İçeriğe atla

Anlatıcı

Anlatıcı, edebiyat metinleri, sinema, tiyatro, televizyon dizileri vesaire gibi alanlarda söz konusu olan olayı anlatan hayalî varlıktır. Anlatıcıların olayda çeşitli fonksiyonları vardır: olayları yorumlarlar, yönlendirici görevi üstlenirler, tanıklık ederler vs.

Edebiyat ürünleri (roman, öykü vs) genelde bir anlatıcı tarafından anlatılır. Anlatıcıların insan olmadığı durumlarda olabilir. Örneğin Mark Twain'in Mikroplarla Üç Bin Yıl adlı eserinde, anlatıcı bir kolera mikrobudur. Kimi edebiyat eserlerinde anlatıcı tek kişi değildir, birden fazla anlatıcı mevcuttur. Örneğin Orhan Pamuk'un Benim Adım Kırmızı romanında farklı anlatıcılar yer alır.

Tayyib Salih'in Mevsimu'l-Hicre ile'ş-Şemâl adlı romanındaki anlatıcı ise, ismi hiç açıklanmayan bir karakterdir. Ancak bu adsız anlatıcının, yazarın diğer kitaplarındaki Muhaymid adlı karakter ile bağdaştığı öne sürülmüştür.[1]

Konuyla ilgili yayınlar

Ayyıldız, Esat (2018). et-Tayyib Sâlih’in “Mevsimu’l-Hicre İle’ş-Şemâl” Adlı Romanının Tahlili 10 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 58(1), 662-689. doi:http://dx.doi.org/10.33171/dtcfjournal.2018.58.1.31

Kaynakça

  1. ^ Ayyildiz, Esat (5 Ekim 2018). "Et-Tayyib Sâlih'in "Mevsimu'l-Hicre İle'ş-Şemâl" Adlı Romanının Tahlili". Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi. 58 (1): 662-689. doi:10.33171/dtcfjournal.2018.58.1.31. ISSN 2459-0150. 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Roman</span> bir kişi ya da bir grup insanın başından geçenleri, onların iç ve dış yaşantılarını belli bir kronolojik, mantıksal, duygusal ya da sanatsal ilişkiyi gözeterek öyküleyen uzun kurgusal anlatı

Roman, genellikle düzyazı biçiminde yazılan, kurgusal, görece uzun, insanın (ya da insan özellikleri atfedilen varlıkların) deneyimlerini bir olay örgüsü içinde aktaran ve genellikle kitap halinde basılan bir edebî tür. Uluslararası ve akademik platformlarda beşinci sanat olarak kabul gören edebiyatın bir alt türüdür.

Abdülbaki Nusret Hızır, - Türk eğitimci, akademisyen ve felsefeci.

<span class="mw-page-title-main">Peyami Safa</span> Türk yazar ve gazeteci

Peyami Safa, Türk yazar ve gazeteci. Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, Matmazel Noraliya'nın Koltuğu ve Yalnızız gibi psikolojik türdeki eserleriyle Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında ön plana çıktı. Yaşamı ve fikrî hayatındaki değişimlerini eserlerine de yansıttı. Server Bedi takma adıyla birçok roman kaleme aldı. Cingöz Recai tiplemesini Fransız yazar Maurice Leblanc'ın Arsen Lüpen karakterinden esinlenerek yarattı. Aynı zamanda çeşitli kurumlarda gazetecilik mesleğini sürdürdü ve ağabeyi İlhami Safa ile birlikte Kültür Haftası gibi çeşitli dergiler çıkardı.

Methiye, edebiyatta bir kimseyi veya bir şeyi övmek için yazılmış şiirlerdir. Methiyeler, genellikle padişahları, sadrazamları, devlet ileri gelenlerini ve din büyüklerini övmek için yazılan kasidelerdir. Ancak kaside şeklinden başka nazım şekilleri ile söylenmiş methiyeler de vardır.

Gülbank, gülbenk, gulvang, gulbang ya da gulweng Farsça gül + ses anlamına gelen bang'tan "gül sesi" anlamındadır. Abdülbaki Gölpınarlı ayrıca bülbül sesi biçiminde Türkçeleştirilmiştir. Terim olarak ise Mevlevilik, Bektaşilik, Halvetilik, Kadirilik, Rufailik gibi tarikatlarda hep bir ağızdan yüksek sesle söylenen alkış, dua içerikli sözlü edebiyat ürünü anlamı taşır. En eski örnekleri Mir’âtü’l-Mekâsıd fî Def’i’l-Mefâsid'de kayıtlıdır.

Garip hareketi, garipçiler ya da birinci yeni; Orhan Veli Kanık, Oktay Rifat ve Melih Cevdet Anday'ın kurduğu ve Türk şiirinde yer etmiş anlayışları reddeden ve söyleyiş güzelliğini esas alan edebiyat akımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dergi</span> yayın türü

Dergi, belirli aralıklarla yayımlanan, genellikle kuşe veya mat kâğıda basılan ya da elektronik olarak dağıtılan süreli yayın. Dergiler genellikle belirli zaman aralıklarıyla piyasaya çıkan sayılar halinde yayımlanır ve her sayı birden fazla içerik barındırır. Reklam alma, satış ve abonelik yöntemleriyle gelir elde ederler.

<span class="mw-page-title-main">Kerim Korcan</span>

Abdülkerim Korcan, Türk yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Sırrı Erinç</span> Türk coğrafyacı

Sırrı Erinç, Türk coğrafyacı.

<i>Hep O Şarkı</i>

Hep O Şarkı, Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun 1956 tarihli son romanıdır. Ancak romanlarının taşıdığı zamansal bütünlük bakımından zincir romanlarından ilki olarak düşünülmelidir. Yakup Kadri, bu romanıyla diğer romanlarında tükettiği, defterini kapattığı saraya yakın, eski İstanbullu üst zümrenin hayatını anlatır ve zincirin diğer halkası romanları için giriş yapar. Bu romanı ön plana çok çıkmamıştır ama Yakup Kadri'nin bütünselliğini anlamak için Hep O Şarkı'yı okumak ve anlamak çok önemlidir.

<span class="mw-page-title-main">Vasıf Öngören</span> Sanatçı

Vasıf Öngören, Türk bir oyun yazarı, yönetmen ve oyuncuydu. Oyunlarında yabancılaşma, toplumsal değerler, sınıfsal çelişkiler, ekonomik ve siyasi sorunlar gibi konuları işledi. Epik tiyatro türünde yazdığı Asiye Nasıl Kurtulur? oyunu ile tanınırlık kazandı.

Prof. Dr. Sevda Şener, Türk yazar, dramaturg, akademisyen.

<i>Hüsrev ve Şirin</i>

Hüsrev ve Şirin, İran ve Türk edebiyatlarında mesnevilerde işlenen klasik bir aşk macerası.

Ebü't-Tayyib el-Mütenebbî, tam adıyla Ebü't-Tayyib Ahmed b. el-Hüseyn b. el-Hasen b. Abdissamed el-Cu'fî el-Kindî el-Mütenebbî,10. yüzyılda yaşamış, Arap şiirinin en önemli isimlerinden biri kabul edilen şair. Daha ziyade methiye şiirleriyle tanınmıştır.

Bildungsroman, Alman edebiyatında bireyin oluşum dönemini ve sonunda ulaştığı ideal durumu ele alan roman türü. Safdil kahramanın serüven peşinde dünyayı dolaşmaya çıkması ve uğradığı yenilgilerle yavaş yavaş olgunlaşarak bilgelik kazanmasını konu alan halk masalları, Wolfram von Eschenbach’ın Orta Çağ destanı Parzival ve Hans Grimmelshausen’in pikaresk öyküsü Simplicissimus’da (1669) edebi niteliğe kavuştu. Bu temayı roman düzeyinde ilk kez Wilhelm Meisters Lehrjahre adlı yapıtıyla Goethe ele aldı. Yapıt günümüzde de bu türün klasik örneği sayılmaktadır. Türün öbür örnekleri arasında Adalbert Stifter’in Der Nachsommer ve Gottfried Keller’in Der grime Heinrich adlı romanları yer alır. Oluşum romanı nostalji ve teslimiyet gibi temalara yer verse de, kahramanın olgunlaşmasıyla mutlaka olumlu bir havada sona erer. Roman kahramanının gençliğindeki büyük düşler yok olmuştur, ama ona acı veren düş kırıklıkları ve hatalar da geride kalmıştır. Oluşum romanının sık rastlanan bir türü, bir sanatçının gençliğini ve gelişimini konu alan Künstlerroman dır. Öteki türlerinden Erziehungsroman kahramanın yetişme/eğitim sürecini, Entwicklungsroman ise karakter gelişimini konu alır. Bu terimler bazen birbirinin yerine kullanılabilirse de, oluşum romanının gelişim romanından temel farkı, kahramanının içinde yaşadığı toplumla bütünleşmesini, olgunluğa ve uyuma erişmesini anlatmasıdır. Arap edebiyatında bildungsroman kültürünün köklü bir geçmişi bulunmaktadır. Bu alanın öncülerinden birisi İbn Tufeyl'dir. Modern Arap edebiyatında ise, Tayyib Sâlih’in Mevsimu'l-Hicre ile'ş-Şemâl adlı eseri çok tanınan bir bildungsromandır.

Ebû 'Afek (Arapça: أبو عفك‎, İbranice: אבו עפכ‎,, Medine'nin tanınan Yahudi şairlerinden biridir. Kendisi Muhammed'in isteği üzerine Salim bin Umeyr Tarafından öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Tayyib Sâlih</span> Sudanlı yazar

et-Tayyib Sâlih, en önemli modern Arap romancılardan birisidir. 1929 senesinde Sudan’da dünyaya gelmiştir. Eserlerinde daha çok Afrika'daki geleneksel ve modern yaşamın kesiştiği noktaları ele almaktadır. Günlük yaşamdan alınan roman ve hikâye kişilerinin hayatlarını anlatmada gösterdiği başarı ile yalnız Sudan ve Arap dünyasında değil, dünya çapında tanınan Arap yazarlardan birisi haline gelmiştir.

et-Tayyib Sâlih'in en meşhur romanı olan Mevsimu'l-Hicre ile'ş-Şemâl ilk kez 1966 senesinde yayımlanmıştır. Eser, 2001 senesinde Arap Edebiyatı Akademisi tarafından 20. yüzyılın en değerli romanı ilan edilmiştir. Ayrıca 20. yüzyılın en mühim yüz post-kolonyal eseri arasında anılmaktadır. Roman, ilk yayımlandığı zaman serbestçe basılmasına rağmen bu tarihten yirmi beş yıl sonra yasaklanmıştır. Mısır'da takriben otuz yıl yasaklı kalan eser, tekrar basıldığında olukça talep görür. Kitap yoğun ilgi görmesiyle yirmiden fazla dile çevrilir. Eser son olarak Adnan Cihangir'in çevirisiyle, Kuzeye Göç Mevsimi adıyla da yayımlanmıştır.

‘Ursu’z-Zeyn, Sudanlı yazar et-Tayyib Sâlih'in Mevsimu'l-Hicre ile'ş-Şemâl’den sonra en önemli eseri. Tayyib Salih, ‘Ursu’z-Zeyn adlı romanını 1960-1962 senelerinde kaleme almıştır. Önce iki bölümü Hivâr dergisinde yayımlamıştır. Roman bütün halde ilk kez, Sudan'da yayımlanan el-Hartûm adlı dergide neşredilmiştir. Eserde Zeyn adlı çirkin görünüşe sahip bir karakterin köyün en güzel kızıyla evlenmesi anlatılmaktadır. Ruh güzelliğinin dış güzellikten daha kıymetli olması gibi ahlaki noktalar eserde dikkat çekmektedir. Kurguda Şeyh el-Hanîn ve gelin adayı Ni‘me, Zeyn’in iç güzelliğini gören kişilerdir. Salih’in bu eseri bir filme de konu olmuş ve film yapımcısı Hâlid es-Sıddîk, 1976 senesinde Cannes Film Festivalinde eserin sinema versiyonu için ödül almıştır.

el-Velîd b. 'Ubeydi'l-lah el-Buhturî, Abbasi döneminde yaşamış meşhur bir Arap şairidir.