Annabel Lee
| Edgar Allan Poe | |
 | |
| Özgün adı | Annabel Lee |
|---|---|
| Ülke | ABD |
| Özgün dili | İngilizce |
| Konu(lar) | Genç bir kadının ölümü |
| Yayın tarihi | Ocak 1850 |
"Annabel Lee", Amerikalı şair ve yazar Edgar Allan Poe'nun yazdığı son şiirdir.[1] 1849'da yazılan şiir aynı yıl, Poe'nun ölümünün hemen ardından yayınlanmıştır.
Poe'nun pek çok şiiri gibi bu şiirin de teması güzel bir kadının ölümüdür.[2] Şiirin anlatıcısı, daha çok gençken Annabel Lee'ye âşık olmuştur. Bu aşk öyle güçlüdür ki melekler bile kıskanır. Annabel Lee öldükten sonra bile anlatıcının aşkı son bulmaz.
Şiirdeki Annabel Lee'nin ilham kaynağının kim olduğu konusunda çeşitli tartışmalar bulunmaktadır. Pek çok kadının adı geçse de, en makul adaylardan biri Poe'nun eşi Virginia Eliza Clemm Poe'dur.
Özet
Şiirin anlatıcısı, yıllar önce isimsiz bir "deniz ülkesinde" Annabel Lee'ye âşık olduğunu anlatır. Çok genç olmalarına rağmen yüreklerindeki aşk ateşi öyle yoğundur ki melekler onları kıskanmaya başlar. Annabel Lee - anlatıcıya göre - bu yüzden nazara gelir ve ölür. Buna rağmen aşkları yaşamaya devam eder. Anlatıcı ruhlarının hâlâ bir arada olduğuna inanmaktadır. Her gece Annabel Lee'yi hayal eder ve gözlerinin parlaklığını yıldızlarda görür. Geceleri genç kızın deniz kenarındaki mezarına gider ve orada yatar.
Analiz
"Kuzgun (The Raven)", "Ulalume," ve "To One in Paradise" gibi pek çok şiire benzer şekilde, bu şiir de Poe'nun favori teması üzerine kuruludur: genç ve güzel bir kadının ölümü.[2] Bu tema Poe'ya göre "dünyadaki en şiirsel konudur."[3] Poe'nun diğer eserlerindeki kadınlar gibi, Annabel Lee de erken yaşta evlenir ve bir hastalığa yakalanır.[4] Şiir, sıra dışı derecede güçlü bir aşka odaklanır. Şiirin anlatıcısı Annabel Lee'ya aşık olmakla kalmaz, ölümünden sonra adeta ona tapınmaya başlar.[5] Anlatıcı, aşkları başladığında her ikisinin de çocuk yaşta olduğunu söyler. Annabel Lee'yi meleklerin kıskançlıktan öldürdüğünü iddia etmesi çocukçadır ve anlatıcının o zamandan beri fazla büyümediğini gösterir.[6] Kaybından kaynaklanan aşırı duygularını mantıklı kılmak için de bu iddiasını tekrarlar.[6]
"Kuzgun"'daki anlatıcının sevgilisine "hiçbir zaman" tekrar kavuşamayacağına inanmasının tersine, "Annabel Lee" şiirindeki aşıklar bir süre sonra kavuşacaklardır, çünkü cinler bile "ruhlarını birbirinden ayıramaz."
Şiirsel yapı
Şiir, üçü altı, biri yedi, ikisi ise sekiz mısralı toplam altı kıtadan oluşur. Uyak düzeni her kıtada küçük değişikliklere uğrar. Kelimelerin bir baladdaki gibi özellikle tekrar edilmesi şiirin yaslı etkisini pekiştirir.[2] Şiir form bakımından tam bir balad olmasa da Poe şiirin balad olduğunu söylemiştir.[7] "Annabel Lee" isminde, Poe'nun diğer kadın karakterleri "Eulalie," "Ligeia", "Morella", "Lenore," ve "Ulalume'de olduğu gibi "L" harfi vurgulanmaktadır.[8]
Şiirin son mısrası tartışmalıdır. Baltimore'daki Edgar Allan Poe Cemiyeti'ne göre şiirin, 1849 ile 1850 yıllarında yayınlanmış 11 farklı versiyonu vardır.[9] En önemli farklılık son mısradadır.
- Özgün elyazması - In her tomb by the side of the sea
- Alternatif versiyon - In her tomb by the sounding sea
İlham
Şiire ismini veren Annabel Lee'nin gerçekte kim olduğu belirsizdir.[10] Biyografi yazarları ve eleştirmenlere göre, Poe'nun "güzel bir kadının ölümü" temasını sıklıkla kullanmasının sebebi, annesi Eliza Poe ve manevi annesi Frances Allan da dahil olmak üzere hayatındaki kadınları arka arkaya kaybetmesidir.[11]
Genelde, "Annabel Lee" şiirinin, Poe'nun kendinden iki yıl önce ölen eşi Virginia için yazıldığı düşünülmektedir. Şiirin muhtemel ilham kaynaklarından biri olan Frances Sargent Osgood[10] da bu fikri desteklemiştir. Virginia'nın lehine olan deliller kuvvetlidir: Poe'nun ona çocuk yaşta iken aşık olması, evlendiği tek kadın olması ve kaybettiği tek sevgilisi olması.[12] Şiirin otobiyografik okumalarında, Annabel Lee'nin bakire olarak ölmesinden yola çıkılarak, Virginia ile Poe'nun evlilikleri süresince hiç birlikte olmadıkları bile ileri sürülmüştür.[13]
Thomas Ollive Mabbott'ın da aralarında bulunduğu bazı eleştirmenler ise, Annabel Lee'nin gerçekte yaşamış biri olmadığına, Poe'nun kasvetli hayalgücünün bir eseri olduğuna inanmıştır. Poe'nun çocukluk aşkı Sarah Elmira Royster, Poe'nun şiiri kendisini düşünerek yazdığını[14] ve bunu söylemiş olduğunu[15] ileri sürmüştür. Sarah Helen Whitman ve Sarah Anna Lewis da şiirin ilham kaynağı olduklarını iddia etmişlerdir.[16]
Güney Karolina'daki Charleston'da ise, gerçekten yaşamış Annabel Lee isimli birinin kentteki Üniteryen Mezarlığı'nda gömülü olduğu, Poe'nun da gençliğinde duyduğu bir hikâyeden yola çıkarak bu şiiri yazdığı düşünülmektedir. İç Savaş sırasında kayıtları yok olan kilise, bunu doğrulayamamaktadır. Ancak yerel inanış, mezarlıkta "Lee" ailesine ait bir bölüm olduğu ve Poe'nun kentte bulunduğu 1827 öncesinden kalma, üzerinde "A.L. Ravenel" ismi yer alan mezar taşının var olduğu yönündedir. (Raveneller Charleston'ın eski ailelerinden biridir.)[17]
Yayımlanma geçmişi
"Annabel Lee" büyük ihtimalle Mayıs 1849'da yazıldı.[16] Poe şiirin yayımlanması için elinden geleni yaptı. Şiirin bir kopyasını edebi mirasçısı ve kişisel rakibi Rufus Wilmot Griswold'a verdi. Bir kopyayı, 5 dolarlık borcuna karşılık John Thompson'a verdi. Başka bir kopyayı da Sartain's Union Magazine'de basılmak üzere sattı.[12] Şiirin ilk izinli baskısı Ocak 1850'de bu dergide yapıldı. Ancak Griswold, Poe'nun ölümü üzerine 9 Ekim 1849'da New York Daily Tribune gazetesinde yayınladığı yazıda şiiri kullanmıştı.
Etkisi
"Annabel Lee", Vladimir Nabokov için, özellikle 1955 tarihli romanı Lolita'yı yazarken esin kaynağı oldu. Nabokov romanın başlığını ilk önce The Kingdom by the Sea (Bir Deniz Ülkesi) olarak belirlemişti.[18] Nabokov, Nisan 1947'de Edmund Wilson'a yazdığı mektupta romandan şöyle bahsetmişti: "Kısa bir roman yazıyorum... küçük kızlardan hoşlanan bir adam hakkında - romanın adı The Kingdom by the Sea olacak."[19] Ayrıca romanda Humbert Humbert'ın ilk aşkının adı "Annabel Leigh" idi.
Stevie Nicks, ismi "Annabel Lee" olan bir şarkı yazdı. Şarkının sözleri Poe'nun şiirinin mısralarının yerleri değiştirilerek oluşturulmuştu. Resmi olarak yayımlanmayan bu şarkının dışarı sızdırılmış demo kayıtları, Nicks'in bazı hayran sitelerinde bulunmaktadır.[20]
Kaynakça
Notlar
- ^ "www.eapoe.org". 25 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2008.
- ^ a b c Meyers, Jeffrey. Edgar Allan Poe: His Life and Legacy. New York: Cooper Square Press, 1992. s. 243. ISBN 0-8154-1038-7
- ^ Poe, Edgar A. "The Philosophy of Composition" (1846).
- ^ Weekes, Karen. The Cambridge Companion to Edgar Allan Poe kitabında yer alan "Poe's feminine ideal (Poe'da ideal kadın)" yazısı, editör Kevin J. Hayes. Cambridge University Press, 2002. s. 152. ISBN 0-521-79727-6
- ^ Hoffman, Daniel. Poe Poe Poe Poe Poe Poe Poe. Baton Rouge: Louisiana State University Press, 1972. s. 68. ISBN 0-8071-2321-8
- ^ a b Empric, Julienne H. "'Annabel Lee' üzerine bir not 23 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.," Poe Studies.Cilt:VI, Number 1 (June 1973). s. 26.
- ^ Quinn, Arthur Hobson. Edgar Allan Poe: A Critical Biography. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 1998. s. 606. ISBN 0-8018-5730-9
- ^ Kopley, Richard ve Kevin J. Hayes, The Cambridge Companion to Edgar Allan Poe kitabında yer alan "Two verse masterworks: 'The Raven' and 'Ulalume' (İki şiir şaheseri:'Kuzgun' ve 'Ulalume')" yazısı, editör Kevin J. Hayes. Cambridge University Press, 2002. s. 200. ISBN 0-521-79727-6
- ^ ""Annabel Lee" - Farklı metinlerin listesi, Edgar Allan Poe Cemiyeti web sitesi". 14 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2008.
- ^ a b Silverman, Kenneth. Edgar A. Poe: Mournful and Never-ending Remembrance. New York: Harper Perennial, 1991. s. 401. ISBN 0-06-092331-8
- ^ Weekes, Karen. The Cambridge Companion to Edgar Allan Poe kitabında yer alan "Poe's feminine ideal (Poe'da ideal kadın)" yazısı, editör Kevin J. Hayes. Cambridge University Press, 2002. s. 149. ISBN 0-521-79727-6
- ^ a b Meyers, Jeffrey. Edgar Allan Poe: His Life and Legacy. New York: Cooper Square Press, 1992. s. 244. ISBN 0-8154-1038-7
- ^ Hoffman, Daniel. Poe Poe Poe Poe Poe Poe Poe. Baton Rouge: Louisiana State University Press, 1972. s. 27. ISBN 0-8071-2321-8
- ^ "www.pambytes.com". 21 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2008.
- ^ Silverman, Kenneth. Edgar A. Poe: Mournful and Never-ending Remembrance. New York: Harper Perennial, 1991. s. 426. ISBN 0-06-092331-8
- ^ a b Sova, Dawn B. Edgar Allan Poe: A to Z. Checkmark Books, 2001. s. 12. ISBN 0-8160-4161-X
- ^ Tom Crawford, The Ghost by the Sea 31 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. ulaşım: 21 Ocak 2008.
- ^ Meyers, Jeffrey. Edgar Allan Poe: His Life and Legacy. New York: Cooper Square Press, 1992. s. 302. ISBN 0-8154-1038-7
- ^ 7 Nisan 1947 tarihli mektup; Dear Bunny, Dear Volodya: The Nabokov Wilson Letters, 1940–1971, editör: Simon Karlinsky (Berkeley: University of California Press, 2001; ISBN 0-520-22080-3), s.215.
- ^ buckinghamnicks.net, Annabel Lee 5 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., erişim: 17 Mart 2008
Dış bağlantılar
- İngilizce Vikikaynak'ta şiirin özgün metni 17 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Şiiri dinlemek için (İngilizce) 15 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Şiirin Melih Cevdet Anday tarafından yapılan Türkçe çevirisi 2 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
