İçeriğe atla

Andrés de Santa Cruz

Andrés de Santa Cruz
7. Bolivya Devlet Başkanı
Görev süresi
24 Mayıs 1829 - 20 Şubat 1839
Başkan YardımcısıJosé Miguel de Velasco (1829–1835), Mariano Enrique Calvo (1835–1839)
Yerine geldiğiJosé Miguel de Velasco
Yerine gelenJosé Miguel de Velasco
Peru–Bolivya Konfederasyonu Yüce Koruyucusu
Görev süresi
28 Ekim 1836 - 20 Şubat 1839
Yerine geldiğiMakam oluşturuldu
Yerine gelenMakam kaldırıldı
Peru Başkan Vekili
Görev süresi
29 Haziran 1826 - 9 Haziran 1827
Yerine geldiğiSimón Bolívar
Yerine gelenManuel Salazar y Baquíjano
Hükümet Konseyi Başkanı
Görev süresi
30 Kasım 1826 - 7 Haziran 1827
BaşkanSimón Bolívar
Yerine geldiğiHipólito Unanue
Yerine gelenManuel Salazar y Baquíjano
Kişisel bilgiler
Doğum Andrés de Santa Cruz y Calahumana
30 Kasım 1792
La Paz, Yukarı Peru
Ölüm 25 Eylül 1865
Beauvoir, Fransa
Evlilik(ler) Francisca Cernadas
Mesleği Asker
İmzası
Askerî hizmeti
Branşı İspanya Ordusu, Peru Ordusu
Rütbesi Mareşal Peru Ordusu
Çatışma/savaşları Guaqui Savaşı, Vilcapugio Savaşı, Ayohuma Savaşı, La Tablada Savaşı, Pasco Savaşı, Zepita Savaşı, Peru Bağımsızlık Savaşı.

Andrés de Santa Cruz y Calahumana (30 Kasım 1792 - 25 Eylül 1865), 1829 yılından 1839'a kadar Bolivya'nın yedinci başkanı olarak görev yapan, Bolivyalı general ve politikacıydı.[1] Kendisinden önce başkanlık yapan José Miguel de Velasco iki kez görev aldığı için, başkanlık yapan altıncı farklı isimdir. 2005 yılında başkan seçilen Evo Morales'e kadar, Bolivya'da en uzun süre başkanlık yapan isim Santa Cruz'dur.[2] Ayrıca, 1827 yılında ve ardından 1836 yılından 1838'e kadar Peru'nun geçici başkanı olmuştur. Peru ile Bolivya'nın konfederatif bir yapıda birleşmesi için uğraşan ve 1836 yılından 1839'a kadar hayatta kalan Peru-Bolivya Konfederasyonu'nun "Yüce Koruyucusu" sıfatıyla görev yaptı; onun kişisel çabalarıyla oluşturulan bu siyasi yapı uzun süreli olmadı.

Hayatının erken dönemleri ve eğitimi

Santa Cruz, 30 Kasım 1792'de La Paz'a bağlı Huarina kasabasında doğdu. Babası bir İspanyol kökenli José Santa Cruz y Villavicencio ve annesi Huarina kasabasından bir Kızılderili ve cacique olan Juana Basilia Calahumana idi. Daha sonraki yıllarda Andrés de Santa Cruz, annesi aracılığıyla doğrudan İnka hükümdarlarının soyundan geldiğini iddia edecekti.[3] Eğitimine memleketi San Francisco Manastırı'nda başladı ve Cuzco şehrinde San Antonio Abad Ruhban Okulu'nda devam etti. 1809'da ruhban okulundan ayrıldı ve La Paz'a geri döndü.

Askeri kariyeri

Santa Cruz geri döndükten sonra, babası onu İspanyol Ordusu'nun Dragones de Apolobamba Alayı'na sancaktar olarak kaydettirdi. Bu itibarla Guaqui (20 Temmuz 1811), Vilcapugio (1 Ekim 1813) ve Ayohuma (14 Kasım 1813) savaşlarına katıldı. BU savaşların sonunda, Yukarı Peru'yu (günümüzda Bolivya) İspanyol yönetiminden kurtarmaya çalışan Arjantinli Bağımsız güçler yenildi. Santa Cruz, Mateo Pumacahua (1814–15) ayaklanmasını bastırmak için İspanyol sömürge seferberliğine de katıldı ve İspanyol Kraliyetine olan sadakatini daha da gösterdi. La Tablada Savaşı'nda (15 Nisan 1817) yakalanıp Buenos Aires'e savaş esiri olarak götürüldü. Ancak önce Rio de Janeiro'ya sonra da Lima'ya kaçmayı başardı. Bu başarısıyla Chorrillos Komutanı olarak ödüllendirildi.

Bağımsızlık savaşı

José de San Martín'in isyancı ordusu Peru kıyılarına çıktığı sırada Santa Cruz, Huarochirí bölgesindeki milis kuvvetlerinin komutanıydı. Bu unvanla, Pasco Savaşı 'nda (6 Aralık 1820) bağımsızlık taraftarlarına karşı savaştı, ancak kralcılar yenildi ve Santa Cruz ele geçirildi. San Martin'in Huauradaki karargahına götürüldüğünde taraf değiştirmeye karar verdi ve Vatansever Ordusu'na katıldı (8 Ocak 1821). Bunun ardından Santa Cruz hızla yükseldi ve o yıl önce albay rütbesine, ardından 1822'de Pichincha Muharebesi'nde (24 Mayıs 1822) tuğgeneral rütbesine ulaştı.[4]

26 Şubat 1823'te Peru Kongresi'ne karşı ayaklandı ve Kongre'yi José de la Riva Agüero'yu Başkan seçtirtmeye zorladı. Peru Ordusu komutanı olarak Arica limanını işgal etti ve Zepita Savaşı'nda (27 Ağustos 1823) kralcı bir orduyu yendi. Ancak zaferini kullanmayı başaramayınca hızlıca geri çekildi.

Simón Bolívar Peru başkanlığını üstlendiğinde (17 Şubat 1824), Santa Cruz onun ordusuna katıldı ve Peru Tümeni Kurmay Başkanı seçildi. Bu sıfatla Junín Savaşı'na (6 Ağustos 1824) katıldı. Daha sonra, Bolivya'nın kurtuluşu için yürütülen mücadele sırasında Ayacucho Valisi ve ardından Vatansever Ordusu Kurmay Başkanı seçildi. Başarılarının ödülü olarak Santa Cruz, Nisan 1825'te Mareşal ve Chuquisaca Valisi unvanlarını aldı.

Lima'daki Hükûmetin Konsey Başkanı olarak, Bolivar'ın 4 Eylül 1826'da Gran Colombia'ya dönmesinden 27 Ocak 1827'de Peru'daki Bolivarcı rejimin çöküşüne kadar Peru Yürütme Kurulundan sorumluydu. José La Mar'ın Kongre tarafından seçildiği 9 Haziran 1827 tarihine kadar Peru'da geçici başkanlık yaptı.

Bolivya başkanlığı

İktidardan ayrıldıktan sonra Peru'nun Şili büyükelçisi olarak atandı, ancak Sucre'nin istifasından sonra Başkan olarak ilan edileceği Bolivya'ya geri çağrıldı. 31 Aralık 1828'de başkanlığı kabul etti.[4] Nisan 1829'da[5] başkanlığı onaylandığında, kendine özgü iç karışıklıklardan mustarip ve iflasa çok yakın bir ülkeyi yönetmek zorunda kaldı. Bu sorunları çözmek için alınan önlemler, onun diktatör olarak adlandırılmasına neden oldu.[4] BU önlemler arasında komplocuların tasfiyesi, ordunun reformu ve güçlendirilmesi, bürokrasi ve kamu maliyesi reformu, yeni para biriminin çıkarılması, yeni Anayasa hazırlanması, Napolyon Yasasına dayalı yeni Medeni Kanun çıkarılması ve Cobija'nın serbest bir liman olarak kurulması gibi adımlar yer aldı. Santa Cruz tarafından uygulanan otoriter rejim, Latin Amerika'daki çoğu ülkenin yaygın bir huzursuzlukla karşı karşıya olduğu bir dönemde Bolivya'ya istikrar getirdi. Dahası, ana siyasi hedefi olan Peru-Bolivya Konfederasyonu'nu gerçekleştirmek için sağlam bir temel oluşturdu.

Peru-Bolivya Konfederasyonu[6]

Bolivya Devlet Başkanı sıfatıyla Santa Cruz, Peru'nun kronik siyasi huzursuzluğundan yararlanarak bu ülke ile siyasi birlik sağlamak istedi ancak çeşitli girişimleri başarısız oldu. Bu süreçte el ettiği en büyük fırsat, 1835'te Peru Devlet Başkanı Luis Jose de Orbegoso, Felipe Santiago Salaverry'nin asi ordusuyla savaşmak için ondan yardım istemesiydi. Santa Cruz, Yanacocha Savaşı'nda (13 Ağustos 1835), Peru Devlet Başkanlığı da yapan Perulu caudillo Agustín Gamarra'yı ve Uchumayo Savaşı'nda (4 Şubat 1836) Salaverry'yi yendi.

Santa Cruz'un teşvikiyle Sicuani'de (17 Mart 1836) Peru'nun güney bölümlerini (Arequipa, Ayacucho, Cuzco ve Puno) içeren bir Kongre toplandı ve Güney Peru Cumhuriyeti, 17 Mart 1836'da kuruldu. Kuzey bölgelerinde (Amazonas, Junín, La Libertad ve Lima) de benzer bir meclis, Kuzey Peru Cumhuriyeti'ni kurdu (11 Ağustos 1836). Her ikisi de Santa Cruz'a geniş yetkiler veren "Yüce Koruyucu" olarak tanıdı ve böylece 28 Ekim Anayasası'nda Peru-Bolivya Konfederasyonu kuruldu. Taraflar onun yönetimi altında, 1 Mayıs 1837'de ona on yıllık bir süre için Yüce Koruyucu adını veren bir anlaşma imzaladılar.

Hatırı sayılır yetkilere sahip olan Santa Cruz, Bolivya'da uyguladığı türden otoriter düzeni Peru'da da kurmaya çalıştı. Medeni Kanun, Ceza Kanunu, Ticaret Nizamnamesi, Gümrük Nizamnamesi çıkardı ve vergi tahsilat usullerini yeniden düzenleyerek devlet gelirlerini artırırken harcamaları azalttı. Ancak Konfederasyon, her iki ülkede de ulusal kimliklerin geri planda bırakılmasına karşı çıkan grupların direnişleriyle karşılaştı yarattı. Konfederasyon fikrine karşı çıkan önemli sayıda Perulu politikacı, güçlü Bakan Diego Portales'ten aldıkları destekle Şili'ye kaçtı. Birlikte Santa Cruz'a karşı bir askeri sefer düzenlediler, ancak 17 Kasım 1837'de imzalanan Paucarpata Antlaşması ile teslim olmak zorunda kaldılar. Daha sonra Şili Hükûmeti, ikinci bir sefer düzenleyerek Yungay Savaşı'nda (20 Ocak 1839) Yüce Koruyucu'yu mağlup etti ve Konfederasyonun dağılmasını sağladı.

Sonraki yılları

Andrés de santa cruz

Santa Cruz, Yüce Koruyucu görevinden istifa ettikten sonra (20 Şubat 1839), Ekvador'a kaçtı ve burada yeniden güç kazanmak girişimlerde bulunduysa da başarısız oldu. 13 Ekim 1843'te Peru'nun Tarapacá eyaletindeki Camarones 'e gitti, ancak Bolivya'ya ulaşmaya çalışırken yakalandı. Şili Hükûmetine teslim edildi, 1844 yılında Chillán 'da hapsedildi, 1846'da serbest bırakıldı. Manuel Belzú (1848–55) tarafından birçok Avrupa ülkesine büyükelçi olarak gönderildi ve ardından Bolivya cumhurbaşkanlığına aday oldu ancak General Jorge Córdova karşısında mağlup oldu. Arjantin'de bir süre kaldıktan sonra, hayatının geri kalanını geçireceği Versailles, Fransa'ya döndü. 25 Eylül 1865'te Nantes yakınlarındaki Beauvoir'da öldü. Fransa, Versay, Notre-Dame Mezarlığı'na gömüldü. Yüz yıl sonra, 1965'te, eski Mareşal'in kalıntıları, dönemin askeri hükûmeti tarafından Fransa'dan ülkesine geri getirildi ve Bolivya'daki Başkanlık Sarayı'nın yanındaki La Paz'daki Our Lady of Peace Katedral Bazilikası'na törenle yeniden gömüldü.

Kaynakça

  1. ^ Perea, Natalia Sobrevilla (2011). The Caudillo of the Andes: Andrés de Santa Cruz. Cambridge University Press. ISBN 9780521895675. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  2. ^ "Bolivya'da Morales 3. kez devlet başkanı seçildi". aa.com.tr. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  3. ^ "Andres de Santa Cruz". mundoandino.com/. 27 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  4. ^ a b c "Andres Santa Cruz". virtualology.com. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  5. ^ Perea, Natalia Sobrevilla (2011). The Caudillo of the Andes: Andrés de Santa Cruz. Cambridge University Press. s. xi. ISBN 9780521895675. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  6. ^ Kendall, L. C. (1936). "Andrés Santa Cruz and the Peru-Bolivian Confederation". Hispanic American Historical Review. ss. 29-48. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bolivya</span> Güney Amerikada denize kıyısı olmayan ülke

Bolivya, resmî adıyla Çokuluslu Bolivya Devleti bir Güney Amerika ülkesidir. Başkenti Sucre olup; La Paz, Cochabamba, Santa Cruz, Potosi diğer önemli şehirlerinden birkaçıdır.

<span class="mw-page-title-main">Peru</span> Güney Amerika ülkesi

Peru, ya da resmî adıyla Peru Cumhuriyeti Güney Amerika'nın batısında bir ülkedir. Kuzeyde Ekvador ve Kolombiya, doğuda Brezilya, güneydoğuda Bolivya, güneyde Şili ve batıda Büyük Okyanus'la sınırlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tarapacá bölgesi</span>

Tarapacá Şili'nin kuzeyden ikinci idari bölgesidir, Şili'nin idari bölgelerini kuzeyden güneye numaralama sistemi nedeniyle I Región olarak da bilinen bu bölge, Arica ve Parinacota Bölgesi kurulmadan önce ülkenin en kuzeyindeki bölgesi konumundaydı. Kuzeyde Peru'nun Tacna Bölgesi ile, doğuda Bolivya'nın La Paz ve Oruro departmanları ile, güneyde Antofagasta Bölgesi ve batıda Büyük Okyanus ile sınırları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Arica</span>

Arica, Şili'nin kuzeyinde Tarapacá Bölgesi'nde bir şehir. Güherçile Savaşı sırasında bu şehri kaybeden komşu Peru ile bir bağlantı noktasıdır. Arica, 186.000 nüfusa sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Callao</span> Peruda bir liman şehri

Callao, Peru'nun 1.453.720 nüfuslu bir liman şehridir. 146,98 km² bir alana sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Santa Cruz de Tenerife</span> İspanyanın Santa Cruz de Tenerife ilinde belediye

Santa Cruz de Tenerife, İspanya'nın Kanarya Adaları Özerk Bölgesi'nin Las Palmas de Gran Canaria şehri ile birlikte başkentidir. Ayrıca Santa Cruz de Tenerife İli'nin de en büyük kenti ve başkentidir. Şehir Tenerife adasını en önemli yerleşim merkezidir. Belediye Başkanı José Manuel Bermúdez Esparza'dır.

<span class="mw-page-title-main">Peru bayrağı</span> Ulusal bayrak

Peru bayrağı, Peru devleti tarafından 25 Mayıs 1825 tarihinden beri kullanılan resmi bayrak.

<span class="mw-page-title-main">José de San Martín</span> Arjantinli asker (1776-1850)

José de San Martín, Güney Amerikalı devrimcidir.

<span class="mw-page-title-main">Ignacio Carrera Pinto</span> Şilili subay

Ignacio Carrera Pinto, Pasifik Savaşı'na katılan Şilili subay.

<span class="mw-page-title-main">Manuel Bulnes</span>

Manuel Bulnes Prieto Şilili asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Pasifik Savaşı (1879-1884)</span>

Pasifik Savaşı, Şili, Peru ve Bolivya arasında Arica ve Parinacota bölgesi, Tarapacá bölgesi ve Atacama bölgesi için bugünkü Şili'nin kuzeyinde 1879 ile 1884 yılları arasında meydana gelmiştir. Peru ile Bolivya savaş öncesinde gizli bir antlaşma ile Şili'ye karşı ittifaka girmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">2015 Copa América</span> 44. Güney Amerika Futbol Turnuvası

Copa América 2015, 11 Haziran-4 Temmuz 2015 tarihleri arasında CONMEBOL tarafından kırk dördüncüsü Şili'de düzenlenmiş Güney Amerika futbol turnuvasıdır. 2015 Copa América, Şili'nin 1920, 1926, 1941, 1945, 1955 ve 1995'ten sonra yedinci kez ev sahipliği yaptığı turnuvadır. On Güney Amerika ekibi ile davet edilen Meksika ve Jamaika dahil on iki takım turnuvada mücadele etti. Kupayı finalde Arjantin'i seri penaltılarda 4-1 yenen ev sahibi Şili kazandı. Böylece Şili, Rusya'da düzenlenecek olan 2017 FIFA Konfederasyonlar Kupası'nda Güney Amerika'yı temsil etmeye hak kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Uruguay İç Savaşı</span>

Uruguay İç Savaşı, bağımsız Uruguay'ın liderleri arasında çıkan çatışma. Savaş resmi olarak 1839'dan 1851'e kadar sürdü, ancak 1832'de başlayan ve Blancos fraksiyonunun 1904'teki son askeri yenilgisine kadar devam eden silahlı çatışmalar bu savaş kapsamında değerlendirilmiştir. Colorado Partisi ve Ulusal Parti haricinde, ülkenin komşuları ve Avrupa milletleri tarafından da destek gören bu çatışmaya, Brezilya İmparatorluğu, Arjantin Konfederasyonu, Buenos Aires Eyaleti, Birleşik Krallık, Fransa Krallığı ve İtalyan Vatansever Giuseppe Garibaldi önderliğinde toplanmış bir grup İtalyan gönüllü de katılmıştır. Colorado Partisini destekleyen büyük askeri çeşitlilik, mücadelelerinin "ulusal kurtuluş" çerçevesinde değerlendirilmesini zorlaştırsa da, Colorado Partisi bu çeşitliliğin "tiranlığa" karşı "insanlığı" ve "medeniyeti" savunan güç olarak görülmesi gerektiğini savundu. Uruguay'ın o zamanlardaki nüfusu 15.000 ' i Montevideo' da olmak üzere 60.000 kişi olduğundan, askerlerin ve atlıların sayısı birkaç bin kişiyi geçmiyordu.

<span class="mw-page-title-main">1830'lar</span> onyıl

1830'lar Gregoryen takvimine göre 1 Ocak 1830'da başlayıp 31 Aralık 1839'da sona eren onyıldır.

<span class="mw-page-title-main">Agustín Gamarra</span>

Agustín Gamarra Messia, Peru'da 4. ve 7. Cumhurbaşkanı unvanlarıyla görev yapan Perulu bir asker ve politikacıdır.

<span class="mw-page-title-main">Andrés Avelino Cáceres</span>

Andrés Avelino Cáceres Dorregaray, Perulu asker ve siyasetçiydi. 1886 - 1890 ve 1894 -1895 yılları arasında, iki kez Peru'da devlet başkanlığı yaptı. Ayrıca Peru Ordusunda General unvanıyla yer aldığı Pasifik Savaşı (1879-1883) sırasında Şili işgaline karşı direnişe liderlik ettiği için ulusal kahraman olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Peru-Bolivya Konfederasyonu</span>

Peru-Bolivya Konfederasyonu, Güney Amerika'da kısa ömürlü bir konfederasyon devletiydi. 1836'dan 1839'a kadar Bolivya ve Peru devletlerinin oluşturduğu bir birlik olarak var oldu. İlk ve tek devlet başkanı Bolivya devlet başkanı Andrés de Santa Cruz olurken, konfederasyonun başkenti Tacna'ydı.

<span class="mw-page-title-main">Güney Peru Cumhuriyeti</span> Eski bir devlet olan Peru-Bolivya Konfederasyonunun kurucu cumhuriyeti (1836–1839)

Güney Peru Cumhuriyeti, Güney Amerika'da 1836-1839 yılları arasında varo olan kısa ömürlü Peru-Bolivya Konfederasyonu'nun üç kurucu cumhuriyetinden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Peru Cumhuriyeti</span> Eski bir devlet olan Peru-Bolivya Konfederasyonunun kurucu cumhuriyeti (1836–1839)

Kuzey Peru Cumhuriyeti, Güney Amerika'da 1836-1839 yılları arasında var olan kısa ömürlü Peru-Bolivya Konfederasyonu'nun üç kurucu cumhuriyetinden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Bolivya Cumhuriyeti (Peru-Bolivya Konfederasyonu)</span> Eski bir devlet olan Peru-Bolivya Konfederasyonunun kurucu cumhuriyeti (1836–1839)

Bolivya Cumhuriyeti, Güney Amerika'da 1836-1839 yılları arasında var olan kısa ömürlü 1836-1839 Peru-Bolivya Konfederasyonu'nun üç kurucu cumhuriyetinden biriydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.