İçeriğe atla

Anime tarihi

Anime tarihi, doğrulanabilir en eski filmlerin 1912'de ortaya çıktığı 20. yüzyılın başlarına kadar uzanmaktadır.[1]

Animasyon filmlerinin ortaya çıkmasından önce Japonya, 19. yüzyılda popüler olan özel bir Japon tarzı büyülü fener gösterisi olan utsushi-e (写し絵) gibi projeksiyon ekranı üzerinde hareket eden renkli boyalı figürlerle zengin bir eğlence geleneğine sahipti. Muhtemelen Avrupa'daki fantazmagori gösterilerinden ilham alan utsushi-e şovmenleri, mekanik slaytlar kullandı ve elde taşınan hafif ahşap projektörler (furo) geliştirdi, böylece birden fazla sanatçının her biri yansıtılan farklı figürlerin hareketlerini kontrol edebildi.[2]

1910'ların sonlarındaki ikinci nesil animatörler arasında, genellikle animenin "babaları" olarak anılan Ōten Shimokawa, Jun'ichi Kōuchi ve Seitarō Kitayama bulunmaktaydı.[3] Momotarō no Umiwashi (1943) ve ilk uzun metrajlı anime filmi olan Momotarō: Umi no Shinpei (1945) gibi propaganda filmleri II. Dünya Savaşı sırasında yapılmıştır.

1970'li yıllarda anime, Disney animatörlerinden ilham alarak daha da gelişerek Batılı köklerinden ayrılarak mecha ve onun süper robot alt türü gibi farklı türler geliştirdi. Bu dönemin ünlü animeleri arasında Astro Boy, Lupin III ve Mazinger Z yer almaktadır. Bu dönemde başta Hayao Miyazaki ve Mamoru Oshii olmak üzere birçok film yapımcısı ün kazandılar.

1980'lerde anime Japonya'da ana akım haline geldi; Gundam, Macross, Dragon Ball gibi animelerin ve gerçek robot, uzay operası ve siberpunk gibi türlerin popülaritesinin artmasıyla üretimde bir patlama yaşandı. Fırtına Gemisi ve Super Dimension Fortress Macross da sırasıyla Star Blazers ve Robotech olarak uyarlandıktan sonra dünya çapında başarı elde etti. Bu sıralarda, özellikle Batıda anime, medya çalışmaları, kültürel çalışmalar, sosyoloji ve antropoloji alanlarındaki akademisyenler aracılığıyla ana akım haline gelerek popülaritesini artırdı.[4]

1988 yapımı Akira filmi uluslararası bir başarıya ulaştı. Daha sonra 2004 yılında aynı yaratıcılar en pahalı anime filmi olan Steamboy filmininde yapımcılığını üstlendi. Ruhların Kaçışı, 2002 Berlin Uluslararası Film Festivali'nde birincilik ödülünü paylaştı ve 2003'te En İyi Animasyon dalında Akademi Ödülü'nü kazandı; Ghost in the Shell 2: Innocence ise 2004 Cannes Film Festivali'nde gösterildi.

Kaynakça

  1. ^ Litten, Frederick S. (Haziran 2014). "On the Earliest (Foreign) Animation Films Shown in Japanese Cinema" (PDF). Frederick S. Litten's website. Frederick S. Litten. 27 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: January 27, 2024. 
  2. ^ "What is Utsushi-e?". www.f.waseda.jp. 19 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2024. 
  3. ^ Reuters staff; reporting by Linda Sieg (27 Mart 2008). "Japan finds films by early "anime" pioneers". Reuters. 14 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2024. 
  4. ^ Lin, Ching-Chiu; Polaniecki, Sherri (Mart 2009). "From Media Consumption to MediaProduction: Applications of YouTube™ in an Eighth-Grade Video Documentary Project". Journal of Visual Literacy (İngilizce). 28 (1). ss. 92-107. doi:10.1080/23796529.2009.11674661. ISSN 1051-144X. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hayao Miyazaki</span> Japon Film Yönetmeni

Hayao Miyazaki , Japon manga ve anime sanatçısıdır. Elli yılı aşkın bir süredir animasyon dünyasının içindedir ve en yakın çalışma arkadaşı Isao Takahata ile birlikte Studio Ghibli adlı animasyon stüdyosunun kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Anime</span> Japonyaya özgü çizim sanatıyla çizilmiş animasyonlar

Anime (Japonca: アニメ, IPA:

<span class="mw-page-title-main">Animasyon</span> animasyon filmleri ve dizileri oluşturma süreci

Animasyon (canlandırma), birden çok resmin arka arkaya hızlı bir şekilde gösterilmesiyle elde edilen hareketli görüntüdür. İlk animasyonlar birkaç kâğıda istenen resimlerin çizilmesi, kâğıtların hızlıca geçirilmesi veya bir çemberin içine konup döndürülmesi ile yapılıyordu. Animasyon yapan kişilere animatör denir.

<i>Ruhların Kaçışı</i> 2001 yapımı Hayao Miyazaki anime filmi

Ruhların Kaçışı, Hayao Miyazaki tarafından yazılan ve yönetilen, Studio Ghibli tarafından tasarlanan ve Toho tarafından dağıtımı gerçekleştirilen 2001 yapımı bir Japon animasyon filmdir. Ruhların Kaçışı, ailesiyle birlikte yeni bir mahalleye taşınırken Kami dünyasına giren on yaşındaki Chihiro Ogino'nun hikâyesini konu almaktadır. Ailesinin cadı Yubaba tarafından domuza dönüştürülmesinin ardından Chihiro, kendisini ve ailesini kurtarabilmek ve insanların dünyasına geri dönebilmek için Yubaba'nın hamamında çalışmaya başlar.

Ghost In The Shell , animatör Mamoru Oshii'nin 1995 tarihli anime filmidir. Gösterime girdiğinde büyük gişe hasılatı elde edemese de zamanla onu kült statüsüne getirecek bir hayran kitlesi kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Robotech</span>

Robotech, Japonlar tarafından anime olarak bilinen ve yine japon yapımları olan The Super Dimension Fortress Macross, Super Dimension Cavalry Southern Cross ve Genesis Climber Mospeada isimli animelerin görüntülerinin birleştirilip yeniden kurgulanmasıyla yaratılmış ABD, Japonya ortak yapımı çizgi film serisidir. Seride savaş uçağından robot savaşçılara dönüşen kahramanlar anlatılmaktadır. Tamamı 85 bölüm olan serinin 4 adet uzun metrajlı çizgi film versiyonu, birçok roman, çizgi roman ve bilgisayar oyunu versiyonu vardır. Türkiye' de 80li yılların sonlarında özel kanalların henüz yayın hayatına başlamadığı dönemde Trt ekranlarında yayınlanmış, Voltron ve Transformers gibi çizgi filmlerle birlikte dönemin çocuklarını televizyon başına toplamıştır.

<i>Yürüyen Şato</i> film

Yürüyen Şato, Hayao Miyazaki tarafından yönetilen, 2004 çıkışlı Japon animasyon (anime) filmi. İngiliz yazar Diana Wynne Jones'un 1986'da yayımlanan aynı adlı kitabından uyarlanmıştır. Yapımcılığını Toshio Suzuki'nin üstlendiği filmin animasyonlarını Studio Ghibli yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Meka</span>

Meka , bilimkurgu veya fantastik/gelecekçi türlerde sıklıkla rastlanan, bir pilot tarafından kontrol edilen, yürüyen araçlardır. Mecha genellikle, gerekli olmamasına rağmen, iki tekerleklidir. Göründükleri birçok kurguda mechalar, savaş makinalarıdır: vidaları ve tekerlekleri yerine bacakları olan zırhlı dövüş araçlarıdır. Ayrıca, manga Patlabor ve Amerikan minyatürleri oyunu Battletech gibi bazı hikâyeler; ağır inşaat işi, polis görevleri veya itfaiyecilik gibi sivil amaçlar için kullanılan mecha içerir.

<i>VOL-İ</i> 2008 yapımı Amerikan animasyon filmi

VOL•İ, 2008 yapımı 3D animasyon filmi. Pixar Animation Studios tarafından yapılmıştır. Dağıtımı ise Walt Disney Pictures tarafından üstlenilmiştir. Film ilk kez 27 Haziran 2008'de ABD'de gösterime girmiştir. Yönetmenliğini daha önce Kayıp Balık Nemo filmini de yönetmiş olan Andrew Stanton yapmıştır. Film gelecekte geçmekte ve iki robot arasındaki romantik ilişkiyi anlatmaktadır. Filmin ana karakterlerinde hayvan sesi kullanılmamış, bunun yerine Ben Burtt tarafından tasarlanmış olan beden dili ve robotik sesler yer almıştır. Şu ana kadar yapılmış en yüksek maliyetli Pixar Animation Studios filmidir.

<i>Güneşin Prensi Horus</i> 1968 yapımı film

Güneşin Prensi Horus, Güneşin Oğlu Hols olarak da bilinir, 1968 yılında yayınlanmış japon animasyon (anime) filmidir. Film, Studio Ghibli'nin ünlü yönetmenlerinden Isao Takahata'nın çıkış filmi olarak tanınır. Hayao Miyazaki, Yasuo Ōtsuka, Yoichi Kotabe ve Yasuji Mori gibi daha sonra animasyon sektöründe başarılı bir kariyere sahip olan kişiler de bu filmde animatör olarak çalışmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Isao Takahata</span> Japon anime yönetmeni (1935 - 2018)

Isao Takahata Japon anime yönetmenidir. Ünlü anime yönetmeni Hayao Miyazaki'nin uzun süreli çalışma arkadaşı ve Studio Ghibli'nin kurucularındandır. Studio Ghibli kurulduktan sonra farklı türlerdeki dört filme imza atmıştır: savaş filmi Ateşböceklerinin Mezarı, romantik drama Dün Gibi, komedi filmi Komşum Yamadalar, doğa bilinçlendirme temalı Pom Poko. Bu filmlerden Ateşböceklerinin Mezarı, film eleştirmeni Roger Ebert tarafından en iyi savaş filmlerinden biri olarak nitelendirilmektedir.

<i>Titana Saldırı</i> Manga Serisi

Titana Saldırı, Hajime Isayama tarafından yazılan bir manga serisidir. Seri, Eylül 2009-Nisan 2021 tarihleri arasında Kodansha'nın Bessatsu Shōnen Magazine dergisinde 34 tankōbon cilt halinde yayınlandı. Animesi, üç anime filmi, OVA'ları, animeden uyarlanmış iki live-action filmi ve bir miniserisi bulunmaktadır.

Satelight Inc., bir Japon animasyon stüdyosudur. Şirket, 1995 yılında kurulmuş olup Sankyo Group'un yan kuruluşudur. İlk projesi dünyanın ilk tamamen dijital olarak canlandırılmış televizyon dizisi olan Bit the Cupid'dir. Şirketin merkezi Tokyo'nun Suginami semtinde yer almaktadır.

Higashi no Eden, Production I.G tarafından hazırlanan 2009 yapımı bir anime serisidir. Seri, Kenji Kamiyama tarafından yaratılmış olup Nisan-Haziran 2009 tarihleri arasında yayınlandı. noitaminA'da yayınlanan ilk orijinal animasyon dizisidir.

<i>Katsudō Shashin</i>

Katsudō Shashin, bilinen en eski Japon animasyon çalışmasına ait bir film şerididir. Yaratıcısı bilinmemekle birlikte 1907 ile 1912 yılları arasında, Meiji Dönemi'nde yapıldığını gösteren kanıtlar bulunmaktadır. Dolayısıyla yapımının, Batılı animasyon filmlerinin Japonya'daki ilk gösterimlerinden önceki bir tarihte olabileceği düşünülür. Film, 2005 yılında Kyoto'da bulunan bir film ve projektör koleksiyonunda keşfedilmiştir.

CHIZU, Inc., Japonya merkezli bir animasyon stüdyosudur. Şirket, Nisan 2011 tarihinde kurulmuştur. Şirketin merkezi Tokyo'nun Suginami semtinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pete Docter</span> Amerikalı animatör ve film yönetmeni

Peter Hans Docter Amerikalı bir animatör, film yönetmeni, senarist, yapımcı, seslendirme sanatçısı ve Pixar'ın baş yaratıcı görevlisidir. En iyi Pixar animasyon uzun metrajlı filmleri Monsters, Inc. (2001), Up (2009), Inside Out (2015) ve Soul'u (2020) yönetmesi ve Pixar'da önemli bir figür ve ortak çalışan olarak tanınır. Dokuz kez Oscar'a aday gösterildi ve Up, Inside Out ve Soul için En İyi Animasyon Filmi dalında üç ödül kazandı ve bu onu tarihte kategoriyi üç kez kazanan ilk kişi yaptı. Ayrıca dokuz Annie Ödülü, bir BAFTA Çocuk Filmi Ödülü ve bir Hochi Film Ödülü'ne aday gösterildi. Kendisini "çizgi film çizmeyi seven Minnesota'lı inek bir çocuk" olarak tanımlıyor.

Urusei Yatsura, Rumiko Takahashi tarafından yazılan bir manga serisidir. Seri, Eylül 1978-Şubat 1987 tarihleri arasında Shogakukan'ın Weekly Shōnen Sunday dergisinde 34 tankōbon cilt halinde yayınlandı. Seri, Ataru Moroboshi ve yanlışlıkla kendisine evlenme teklif ettikten sonra Ataru'nun karısı olduğuna inanan uzaylı Lum'un hikâyesini anlatmaktadır. Serii, Japon mitolojisi, kültürü ve kelime oyunlarından yoğun bir şekilde yararlanmaktadır.

Jun'ichi Kōuchi, Japon animatör ve yönetmen. Ōten Shimokawa ve Seitarō Kitayama ile birlikte animenin kurucu babalarından biri olarak kabul edilir.

<i>Momotarō: Umi no Shinpei</i>

Momotarō: Umi no Shinpei, Mitsuyo Seo'nun yönetmenliğini yaptığı ve senaryosunu yazdığı 1945 yapımı bir Japon animasyon savaş propaganda filmidir. Film, Shochiku tarafından Denizcilik Bakanlığı tarafından II. Dünya Savaşı için bir propaganda filmi talebi üzerine hazırlanmış olup Momotarō no Umiwashi filminin devamıdır ve ilk uzun metrajlı Japon animasyon filmidir. Film, 12 Nisan 1945 tarihinde gösterime girdi.