Ankara-İstanbul yüksek hızlı demiryolu

Ankara – İstanbul YHD
Ankara – İstanbul YHD
Genel bilgiler
Durum	İşletmede
Sahibi	TCDD
Yer	YHT (8.) Bölge
İlk - Son durak	Ankara YHT Garı; Halkalı Tren İstasyonu;
İstasyonlar	14
Hizmet
Türü	Yüksek hızlı demiryolu
Sistem	TCDD
İşletmeci(ler)	TCDD Taşımacılık
Bakım tesisi	Etimesgut Yüksek Hızlı Tren Ana Bakım Deposu
Yolcu sayısı	2.557.000 (2011)
Tarihçe
Açılış	13 Mart 2009 (Ankara – Polatlı – Eskişehir); 25 Temmuz 2014 (Eskişehir – Pendik); 12 Mart 2019 (Pendik – Halkalı)
Teknik bilgiler
Hat uzunluğu	655,490 kilometre (407,303 mi)
Hat açıklığı	Standart (1.435 mm)
Elektrikleme	25 kV AA
Çalışma Hızı	250 km/sa (160 mph)
Güzergâh haritası
Güzergâh haritası

Ankara – İstanbul yüksek hızlı demiryolu ya da kısaca Ankara – İstanbul YHD, Ankara YHT – Halkalı arasında Yüksek Hızlı Tren hizmeti verilen azami 250 kilometre/saat (160 mph) hıza uygun çift hatlı, elektrikli, sinyalli yüksek hızlı demiryolu hattıdır.

İstasyonlar

YHT hattında 14 istasyon bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla (Ankara başlangıçlı olarak)


No	İstasyon	İlçe	İl
1	Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı	Altındağ	Ankara
2	Eryaman Yüksek Hızlı Tren Garı	Etimesgut
3	Polatlı Yüksek Hızlı Tren Garı	Polatlı
4	Eskişehir Garı	Tepebaşı	Eskişehir
5	Bozüyük Yüksek Hızlı Tren Garı	Bozüyük	Bilecik
6	Bilecik Yüksek Hızlı Tren Garı	Merkez	Bilecik
7	Arifiye Tren İstasyonu	Arifiye	Sakarya
8	İzmit Garı	İzmit	Kocaeli
9	Gebze Tren İstasyonu	Gebze	Kocaeli
10	Pendik Tren İstasyonu	Pendik	İstanbul
11	Bostancı Tren İstasyonu	Kadıköy
12	Söğütlüçeşme Tren İstasyonu	Kadıköy
13	Bakırköy Tren İstasyonu	Bakırköy
14	Halkalı Tren İstasyonu	Küçükçekmece

Ayrıca Pamukova YHT Garı ve Sapanca YHT Garı'nın inşaatları devam etmektedir.

Yolculuk süreleri

Konvansiyonel demiryolu: 576,615 kilometre (358,292 mi) (Ankara – Eskişehir – İstanbul-Haydarpaşa güzergâhı)
Konvansiyonel tren: 7 saat 50 dakika (Fatih Ekspresi) ile 9 saat (Anadolu Ekspresi) arasında
Yüksek hızlı demiryolu: 655,490 kilometre (407,303 mi) (Ankara YHT – Halkalı güzergahı), 621,717 kilometre (386,317 mi) (Ankara YHT – Söğütlüçeşme güzergahı),
Yüksek Hızlı Tren: (Ankara – İstanbul YHT) en kısa 4 saat 5 dakika (2024 yılı)
- Bütün kısımlar tamamlandığında hedeflenen: 3 saat 45 dakika (Ankara – Halkalı)
- Sürat demiryolu projesi: 1,5 saat (Ankara – Halkalı)

İnşaat aşaması

Yüksek hızlı demiryolu hattının Ankara - Eskişehir arasındaki kısmı 13 Mart 2009'da,^[2] Eskişehir - Pendik arasındaki kısmı 2014'te, Pendik - Halkalı arasındaki kısmı ise 12 Mart 2019'da Marmaray ile birlikte hizmete girmiştir. Ayrıca hattın Ankara'daki başlangıç/bitiş istasyonu olan Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı 29 Ekim 2016 tarihinde hizmete girmiştir.

Gecikme

İhaleyi kaybeden firmanın yargıya başvurusu sebebiyle 3 sene gecikme olmuştur. Test aşamasında yaşanan gecikmelere ise sinyalizasyon hattına yapılan sabotajların sebep olduğu iddia edilmiştir.^[15]

Proje kapsamında yapılanlar

Alt geçit: 122
Viyadük: 21
Köprü: 43
Kazı: 32 milyon m³
Üst geçit: 56
Menfez: 480
Tünel: 43
Dolgu: 19 milyon m³

Revizyonlar ve tamamlanmamış kesimler

Tünel-26

Bozüyük YHT Garı ile Bilecik YHT Garı arasında bulunan Kurtköy mevkiinde Tünel-27'nin bittiği yerde başlayıp Başköy mevkiinde Tünel 25'in hemen başlangıcında sona eren ve YHD hattı üzerindeki en uzun tünel olan Tünel-26'da yapılan kazılar esnasında yaşanan göçme ve toprak kaymaları sebebiyle proje güzergâhında mecburi değişiklik yapılmıştır. Bu süre zarfında trenler YHD hattının Tünel-28 ile Tünel-27 arasındaki kısmında konvansiyonel demiryoluna geçiş yapmakta ve yaklaşık 8 km sonrasında Tünel-25'in bitişine çok yakın bir noktada Tünel-25'in içinde tekrar YHD hattına dönerek yoluna devam etmektedir. Tünelin tamamının 2025'te bitirilip hizmete alınması planlanmaktadır.

Doğançay ripajı

Bu kestirme hat ile Geyve – Doğançay – Arifiye – Sapanca hattında yüksek hızlı trenin hızını 80 km/h'e düşürecek olmasından dolayı Arifiye istasyonu Doğançay ripajı ile by-pass edilecektir.

Doğançay ripajı, Geyve'de Alifuatpaşa mevkiinden başlayıp, Doğançay'da Sakarya Nehri'ni ve D-650 Karayolu'nu köprüyle geçip, Sapanca'da mevcut YHD hattına bağlanıyor. 34 km'lik tünel ve viyadükten oluşan bu kestirme için 21 Şubat 2012'de ihaleye çıkıldı. İhaleye katılan firmaların mali zarfları 29 Mart 2012 tarihinde açıldı ve maliyet inanılmaz büyük olduğundan dolayı ihalenin iptaline kadar verildi.^[16] 2021'e dek bu kesimde trenler Alifuatpaşa'da konvansiyonel demiryolu hattına geçip, Sapanca'da tekrar YHD hattına dönerek yoluna devam etmekteydi. İnşaat çalışmaları devam etmekte olup, ilk etap olan Gevye (Alifuatpaşa) - Doğançay arası Haziran 2021'de hizmete girdi. Hizmete giren ilk etapla birlikte trenler Alifuatpaşa yerine Doğançay'da konvansiyonel hatta bağlanmakta ve Alifuatpaşa - Doğançay arasındaki kesim artık YHT'ler tarafından kullanılmamaktadır. Kalan kısmın ise 2025'te bitirilip hizmete alınması planlanmaktadır. Tamamı hizmete girdiğinde Arifiye istasyonu YHT kullanımına kapatılıcak ve trenler Pamukova ve Sapanca'da duracaktır. Bu kapsamda Pamukova Yüksek Hızlı Tren Garı'nın inşaası sürmekte olup hem YHT'ler hem de Ada Ekspresi tarafından kullanılacak ve hem YHD hem de konvansiyonel hat için ayrı peronlar bulunduracak olan Sapanca Yüksek Hızlı Tren Garı'nın inşaatı ise henüz başlamamıştır. Ripajın tamamlanmasıyla beraber her iki istasyon da hizmete girecektir. Ripaj, T-26 tüneliyle birlikte hizmete girdiğinde Ankara-İstanbul arası seyahat süresi toplam 35 dakika daha kısalacaktır.

Sapanca – Köseköy – Gebze kesimi hat iyileştirme

Şu anki kısmen tamamlanmış ve kısmen devam etmekte olan projenin yüksek hız akreditasyonu alabilecek kesimi Köseköy'de son bulmaktadır. Trenler İstanbul'a ulaşabilmek için yenilenen konvansiyonel demiryolu hattını ortalama 110 km/saat hızla kullanmaktadır. Ayrıca YHD hattının Sapanca – Köseköy arasındaki kesimi Ada Ekspresi ve yük trenleri tarafından da ortak kullanılmaktaydı. 2019'da bu kesimin hemen bitişiğindeki mevcut çift hat konvansiyonel demiryolu yenilenerek YHT harici trenlerin kullanımına açılmasıyla bu kesimde konvansiyonel trafik, YHD hattından ayrıldı. Köseköy – İzmit – Gebze hattı üzerinde ise şu an mevcut hatta ek olarak 3. ve -kimi yerlerde- 4. hattın yapımı devam etmektedir. Bu sayede Köseköy-Gebze arasında da YHT'lerle diğer trenlerin trafiği ayrılacak, böylece YHT'ler Gebze - İzmit - Köseköy arasını 150 km/saat hızla alabilecek ve Ankara - İstanbul arası toplam yolculuk süresi biraz daha kısalacaktır. Ayrıca bu kapsamda bazı noktalara Ada Ekspresi için ek istasyonların da yapım ve kullanım dışı mevcut istasyonların yolcu kullanımına hazırlanması işleri sürmektedir. Bu sayede Ada Ekspresi'nin daha çok noktaya ve yolcuya hizmet etmesi sağlanacaktır.

Sürat demiryolu projesi ve Marmaray Tüneli'ne alternatif

İleriki ihtiyaçlar, Marmaray Tüneli'nde oluşabilecek sıkışıklar ve daha hızlı bir demiryolu hattı için, Sürat Demiryolu olarak da adlandırılan ikinci bir YHD projesi geliştirilmiştir. Bu proje esasında ilk olarak 1980'lerde öne sürülmüş ve hatta inşasına başlanmış ancak ödenek yetersizliğinden dolayı yarıda kesilmiştir. Bu projede trenlerin maksimum hızının 350 km/saat'e kadar çıkması planlanmakta olup, güzergah Ankara – Beypazarı – Nallıhan – Mudurnu – Arifiye üzerinden gelip buradan mevcut YHD hattına bağlanacaktır. Marmaray Tüneli'ne alternatif olarak da İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı – Yavuz Sultan Selim Köprüsü – İstanbul Havalimanı – Halkalı güzergahı planlanmıştır.

Haydarpaşa Garı

Marmaray projesi kapsamında Haydarpaşa Garı 2013'te geçici olarak kullanıma kapatılmıştır. Gar sahasında Roma, Bizans vs Osmanlı dönemine ait olan arkeolojik kalıntıların bulunması ve 2010'da gar binasının çatısında çıkan yangın sonrası 2016'da başlatılan restorasyon çalışmaları nedeniyle garın yeniden hizmete girmesi gecikmiştir. Bu sebeple şu anda Anadolu yakasındaki YHT seferleri için başlangıç/bitiş noktası Söğütlüçeşme Tren İstasyonu'dur. Ancak eş zamanlı tren işletilmesine imkân sağlayan aktif bir gar sahasının olmayışı YHT sefer sayısının artırılamamasına sebep olmaktadır. Bu kapsamda ilk önce "Söğütlüçeşme YHT Garı" projesi ortaya atılmış ancak gelen tepkiler sonrası proje rafa kaldırılmıştır. Bunun yerine daha önce başka amaçlar için değerlendirilmesi düşünülen Haydarpaşa Garı'nın yeniden tren seferlerinde kullanılmasına karar verilmiştir. Gar binasının içinde ve dışında restorasyon çalışmaları devam ederken trenlerin yanaşacağı yeni platformlar inşa edilmiştir. Ayrıca gar sahasının girişinde, İbrahimağa semtinde bulunan demiryolu köprüsü yeniden inşa edilmiştir. Gar sahasında bulunan arkeolojik kalıntıların bir kısmının üstü, rayların döşenmesi için kapatılırken kalan kısım ise arkeopark olarak değerlendirilecektir. Proje kapsamında gar sahasına üç demiryolu hattı girecek olup 1. hat doğrudan peronlara, 2. hat bakım-onarım sahasına ve 3. hat ise Haydarpaşa Limanı'na ve Haydarpaşa-Sirkeci Tren Feribotu'na ulaşacaktır. Tren feribotunun yeniden aktifleşmesiyle birlikte Marmaray Tüneli'ni kullanamayan tehlikeli madde taşıyan trenler bu feribotlarla karşıya taşınarak İstanbul-Pythion demiryolu'na devam edeceklerdir. Haydarpaşa Garı'nın 2024 yılı sonunda yeniden hizmete girmesi planlanmaktadır.^[17]^[18]

Proje gerçekleşmeleri

Proje 10 Etaptan oluşmaktadır.

Tamamlanan etaplar^[19]

Ankara – Sincan : 24 km
Sincan – Esenkent : 15 km
Esenkent – Eskişehir : 206 km
Eskişehir Gar geçişi
Eskişehir – İnönü : 30 km
İnönü – Vezirhan : 54 km
Vezirhan – Köseköy : 104 km (kısmen)
Köseköy – Gebze : 56 km
Gebze – Pendik – Halkalı: 75.771 km

Devam eden etaplar

Tünel-26: 8 km
Doğançay ripajı: 34 km

İnönü – Gebze etabında 36 adet tünel yapımı planlanmış ancak uygulamada bazı tüneller birleştirilmiş veya iptal edilmiştir. TBM ile açılan T-26 tünelinde heyelan riski ile önce tünelin yeri değiştirilmiş daha sonra TBM'nin tünel içinde ilerleyememesi üzerine bu kısım iptal edilerek güzergâh değiştirilmiştir. Şu anda yeni güzergâhta bulunan tüneldeki çalışmalar sürmektedir.

Ankara – İstanbul yüksek hızlı tren hattı inşaatı
Hat bölümü	Uzunluk (km)	İnşaatın başlangıcı / Resmi açılış	Notlar
Ankara – Sincan	24	2016–2018	Ankara ve Sincan arasındaki mevcut hatlara Başkentray kapsamında hızlı tren hattı eklendi.
Sincan – Esenkent	15	2008–2010	Sincan ve Esenkent arasındaki mevcut hatlar, hızlı tren hattı tamamlanana kadar kullanıldı.
Esenkent – Eskişehir	206	2004–2009^[20]	Sanat yapıları: 2 karayolu köprüsü ve 30 karayolu üstgeçidi, 7 demiryolu köprüsü ve 13 köprü. 4 viyadük (toplam 4 km den fazla) ve 1 tünel (471 m). İlk test sürüşü Nisan 2007.
Eskişehir YHT Garı	3.4	2008–2014	Eskişehir'de trafik sıkışıklığına neden olmamak için tünel içinden geçen hat planlandı. Plan, 1379 metre aç-kapa tünelden oluşan şehir geçişi, 2 hızlı tren hattı, 1 konvansiyonel tren hattı içeriyor.
Eskişehir – İnönü	30	2008–2014
İnönü – Vezirhan	54	2008–2014	Tünel 26 2025'te hizmete girecek.
Vezirhan – Köseköy	104	2008–2014	Doğançay ripajı'nın ilk etabı 2021'de hizmete alındı. Kalanı 2025'te hizmete alınacak.
Köseköy – Gebze	56	2012–2014	Konvansiyonel hat, 3. ve -bazı yerlerde- 4. hat çekilerek YHT hattından ayrılacaktır.
Gebze – İstanbul-Haydarpaşa/Halkalı	44	2013–2019	Gebze ile İstanbul arasındaki son bölüm Marmaray kapsamında tamamlanmıştır. Haydarpaşa Garı'nın 2024 sonunda yeniden açılması planlanmaktadır.

Demiryolu Hattında TCDD Taşımacılık Tarafından İşletilen Tren Hatları

Yüksek Hızlı Tren

Kaynakça

^ "Devlet Demiryolları İstatistik Yıllığı (2007 – 2011)" (PDF). TCDD. s. 63. 22 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Haziran 2020.
^ ^a ^b "Hızlı tren seferlerine başladı". CNN Türk. 13 Mart 2009. 15 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020.
^ ^a ^b Ankara – Sivas YHD
^ ^a ^b Başkentray
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h İstanbul-Haydarpaşa – Ankara demiryolu
^ ^a ^b Polatlı – Konya YHD
^ ^a ^b Polatlı – İzmir YSD
^ Eskişehir – Afyonkarahisar – Konya demiryolu
^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Bandırma-Osmaneli isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
^ Arifiye – Adapazarı şube demiryolu
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Marmaray
^ Metrobüs
^ ^a ^b ^c İstanbul-Sirkeci – Pythion demiryolu
^ ^a ^b İstanbul – Kapıkule yüksek standartlı demiryolu
^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2014.
^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2012.
^ Hürriyet (4 Temmuz 2024). "HABER... Yıllardır atıl durumdaydı: Haydarpaşa Garı hayata dönüyor! - Günün Haberleri". CNN TÜRK. 6 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2024.
^ "Bakan Uraloğlu: Haydarpaşa Garı'mızı bu yıl içinde tamamen hazır hale getireceğiz". www.trthaber.com. 3 Temmuz 2024. 6 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2024.
^ "TCDD Ankara-İstanbul Hızlı Tren Hattı Ana Sayfası". TCDD. 17 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2015.
^ UIC celebrates the introduction of high speed in Turkey 20 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 19/3/2009 uic.asso.fr

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Ankara-İstanbul yüksek hızlı demiryolu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

TCDD resmî sitesi 8 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
TCDD Taşımacılık resmî sitesi 8 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] "Devlet Demiryolları İstatistik Yıllığı (2007 – 2011)" (PDF). TCDD. s. 63. 22 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Haziran 2020.

[cnnyht1-2] "Hızlı tren seferlerine başladı". CNN Türk. 13 Mart 2009. 15 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020.

[Ankara-Sivas-3] Ankara – Sivas YHD

[Başkentray-4] Başkentray

[İstanbul-Ankara-5] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h İstanbul-Haydarpaşa – Ankara demiryolu

[Polatlı-Konya-6] Polatlı – Konya YHD

[Polatlı-İzmir-7] Polatlı – İzmir YSD

[Eskişehir-Konya-8] Eskişehir – Afyonkarahisar – Konya demiryolu

[Bandırma-Osmaneli-9] Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Bandırma-Osmaneli isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )

[Arifiye-Adapazarı-10] Arifiye – Adapazarı şube demiryolu

[Marmaray-11] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Marmaray

[Metrobüs-12] Metrobüs

[İstanbul-Pythion-13] İstanbul-Sirkeci – Pythion demiryolu

[İstanbul-Kapıkule_YSD-14] İstanbul – Kapıkule yüksek standartlı demiryolu

[15] "Arşivlenmiş kopya". 28 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2014.

[16] "Arşivlenmiş kopya". 24 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2012.

[17] Hürriyet (4 Temmuz 2024). "HABER... Yıllardır atıl durumdaydı: Haydarpaşa Garı hayata dönüyor! - Günün Haberleri". CNN TÜRK. 6 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2024.

[18] "Bakan Uraloğlu: Haydarpaşa Garı'mızı bu yıl içinde tamamen hazır hale getireceğiz". www.trthaber.com. 3 Temmuz 2024. 6 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2024.

[TCDD-19] "TCDD Ankara-İstanbul Hızlı Tren Hattı Ana Sayfası". TCDD. 17 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2015.

[uic1-20] UIC celebrates the introduction of high speed in Turkey 20 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 19/3/2009 uic.asso.fr

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

Ankara – İstanbul yüksek hızlı demiryolu istasyonları
Ankara YHT Eryaman YHT Polatlı YHT Eskişehir Bozüyük YHT Bilecik YHT < → Arifiye → → ~~Pamukova YHT・Sapanca YHT~~ → > İzmit Gebze Pendik Bostancı Söğütlüçeşme < → Marmaray Tüneli → → ~~Haydarpaşa Garı~~ > Bakırköy Halkalı
Kalın punto ile yazılan istasyonlar başlangıç/bitiş, merkez ve aktarma istasyonlarıdır. Detaylı bilgi için ilgili maddelere bakınız.