İçeriğe atla

Andrea Doria

Andrea Doria
Doğum30 Kasım 1466(1466-11-30)
Oneglia, Ligurya
Ölüm25 Kasım 1560 (93 yaşında)
Cenova, Ligurya
RütbesiCondottieri
Çatışma/savaşlarıPreveze Deniz Muharebesi
İmza

Andrea Doria (30 Kasım 1466 - 25 Kasım 1560), Cenevizli amiral ve condottieri. 1538'deki Preveze Deniz Muharebesi'nde Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması'yla savaşan Kutsal İttifak donanmasına komuta etmiştir.

Gençliği

Oneglia'da doğdu. Ailesi Cenova'nın köklü ailelerinden Dorialardan geliyordu.[1] Her ikisi de Doria ailesinden gelen Andrea Coeva ve Maria Caracosa'nın oğluydu. Annesinin ölümünün ardından 19 yaşındaki Andrea Roma'ya gönderildi. Ailenin daha eski bir kolundan gelen akrabası Dominik Doria Papa VIII. Innocentius'un emrindeki papalık muhafız birliğinde yüzbaşıydı. Burada, bütün askeri talimlerdeki üstün başarısı dolayısıyla hızlı bir şekilde yükseldi. VIII. Innocentius'un ölmesi üzerine papa seçilen halefi VI. Alexander Doria ailesinin iddialı olmasından hoşnut değildi. Genç Andrea böylece Dominik'in tavsiyesine uyarak askeri kariyer isteyen asillerin başvurabileceği en iyi okul olarak kabul edilen Dük Urbino'nün sarayına başvurdu. Urbino'nun sarayında biraz zaman geçiren Andrea, prens hiçbir bir zaman savaşmadığından kazanılacak bir zafer de olmadığı için yolunu başka şekilde çizmeye karar verdi. 1503 yılında Korsika'da o dönem Fransız boyunduruğundaki Cenevizliler için savaşırken kazandığı başarılarla önemli bir kaptan olduğunu gösterdi. Ceneviz donanmasıyla Osmanlı donanmasına ve Cezayirli korsanlara karşı çok sayıda çarpışmaya katıldı.

Fransa-Kutsal Roma savaşları

Andrea Doria'nın bağlı bulunduğu Ceneviz Cumhuriyeti bu dönemde önce Fransa Krallığı daha sonra da Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu işgalinde kalır. Fransa Ordusuna katılan Doria general rütbesiyle 1524 yılında Marsilya'nın kurtarılmasında görev alır. Cenova'nın Fransa hakimiyetine geçmesi için çalışsa da Fransız idaresini tasvip etmez. Condottieri sözleşmesinin dolmasıyla birlikte V. Karl'ın hizmetine girer.

Cenova'nın bağımsızlığı

Doria, Fransızların emrinde Napoli'yi kuşatan yeğeni Filippino'dan kuşatmayı kaldırmasını ister. Doria Cenova'ya devam eder, şehrin önde gelenleriyle birlikte Fransızları kovarak Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğu himayesine girer. Aristokrasiyi kayıracak şekilde anayasayı revize ederek, hizipçiliğe son verir. Kurduğu 28 Alberghi adını verdiği yönetim organıyla önde gelen ailelerin desteğini alır ve iktidarlarını pekiştirir.[2] Kentin idaresini almayı reddetse de eski Roma İmparatorluğu'ndaki benzerine yakın görev tanımıyla Censor olur ve önemli kararlar sırasında fikrine başvurulan bir kişi haline gelir. Katkılarından dolayı çok sayıda unvan,[3] mülk ve ayrıcalık sahibi olmuştur.

Amiral

İmparatorluk donanmasında amiral rütbesiyle oldukça başarılı olan Doria Osmanlı İmparatorluğu'na karşı sayısız sefere katılır, Koron ve Patras'ı ele geçirir. 1535 yılında Tunus'un fethine katılır. 1538 yılı Şubat ayında Papa III. Paulus'un öncülüğünde kurulan Kutsal İttifak donanmasına kumanda eder. Papalık Devleti, İspanya, Kutsal Roma-Cermen, Venedik ve Malta Şövalyeleri birlikleri 1538 Eylül ayında Preveze Deniz Muharebesi'nde Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Osmanlı Donanmasına yenilir.[4] Doria 1541 yılındaki V. Karl'ın başarısız Cezayir seferine katılır. İmparator'a beş yıl daha hizmet eder. İlerlemiş yaşına rağmen çok atak ve başarılı olmuştur.

Sonraki yıllar

1544 yılında Crépy Antlaşması ile sona eren İtalya Savaşlarının ardından Doria emeklilik günlerini geçirmek için inzivaya çekilmeyi umar. Ancak büyük serveti ve varisi olan Giannettino Doria'nın mağrur siyaseti yüzünden çok sayıda düşman kazanır. 1547 yılında aileye karşı Fieschi komplosu düzenlenir. Darbe girişimi başarısız olsa da Giannettino öldürülür. Doria darbe bahanesiyle soylu ailelerden darbecilere yardım edenleri tasfiye ederek iktidarını Parma ve Piacenza'yı da kapsayacak şekilde genişletir. Cenova'da benzer darbelerle karşılaşsa da iktidarı vermeyen Doria, imparatordan gelen şehrin merkezine tahkimatlı bir kale yapma ve İspanyol askerlerini barındırma önerisini de sürekli olarak reddederek kentin bağımsızlığını korumaya çalışır. 1550 yılında 84 yaşında yine Cezayirli korsanlara karşı sefere çıkar. 1552 yılında Ponza Deniz Muharebesi'nde Turgut Reis Andrea Doria komutasındaki İspanyol-İtalyan donanmasını yener. İspanya ile Fransa arasında yine savaş çıkıp Fransızlar 1553 yılında Korsika'yı alınca Cenovalı komutan yine göreve çağrılır. 1553-1555 yılları arasında adada başarıyla savaşır. 1555 yılında Cenova'ya kalıcı olarak döner. Yeğeninin oğlu Giovanni Andrea Doria onun gibi Cezayir'e saldırsa da 1560 yılındaki Cerbe Deniz Muharebesi'nde Piyale Paşa ve Turgut Reis komutasındaki Osmanlı Donanmasına yenilir. Giovanni Andrea, Andrea Doria'nın varisi olacak ve ailenin geleneğini sürdürecektir.

Galeri

  • Anrea Doria'nın Cenova'daki malikanesi
    Anrea Doria'nın Cenova'daki malikanesi
  • Andrea Doria'nın Cenova'daki San Giorgia Sarayındaki resmi
    Andrea Doria'nın Cenova'daki San Giorgia Sarayındaki resmi
  • Adına verilen madalyanın ön yüzü
    Adına verilen madalyanın ön yüzü
  • Adına verilen madalyanın arka yüzü
    Adına verilen madalyanın arka yüzü

Gemiler

2007 yılında hizmete giren İtalyan Andrea Doria firkateyni

Andrea Doria'nın adı çok sayıda gemide yaşatılmıştır:

  • USS Andrew Doria (1175 ve 1908), ABD Donanmasındaki 2 gemi
  • Andrea Doria, 1891 yılında yapılmış İtalyan savaş gemisidir, I. Dünya Savaşı'nda görev yaptıktan sonra 1929 yılında sökülmüştür. Aynı isimli 1916 yılı yapımı İtalyan savaş gemisi I. Dünya Savaşı ve II. Dünya Savaşı'nde görev yaptıktan sonra 1956 yılında sökülmüştür
  • İtalyan bandıralı yolcu gemisi SS Andrea Doria 1951 yılında suya verildikten sonra 1953 yılında ilk seferine çıkmış, 1956 yılında da batmıştır[5]
  • İtalyan donanmasındaki Andrea Doria adlı füze kruvazörü 1964-1991 yılları arasında hizmet vermiştir
  • İtalyan donanmasındaki Andrea Doria adlı firkateyn 2007 yılında hizmete girmiştir

Popüler kültürdeki yeri

Notlar

  1. ^ Bu ailenin kökenlerine dair efsane şöyledir: Cenevizli asil bir kadın olan Auria (veya Oria) della Volta I. Haçlı Seferine giden Arduino di Narbonne isimli bir asil savaşçıya aşık olur. Çocukları alışık olmadık şekilde Oria'nın çocukları anlamında D'Oria soyadını tercih edecekler ve köklü bir ailenin temelini atacaklardır.
  2. ^ Bu aileler arasında Cybo, Doria, Fieschi, Giustiniani, Grimaldi, Imperiale, Pallavicino ve Spinola aileleri öne çıkar.
  3. ^ Bunların başında Liberator et Pater Patriae (Kurtarıcı ve vatanın babası) unvanı gelir.
  4. ^ Doğu Akdeniz'deki Osmanlı hakimiyeti 1571 yılındaki İnebahtı Deniz Muharebesi'ne kadar 33 yıl sürer
  5. ^ 26 Temmuz 1956 tarihinde MS Athena ile Nantucket açıklarında çarpışmıştır. Kazada 46 yolcu hayatını kaybetmiştir. Batık koordinatları 40°29′K 69°51′B / 40.483°K 69.850°B / 40.483; -69.850

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Andrea Doria ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Turgut Reis</span> Türk Şehit Amiral - Osmanlı Beylerbeyi

Turgut Reis, Osmanlı İmparatorluğu donanmasında amirallik yapmış, Trablusgarp fatihi olarak anılan Türk denizcisidir. Beylerbeyi olarak görev yapmış, ayrıca Trablus Beyi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Barbaros Hayreddin Paşa</span> Osmanlı denizcisi ve kaptan-ı deryâsı (1478–1546)

Hızır Reis veya bilinen adıyla Barbaros Hayreddin Paşa, Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk kaptan paşası ve 25. kaptan-ı deryâsı olan denizci ve askerdir. 16. yüzyılın ilk yarısında gerçekleştirdiği askerî seferlerle Akdeniz'de Osmanlı egemenliğini pekiştirdi. Ayrıca Osmanlı Devleti'nin deniz politikasına ve Tersane-i Amire'ye nizam verdi.

<span class="mw-page-title-main">Preveze Deniz Muharebesi</span> Osmanlı İmparatorluğu ve Kutsal İttifak arasında meydana gelen deniz savaşı

Preveze Deniz Muharebesi, 28 Eylül 1538 tarihinde Yunanistan'ın kuzeybatısındaki Preveze'de Osmanlı Donanması ve Papa III. Paulus'ün çabalarıyla bir araya gelen Haçlı donanması arasında gerçekleşen deniz muharebesi. Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması, Amiral Andrea Doria komutasındaki Haçlı Donanması'nı imha etti. Bu deniz muharebesi sonucunda Akdeniz'de Osmanlı Donanması'na karşı koyabilecek bir donanma kalmadı ve Türk hakimiyeti başlamış oldu.

<span class="mw-page-title-main">Preveze (bölgesel birim)</span> Yunanistanda Bir Şehir

Preveze, Yunanistan'ın Adriyatik Denizi'ne kıyısı bulunan illerinden (nomos) biri olup, Yunanistan'ın Epir coğrafi bölgesine dahildir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı donanmasının Toulon'da kışlaması</span>

Osmanlı Donanması'nın Toulon'da kışlaması, 1543-44 kış aylarında Osmanlı İmparatorluğu donanmasının Nice Kuşatması sırasında Toulon'da bulunduğu dönemi anlatır.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir Deniz Seferi (1541)</span>

Cezayir Deniz Seferi, (1541) yılında Kutsal Roma Cermen İmparatoru V. Karl'ın Osmanlı İmparatorluğu denetimindeki Cezayir'i ele geçirmek için düzenlediği başarısız askeri sefer ve kuşatma.

<span class="mw-page-title-main">Kutsal İttifak (1538)</span>

Kutsal İttifak (1538), Papa III. Paulus tarafından oluşturulan ve Venedik Cumhuriyeti, İspanyol İmparatorluğu, Papalık Devleti, Ceneviz Cumhuriyeti ve Malta Şövalyeleri'nin asker ile gemilerinin yer aldığı ittifak. Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması ile yaptığı Preveze Deniz Muharebesi'nde, yenilgiye uğramıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nice Kuşatması</span>

Nice Kuşatması, 1543 yılında gerçekleştirilen ve 1542-1546 İtalya Savaşı'nın bir parçası olan; Fransa-Osmanlı ittifakı çerçevesinde Osmanlı İmparatorluğu ve Fransa Krallığı gemilerinden oluşan donanmanın, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na bağlı olan ve Savoie Dükalığı tarafından yönetilen Nice şehrine yaptığı kuşatma. Kuşatma sonucunda Osmanlı ve Fransa kuvvetleri şehri ele geçirdi.

<span class="mw-page-title-main">Ponza Deniz Muharebesi (1552)</span>

Ponza Deniz Muharebesi, Ceneviz Cumhuriyeti Donanması ile Fransa Krallığı'nın eşlik ettiği Osmanlı İmparatorluğu Donanması'nın savaştığı; 5 Ağustos 1552 günü, Ponza adası açıklarında gerçekleştirilen ve İtalya Savaşı'nın bir parçası olan deniz muharebesi. Turgut Reis'in komuta ettiği Osmanlı Donanması, Andrea Doria komutasındaki Ceneviz Donanması karşısında zaferle ayrıldı.

<span class="mw-page-title-main">Korsika'nın Fethi</span>

Korsika'nın Fethi, 1553 yılında, Fransız ve Osmanlı kuvvetlerine yardımcı olan Korsikalıların, Ceneviz Cumhuriyeti'nin elindeki Korsika adasının bir kısmını, Osmanlı kuvvetlerinin adadan ayrılmasının ardından ise adanın tamamının Fransızların eline geçmesiyle sonuçlanan olaydır.

<span class="mw-page-title-main">Tunus'un Fethi (1535)</span> 1535de bir savaş

Tunus'un Fethi, Osmanlı İmparatorluğu'nun elindeki Tunus'un 1535'in Haziran ayında İspanyolların eline geçmesiyle sonuçlanan muharebedir.

<span class="mw-page-title-main">1537-1540 Osmanlı-Venedik Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Venedik Cumhuriyeti arasında 1537-1540 yılları Adriyatik Denizi’nde arasında yapılmış savaş

1537-1540 Osmanlı-Venedik Savaşı veya Üçüncü Osmanlı-Venedik Savaşı, I. Süleyman döneminde yapılan ilk Osmanlı-Venedik Savaşı'dır. Savaş, Osmanlıların deniz üstünlüğünün kabul ettirmesi ve Akdeniz'in başat deniz gücü haline geldiğini göstermesi açısından dikkate değerdir. Bu savaş dönemi içinde 28 Eylül 1538 tarihli Preveze Deniz Muharebesi ile Türk Denizcilik tarihinin en önemli zaferlerinden biri kazanılmıştır. Osmanlı Devleti'ne karşı oluşturulan Kutsal İttifak da dağılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kastelnovo Kuşatması</span>

Kastelnovo Kuşatması, 1537-1540 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre, Osmanlı Devleti'nin bir yıl önce Kutsal İttifak bünyesindeki İspanya Krallığı'nın eline geçmiş olan kaleyi 1539 yılında Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Türk donanmasının kuşatması sonucunda geri aldığı askeri çarpışma.

<span class="mw-page-title-main">Ege Seferi (1537)</span>

Ege Seferi, 1537-1540 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre, Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Osmanlı donanmasının Ege Denizi'nde Venedik'e ait adaları fethetmeye yönelik iki askerî harekâtından biri.

<span class="mw-page-title-main">Girolata Deniz Muharebesi</span>

Girolata Deniz Muharebesi, Korsika adasının batı kıyısındaki Girolata Körfezi'nde 15 Haziran 1540 yılında Ceneviz, İspanyol ve Osmanlı gemileri arasında Kutsal Roma İmparatoru V. Karl ve Osmanlı Padişahı I. Süleyman arasındaki savaşların devamı niteliğindeki bir deniz harekâtıdır. Cenevizli Gianettino Doria ve İspanyol Berenguer de Requesens liderliğindeki 21 kadırgalık bir İspanyol filosu, bir yıl önce Adriyatik Denizi'ndeki zaferlerinin ardından İtalyan kıyılarına baskın yapmak amacıyla bölgede bulunan Osmanlı Kaptan-ı deryası Barbaros Hayreddin'nin emrindeki Osmanlı amirali Turgut Reis'in liderliğindeki Girolata'da demirlemiş 11 kadırgalık bir Osmanlı filosunu şaşırttı. Osmanlı savaş gemilerinin mürettebatı karaya çıkıp son baskınlardan gelen ganimetleri dağıtırken İspanyol-Ceneviz filosu onları kolayca ele geçirerek 11 Osmanlı kadırgası ve 1.200 esiri alıp Cenova'ya götürüldü veya Doria'nın gemilerinde kürek mahkûmu olarak çalıştılar. Bu savaşta Turgut Reis de esir edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">1540-1545 Osmanlı-Alman Savaşı</span>

1540-1545 Osmanlı-Alman Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu arasında Macaristan'ın hakimiyeti konusundaki çekişme nedeniyle başlayan ve gerek Macaristan gerek Akdeniz'deki kesintisiz Osmanlı zaferleri üzerine 1545'teki ateşkesin ardından 1547 yılında İstanbul Antlaşması'yla sonuçlanan savaştır.

<span class="mw-page-title-main">1550-1562 Osmanlı-Alman Savaşı</span>

1550-1562 Osmanlı-Alman Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu arasında Macaristan ve Erdel'in hakimiyeti konusundaki çekişme nedeniyle başlayan ve gerek Macaristan gerek Akdeniz'de büyük bir mücadeleye dönüştükten sonra karada ve denizdeki Osmanlı zaferleri üzerine 1555 ve 1559'daki iki ateşkesin ardından 1562 yılında İstanbul Antlaşması'yla sonuçlanan savaştır.

<span class="mw-page-title-main">1515-1577 Osmanlı-İspanya Savaşı</span>

1515-1577 Osmanlı-İspanya Savaşı, Osmanlı İmparatorluğu ile İspanyol İmparatorluğu'nun 16. yüzyılda Akdeniz hakimiyeti için yürüttükleri büyük çaplı savaş.

<span class="mw-page-title-main">Cerbe Vakası</span>

Cerbe Vakası, 1551 Nisan'ında Turgut Reis komutasındaki Osmanlı filosunun Andrea Doria komutasındaki Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu filosu tarafından Cerbe adasının güneyindeki lagünde sıkıştırılmasına rağmen taktiksel bir manevrayla kurtulmasını tanımlayan askerî gelişme.

<span class="mw-page-title-main">Pulya Seferi (1537)</span>

Pulya Seferi, 1515-1577 Osmanlı-İspanya Savaşı'nda evre.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.