İçeriğe atla

Annales Yazarları

Annales Yazarları (Latince annus, yıl; dolayısıyla annales, yani kitapları, yıllık kayıtlar) Roma tarihçileri arasından bir gruba verilen isim. Faal oldukları dönem İkinci Kartaca Savaşı ile Sulla'nın diktatörlüğü arasındaki dönemdir. Bu yazarlar Roma tarihini en erken zamanlardan başlayarak (birçok durumda) kendi yaşadıkları döneme dek yazmışlardır. Kendi dönemlerindeki olaylar daha ayrıntılı biçimde ele alınmıştır. Annales yazarları tarihçilerden farklıdır. Bir annales yazarının esas yaptığı, basitçe yaşanan olayları kayda geçirmekti. Yine de iki sınıf arasında geçişkenlik vardır.[1] Bazı durumlarda "annales yazarı" (en. annalist) Roma devrinde eser vermiş iki sınıf için de kullanılır.

Farklı nesiller

Erken dönemler itibarıyla annales yazarlarının başvuru kaynakları devlet ve aile kayıtları olsa da tüm bunların üzerinde, resmî Roma kronikleri olan, şehrin kurulmasından bu yana geçen her bir yıl içindeki kayda değer olayların Pontifex Maximus tarafından yazıldığı annales maximi (veya annales pontificum) bulunurdu. Gelgelelim bu yıllıklar Galyalıların Roma'yı yaktıkları sırada yok olmuştu. Yine de bu olaydan sonra, Publius Mucius Scaevola dönemine kadarki süreçte bu yıllıklar restore edildi ve Scaevola döneminde sekiz kitap halinde yayımlandı.

Bu annales yazarları, yaşlı ve genç olmak üzere iki gruba ayrılır. Yaşlı olanlar M.Ö. 150 yılına dek yazmış olanlardır. Bunların dili sade ve gösterişsiz, bilakis güvenilirlikleri ise yüksektir. Her bir ardışık yılın en önemli olayları bunlarda mevcuttur. Cicero bunları İyonyalı logograflarla kıyaslar. Süslü yazmak gibi bir kaygıları bulunmadığını söyler ve bir yazarda bulunması gerektiğini düşündükleri iki meziyetin "anlaşılırlık" ve "sadelik" olduğunu aktarır (De Oratore, II.12.53). Bunların yıllıkları tamamıyla bir "olaylar dökümü"dür.

Koşullar göz önüne alındığında genç nesil kompozisyon sanatına ve retorik süslemeye teşnedir. Genel kaidede bu annales yazarlarında eleştiriden azade bir vatanseverlik (en. patriotism) bulunur. Bu pozisyondan dolayı, örneğin Porsena'nın Roma'yı işgali ve Galyalılara ödenen haraç vb. konular yoksayılmış yahut küçük görülmüştür. Romalıların yiğitlikleri ise oldukça ağdalı bir dille abartılarak sunulmuştur ki halk etkilensin.

İlkin Yunanca yazmışlardır. Bunun iki sebebi vardır. Birinci sebep, Latinlere has ulusal bir edebî stilin noksanlığı, ikinci sebep ise Yunancanın o dönemin eğitimli insanları arasında moda olmasıdır. Yine de bu eserlerin Latince versiyonları da büyük ihtimalle yayımlanmıştı.

Annales yazarlarının ilki, "Roma tarihinin babası" olarak adlandırılan Q. Fabius Pictor'dur. Onun çağdaşı da İkinci Kartaca Savaşı sırasında yıldızı parlayan Lucius Cincius Alimentus'tur (Augustus dönemi antikçisi Cincius ile karıştırılmamalı). O da Pictor gibi, Yunanca yazmıştır. Alimentus, Hannibal tarafından esir alınmıştır (Livius, XXI.38). Bir rivayete göre Hannibal ona, Alplerden nasıl geçtiğini ayrıntılarıyla anlatmıştır. Yazdığı annales Roma tarihini kuruluşundan kendi zamanına kadar anlatır.

M. Porcius Cato ile birlikte Latincede yazılan tarihî eserler dönemi başladı ve çok daha canlı bir dönem, Roma tarihi için başlamış oldu.

Önemli yazarlar

Cato'yu takip eden yazarlar arasından başlıcaları şöyle sıralanabilir:

  • Lucius Cassius Hemina: (yk. M. Ö. 146) Annales'inin dördüncü kitabında İkinci Kartaca Savaşı hakkında yazmıştır. Araştırmaları çok erken zamanlara kadar dayanır. Plinius onu vetustissimus auctor annalium (i.e. annales yazarlarının en eskisi) olarak adlandırır (Nat. His. XIII.13 [27]).
  • Lucius Culpurnius Piso: soyadlı Frugi, yedi kitaplık annales'inde Roma tarihini şehrin kuruluşundan bugüne dek yazdı. Livius'a göre Pictor'a nazaran pek güvenilir bir kaynak değildir. Niebuhr daha da ileri giderek onu, Roma tarihine sistemli bir şekilde sahtekarlıklar sokuşturan ilk yazar olarak görür.
  • Quintus Claudius Quadrigarius: (yk. M.Ö. 80) en az yirmi üç kitaptan oluşan, Roma'nın Galyalılarca işgalinden Sulla'nın ölümüne veya daha sonraki bir döneme, kadarki süreci kapsayan bir tarih yazdı. Livius'un eserinde altıncı kitaptan itibaren kaynak olarak kullanıldığı görülüyor. Uzunca bir fragman Aulus Gellius'ta mevcut (IX. 13). Bu fragmanda da Manlius Torquatus ile Galya arasındaki tek bir muharebenin bilgileri var. Dili antik, stili basit olsa da eseri oldukça önemli addedilir.
  • Valerius Antias: Quadrigarius'un genç çağdaşı. Yetmiş beş kitaptan oluşan geniş hacimli eserinde Roma tarihini en erken zamanlardan başlayarak yazmıştır. Anlatımdaki ve sayısal verilerdeki kasıtlı abartısıyla ünlüdür. Misalen Sabin bakirelerinin sayısını tam olarak 527 olarak verir. Yine hiçbir Yunan ve Latin yazarının kayda değer herhangi önemli bir olaydan bahsetmediği bir yılda, Antias büyük kayıpların olduğu bir muharebeden bahseder. Yine de Livius, güvenilir olmadığına ikna olana dek ona en muteber kaynaklardan biri olarak muamele etmiştir.
  • Gaius Licinius Macer: (öl. M.Ö. 66) Annales yazarlarının sonuncusu addedilir. Geniş hacimli bir eseri vardır ve bu eserde, kaynak aldığı yazarların yazdıklarına oldukça önem verse de, yoğun bir retorik vardır ve kendi ailesinin başarılarını abartarak anlatır. Zorbalıkla suçlanınca intihara teşebbüs etti. (Cicero, De Legibus, I.2; Brutus, 67. Plutarkhos, Cicero, 9).

Diğer annales yazarları

Roma tarihini bir bütün olarak ele aldığı söylenen yazarlar; annales yazarlarının bazıları yine de kendilerini daha kısa periyodlarla kısıtlamışlardır:

  • Lucius Coelius Antipater: (yk. M.Ö 120) Kendini İkinci Kartaca Savaşı ile sınırlamıştır. Eseri retorik süslemelerle yüklüdür. Hannibal ile olan savaşı yazan yazarlar arasında en dikkatli olanı olarak addedilir. Ayrıca kendisi diğer yazarların sunduğu kanıtlara gözünü kapatacak bir tarafgirliğe düşmemiştir (Cicero, De Oratore, II.12) Livius, üçüncü onyılı anlattığı bölümde Antipater'den oldukça faydalanmıştır..
  • Sempronius Asellio: (yk. M.Ö. 100) Numantia kuşatması sırasında Scipio Africanus'un askerî tribunus'uydu. En az on dört kitaptan müteşekkil Gestarum Libri adlı eserin sahibidir. Anlattığı olayların içinde bizzat bulunduğundan dolayı, eseri bir nevi hatırat sayılabilir. İçinde bulunduğu sınıfta, olayları basitçe kaydetmek yerine onların nedenleri hakkında iz süren ilk yazardır.
  • Lucius Cornelius Sisenna: (M.Ö. 119 – M.Ö. 67) korsanlarla olan savaşta Pompeius'un legatus'uydu. Girit'e düzenlenen seferde yaşamını kaybetmiştir. Sosyal Savaş ile Sulla'nın diktatörlüğü arasındaki zamanı içeren yirmi üç kitaplık bir eser vermiştir. Eseri Sallustius (Iugurtha, 95) tarafından övülmekle beraber, yeterli bilgi vermediği için aynı yazar tarafından menfî eleştirilmiştir. Cicero da eserindeki arkaizm düşkünlüğüne dikkati çeker (Brutus, LXXIV.259). Sisenna ayrıca Miletoslu Aristides'in hikâyelerini tercüme etmiştir ve bazılarınca Plautus üzerine bir tefsir yazdığı düşünülmektedir.
  • Lucius Cincius Alimentus, ünlü Roma hukukçusu ve annales yazarı, emrindeki iki lejyonla beraber MÖ 209 yılı Sicilya praetoru'dur. Ekseriyetle Yunanca yazmıştır.[2] Fabius Pictor ile birlikte ilk iki Romalı tarihçiden biri olarak addedilir. Bununla beraber bu iki yazar da eserlerini, belli bir edebî geleneği olan Yunancayla vermişlerdir.[3]

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ^ Smalley, p. 15
  2. ^ Breisach, Ernst (2007).
  3. ^ T.P. Wiseman, Clio's Cosmetics (Bristol Phoenix Press, 2003, originally published 1979 by Leicester University Press), p. 9.

Kaynakça

  • C. W. Nitzsch, Die römische Annalistik (1873)
  • H. Peter, Zur Kritik der Quellen der alteren romischen Geschichte (1879)
  • L. O. Brocker, Moderne Quellenforscher und antike Geschichtschreiber (1882)
  • fragments in H. Peter, Historicorum Romanorum Reliquiae (1870, 1906), and Historicorum Romanorum Fragmenta (1883);
  • Pauly-Wissowa, Realencydopadie, art. "Annales"
  • the histories of Roman Literature by Martin Schanz and Teuffel-Schwabe
  • Mommsen, Hist. of Rome (Eng. tr.), bk. ii. ch. 9, bk. iii. ch. 14, bk. iv. ch. 13, bk. v. ch. 12
  • C. Wachsmuth, Einleitung in das Studium der alien Geschichte (1895)
  • H. Peter, bibliography of the subject in Bursian's Jahresbericht, cxxvi. (1906)
  • Beryl Smalley (1974). Historians in the Middle Ages. Thames and Hudson. ISBN 0-684-14121-3. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kartaca</span> Tunusta arkeolojik bir sit alanı

Kartaca, MÖ 814 yılında, Tunus yarımadasında kurulmuş olan bir Fenike kolonisidir. Kartaca, Fenike dilinde Kart-hadaşt yani "Yeni Kent" anlamına gelmektedir. Kart Hadaşt, 22 sessiz harften oluşan Fenike abecesiyle QRT-HDST olarak yazılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Herodot</span> Antik Yunan tarihçi ve yazar (MÖ 484–425)

Herodot veya Herodotos, Ahameniş İmparatorluğu'nun bir parçası olan Karya bölgesinden, Yunan şehri Halikarnassos'ta doğmuş bir Yunan tarihçi, coğrafyacı ve yazardır. Sonradan Magna Graecia 'daki Thurii vatandaşlığına geçmiştir. Yunan-Pers Savaşları'nın ayrıntılı bir anlatımı olan Tarihler'i yazmasıyla tanınır. Herodot, tarihi olayların sistematik araştırmasını yapan ilk tarihçiydi. Antik Roma'da, ünlü Romalı hatip Cicero'nun ona verdiği Tarihin Babası unvanıyla anılmış ve tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Pön Savaşları</span> Kartaca Savaşları

Pön Savaşları, Kartaca Savaşları olarak da bilinir. Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasında, MÖ 264-146 yılları arasında, Akdeniz deniz ticaretini ele geçirmek ve elde tutmak için yapılan ve üç evre olarak gerçekleşen savaşlardır. Döneminin bilinen en geniş çaplı savaşlarıdır. Pön sözcüğü, Latince'deki Punicus sözcüğünden türetilmiş bir sözcük olup "Kartacalı" anlamına gelmektedir ve Kartacalıların Fenike kökenini belirten bir sözcüktür.

<span class="mw-page-title-main">Hannibal</span> Kartacalı general

Hannibal veya Annibal MÖ 247 – MÖ 183/181 yılları arasında yaşamış Sami ırkından gelen Kartacalı politikacı ve general. Tüm zamanların en büyük askeri dehalarından biri olarak kabul edilen Hannibal, Scipio ve Philopoemen ile birlikte çağının üç büyük generalinden biriydi. Scipio onu şimdiye kadar yaşamış en büyük generallerden biri olarak kabul eder, Epirli Pyrrhus'u ikinci sıraya yerleştirir, kendisini de üçüncü olarak kabul eder. Aynı sıralama Hannibal'a sorulduğunda o, Büyük İskender'in en büyük general olduğunu söyler. İkinci olarak Pyrrhus'u gösterir, kendisini de üçüncü sıraya koyar. Askeri tarihçi Theodore Ayrault Dodge Hannibal'ı "Stratejinin Babası" olarak nitelendirir ve en büyük düşmanı olan Roma'nın bile onu yine kendi taktikleriyle alt ettiğini belirtir.

<span class="mw-page-title-main">Cannae Muharebesi</span> Kartaca ile Roma arasında yapılan II. Pön Savaşının başlıca üç çatışmasından birisi

Cannae Muharebesi, Kartaca ile Roma arasında yapılan II. Pön Savaşı'nın başlıca dört çatışmasından biridir. Bu muharebe, MÖ 2 Ağustos 216 tarihinde, güneydoğu İtalya'nın Cannae kasabası yakınlarında gerçekleşmiştir. Muharebe sonunda konsül Lucius Aemilius Paullus ve Gaius Terentius Varro komutasındaki Roma ordusu, Hannibal komutasındaki Kartaca ordusu tarafından imha edilmiş ve başta Capua olmak üzere birkaç şehir devletinin Roma ile bağları kopmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Publius Cornelius Scipio (MÖ 236'da doğan prokonsül)</span>

Publius Cornelius Scipio, bilinen adıyla Scipio Africanus, diğer adlarıyla Afrikalı Scipio, Scipio Africanus-Major, Yaşlı Scipio Africanus veya Büyük Scipio, İkinci Pön Savaşı sırasında general ve Roma Cumhuriyeti'nde bir devlet adamıdır. Birisi aynı adlı Publius Cornelius Scipio olan iki oğlu vardı ki, kendisi sağlık sorunları nedeniyle politik kariyer yapamamıştır, diğer oğluysa MÖ 174'te praetor olan Lucius'tur.

Latin edebiyatı ya da Roma edebiyatı, Antik Roma yazılı kültürünün oluşturduğu edebî birikim. Yunan edebiyatının etkisinde olan bu edebiyat Yunan edebiyatının devamı niteliğindedir. En verimli ve parlak dönemini MÖ 78 ile MS 14 yılları arasında Altın Çağ adı verilen dönemde yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Saguntum Kuşatması</span>

Saguntum Kuşatması, MÖ 219-218 yılları arasında Kartaca kuvvetlerince Sagunto kentinin kuşatılması sırasında yaşanan muharebedir. Saguntum Kuşatması, antik dönemin en önemli savaşlarından biri olan İkinci Pön Savaşı'nı başlatan muharebe olması dolayısıyla, tarihin en çok tanınan muharebelerinden biridir.

Lilybaeum Muharebesi, Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasındaki İkinci Pön Savaşı'nın ilk deniz muharebesidir. Kartaca, Sicilya'ya bir dizi baskın düzenlemek için 35 ağır savaş gemisi göndermişti. İlk baskının Lilybaeum'a yapılması planlanmıştı. Siraküza Kralı II. Hiero'nun verdiği alarm üzerine 20 ağır savaş gemisinden oluşan bir Roma donanması harekete geçmiş ve muharebede birkaç Kartaca savaş gemisini ele geçirmiş, Kartaca baskınını başarısız kılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Pön Savaşı</span> M.Ö 218 ile 201 yılları arasında Roma ile Kartaca arasında gerçekleşen ikinci savaş

İkinci Pön Savaşı ya da diğer adlarıyla Hanibal Savaşı, Kartaca Savaşı MÖ 218 - MÖ 201 yılları arasında Roma ve Kartaca devletleri arasında batı ve Doğu Akdenizde meydana gelmiş büyük savaştır. Numidyalı ve Berberi kabilelerinin ve diğer Avrupa uluslarınında katılımıyla geniş çapta bölgeyi etkilemiştir. Pön Romalılar'ın Kartacalılara verdiği isimdir.

Ron Geçişi Muharebesi, İkinci Pön Savaşı'nın bir muharebesidir. Hannibal Barca komutasındaki Kartaca ordusu, MÖ 218 yılı sonbaharında İtalya'ya doğru yürüyüşü sırasında, Nehrin doğu yakasında bir Kelt kabile konfederasyonuyla çatışmaya girmiştir. Roma yanlısı ve Roma ordusu lehine hareket eden kelt savaşçıları, nehrin doğu yakasında Marsilya'da kamp kurdular. Amaçları Kartaca Ordusu'nun İtalya üzerine ilerlemesini önlemekti. Nehir geçişi için alınan bu önlemi gören Hannibal bir karşı önlem almıştır. Buna göre Bomilcar'ın oğlu Hanno komutasında bir görev kuvveti, nehri başka bir noktadan geçerek Kelt kampının gerisine sarkacaktır. Planlanan bölgeye ulaşan Hanno dumanla işaret verdiğinde Hannibal de ordunun büyük kısmıyla nehri geçmeye başlamıştır. Kelt kuvvetleri Hannibal'in ordusu karşısında toplanmışlardı. Bu durumdan yararlanan Hanno saldırıya geçti ve kesin bir bozgun sağladı. Kartaca kuvvetlerinin kazandığı bu zafer, her ne kadar Roma kuvvetleri karşısında elde edilen bir başarı değilse de savaşın gidişatı üzerinde derin bir etki yaratmıştır. Kartaca ordusu Ron boylarında durdurulabilmiş olsaydı İtalya topraklarına girişi aynı yıl içinde olmayabilirdi. Hannibal için bu zafer, Hİspanya dışında elde ettiği ilk büyük başarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Livius Andronicus</span>

Lucius Livius Andronicus, Eski Latince döneminde eserler vermiş olan Greko-Romen dramatist, epos yazarı. Çalışmalarına Romalı soylu bir ailenin hizmetindeki bir eğitimci olarak, içlerinde Homeros'un Odysseia'sının da bulunduğu Yunanca eserleri Latinceye çevirerek başladı. Bunu yaparkenki amacı, derslerinde bu eserleri ders kitabı olarak kullanmaktı. Sahnelemek için yazdığı eserler, hem tragedya hem de komedya türünde, Antik Roma'da Latin diliyle yazılmış ilk dramatik eserler olarak bilinmektedir. Komedilerini Yunan Yeni Komedyası ve Yunan kostümleri giymiş belli başlı karakterler üzerine kurdu. Bundan dolayı Romalılar bu yeni türü comoedia palliata olarak adlandırdılar. Romalı biyografi yazarı Suetonius, daha sonraları Livius Andronicus ve Ennius için "yarı Yunan" terimini icat etti. Bu tür, gelecek kuşak dramatistleri tarafından Andronicus'un ayak izlerini takip etmek amacıyla taklit edildi. Bu yüzden Andronicus, Roma dramasının ve geniş çerçevede Latin edebiyatının babası sayıldı. Öyle ki Latince yazan ilk edebiyatçı odur. İleriki kuşağın edebiyatçıları olan Varro, Cicero ve Horatius, Livius Andronicus'u Latin edebiyatının kurucusu olarak takdîr etmişlerdir. Andronicus, ismi bilinen en eski Romalı şairdir.

Quintus Fabius Pictor en eski Roma tarihçisi, bilinen ilk annales yazarı. Senatus üyesi, Fabia kabilesine (gen)) mensup.

Cincius, olası praenomen'i Lucius olan, cognomen'i ile ilgili herhangi bir kayıt bulunmayan, büyük olasılıkla Augustus döneminde eserler vermiş olan antikçi yazar. Sıklıkla, İkinci Kartaca Savaşında da savaşmış olan Lucius Cincius Alimentus ile karıştırılır. Bazı alimler Cincius Alimentus'un da bir antikçi olduğu yönündeki görüşte hala ısrarcıdırlar.

Lucius Cincius Alimentus, ünlü Roma hukukçusu ve annales yazarı, emrindeki iki lejyonla beraber MÖ 209 yılı Sicilya praetoru. Ekseriyetle Yunanca yazmıştır. Fabius Pictor ile birlikte ilk iki Romalı tarihçiden biri olarak addedilir. Bununla beraber bu iki yazar da eserlerini, belli bir edebî geleneği olan Yunancayla vermişlerdir. Hukuk hizmetleri karşılığında ücret alınmasını yasaklayan Lex Cincia, adını bu yasayı öneren Lucius Cincius Alimentus'tan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Silius Italicus</span>

Silius Italicus (28-103), Latin edebiyatının gümüş çağının önemli kişiliklerinden olan Romalı şair, konsül ve hatip. Araştırmacılar heksametron ile yazılmış on yedi kitaplık 12.200 dizeden oluşan başyapıtı Punica'nın eksik olduğunu, aslında Quintus Ennius'un Annales'ini örnek alarak yapıtını on sekiz kitap olarak düzenlediğini düşünmektedirler.

Punica, Silius Italicus'un İkinci Pön Savaşı'nı Hannibal'in İspanya seferinden Publius Cornelius Scipio'nun Zama'daki zaferinin sonuna dek anlattığı epik şiiri. On yedi kitaptan oluşan Punica Latin edebiyatındaki en uzun tarihî destandır.

<span class="mw-page-title-main">Roma tarihyazımı</span>

Tarih yazıcılığı (historiyografi) kavramı, muayyen bir döneme ya da muayyen bir olguya dair metinlerin, metnin sahibi ile birlikte ele alınarak değerlendirildiği bilimsel bir disiplindir. Geçmişin kaydedilmesi olarak ifade edilebilen bu disiplin, yazıcılık yönüyle edebiyata da bağlanması nedeniyle tarihçilik disiplininden ayrılır.

Maharbal (Pönce: 𐤌‬𐤄‬𐤓𐤁‬𐤏𐤋, MHRBʿL ; mö.3. yüzyıl'da Hannibal komutasındaki süvari birliğinden sorumlu bir Numidya ordusu komutanı ve İkinci Pön Savaşı sırasında ikinci komutanıydı. Maharbal, Hannibal'in çok yakın arkadaşıydı ve ona büyük hayranlık duyuyordu. Kartaca'nın Roma'ya karşı savaş alanındaki başarısı için kritik bir komutandı. Hannibal, İtalyan seferi boyunca süvarilerde sayısal üstünlüğünü sürdürdü ve bu nedenle ordusuna bir avantaj sağlamak için onlara ve Maharbal'a güvendi.

Marcus Livius Salinator İkinci Pön Savaşı'nda, özellikle de Metaurus Muharebesi sırasında savaşan Romalı bir general ve politikacıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.