İçeriğe atla

Ann Hajek

Ann Hajek
Doğum1952
San Francisco, California, US
VatandaşlıkAmerika Birleşik Devletleri
Mezun olduğu okul(lar)UC Davis UC Berkeley
MeslekEntomolog

Ann E. Hajek, böcek-mikrop etkileşimlerine odaklanan, Cornell Üniversitesi'nde Entomoloji profesörü olan Amerikalı bir entomologdur.[1]

Yaşamı ve eğitimi

Hajek, 1952'de San Francisco, California'da doğdu. 1970'lerde iki yıl University of California'da okudu, UC Berkeley'e taşındı ve burada doktorasını almadan önce bir entomolog ve bilim yazarı olarak çalıştı. Hajek, Biyolojik Kontrol Bölümü'nde okurken 1980'de yüksek lisans derecesini,1984'te doktora derecelerini aldı.[2]

Kariyeri

Hajek, mezun olduktan sonra Boyce Thompson Enstitüsü tarafından böcek patoloğu olarak işe alındığı Ithaca, New York'a taşındı. Cornell Üniversitesi Entomoloji Bölümü'nde göreve geldiği 1994 yılına kadar orada kaldı. Oradayken, Hajek saflarda çalışarak 2000 yılında doçent ve 2005 yılında entomoloji profesörü oldu. Hajek, Cornell'deki akademik kariyeri boyunca hem laboratuvar hem de saha çalışmalarında aktif bir araştırma programı yürüttü ve 200 kadar kişiye liderlik etti. Ayrıca Cornell'de omurgasız patolojisi, simbiyoz, biyolojik kontrol ve istila ekolojisi üzerine dersler vererek iki master, on doktora öğrencisi ve 14 doktora sonrası araştırmacı ile sekiz misafir bilim insanına danışmanlık yaptı.[2]

Araştırmaları

1999'da Ann E. Hajek, Entomophaga maimaiga ve bunun, süngerimsi güvelerinin (Lymantria dispar) yayılmasını kontrol etmek için nasıl kullanılabileceği üzerine yaptığı araştırmayı yayınladı.[3]

2019'da Hajek, Ohio Eyalet Üniversitesi'nden araştırmacılarla birlikte Çin, Tayvan ve Vietnam'da üzüm ve elma mahsullerine zarar verdiği bilinen ve Güney Kore ile Japonya'yı işgal eden benekli fener böceği üzerinde çalıştı. Bu tür, 2014 yılında Pennsylvania'da görüldü ve altı komşu eyalete yayıldı. Ne yazık ki, türün çok az doğal düşmanı vardı. Hajek ve ekibi, böceğin cennet ağacından nasıl beslendiğini incelerken, büyüyen fener böceği popülasyonlarını kontrol etme potansiyeline sahip gibi görünen iki tür yerli mantar patojeni olan Beauveria bassiana ve Batkoa major türlerini keşfettiler; Batkoa major, ağaçlardaki fener böceklerini öldürürken, Beauveria bassiana yerdekileri öldürdü ve mantar salgını alanında üretilen yalnızca birkaç canlı yumurta kütlesi kaldı.[4]

Özel hayatı

Ann Hajek, 1984'ten beri sistematik entomoloji profesörü olan James K. Liebherr ile evlidir. Seattle, Washington'da avukat olan Lisa adında bir kızları vardır. Oğulları Jonathan uzamsal analizde uzmanlaşmıştır ve Rochester, New York'ta çalışmaktadır.[2]

Çalışmaları

Ann Hajek, iki kitabın ve birçok kitap bölümünün yazarıdır. Ecology of Invertebrate Diseases ve Natural Enemies,[2] kitapları ile Advances in Microbial Ecology kitabındaki "Ecology of Terrestrial Fungal Entomopathogens" başlıklı bölümü kaleme almıştır.[5] Ayrıca Bernard Papierok ile birlikte Academic Press'in 1997 tarihli yayını olan Manual of Techniques in Insect Pathology'de "Mantarlar: Entomophthorales" kısmı ile "Bölüm 5: Eklembacaklıların Yönetiminde Kullanılan Patojenlerin Hedef Dışı Etkilerinin Değerlendirilmesi" konularının ortak yazarlığını yapmış;[6] Goettel ile birlikte ise "Biyolojik Kontrolün Dolaylı Ekolojik Etkilerinin Değerlendirilmesi" kısımlarını kaleme almıştır.[7]

Kaynakça

  1. ^ "Ann E. Hajek". CALS (İngilizce). 13 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2023. 
  2. ^ a b c d "Dr. Ann Hajek, ESA Fellow (2018) | Entomological Society of America". www.entsoc.org (İngilizce). 4 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2023. 
  3. ^ Hajek, Ann E. (Aralık 1999). "Pathology and Epizootiology of Entomophaga maimaiga Infections in Forest Lepidoptera". Microbiology and Molecular Biology Reviews. 63 (4): 814-835. ISSN 1092-2172. PMID 10585966. 23 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2023. 
  4. ^ Clifton, Eric H.; Castrillo, Louela A.; Gryganskyi, Andrii; Hajek, Ann E. (7 Mayıs 2019). "A pair of native fungal pathogens drives decline of a new invasive herbivore". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 116 (19): 9178-9180. doi:10.1073/pnas.1903579116. ISSN 1091-6490. PMC 6511058 $2. PMID 31010927. 23 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2023. 
  5. ^ Advances in Microbial Ecology (İngilizce). doi:10.1007/978-1-4757-9074-0. 23 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2023. 
  6. ^ "Manual of Techniques in Insect Pathology". ScienceDirect (İngilizce). 23 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2023. 
  7. ^ Wajnberg, E.; Scott, John K.; Quimby, Paul C. (2001). Evaluating Indirect Ecological Effects of Biological Control (İngilizce). CABI. ISBN 978-0-85199-453-6. 23 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mantarlar</span> ökaryot âlemi

Mantarlar, çok sayıda çok hücreli ve tek hücreli ökaryotik canlıyı kapsayan bir biyolojik âlemin adıdır. Maya gibi mikroorganizmalardan, küf ve şapkalı mantarlara kadar pek çok üyesi olan bu canlılar grubu, halk arasında genellikle sadece şapkalı mantarları tanımlamak için kullanılır. Biyoloji alanında mantarları inceleyen bilim dalına mikoloji denir.

<span class="mw-page-title-main">Entomoloji</span> böcekleri inceleyen bilim dalı

Entomoloji böceklerin bilimsel çalışmasıdır ve zoolojinin bir dalıdır. Geçmişte böcek terimi daha az spesifikti ve tarihsel olarak entomolojinin tanımı, örümceğimsiler, çok bacaklılar ve kabuklular gibi diğer eklembacaklı gruplarındaki hayvanların incelenmesini de içerirdi. Bu daha geniş anlam, gayriresmi kullanımda hala karşılaşılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Biyolojik mücadele (tarım)</span> zararlıların popülasyonlarını düşürmek için kimyasal maddeler yerine popülasyonlarını düşürecek diğer canlıların kullanılması

Biyolojik mücadele, zararlıların popülasyonlarını düşürmek için kimyasal maddeler yerine popülasyonlarını düşürecek diğer canlıların kullanılması. Kültür bitkilerinde zararlılar ve yabancı otlar aleyhine yaşayan organizmaları kullanmak suretiyle zararlı popülasyonu ekonomik zarar eşiği altında tutmak amacıyla yapılan çalışmalardır.

<span class="mw-page-title-main">Pestisit</span> Haşereleri yok etmek için kullanılan madde

Pestisit, zararlı organizmaları engellemek, kontrol altına almak ya da zararlarını azaltmak için kullanılan madde ya da maddelerden oluşan karışımlardır. Pestisit, kimyasal bir madde, virüs ya da bakteri gibi biyolojik bir ajan, antimikrobik, dezenfektan ya da herhangi bir araç olabilir. Zararlı organizmalar, insanların besin kaynaklarına, mal varlıklarına zarar veren, hastalık yayan böcekler, bitki patojenleri, yabani otlar, yumuşakçalar, kuşlar, memeliler, balıklar, solucanlar ve mikroplar olabilir. Her ne kadar pestisitlerin kullanılmasının bazı yararları olsa da insanlar ve diğer hayvanlar için potansiyel toksisiteleri nedeniyle bazı sorunlar da yaratabilir. Çoğu pestisit, pestleri öldürerek iş görür. Sistemik bir pestisit, bitki tarafından emildikten sonra iletim demetleriyle taşınır.

<span class="mw-page-title-main">Mikoloji</span> mantarların incelenmesi ile ilgilenen biyoloji dalı

Mikoloji, taksonomileri, genetikleri, biyokimyasal özellikleri ve insanlar tarafından kullanımları da dahil olmak üzere mantarların incelenmesiyle ilgilenen biyoloji dalıdır. Mantarlar çıra, gıda, geleneksel ilaç kaynağı olabileceği gibi entojen, zehir ve enfeksiyon kaynağı da olabilir. Mikoloji, bitki hastalıklarının incelenmesi olan fitopatoloji alanına girer. İki disiplin birbiriyle yakından ilişkilidir, çünkü bitki patojenlerinin büyük çoğunluğu mantardır. Mikoloji alanında uzmanlaşmış bir biyoloğa mikolog denir.

<span class="mw-page-title-main">Douglas Futuyma</span> Amerikalı biyolog

Douglas Joel Futuyma, Amerikalı biyolog.

<span class="mw-page-title-main">Hastalık yapıcı mikrop teorisi</span> mikroorganizmaların birçok hastalığın nedeni olduğunu savunan teori

Hastalık yapıcı mikrop teorisi, birçok hastalık için şu anda kabul edilen bilimsel teoridir. Patojen veya "mikrop" olarak bilinen mikroorganizmaların hastalığa neden olabileceğini belirtir. Büyütülmeden görülemeyecek kadar küçük olan bu organizmalar insanları, diğer hayvanları ve diğer canlı konakları istila eder. Konakları içinde büyümeleri ve çoğalmaları hastalığa neden olabilir. "Mikrop" sadece bir bakteriyi değil, protistler veya mantarlar gibi herhangi bir mikroorganizma türünü ve hatta virüsler, prionlar veya viroidler gibi hastalığa neden olabilen canlı olmayan patojenleri ifade eder. Patojenlerin neden olduğu hastalıklara bulaşıcı hastalıklar denir. Bir patojen bir hastalığın temel nedeni olsa bile, çevresel ve kalıtsal faktörler genellikle hastalığın şiddetini ve potansiyel bir konakçı bireyin patojene maruz kaldığında enfekte olup olmayacağını etkiler. Patojenler, hem insanlarda hem de hayvanlarda bir bireyden diğerine geçebilen hastalık taşıyıcı ajanlardır. Bulaşıcı hastalıklara patojen mikroorganizmalar ve parazitler gibi biyolojik ajanlar neden olmaktadır.

<i>Beauveria bassiana</i>

Beauveria bassiana, Beauveria cinsine bağlı bir mantar türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Böcek ilacı</span>

İnsektisit veya böcek ilacı, böceklere karşı kullanılan bir çeşit pestisittir. Bunlar sırasıyla böceklerin yumurta ve larvalarına karşı kullanılan ovisid ve larvisidleri içerir. Böcek öldürücüler ziraat, tıp, endüstri ve ev içi kullanımında genel olarak kullanılmaktadır. 20. yüzyılda tarımsal verimlilik artışının arkasındaki en önemli faktörlerden biri olduğuna inanılır. İnsektisitlerin birçoğu insanlar için zehirlidir.

Mantar öldürücüler biyosidal kimyasal bileşikler veya parazitik mantarlar veya onların sporlerini öldürmek için kullanılan biyolojik organizmalardır. A fungistatik büyümelerini engeller. Mantarlar tarımda ciddi hasara neden olabilir ve verim, kalite ve kâr açısından kritik kayıplara neden olabilir. Mantar öldürücüler hem tarımda hem de hayvanlarda mantar enfeksiyonları ile savaşmak için kullanılır. Mantar olmayan oomycetes'i kontrol etmek için kullanılan kimyasallara mantar öldürücüler de denir, çünkü oomycetes bitkileri enfekte etmek için mantarlarla aynı mekanizmaları kullanır.

John N. Belkin (1913-1980) Amerikalı bir böcek bilimciydi.

<span class="mw-page-title-main">John Merton Aldrich</span>

John Merton Aldrich, Amerikalı bir entomologdur. Aldrich, Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Müzesi'nde Böceklerin Yardımcı Küratörüydü. Sineklerle ilgili çalışmalarda en üretken entomologlardan biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Hans Rudolf Herren</span>

Hans Rudolf Herren, İsviçreli bir entomolog, çiftçi ve geliştirme uzmanıdır. 30 Kasım 1947'de Mühleberg, İsviçre'de doğdu.

Ross Harold Arnett Jr. böcekler üzerine yaptığı çalışmalarla ve Coleopterist's Bulletin'in kurucusu olarak tanınan Amerikalı bir entomologdu.

<span class="mw-page-title-main">Alexandre Arsène Girault</span>

Alexandre Arsène Girault, chalcid wasp'larının çalışmalarına odaklanmış bir Amerikan entomologudur. Kendine özgü ve tartışmalı bir kişilik olan Girault, aynı zamanda üretken ve özverili bir entomologdu. Avustralya'dan 3000'den fazla yeni takson tanımlayan 325'ten fazla makale yayınlamıştır.

Ross Harold Arnett Jr. böcekler üzerine yaptığı çalışmalarla ve Coleopterist's Bulletin'in kurucusu olarak tanınan Amerikalı bir entomologdur.

Bryan Patrick Beirne, zararlı organizmaların kontrolü konusunda uzmanlaşmış İrlandalı bir entomologdur. 1949'da Kanada'ya göç etti.

<i>Beauveria</i>

Beauveria, Cordycipitaceae familyasına bağlı bir mantar cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Agostino Bassi</span>

Agostino Bassi, bazen de Lodi olarak da anılır, İtalyan bir böcek bilimciydi. Louis Pasteur'den önce mikroorganizmaların hastalığa neden olabileceğini keşfetmiştir. İpek böceklerindeki muskardin hastalığının yaşayan, çok küçük, parazit bir organizmadan, daha sonra onun onuruna Beauveria bassiana adını alacak bir mantardan kaynaklandığını keşfetti. 1844 yılında sadece hayvan (böcek) değil, insan hastalıklarının da diğer canlı mikroorganizmalardan kaynaklandığı düşüncesini ortaya attı, örneğin kızamık, frengi ve veba.

<span class="mw-page-title-main">Botrytis cinerea</span>

Botrytis cinerea, birçok bitki türünü etkileyen nekrotrofik bir mantardır, ancak en dikkat çekici konukçuları şaraplık üzümlerdir. Bağcılıkta, yaygın olarak "botrytis salkım çürümesi" olarak bilinir. Yararlı formuna ise asil çürüme denir; Hortikültürde, genellikle "gri küf" olarak adlandırılır.