Anguis colchica - Turkipedia

Anguis colchica

Biyolojik sınıflandırma

Âlem:	Animalia
Şube:	Chordata
Sınıf:	Squamata
Familya:	Anguidae
Alt familya:	Anguinae
Cins:	Anguis
Tür:	A. colchica

İkili adlandırma

Anguis colchica

(Nordmann, 1840)

Anguis colchica, bacaksız kertenkeleler familyasından Doğu Avrupa ve Batı Asya'ya endemik bir kertenkele türüdür. İlk kez Gürcistan'ın Megrelya bölgesinde tanımlanan tür, adını Antik Kolhis Krallığı'ndan almıştır.

Özellikleri

Türün baş-gövde uzunluğu 29 santimetre, kuyruk uzunluğu ise 30 santimetre uzunluğu bulabilir. Erkekler dişilerden biraz daha küçüktür. Yavru örneklerin toplam uzunluğu 6 ila 12 santimetredir. Vücut bacaksız ve uzundur, yılanlardan farklı olarak dış kulak açıklığı ve göz kapakları belirgindir. Dişiler, kurşun renkli bir üst kısma ve genellikle koyu bir arka çizgiye sahiptir. Erkeklerin dişilerden daha kalın bir kafası vardır. Erkeklerin üst kısımları grimsi, açık kahverengimsi veya kırmızımsı-kahverengidir ve kontrast bakımından dişiler veya yavrular kadar zengin değildir. Yavrular soluk sarımsı, altın veya gümüş grisi renktedir ve başlarında gözyaşı damlası şeklinde koyu kahverengi lekeler vardır.

Dağılımı

Türün iki farklı dağılım alanı vardır. İlk grup Doğu Polonya, Slovakya, Macaristan, Sırbistan, Bulgaristan, Romanya, Ukrayna, Moldova, Beyaz Rusya, Rusya, Estonya, Letonya, Litvanya ve Finlandiya'nın güneyinde yaşamaktadır. İkinci dağılım alanı ise Türkiye'nin Trakya ve Karadeniz sahil şeridi, Kafkasya ve Hazar Denizi'nin güney kıyılarıdır. Karadeniz'e kıyısı olan neredeyse her yerde yaşamaktadır.

Yetişme ortamı

Kafkasya'da deniz seviyesinden 2300 m yüksekliğe kadar yaşayabilir. Romanya'da tür ovalarda nadir olarak görülür, ancak tepelik ve dağlık alanlarda (deniz seviyesinden 100–1200 m yükseklikte) ve özellikle ılık vadilerde yaygındır. Ormanlar (özellikle yaprak döken ormanlar), yaşlı ağaç kütükleri, ölü odunlar, açıklıklar, otsu yollar, çeşitli yapılandırılmış orman kenarları, kayalık alanlara sahip gür yamaçlar, taş ocakları, demiryolu setleri, çimenli hendek setleri, bahçeler ve benzeri alanlarda yaşar. Kısmen nemli ortamı tercih eder.

Yaşam evreleri

Bölgeye ve bölgesel iklime bağlı olarak, Mart'tan Kasım'a kadar aktiftir. Kuzey Rusya'da Haziran'da aktif olmaya başlar. Çiftleşme dönemi Bulgaristan'da Nisan ayının ortasından Haziran ayının başına kadardır. Dişiler Haziran ayının sonundan Temmuz ayının sonuna 3-26 yavru doğurur (ovovivipar yolla). Erkekler 3-4 yaşlarında, dişiler ise 4-5 yaşlarında cinsel olgunluğa ulaşılır. Doğada genellikle 10 ila 15 yıl yaşayabilen türün esaret altında 54 sene yaşadığı rapor edilmiştir.^[1]

Taksonomi

1990 yılına kadar, Anguis cinsindeki tüm türler morfolojik olarak birbirinden ayırt edilmediği için Anguis fragilis adıyla adlandırılmıştı. Anguis colchica, moleküler biyolojik yöntemler kullanılarak 2010 yılında tanımlandı. 2013 yılında aynı yöntemlerle Anguis veronensis tanımlandı.^[2]

Kaynakça

^ Dieter Glandt: Die Amphibien und Reptilien Europas: Alle Arten im Porträt. 2., aktualisierte und erweiterte Auflage. Quelle & Meyer, Wiebelsheim 2015, ISBN 978-3-494-01581-1, S. 320–322.
^ V. Gvoždík, N. Benkovský, A. Crottini, A. Bellati, J. Moravec, A. Romano, R. Sacchi, D. Jandzik: An ancient lineage of slow worms, genus Anguis (Squamata: Anguidae), survived in the Italian Peninsula. In: Molecular Phylogenetics and Evolution. Band 69, Nr. 3, 2013, S. 1077–1092, doi:10.1016/j.ympev.2013.05.004.

Konuyla ilgili yayınlar

Evrim Ağacı'nda Anguis colchica 13 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dieter Glandt: Die Amphibien und Reptilien Europas. Alle Arten im Porträt. 2., aktualisierte und erweiterte Auflage. Quelle & Meyer, Wiebelsheim 2015, ISBN 978-3-494-01581-1, S. 320–322. (Almanca)

İlgili Araştırma Makaleleri

Anadolu gelengisi, Anadolu yer sincabı veya Anadolu tarla sincabı Sciuridae familyasının Marmotini oymağından Spermophilus cinsine bağlı bir kemirgen türüdür. Ermenistan, İran ve Türkiye'de bulunur. Bilimsel adı kabaca “alt kısımları sarı olan tohum sever” olarak çevrilebilir.

Koala, Avustralya'ya özgü otobur ve ağaçta yaşayan bir keseli memeli hayvan türüdür. Phascolarctidae familyasının yaşayan tek temsilcisidir ve yaşayan en yakın akrabaları vombatlardır. Koalalar, Avustralya'nın doğu ve güney kıyıları boyunca Queensland, Yeni Güney Galler, Victoria ve Güney Avustralya eyaletlerinde bulunur. Vücut uzunlukları 60 ila 85 cm, ağırlıkları ise 4 ila 15 kg arasında değişiklik gösterir. Kürkü, gümüşi gri ile çikolata rengi arasındaki renklerdedir. Kuzey popülasyonlarındaki bireyler, genellikle güneyde yaşayanlardan daha küçük ve daha açık renklidir. Bu iki popülasyonun alt türler olması konusu ise tartışmalıdır.

Aslan veya arslan, Panthera cinsindeki büyük kedilerden biridir ve kedigiller (Felidae) ailesinin bir üyesidir. 184-208 cm (72-82 in) kafa-gövde uzunluğuna sahip yetişkin erkek bireyler, 160-184 cm (63-72 in) uzunluğundaki dişilerden daha büyüktür. Pride adı verilen gruplar oluşturan sosyal bir türdür. Bir aslan grubu, birkaç yetişkin erkekten, ilgili dişilerden ve yavrulardan oluşur. Dişi aslan grupları genellikle birlikte avlanır ve çoğunlukla büyük toynaklıları hedef alır. Aslan bir süper avcı ve kilittaşı avcısıdır. Her ne kadar bazı aslanların fırsatlar ortaya çıktığında insanları avladıkları bilinse de, tipik olarak bunu yapmazlar.

Kertenkeleler veya kelerler (Lacertilia), çoğu okyanus ada zincirinin yanı sıra Antarktika hariç tüm kıtalarda yaşayan 6.000'den fazla türü olan, yaygın bir pullu sürüngen grubudur. Grup, yılanları ve Amphisbaenia'yı kapsamadığı için parafiletiktir; bazı kelerler, bu iki dışlanan grupla diğer kelerlerden daha yakından ilişkilidir. Kelerlerin boyutları, birkaç santimetre uzunluğundaki bukalemun ve gekolardan 3 metre uzunluğundaki Komodo ejderine kadar değişir.

<span class="mw-page-title-main">Dermochelys coriacea</span>

Deri sırtlı deniz kaplumbağası, 2 metreye ulaşabilen boyu ve 600 kilograma varabilen ağırlığıyla, yaşayan en büyük kaplumbağadır. Tüm tropikal ve tropik altı okyanuslarda bulunan deri sırtlı deniz kaplumbağası^{(kısa: DSDK)}, Dermochelys cinsi ve Dermochelyidae familyası içinde varlığını sürdüren tek türdür.

Asya mandası, kısaca manda, Boynuzlugiller (Bovidae) familyasının sığırlar (Bovinae) alt familyasına ait bir memeli türü. Çoğunlukla evcil olarak yetiştirilen mandaların yabani nüfusları önemli ölçüde azalmıştır.

Lepus europaeus, Lepus cinsine bağlı Avrupa'ya özgü bir hayvan türüdür. Avrupa ve Asya'nın bir bölümünde görülür. Bayağı tavşan, yabani tavşan veya tavşan olarak da adlandırılabilir. Takımındaki iri türlerden biridir ve ılıman açık araziye uyum sağlamıştır. Genellikle gececil ve otçuldur. Otların yanı sıra özellikle kışları olmak üzere ağaç kabukları, taze dallar ve tomurcuklarla beslenir. Doğada yırtıcı kuşlar, Canidae ve Felidae türleri tarafından avlanır. Uzun ve kuvvetli bacakları ve büyük burun delikleri sayesinde avlanmaktan kaçmak için yüksek hızlı uzun süreli koşulara dayanıklıdır.

Pars veya leopar kedigiller (Felidae) familyasından Panthera cinsinin 4 büyük kedi türünden biridir. Önceleri parsın, aslan ve panterin melezi olduğu düşünülüyordu. Leopar ismi de Latince Leo (aslan) ile panter manasında kullanılan Pard kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuştur. İlk doğa bilimciler leopar ve panterleri renkleriyle değil de panterin daha uzun olan kuyruğunu dikkate alarak kuyruk uzunluklarıyla ayırmışlardır.

Denizaslanıgiller, Kulaklıfokgiller, İrikulaklıgiller (Otariidae), etçiller (Carnivora) takımının Pinnipedia (yüzgeçayaklılar) kladından bir familya.

<span class="mw-page-title-main">Bayağı gelincik</span>

Bayağı gelincik, sansargiller (Mustelidae) familyasından küçük bir etçil türü. Etçiller takımının en küçük üyesidir. Kakım ile birlikte Avrupa'nın en yaygın gelinciğidir.

Hint tapiri veya Malaya tapiri, tapirgillerden bir tapir türüdür. Dört tapir türü içinde Asya'da yaşayan tek türdür. Adının aksine Hint tapiri Hindistan'da değil Güneydoğu Asya'da bulunur.

Sığırcık ya da bayağı sığırcık ; ötücü kuşlar (Passeri) takımından, sığırcıkgiller (Sturnidae) familyasına ait bir kuş türüdür. Yaklaşık 20 cm uzunluğunda ve metalik parıltılı parlak siyah tüylere sahip olan sığırcığın tüy örtüsünde, yılın bazı dönemlerinde beyaz benekler görülür. Genç bireylerin tüy örtüleri, erişkin bireylerinkinden daha kahverengi tonlardadır. Bacakları pembe olan türün gagası kışları siyah yazları ise sarı renklidir. Özellikle toplu tüneme durumlarında gürültücü olan bu kuşun şakıması, müzikal bir tonda olmasa da çeşitlilik arz eder. Türün taklitçilik yetisine, çeşitli edebi eserlerde atıflar verilmiştir.

Kral kobra, dünyanın en uzun zehirli yılanı.Uzunluğu ortalama 3.5-4 metreye gelebilir ancak 5.5-6 metreye gelenler olmuştur. Ağırlığı da 9 kilograma kadar çıkabilir. Bu tür Güneydoğu Asya'dan Hindistan'a kadar çok geniş bir yaşam alanına sahiptir. Ayrıca doğada farklı renk ve desenlerde Kral Kobralar vardır. Örneğin Tayland'daki Kral Kobralar zeytin yeşili bir renge sahipken, Çin'dekiler daha koyu renge ve altın sarısı desenlere sahiptir. Kral kobranın cins ismi olan Ophiophagus "yılan yiyici" anlamına gelir. Bu yılanların diyetinde diğer yılanlar da bulunur. Özellikle pitonlar, sıçan yılanları ve hatta kendi türünün daha küçük üyeleri başta gelir. bulunduğu bölgedeki diğer yılanları yer. Kral kobra, gerçek bir kobra değildir. İlk keşfedildiği zaman öyle sanılmış ancak sonrasında ayrı bir aileye özgü bir yılan olarak kabul edilmiştir. Ayrıca dişi bireyler yumurtlamadan önce, tıpkı kuşlar gibi etraftaki nesneleri kullanıp yuva hazırlar. Bunu yapan tek yılandır. Dişiler yuva başında 80-90 gün nöbet tutar ve zamanı gelince oradan ayrılırlar. Kral kobralar Hinduizmde yok oluşun ve yeniden oluşumun tanrısı Shiva'nın habercisi olarak görülür. Bu yılanlar 15-20 yıl civarı yaşayabilir. Esaret altında bu süre daha fazla olabilir.

Sivri sincapçıklar, Güneydoğu Asya'da yaşayan bir memeli takımı. Bilimsel adları Tupaia, Malezyaca sincap anlamına gelen "tupai" kelimesinden alınmıştır. Sincapgillere benziyor olsalar da daha çok primatlarla ve kolugolarla ilişkilidirler. Sincapgiller genelde ağaçta yaşarken, sivri sincapçıkgiller tek bir türün dışında hepsi, yerde yaşar.

Kolugolar ya da uçarmakiler, ağaçlarda yaşayan ve havada süzülerek ağaçtan ağaca hareket eden, Güneydoğu Asya'da bulunan ve en yakın akrabası primatlar olan memeli. Soyu tükenmeden günümüze gelmiş ve yaşayan yalnızca iki türü bulunan Cynocephalidae (Uçarmakigiller) familyasını ve Dermoptera takımını oluşturur. Havada süzülerek hareket eden memeliler içinde en beceriklileridir ve yüksek bir noktadan alçak bir noktaya ayakları arasındaki fazladan deri perdelerini kullanıp havada süzülerek ulaşır. Aynı zamanda uçarmaki adı da verilmesine karşın gerçek maki değildir.

Desmodus rotundus, küçük, yaprak burunlu bir Amerikalı yerlisidir. Hâlâ geçerliliğini koruyan üç vampir yarasa türünden biridir, diğer iki türü kıllı bacaklı ve beyaz kanatlı vampir yarasadır. Bu türler parazit memelilerdir. Vampir yarasanın başlıca besin kaynağı çiftlik hayvanlarının kanıdır, avına geceleri onlar uyuduğunda yaklaşır. Konakçısının derisini keserek açmak ve uzun dilleriyle kanlarını yalamak için keskin dişlerini kullanırlar. Türler büyük ölçüde çok eşlidirler ve baskın yetişkin erkekler dişilerin haremini korurlar. Ailesellik, sosyal bakım ve yiyecek paylaşımı gibi kooperatif davranışlar bakımından en sosyal yarasa türlerinden biridir. Çünkü çiftlik hayvanlarının kanıyla beslendiğinden ve kuduz taşıyıcısı olduğundan, vampir yarasalar bir haşere olarak kabul edilirler. Onun koruma statüsü, Dünya Korunma Birliği tarafından en az endişe verici olarak kategorize edilir.

Bal porsuğu, Afrika, Güneybatı Asya ve Hint altkıtasına yayılmış bir memeli türüdür. Geniş yaşam alanı ve çeşitli habitatlarda görülmesi nedeniyle, IUCN Kırmızı Listesi'nde Asgari endişe altındaki tür olarak kaydedilmiştir.

Darevski engereği veya bilimsel adıyla Vipera darevskii, küçük bir zehirli engerek türüdür. Türkiye'nin Artvin ve Ardahan illeri ve Kuzeybatı Ermenistan'da görüldüğü rapor edilmiştir. Ayrıca muhtemelen Güney Gürcistan'da da yaşamaktadır.

Hemidactylus turcicus, Hemidactylus cinsine bağlı bir geko türüdür. Bölgesel adlandırmaları arasında "Süleymancık", "Türk keleri" veya "Geniş parmaklı keler" yer alır.

Sarı yılan, Colubridae familyasının Elaphe cinsine bağlı zehirsiz bir yılan türüdür. 250 cm erişen boyları ile Türkiye'de yaşayan en büyük yılanlardan biridir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.