İçeriğe atla

Anglo-Irak Savaşı

Anglo-Irak Savaşı
II. Dünya Savaşı Akdeniz, Orta Doğu ve Afrika Cepheleri

İngiliz askerleri Bağdat'a bakıyor, 11 Haziran 1941.
Tarih2 Mayıs[6] – 31 Mayıs 1941[nb 3]
Bölge
Sonuç İngiliz zaferi ve Abdülillah iktidarının yeniden kurulması
Taraflar

Birleşik Krallık Birleşik Krallık

Avustralya Avustralya[nb 1]

Yeni Zelanda Yeni Zelanda[nb 2]
Irak
Nazi Almanyası Almanya[4]
İtalya[5]
Destek:
Vichy Fransası
Komutanlar ve liderler
Birleşik Krallık Claude Auchinleck
Birleşik Krallık Archibald Wavell[8]
Birleşik Krallık Edward Quinan[9]
Birleşik Krallık William Fraser[8]
Birleşik Krallık H. G. Smart[10]
Birleşik Krallık Ouvry Roberts
Birleşik Krallık John D'Albiac
Abdülillah
Raşid Ali Geylani
Irak Salah ed-Din es-Sabbagh
Kamal Shabib
Fahmi Said
Mahmud Salman
Nazi Almanyası Werner Junck
Güçler
1 Piyade Tümeni[11]
2 Tugay[nb 4]
100+ uçak[nb 5]

4 tümen[12]

116 Irak uçağı[14] (50–60 kullanışlı)[9]
21–29 Alman uçağı[4][15]
12 İtalyan uçağı[5]
Kayıplar
Küçük kayıp[16]
28 uçak[17]
1,750 kayıp, 500 ölü dahil[16]
çok kullanışlı Irak uçağı[18]
19 Alman uçağı[5]
3 İtalyan uçağı[5]

Anglo-Irak Savaşı, II. Dünya Savaşı esnasında Birleşik Krallık ve Irak'ın Raşid Ali Geylani'nin asi hükûmeti arasında bir çatışmadır. 2-31 Mayıs 1941 tarihleri arasında yer almıştır. Harekât, Irak'tan sürülen Abdülillah'ı destekleyen İngiliz silahlı kuvvetleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Savaş, sürgünde ki kralın Irak'a dönüşü ve tüm Irak'ın yeniden Britanya tarafından işgaliyle sonuçlandı. Bu sonuç, Britanya tarafından desteklenen Haşimoğulları monarşisine karşı Irak'ta milliyetçi direnişi daha fazla alevlendirmiştir.

Raşid Ali ve onun destekçileri, Almanya ile birlik olurken, savaş, Irak'ın bağımsızlığının, hükûmet hareketlerinin İngiliz onayında en iyi koşullu cümlede olduğunu gösterdi. Savaşı kaybeden asi hükûmetinin başı Raşid Ali Geylani ve Kudüs müftüsü İran'a, sonra Türkiye'ye, sonra İtalya'ya ve sonunda Hitler tarafından karşılandığı Almanya'ya, Berlin'e kaçtı. Berlin'den yayınlamaya devam ettiği propagandalarla, müftü, Müslümanları, Britanyalılara karşı savaşa ve Alman ile İtalyan kuvvetlerine yardıma çağırmaya devam etti. Aynı zamanda, Balkanlar'da, Waffen-SS için savaşan Müslüman gönüllülere yardım etti.

Dipnotlar

  1. ^ HMAS Yarra, representing Avustralya, participated at sea.[2]
  2. ^ HMNZS Leander, representing Yeni Zelanda, participated at sea.[3]
  3. ^ On 30 May Rashid Ali and his supporters fled to Persia. At 4 a.m. on 31 May, the Mayor of Baghdad signed an armistice on a bridge across the Washash Canal.[7]
  4. ^ See Iraqforce; Habforce constituted one reinforced Brigade group while the force based at RAF Habbaniya constituted the other.
  5. ^ 85 uçak RAF Habbaniya'da.[12][13] 18 bombers were flown into RAF Shaibah as reinforcements[10] while No. 244 Squadron RAF was already based there equipped with Vicker Vincents.[13] No. 84 Squadron RAF was rebased to RAF Aqir, in Palestine, to support British ground forces during the rebellion.[13] Four Bristol Blenheims of No. 203 Squadron RAF were flown to RAF Lydda, also in Palestine, to fly combat missions over Iraq.[13]
  1. ^ Young, p. 7
  2. ^ Wavell, p. 4094
  3. ^ Waters, p. 24
  4. ^ a b Playfair (1956), p. 195
  5. ^ a b c d Playfair (1956), p. 196
  6. ^ Playfair (1956), pp. 182–183
  7. ^ Playfair (1956), pp. 192, 332
  8. ^ a b Playfair (1956), p. 186
  9. ^ a b Playfair (1956), p. 179
  10. ^ a b Playfair (1956), p. 183
  11. ^ Mackenzie, p. 101
  12. ^ a b Playfair (1956), p. 182
  13. ^ a b c d Jackson, p. 159
  14. ^ Lyman, pp. 25–26
  15. ^ Mackenzie, p. 100
  16. ^ a b Wavell, p. 3439
  17. ^ Playfair (1956), p. 193
  18. ^ Lyman, p. 48

Kaynakça

  • Ammentorp, Steen. "Major-General George Guy Waterhouse". Generals of World War II website. 22 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2009. 
  • Auchinleck, Claude (1946). Despatch on Operations in the Middle East From 5th July, 1941 to 31st October 1941. Londra: War Office. 
  • Churchill, Winston (1985) [1950]. "Chapter 14: The Revolt in Iraq". The Second World War, Volume III, The Grand Alliance. Boston: Houghton Mifflin Company. ISBN 0-395-41057-6. 
  • Jackson, Ashley (2006). The British Empire and the Second World War. Hambledon Continuum. ISBN 1-85285-417-0. 
  • Kiwarkis, Gaby. "Assyrian R.A.F. Levies". 21 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  • Kurowski, Franz (2005). The Brandenburger Commandos: Germany's Elite Warrior Spies in World War II. Mechanicsburg, Pennsylvania: Stackpole Book. 
  • Lyman, Robert (2006). Iraq 1941: The Battles for Basra, Habbaniya, Fallujah and Baghdad. Campaign. Oxford, New York: Osprey Publishing. ISBN 1-84176-991-6. 
  • Mackenzie, Compton. Eastern Epic: Volume 1 September 1939-March 1943 Defence. Londra: Chatto & Windus. OCLC 59637091. 
  • Martin, Colonel Thomas Alexander (1952). The Essex Regiment, 1929-1950. Essex Regiment Association. 
  • Mead, Richard (2007). Churchill's Lions: A biographical guide to the key British generals of World War II. Stroud (UK): Spellmount. ISBN 978-1-86227-431-0. 
  • Peretz, Don (2004) [1963]. The Middle East Today. Greenwood Press. ISBN 978-027594-576-3. 
  • Playfair, Major-General I.S.O.; with Stitt, Commander G.M.S.; Molony, Brigadier C.J.C.; Toomer, Air Vice-Marshal S.E. (2004) [1st. pub. HMSO 1954]. Butler, J.R.M (Ed.). The Mediterranean and Middle East, Volume I The Early Successes Against Italy (to May 1941). History of the Second World War, United Kingdom Military Series. Naval & Military Press. ISBN 1-84574-065-3. 
  • Playfair, Major-General I.S.O.; with Flynn R.N., Captain FC; Molony, Brigadier C.J.C.; Toomer, Air Vice-Marshal S.E. (2004) [1st. pub. HMSO 1956]. Butler, J.R.M (Ed.). The Mediterranean and Middle East, Volume II The Germans come to the help of their Ally (1941). History of the Second World War, United Kingdom Military Series. Naval & Military Press. ISBN 1-84574-066-1. 
  • Royal Air Force. "RAF Valley No 4 Flying Training School". 22 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  • Royal Air Force Museum. "Royal Air Force Museum". 11 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  • Rodger, Alexander (2003). Battle Honours of the British Empire and Commonwealth Land Forces. Marlborough: The Crowood Press. ISBN 1-86126-637-5. 
  • Saunders, Hilary Adrian St. George; Richards, Denis (1953). Volume I: The Fight at Odds. The Royal Air Force 1939-1945. Londra: Her Majesty's Stationary Office. 
  • Thomas, David A. (1972). Nazi Victory: Crete 1941. New York: Stein and Day. 
  • Waters, S. D. (2008). H.M.N.Z.S. Leander. Wellington, New Zealand: Merriam Press. ISBN 978-1-4357-5892-6. 
  • Wavell, Archibald (1946). Despatch on Operations in the Middle East From 7th February, 1941 to 15th July 1941. Londra: War Office. 
  • Wavell, Archibald (1946). Despatch on Operations in Iraq, East Syria and Iran from 10th April, 1941 to 12th January, 1942. Londra: War Office. 
  • Weal, John (1999). Messerschmitt Bf 110 Zerstorer Aces of World War 2. Oxford: Osprey. ISBN 1 855327538. 
  • Wilson, Maitland (1946). Despatch on the Persia and Iraq Command Covering the Period from 21st August, 1942, to 17th February, 1943. Londra: War Office. 
  • Young, Peter (1972). The Arab Legion. Men-at-Arms. Osprey Publishing. ISBN 0850450845. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Brevity Harekâtı</span>

Brevity Harekâtı, II. Dünya Savaşı sırasında Kuzey Afrika Cephesi'nde, Müttefik kuvvetlerinin, Almanların Tobruk kuşatmasına yönelen saldırı operasyonudur.

<span class="mw-page-title-main">Abdürrahman Arif</span> 3. Irak cumhurbaşkanı

Hacı Abdürrahman Muhammed Arif el-Cumayli, 16 Nisan 1966'dan 17 Temmuz 1968'e kadar görevde kalmış Irak'ın üçüncü cumhurbaşkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri</span> Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetlerinin hava hizmeti şubesi

Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri, ABD askeri örgütlenmesinin başlıca kollarından biridir. Hava savaşları, hava savunması ve askeri uzay araştırmalarının geliştirilmesiyle görevlidir. Diğer askeri kollara hava desteği ve hizmeti de sağlar. 1941'de hava kuvvetleri olarak kara kuvvetleri içinde özerk bir komutanlık hâline getirilmiş, 1947 Ulusal Güvenlik Yasası ile bağımsız ABD Hava Kuvvetleri oluşturulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Cemal Abdünnâsır</span> 2. Mısır devlet başkanı

Cemal Abdünnâsır Hüseyin, 1954'ten 1970'teki ölümüne kadar Mısır'ın ikinci cumhurbaşkanı olarak görev yapan Mısırlı bir subay ve politikacıydı. Nâsır, 1952 Mısır Devrimi'ne öncülük etti ve ertesi yıl geniş kapsamlı toprak reformlarını başlattı. 1954'te bir Müslüman Kardeşler üyesinin suikast girişiminin ardından örgüte baskı uyguladı. Kendisine karşı yapılan bir suikast girişimine adı karışan Devlet Başkanı Muhammed Necib'i ev hapsine aldı ve idari görevi üstlendi. Haziran 1956'da resmen başkan seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Armstrong Whitworth F.K.8</span>

Armstrong Whitworth F.K.8, I. Dünya Savaşı sırasında yapılan çok amaçlı 2 kişilik Armstrong Whitworth tarafından yapılan uçaktır.

II. Dünya Savaşı'nda Almanya'nın As Pilotların listesidir. Diğer ülkeler için bakınız: w:en:List of World War II aces by country

El-Enfal Operasyonu, El-Enfal Harekâtı veya El-Enfal Soykırımı, Irak'taki Saddam Hüseyin rejimi tarafından yürütülen ve liderliğini Ali Hasan el-Mecid'in yapmış olduğu, esas olarak Kürtleri hedef alan bir operasyondur. Operasyon ismini Kur'an'daki Enfal Suresinden almaktadır. Irak'taki Baas rejimi bu kodadı ile gerek peşmerge isyancılara gerekse kırsal Kuzey Irak'ın çoğunluğu Kürt sivillerden oluşan nüfusuna karşı 1986 ve 1989 arasında bir dizi saldırıda bulunmuştur. Operasyon özellikle 1988 yılında doruğuna ulaşmıştır. Enfal Operasyonu kara harekâtları, havadan bombalamalar, yerleşkelerin sistematik bir şekilde yıkılması, toplu zorunlu göçler, idam mangaları ve kimyasal silah kullanımı içermiştir ki operasyonun baş ismi el-Mecid buradan hareketle daha sonra "Kimyasal Ali" olarak anılmaya başlanmıştır. Operasyon ayrıca Süryanileri ve Irak Türkmenlerini de hedef almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Farhud</span>

Farhud, Yahudilerin Şavuot bayramı sırasında, 1-2 Haziran 1941 tarihlerinde, Irak Krallığı'ndaki Bağdat'ta Yahudilere yapılan pogrom veya "zorla tahliye" olayıdır. Ayaklanma, Nazi yanlısı Reşid Ali Geylani hükûmetinin çökmesinden sonra başlayan otorite boşluğunda gerçekleşti. Başlangıçta müdahaleden kaçınan İngiliz güçleri katliamların genel bir anarşi hâlinde devam etmesi üzerine kargaşa çıkaranlara müdahale etti. Saldırılar sonucunda 175 Yahudi öldü ve 1000 Yahudi yaralandı. Yahudilerin malları yağmalandı ve 900 Yahudi evi harabeye çevrildi. 1951'e kadar, Irak'ın Yahudi nüfusunun %80'ini oluşturan 110.000 Yahudi'nin çoğu başta İsrail'e olmak üzere ülkeyi terk etti. Farhud için "Holokost'un unutulmuş pogromu" ve "Irak Yahudi cemaatinin sonunun başlangıcı" denildi; Yahudiler bölgede 2600 yıldır yaşıyordu.

İtalyan Mısır taarruzu, II. Dünya Savaşı sırasında Mısır'da üslenmiş olan Birleşik Krallık, İngiliz Milletler Topluluğu ve Özgür Fransa kuvvetlerine karşı girişilen bir İtalyan taarruzudur. İtalya'nın bu saldırısı, devamında Nazi Almanyası'nın da Kuzey Afrika'ya asker göndermesine yol açmıştır. General Rommel komutasındaki Alman ve İtalyan birlikleriyle İngiliz kuvvetleri arasındaki askerî harekâtlar "Batı Çölü Seferi" olarak adlandırıla gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Um Kasr</span>

Um Kasr, Irak'ın güneyinde bir liman kenti. Basra Körfezi'nde oluşmuş Havr Abdullah halici boyunca Basra Körfezi kıyısında kurulmuştur. Küçük bir koy, Kuveyt ile arasında sınır olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Focke-Wulf Fw 200 Condor</span>

Focke-Wulf Fw 200 Condor, başta Focke-Wulf tarafından geliştirilen uzun menzilli bir yolcu uçağı olarak tasarlanan dört motorlu ve tamamı çelik tek kanatlı Alman uçağı.

<span class="mw-page-title-main">2003 Irak askerî müdahalesi</span> ABD önderliğindeki askeri işgal

2003 Irak askerî müdahalesi, Amerika Birleşik Devletleri yönetimindeki koalisyonun kuvvetlerinin Irak Savaşı'nda gerçekleştirmiş olduğu ilk topyekün askerî aşamadır. Müdahale ilk olarak 19 Mart 2003 tarihinde hava taarruzu ile başlamış, 20 Mart 2003'te ise kara taarruzu ile devam etmiştir. Müdahalenin ilk 26 günü; çatışmalar Irak'ın çeşitli bölgelerinde yoğun olarak yaşanmıştır. Saddam Hüseyin yönetimindeki Irak güvenlik güçlerinin verdiği ağır kayıplar sonucu, müdahale yaklaşık bir ay içerisinde başarı ile sonuçlanmıştır. Müdahale sonucunda; koalisyon kuvvetleri arasında bulunan ABD, Birleşik Krallık, Avustralya ve Polonya askerleri Irak'ı işgal etmiştir. Irak Savaşı'nın bu erken ve ilk aşaması, 1 Mayıs 2003'te Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George W. Bush'un Amerikan halkına yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında; savaşın resmen bittiğini duyurmuştur. Koalisyon güçlerinin zaferini ilan etmesinin ardından Geçici Koalisyon Yönetimi (CPA), birkaç ardışık geçiş hükûmetinin ilki olarak kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Martin B-57 Canberra</span>

Martin B-57 Canberra, 1953 yılında Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri ile hizmete giren, Amerikan yapımı, ikiz jet taktik bombardıman ve keşif uçağıdır. B-57, Glenn L. Martin Company tarafından üretilen, British English Electric Canberra'nın lisanslı bir sürümüdür. İlk Martin yapımı modeller, İngiliz yapımı emsalleriyle neredeyse aynıydı; Martin daha sonra tasarımı daha büyük miktarlarda ABD kaynaklı bileşenleri içerecek şekilde değiştirdi ve uçağı birkaç farklı varyantta üretti.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Irak'a Yardım Komitesi</span>

Suriye Irak'a Yardım Komitesi, 1941'deki Anglo-Irak Savaşı sırasında Irak'ı İngilizlere karşı desteklemek için 1941'de oluşturulan siyasi bir hareketti. İngilizlere karşı Irak güçlerinin yanında savaşmak için silahlar ve gönüllüler gönderdi. Arap İhya Hareketi lideri Mişel Eflak tarafından düzenlendi ve yönetildi. Zeki el-Arsuzi örgüte karşı çıktı.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Zelanda Kraliyet Hava Kuvvetleri</span>

Yeni Zelanda Kraliyet Hava Kuvvetleri, Yeni Zelanda Savunma Kuvvetleri'nin hava kuvvetleridir. Hava kuvvetleri, ilk olarak 1913 yılında Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin Yeni Zelanda unsurlarından kuruldu ve 1923'te bağımsız bir kuvvet ve 1 Nisan 1937 tarihinde bağımsız bir kol haline geldi.

Ulusal Kardeşlik Partisi (Arapça: حزب الاخاء الوطني, romanize: Hizb el-Ikha el-Watani, kısaca UKP) 1930/1931'de Yasin el-Haşimi, Naci es-Suveydi ve Reşid Ali Geylani tarafından kurulan bir Irak siyasi partisiydi. Pan-Arabist ve güçlü bir milliyetçi partiydi, Britanya İmparatorluğu'na karşı muhalefetle ilişkilendirildi. Kuruluşundan 1936 darbesine kadar Irak hükûmetlerine egemen oldu.

<span class="mw-page-title-main">Arap Baas Hareketi</span> Suriyede eski bir siyasi parti

Arap Baas Hareketi - tam anlamıyla Arap Diriliş Hareketi ya da Arap Rönesans Hareketi olarak tercüme edilebilir - Baasçı siyasi hareketti ve Arap Sosyalist Baas Partisi'nin selefiydi. Parti ilk olarak Arap İhya Hareketi olarak adlandırıldı ve Baas adını aldığı zamana kadar kelimenin tam anlamıyla Arap Yeniden Canlanma Hareketi olarak tercüme edildi. Parti, 1940 yılında Mişel Eflak tarafından kurulmuştur. Kurucuları olan Eflak ve Bitar, milliyetçilik ve sosyalizmle ilişkilendirildi.

<span class="mw-page-title-main">1. Ordu (Birleşik Krallık)</span>

Birinci Ordu, 1914'te kurulmuş, hem Birinci hem de İkinci Dünya Savaşında yer almış Birleşik Krallık ordusudur. 1. Ordu, Birinci Dünya Savaşı sırasında Hint ve Portekiz kuvvetlerinden, İkinci Dünya Savaşı sırasında ise Amerikan ve Fransız kuvvetlerinden oluşuyordu.

Milliyetçi Subaylar Organizasyonu Mısır'daki Hür Subaylar Örgütü'ne benzeyen ve Iraklı subaylardan oluşan bir Kasımcı örgütüdür. Örgüt, Irak monarşisinin devrilmesi ve cumhuriyetin ilanını gerçekleştiren 1958 Temmuz devriminde ortaya çıktı.

<span class="mw-page-title-main">Horst Ademeit</span>

Horst Ademeit, 2. Dünya Savaşı'nda Meşe Yaprağı İlaveli Şövalye Demir Haçı'yla taltif edilmiş bir Alman Luftwaffe As Pilotuydu. "As Pilot" 5 veya daha çok uçak düşürmüş askeri havacıların kazandığı bir unvandır.