Angelokastro

Angelokastro (Yunanca: Αγγελόκαστρο, Melekler kalesi anlamındadır) Yunanistan'ın Korfu Adasındaki Bizans dönemi kalesidir. Adanın kuzeybatı kıyısındaki tepenin zirvesinde konumlanmıştır. Deniz seviyesinden 305 metre yükseklikte ve Korfu kentine hakim konumdadır. Adadaki en müstahkem mevzi konumundadır, adadaki Gardiki ve Kassiopi kaleleriyle beraber sistematik bir tahkimat bütünü oluşturur. Kalenin tam olarak ne zaman inşa edildiği bilinmemekle beraber I. Mihail Komnenos Dukas döneminde olduğu tahmin edilmektedir. Kale çok sayıda korsan saldırısının yanı sıra üç kez Osmanlı İmparatorluğunun kuşatma girişimine başarıyla karşı koymuş ve hiç fethedilmemiştir. Bugün İyon Adalarının en etkileyici kaleleri arasında değerlendirilmekte ve turizme açılmış durumdadır.

Tahkimatın adı Epir Despotluğu döneminden gelir. Kaleye dair ilk yazılı bilgi 1272 tarihli Anjou Hanedanı belgelerinde Castrum Sancti Angeli (Kutsal Melek Kalesi) şeklinde geçmektedir.^[1] 17. yüzyıl Venedik Cumhuriyeti belgelerinde ise Castel veya Castello Sant' Angelo kullanımı yaygındır.

Angelokastro Korfu Adasındaki en önemli tahkimat konumundadır. Adriyatik Denizi'nin güneyine hakim stratejik konumuyla kaleyi elinde tutan için önemli bir avantaj sağlamaktaydı. Alınması çok zor bir konumda olan kale, adanın yüzyıllar boyunca akıbetini belirlemiştir. Adada bulunan Gardiki ve Kassiopi kaleleriyle beraber stratejik bir savunma sisteminin bileşeniydi. Kalenin yapım amacı Korfu kentini yaklaşan tehlikelerden ve korsan saldırılarından korumaktı. Tahkimat ayrıca barış zamanında ticaretin de merkezi olmuştu. Korfu kenti kalenin eteklerinde yer almaktadır.

Angelokastro yakınlarında yapılan arkeolojik kazılarda tahkimat bulunduğu bölgede Bizans döneminde de savunma amaçlı yapılar bulunduğu anlaşılmıştır. 1071 yılında Bizans, İtalya'nın güneyinde denetimi yitirince Korfu Bizans'ın batı sınırındaki son nokta haline geldi. Stratejik konumu nedeniyle sürekli Norman iktidarındaki Sicilya Krallığı'nın saldırılarına maruz kalan adada Angelkastro'nun bu dönemde inşa edildiği düşünülmektedir. Konstantinopolis'in 1204 yılında Dördüncü Haçlı Seferi sonrasında düşüp Latin İmparatorluğu'nun kurulmasının ardından adanın hakimiyeti el değiştirmiştir. 1267 yılına kadar Epir despotları tarafından yönetilmiştir

1272 yılında kale Napoli Kralı I. Carlo adına Giordano di San Felice tarafından alınmış ve Anjou hakimiyeti 1386 yılına kadar sürmüştür. Bu tarihte öldürülen Napoli kralı III. Carlo'nun ardından ada ve kale Venedik denetimine girmiştir.

Venedik hakimiyeti sırasında kale hiç düşmese de adanın savunulmayan bölgelerine düşman kuvvetler çıkmıştır. Dönemin önde gelen deniz güçlerinden olan Venedik Cumhuriyeti adanın stratejik konumunu Adriyatik Denizi'nin güney bölgesininin denetimini sağlamak için kullanmıştır. Bu dönemde ada yerel halkın en tehlikeli düşmanları olan Cenevizliler ve Osmanlıların saldırılarına karşı durabilmiştir. 1403 yılında Fransız komutan Jean Le Maingre komutasındaki 10 bin Cenevizli paralı asker haçlı seferine katılmak üzere yola çıkmışken adaya çıkarak kaleyi ele geçirmeye çalıştı. Yaklaşık bir yıl boyunca kaleyi kuşatan Cenevizliler başarısız olup geri çekilmek zorunda bırakılmıştı. Venedik hakimiyetinde Angelokastro Korfu'nun başkenti olmuş ve İyon Adalarının valisinin makamı olmuştu. Ayrıca Korfu'daki Venedik donanmasının kaptanı da burada bulunmaktaydı.

Angelokastro 1537, 1571 ve 1716 yıllarındaki Korfu'ya yönelik Osmanlı saldırılarının püskürtülmesinde belirleyici rol oynamıştır. 1537 yılındaki kuşatmada Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki 25 bin asker bugünkü Gouvia bölgesinde karaya çıkarak Korfu kentine doğru geçmiş, yolda Potamos kasabasını yerle bir etmiştir. Venedikliler tahkimatın dışındaki Korfuluları koruyamamış, Osmanlılar bölge halklarından direnenleri öldürmüş, ele geçirdiklerini de esir etmiştir. Angelokastro tahkimatına saldırı düzenlendiğinde içerideki yaklaşık 3 bin Korfulu kendilerinden kat kat üstün Osmanlı birliklerine direnmiş, kale düşmemiştir. Venedik donanmasının gücü sayesinde adaya ikmal yollarının kesilememesi ve uzayan kuşatmada sefer mevsiminin değişmesi nedeniyle Osmanlı kuşatması kaldırılmıştır. 1571 ve 1716'da benzer şekilde adaya çıkan Osmanlılar tahkimat dışındaki bölgeyi ele geçirse de Angelokastro düşmemiştir.

Modern savaş taktiklerinin ve teknolojilerinin gelişmesiyle tahkimatın önemi düşmüş ve giderek bakımsız kalmıştır. Ayakta kalsa da bakımsızlıktan kötü durumda olan kalede 1999 yılında Yunanistan Kültür Bakanlığı tarafından restorasyon çalışmaları başlatılmıştır. Günümüzde turist ziyaretine açık olan kale Çarşamba günleri kapalıdır.

Angelokastro İyon Adalarındaki en önemli mimari yapılardan sayılır. Kalenin batı, kuzeybatı ve güney yönlerindeki surları yalıyarlar tarafından korunur. Kalenin mimarisi özgün Bizans mimarisinin dışında önceki dönem Frank ve Güney İtalya mimarisinden esintiler taşır. Tahkimatın içinde erken Bizans dönemine ait bir kilise bulunur. Kuzey yönündeki ana giriş kapısındaki burç kalıntıları ayaktadır. Kalenin su ihtiyacını sağlamak için üç adet sarnıç bulunmaktadır. Mazgallı siperler sadece kuzeydoğu yönünde ayaktadır. Kalenin içinde ayrıca mezarlık ve inzivaya çekilen keşişler için mekanlar mevcuttur.