İçeriğe atla

Anna Jagiellon

Anna Jagiellon
Polonya kraliçesi
Litvanya Büyük Düşesi
Hüküm süresi15 Aralık 1575 - 18 Eylül 1587
Taç giymesi1 Mayıs 1576
Önce gelenIII. Henri
Sonra gelenIII. Zygmunt Waza
Doğum18 Ekim 1523
Krakov, Polonya
Ölüm9 Eylül 1596 (72 yaşında)
Varşova
DefinWawel Katedrali
Eş(ler)iStephen Báthory
HanedanJagiellon Hanedanı
BabasıI. Zygmunt
AnnesiBona Sforza
İmza

Anna Jagiellon (Lehçe: Anna Jagiellonka, Litvanca: Ona Jogailaitė; 18 Ekim 1523 – 9 Eylül 1596) 1575'ten 1586'ya Polonya kraliçesi ve Litvanya Büyük Düşesi. Polonya Kralı I. Zygmunt ve İtalyan eşi Bona Sforza'nın kızıdır. Birden fazla evlilik teklifine rağmen 52 yaşına kadar evli kalmadı. Kral II. Zygmunt August, Jagiellonian hanedanının son erkek üyesinin ölümünden sonra, Anna'nın hanedanın soyunu sürdürmek için Stephen Báthory ile evlendirildi. Eşi ile krallığı ortak yönetti. Báthory, Livonya Savaşı ile meşgulken, Anna zamanını yerel idari konularda ve çeşitli inşaat işlerinde Varşova'da geçirdi. Báthory'nin Aralık 1586'da ölümünden sonra, tahtı kendisi için talep etme hakkı doğdu (sadece bir eş değil, aynı zamanda bir hükümdardı), ancak istemedi. Onun yerine yeğeni III. Zygmunt Waza'yı prens ilan etti. 1587'de tahttan çekildi ve Vasa Hanedanı iktidara geldi.[1][2]

Hayatı

Çocukluğu

Anna Jagiellon, 18 Ekim 1523'te Kraków'da doğdu. Babası Leh kralı I. Zygmunt, annesi Bona Sforza'dır. Çocukluğunun büyük bir kısmını kız kardeşleri Sophia ve Catherine ile birlikte Kraków'da geçirdi. Haziran 1533'ten Kasım 1536'ya ve Nisan 1540'tan Haziran 1542'ye kadar, ailesinin geri kalanı Litvanya'dayken küçük kız kardeşleriyle birlikte Kraków'da yalnız yaşadı.[3]

Tüm kardeşleri gibi Anna da iyi bir eğitim aldı. Mimari ve finansal konularda bilgiliydi. İtalyanca ve Latince'de öğrendi.[1] Boş zamanlarında duvar halıları işledi ve dikti (eserlerinin çoğu günümüze ulaştı), satranç ve zar oynadı ve hayır işleriyle uğraştı.[3]

Hükümdarlığı

28 Şubat 1576'da Anna, resmi olarak kraliçe seçilde ve Kraków'a gitti.[4] 1 Mayıs'ta Stephen Báthory ile evlendiler ve Wawel Katedrali'nde birlikte taç giydiler.[5] Kraliçe Anna, zamanının çoğunu Varşova ve Ujazdów Kalesi'nde geçirdi.

Taç giyme töreninden sonra Anna, bazı mülklerden; bir zamanlar annesine ait olan Mazovian mülklerden, Tykocin'de tutulan hazineyi, bir kereye mahsus 60.000 altınlık ödemeyi,[4] Wieliczka Tuz Madeni'nden elde edilen geliri ve faizlerini devlet hazinesine kattı. Bunlar haricinde annesinin İspanya kralı II. Felipe'ye verdiği borcu da talep etti, bir kısmını alabilse de borç tamamen ödenmedi.[6]

Hatırı sayılır miktarda bir gelir elde eden Anna, çeşitli inşaat projelerini başlattı ve bu projeleri denetledi. Varşova'daki Kraliyet Kalesi'nin, Ujazdów Kalesi'nin ve 500 metre uzunluğuyla o zamanlar Avrupa'nın en uzun ahşap köprüsü olan Vistül Nehri üzerindeki Sigismund Augustus Köprüsü'nün restoresini tamamlattı. Ahşap köprünün ateşten korunması için "Köprü Kapısı" olarak bilinen Stara Prochownia şehir duvarını inşa ettirdi.[6][7]

Anna'nın menopoza girmediği ve bu nedenle hamile kalabileceğine dair söylentiler olmasına rağmen, evliliğinden hiç çocuğu olmadı.[4] Çift birbirlerini yılda yalnızca birkaç hafta, genellikle Livonya Savaşı ile meşgul olan Báthory'nin Varşova'daki genel sejm'e katıldığı sırada görüşmüştü.[8] Aralık 1586'da kocasının ölümünden sonra Anna, seçilmiş bir kraliçe olduğu için Polonya-Litvanya Birliği içerisindeki siyasi gücü tek başına toplama fırsatı buldu, ancak kendisi yerine yeğeni Anna Vasa'yı veya Zygmunt Waza'yı tahtın vârisi ilan etti.[9] Kocası hayattayken düşüncesi, Anna Vasa'yı Stephen Báthory'nin yeğenlerinden biriyle evlendirmek ve çifti tahta çıkarmaktı. Ancak bu plana soylular arasında sıcak bakılmadı ve ardından tahtın vârisi olarak Zygmunt Waza'yı seçmek istedi. Yedek bir plan olarak, Anna Vasa ile tahtın diğer muhtemel adayı olan Avusturya Arşidükü III. Maximilian'ı evlendirmek istedi.[10] 1587-1588 yılları arasındaki Polonya Veraset Savaşı'nda galip geldikten sonra Zygmunt Waza, 19 Ağustos 1587'de kral seçildi.

Ölümü

Polonya Veraset Savaşı'ndan sonra Anna ve yeğeni Varşova'ya yerleşirken, Kral olan III. Zygmunt, zamanının çoğunu Kraków'da geçirdi.[10][11]

Anna Jagiellon 9 Eylül 1596'da 72 yaşında Varşova'da öldü ve Jagiellon Hanedanı böylece son buldu.

Kaynakça

Dipnot
  1. ^ a b Duczmal (2012), s. 381
  2. ^ Duczmal (2012), s. 381–382
  3. ^ a b Duczmal (2012), s. 380
  4. ^ a b c Duczmal (2012), s. 393
  5. ^ Stone (2001), s. 123
  6. ^ a b Duczmal (2012), s. 395
  7. ^ Duczmal (2012), s. 121
  8. ^ Duczmal (2012), s. 394
  9. ^ Duczmal (2012), s. 395–396
  10. ^ a b Duczmal (2012), s. 397
  11. ^ Duczmal (2012), s. 397–398
Genel
  • Dmitrieva, Marina; Lambrecht, Karen (2000). Krakau, Prag und Wien: Funktionen von Metropolen im frühmodernen Staat (Almanca). Franz Steiner Verlag. ISBN 3-515-07792-8. In der Zeit des zweiten Interregnums trug sie den Titel „Anna Dei Gratia Infans Regni Poloniae". 
  • Duczmal, Małgorzata (2012). Jogailaičiai (Litvanca). Translated by Birutė Mikalonienė and Vyturys Jarutis. Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos centras. ISBN 978-5-420-01703-6. 
  • Kiaupienė, Jūratė; Lukšaitė, Ingė (2013). Lietuvos istorija. Veržli naujųjų laikų pradžia. Lietuvos Didžioji Kunigaikštystė 1529–1588 metais (Litvanca). V. Baltos lankos. ISBN 978-9955-23-680-1. 
  • Letkiewicz, Ewa (2006). Klejnoty w Polsce: Czasy ostatnich Jagiellonów i Wazów (Lehçe). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. ISBN 83-227-2599-X. 
  • Stone, Daniel (2001). The Polish-Lithuanian state, 1386–1795. A History of East Central Europe. Seattle: University of Washington Press. ISBN 0-295-98093-1. 
Anna Jagiellon
Doğumu: 18 Ekim 1523 Ölümü: 9 Eylül 1596
Resmî unvanlar
Boş
Başka isim ile kullanılan makam
III. Henri
Polonya kralı
Litvanya Büyük Dükü
1575–1587
Stephen Báthory ile birlikte		Boş
Sonraki tarafından düzenlenen makam
III. Zygmunt Waza

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Belarus tarihi</span>

Belarus tarihi Belarus'un tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">I. Zygmunt</span>

I. Zygmunt, Jagiellon Hanedanı üyesi Polonya kralı ve Litvanya Büyük Dükü (1506-1548). Ayrıca Silezya Düküydü.

<span class="mw-page-title-main">IV. Władysław Waza</span>

IV. Władysław Waza, 1632-1648 arasında Polonya kralı, 1610-1634 arasında Rus çarı ve 1632-1648 arasında İsveç kralıdır. Lehistan-Litvanya'nın birliği ve istikrarı yeniden sağlamış, Kuzey Avrupa'da ve Rusya'da büyük çalkantıların yaşandığı bir dönemde Polonya'nın konumunu güvence altına alarak halkın sevgisini kazanmıştır.

Lublin Birliği Litvanya Büyük Dükalığı ve Polonya Krallığı arasında yapılan, ulus birleşmesine ve seçimli monarşiye dayalı Litvan-Leh birliği.

<span class="mw-page-title-main">II. Władysław Jagiełło</span>

Jogaila, Bir dizi farklı adla bilinir: Litvanca: Jogaila Algirdaitis; Lehçe: Władysław II Jagiełło; Belarusça: Jahajła (Ягайла). Jogaila, 1362'de doğmuş, 1 Haziran 1434'te ise ölmüştür. Litvanya Büyük Dükü olarak, 1377-1434 yılları arasında 57 yıl hüküm sürmüştür. 1386–1399 yılları arasında ise Polonya vekili olmuş; 1399–1434 yılları arasında aslî Polonya Krallığı yapmıştır. Amcası Kęstutis ile birlikte, hükümdarlığı 1377'de Litvanya'da başlamıştır. 1386'da, Polonya hükümran kraliçesi Polonyalı Jadwiga ile evlenmiş, Hristiyanlığı kabul etmiş ve Władysław'da vaftiz olmuştur. Böylece Władysław Jagiełło adıyla Polonya kralı ilan edilmiştir. Kraliçe Jadwiga'nın ölümüyle başlayan Polonya saltanatı (1399) ölene dek devam etmiştir. Onun, Polonya krallığı yaptığı dönem 35 yıl kadardır ve yüzyıllarca devam edecek Litvanya-Polonya Birliği'nin temelini Jogaila atmıştır. Władysław II kurduğu yeni Jagiellon Hanedanlığı'nın saltanatını Jagiellon adıyla sürdürmüştür. Litvanya Büyük Dükalığı'nda Pagan Jogaila'nın oluşturduğu ve kraliyet saltanatı 1572'ye kadar süren Gediminids hanedanı;Yeni Çağ civarlarında Avrupa'daki en büyük hanedanlardan biri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Livonya</span> Baltık Denizinin doğu kıyısında yer alan tarihsel bölge

Livonya, Baltık Denizi'nin doğu kıyısında yer alan tarihsel bölge. Adını günümüz Letonya kıyılarında yaşayan Livonyalılardan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">II. Jan Kazimierz Waza</span>

II. Jan Kasimir Polonya kralı ve Litvanya büyük dükü.

<span class="mw-page-title-main">X. Karl Gustav</span> İsveç kralı

X. Karl Gustav veya Karl Gustav (İsveççe; Karl X Gustav, İsveç kralı ve Bremen dükü. John Casimir ve İsveçli Catherine'in oğluydu. Karl Gustav tahta çıkmadan önce kuzeni Kraliçe Kristina 1632 – 1654 yılları arasında İsveç hükümdarı olmuştur, 1654'te Karl kuzeninin kendi lehine tahttan çekilmesi üzerine tahta çıkmıştır ve ölümüne kadar tahtta kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Zygmunt Kazimierz</span>

Sigismund Casimir, Polonya veliahtı Kral IV. Władysław Waza'nın ilk eşi Kraliçe Cecilia Renata'dan olan tek meşru oğludur. Sigismund'un ismi dedesi III. Zygmunt Waza'dan ve amcası II. Jan Kazimierz Waza'dan gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Stephen Báthory</span> Polonya kralı ve Litvanya Büyük Dükü

Stephen Báthory, Erdel (Transilvanya) prensi (1571-76) ve Polonya kralı (1575-86). Habsburgların Polonya tahtını ele geçirme girişimini engellemiş, Baltık Denizi'nin doğusundaki Polonya topraklarını Rus saldırılarına karşı korumuş, Polonya, Moskova Büyük Prensliği ve Erdel'i birleştirerek büyük bir devlet oluşturmayı amaçlamıştır. Polonya tarihinin en güçlü ve en hırslı hükümdarlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Polonyalı Jadwiga</span>

Jadwiga ya da Hedwig, Polonya Krallığı'nın ilk kadın hükümdarıydı. 16 Ekim 1384'ten ölümüne kadar hüküm sürmüştür. Polonya ve Macaristan Kralı I. Louis ve eşi Bosnalı Elizabeth'in kızıydı. Jadwiga Capet-Anjou hanedanının bir üyesi olsa da, Polonyalı Piastlarla daha yakın ilişkileri vardı. 1997 yılında Katolik Kilisesi tarafından azize ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">III. Zygmunt Waza</span> İsveç kralı (hd. 1592-1599), Litvanya ve Polonya Büyük Dükü (hd. 1587-1632)

III. Sigismund Vasa 1587'den 1632'ye kadar Polonya-Litvanya Birliği ve Litvanya Büyük Dükalığı hükümdarı, 1592'den 1599'da kadar İsveç kralı ve Finlandiya Büyük Dükü.

<span class="mw-page-title-main">Michał Korybut Wiśniowiecki</span> Polonya-Litvanya birliğinin kralı ve dükü

Michał Korybut Wiśniowiecki 29 Eylül 1669'dan 1673'e kadar hüküm süren Polonya kralı ve Litvanya Büyük Dükü. Babası Leh kodaman Jeremi Wiśniowiecki, Hmelnitski Ayaklanması sırasında doğu Polonya'daki Don Kazakları'na karşı mücadelede yardımcı olan önemli biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Vasa Hanedanı</span>

Vasa Hanedanı 1523'te İsveç'te I. Gustav tarafından kurulan erken modern bir kraliyet hanedanıdır. 1523-1654 yıllarında İsveç Krallığı, 1587-1668 yılları arasında Lehistan-Litvanya Birliği ve 1610-1613 yıllarında da Rusya Çarlığı'na hükmeden hanedanlık.

<span class="mw-page-title-main">Lehistan-İsveç savaşları</span>

Lehistan-İsveç savaşları, Lehistan-Litvanya Birliği ile İsveç İmparatorluğu arasında geçen savaşlar. Genel olarak yorumlandığında, bu terim 1563 ve 1721 arasındaki bir dizi savaşları yer alır. Daha özetleyici olarak, 1600 ve 1629 arasındaki belirli savaşları ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Lehistan-İsveç Savaşı (1600-1611)</span>

Lehistan-İsveç Savaşı (1600-1611) Livonya ve Estonya'nın kontrolü konusunda İsveç ile Lehistan-Litvanya Birliği arasındaki mücadelenin yanı sıra İsveç kralı IX. Karl ile Polonya kralı III. Zygmunt Waza arasındaki İsveç tahtına karşı olan anlaşmazlığın devamı olan savaş.

<span class="mw-page-title-main">Leh Altın Çağı</span>

Leh Altın Çağı, Polonya'daki Rönesans dönemi ve Litvanya Büyük Dükalığı idi ve kabaca Eski Kral I. Zygmunt ve oğlu, Jagiellon Hanedanı hükümdarlarının sonuncusu olan II. Zygmunt August'un 1572'deki ölümüne kadar olan yönetim dönemine karşılık gelir. Bazı tarihçiler, Polonya Altın Çağı'nın, Lehistan-Litvanya Birliği'nin Hmelnitski Ayaklanması ve İsveç ve Rus işgalleri tarafından harap edildiği 17. yüzyılın ortalarına kadar devam ettiğini düşünüyor. Altın Çağı boyunca, Lehistan-Litvanya Birliği'nin kuzeyde Estonya'dan doğuda Moldavya'ya ve batıda Bohemya'ya kadar uzanan Avrupa'nın en büyük krallıklarından biri haline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Leh-Töton Savaşı (1431-1435)</span> 15. yüzyılda Kuzey Avrupada gerçekleşmiş bir savaş

Leh-Töton Savaşı (1431-1435), Polonya Krallığı ile Töton Şövalyeleri arasındaki silahlı çatışmadır. Brześć Kujawski Barışı ile sona ermiş ve Polonya için bir zafer olarak kabul edilir.

Jan Zygmunt Waza, Leh kralı II. Jan Kazimierz Waza ve Marie Louise Gonzaga'nın oğlu olan Leh prensiydi.

<span class="mw-page-title-main">Maria Anna Waza</span>

Maria Anna Theresa Waza, Leh prensesti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.