius, Epitome of the Ecclesiastical History of Philostorgius, book 7, chapter 6.
  5. ^ a b Socrates Scholasticus, Church History, book 2, chapter 35.
  6. ^ Philostorgius, in Photius, Epitome of the Ecclesiastical History of Philostorgius, book 8, chapter 2 and book 9, chapter 18.
  7. ^ Socrates Scholasticus, Church History, book 2, chapter 40.
  8. ^ Philostorgius, in Photius, Epitome of the Ecclesiastical History of Philostorgius, book 5, chapter 3 and book 6, chapters 3.
  9. ^ a b c d e f g h Philostorgius, in Photius, Epitome of the Ecclesiastical History of Philostorgius, book 8, chapter 2.

Ek kaynak

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Arius</span>

Arius, İskenderiye'de Baucalis Kilisesi'nde görev yapmış Libya kökenli çileci Hristiyan bir din adamıdır. Tanrı'nın doğası hakkındaki öğretisi, Baba'nın Oğul üzerindeki kutsallığının altını çizmesi ve teslis inancına muhalefeti, 325 yılında Roma İmparatoru Konstantin tarafından toplanan Birinci İznik Konsili'nde onu ana konu hâline getirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Julianus</span> 331-363 yılları arasında yaşamıştır. 361-363 yılları arasında Konstantin Hanedanına mensup son pagan Roma imparatoruydu.

Flavius Claudius Iulianus ya da Julianus Apostata, 361-363 yılları arasında Konstantin Hanedanı'na mensup Roma imparatoruydu. Kendisi son pagan Roma imparatoruydu ve imparatorluktaki çöküşü durdurmak amacıyla geleneksel ibadeti geri getirmeye çalışmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ariusçuluk</span> Ariusun geliştirdiği kuramsal öğreti

Ariusçuluk ya da Arianizm, ilk olarak İskenderiye, Mısır'dan bir Hristiyan papaz olan Arius, atfedilen kristolojik bir doktrindir. Arian teolojisi, İsa Mesih'in Tanrı'nın Oğlu olduğunu, Tanrı'nın Oğlu'nun her zaman var olmayıp içinde doğmuş olması farkıyla Baba Tanrı tarafından doğurulduğunu savunur. Baba Tanrı tarafından zaman, dolayısıyla İsa, Baba Tanrı ile birlikte ebedi değildi.

<span class="mw-page-title-main">I. Anastasius</span>

I. Anastasios (Yunanca: Φλάβιος Ἀναστάσιος) (d. 430 veya 431? - ö. 9 Temmuz 518), 491'den itibaren ölümüne kadar hüküm sürmüş Bizans İmparatorluğu imparatorudur. 430/431 yıllarında 'Dyrrhachium'da doğmuş; 11 Nisan 491'de bir saray memuru iken imparatorluğa geçirilmiş ve 518'de Konstantinopolis (İstanbul)’te ölmüştür. Hayatta iken lakabı Dikoros olmuştur; çünkü Anastasios'un bir gözü mavi diğeri kara idi.

<span class="mw-page-title-main">Basileios</span>

Kayserili Basil veya Büyük Basil, Ariusçu'lara karşı Kilise'nin resmî öğretilerini savunmasıyla öne çıkan Kilise Babası'dır. Kaisareia piskoposu ve Kapadokya metropoliti olmuş ve birçok kitap yazmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Konstantinopolis Konsili</span>

Birinci Konstantinopolis Konsili, 381 yılında I. Theodosius tarafından İstanbul'da toplanan konsildir. İznik Konseyi tarafından kurulan inanç sisteminin onaylanması ve Ariusçuluk ihtilafı ile ilgilenmiştir. Aya İrini Kilisesi'nde 381 yılının Mayıs ile Temmuz ayları arasında toplanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aelia Eudoksia</span>

Aelia Eudoxia, Doğu Roma imparatoru Arcadius'un eşi.

<span class="mw-page-title-main">I. Fotios</span>

I. Fotios, ayrıca Photius ya da Photios olarak da okunur, 858'den 867'e ve 877'den 886'ya kadar Konstantinopolis Patriği.

<span class="mw-page-title-main">I. Athanasios (İskenderiye piskoposu)</span>

İskenderiyeli Athanasios, 4. yüzyılda yaşamış önemli ilahiyatçı, İskenderiye Piskoposu, Kilise Babası ve azizdir. Ortodoks Hristiyanlığın oluşumunda önemli katkıları olduğu için "ortodoksluğun babası" olarak da adlandırılır. Hristiyan teolojisi üzerinde önemli bir etki bırakmış ve Hristiyan doktrininin şekillenmesinde katkı sağlamıştır. Kıpti Kilisesi tarafından İskenderiye'nin 20. Papası kabul edilmektedir.

Nikomedialı (İzmitli) Eusebius, 338 yılından ölümüne kadar Konstantinopolis patrikliği yapmıştır. Arius gibi Antakyalı Lukianos'un öğrencisidir. Başlangıçtan itibaren Arius ile aynı görüşte olmuş, onu cesaretlendirmiş ve desteklemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ulfilas</span>

Ulfilas (ya da Gotça Wulfila: küçük kurt ya da kurda ait [ayrıca Ulphilas. Orphila], Hristiyan misyoner ve Kitâb-ı Mukaddes tercümanı. Kitab'ı Mukaddes'i Got diline tercüme etmesi ile Arianizm’in Cermenler arasında yayılmasını sağlamıştır.

Konstantinopolis'li Sokrates, ayrıca Sokrates Skolastikos Geç Antik Çağ'da yaşamış bir kilise tarihçisidir, Sozomenos ve Theodoret ile çağdaştır.

<span class="mw-page-title-main">Theodora Komnini (Kudüs kraliçesi)</span> Kudüs Kraliçesi

Theodora Komnini ya da Comnena, Bizans İmparatoru I. Manuil'un yeğeni, Kudüs Kralı III. Baudouin'in eşi.

Patrologia Graeca Yunanca dilinde kaleme alınmış, bilhassa Hristiyan Kilise Babaları ve çeşitli çağdaş yazarların eserlerinin toplandığı bir koleksiyondur. 1857 ila 1866 yılları arasında 161 cilt halinde J. P. Migne tarafından Paris'te yayınlanmıştır.

Salminius Hermias Sozomenus, aynı zamanda Sozomen olarak da bilinir, Hristiyan Kilisesi tarihçisiydi.

<span class="mw-page-title-main">Kirroslu Theodoretus</span>

Cyrrhuslu Theodoretus ihtilaflı bir Kilise Babası, episkopos, Antakya Kateşistik Okulu'na ilham veren bir teolog ve İncil yorumcusu. Geç antik dönemin Kayserili Eusebius, Sozomenos, Sokrates Skolastikos ve Evagrius Skolastikos ile birlikte ana kilise tarihçilerindendir. Süryani Kilisesi’nce aziz kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Kapadokyalı Babalar</span>

Kapadokyalı Babalar veya geleneksel bilinen ismiyle Üç Kapadokyalı, Kayseri piskoposu Büyük Basil (330-379); Basil'in küçük kardeşi Nissa psikoposu Nissalı Gregor (335-395); ve yakın arkadaşı, Konstantinopolis Patriği Nenizili Gregorios'dan (329-389) oluşan üç Kapadokyalı Hristiyan azizi ifade eden terimdir. Günümüz Türkiye'sindeki Kapadokya bölgesi, Pavlus'un bu bölgedeki çeşitli misyonları ile erken dönem Hristiyan tarihinin önemli bir mekanıdır.

Philostorgius, 4. ve 5. yüzyıllarda Anomoean Kilisesi tarihçisiydi.

Florentios, Konstantinopolis'in rakip Anomoean başpiskoposuydu, Antakyalı Evdoksios ile aynı zamanda ve ona karşı görevde bulunuyordu.

Antakyalı Aetius, düşmanları tarafından "Ateist" lakabıyla anılan, Anomoeanizmnim kurucusudur, Coele-Suriye'nin yerlisidir.