İçeriğe atla

Andican olayları

Andican Olayları 13 Mayıs 2005 tarihinde Özbekistan'ın Andican kentinde yaşanan kanlı olaylardır.

Andican Özbekistan'da, Fergana Vadisi bölgesinde yer alan bir şehrin adıdır. 23 yerel iş insanının Ekremiler adında bir grubun üyeleri olduğu gerekçesiyle terör suçu ile yargılanmasını protesto gösterileriyle başlayan olaylar güvenlik güçlerinin sivil halka ateş açması sonucu yüzlerce kişinin[1][2] ölümü ile sonuçlanmıştır. Özbekistan hükûmeti ölü sayısını 187 olarak açıklamış, Özbekistan Ulusal Güvenlik Kuvvetleri'nden firar eden bir görevli ise ölü sayısının 1500 olduğunu iddia etmiştir.[3][4]

Olaylar Özbekistan hükûmetinin iç politikada baskıyı daha da artırmasıyla sonuçlanırken dış politikada da farklı bir kulvara yönelmesine neden olmuştur.Olayları kanlı bir şekilde bastırabilen Kerimov Yönetimi içeride daha sert önlemelere yönelirken, dışarıda ABD ve Batı'ya yaklaşma politikasını askıya aldı. Amerikan üssünü kapatırken Çin ve Rusya ile stratejik ilişki arayışına girdi.

Olayları başta İngiltere olmak üzere çok sayıda batılı ülke kınamıştır. Türkiye de bu tür olaylarda demokratik ve hukuk devleti sınırları içinde davranılması gerektiğini savunmuştur. Andican olayları toplumsal rahatsızlığın ne derece yaygınlaştığını ve uygulanan baskıcı siyasetin görünürde rahatsızlıkları bastırmış gibi gözükse de yalnızca yeraltına ittiğini gösterdi.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ The Turkish Weekly 29 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ "Institute for War and Peace Reporting". 12 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2012. 
  3. ^ Preliminary findings on the events in Andijan 11 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Organisation for Security and Co-operation in Europe, June 2005
  4. ^ Former Uzbek Spy Accuses Government Of Massacres, Seeks Asylum 10 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 1 September 2008, Radio Free Europe/Radio Liberty

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kırgızistan</span> Orta Asyada yer alan bir ülke

Kırgızistan, resmî adıyla Kırgız Cumhuriyeti, Orta Asya'daki bir ülkedir. Kırgızistan, günümüzdeki yedi bağımsız Türk devletlerinden biri olup Türk Devletleri Teşkilatı ve TÜRKSOY'un üyesidir. Denize kıyısı olmayan ülkenin komşuları kuzeyde Kazakistan; batıda Özbekistan, güneybatıda Tacikistan ve güneydoğuda Çin'dir.

<span class="mw-page-title-main">Özbekistan</span> Orta Asyada bir ülke

Özbekistan, resmî adıyla Özbekistan Cumhuriyeti, Orta Asya'da bir ülkedir. Yedi bağımsız Türk devletinden biridir. Kuzeyde Kazakistan, kuzeydoğuda Kırgızistan, güneydoğuda Tacikistan, güneyde Afganistan ve güneybatıda Türkmenistan ile komşudur. Lihtenştayn ile birlikte sadece denize kıyısı olmayan ülkelere sınırı bulunan iki ülkeden biridir. Seküler ve üniter bir cumhuriyet olan Özbekistan 12 il ve bir özerk cumhuriyete (Karakalpakistan) ayrılmıştır. Başkenti Taşkent'tir. Ülke tarihî önemi ve stratejik konumu nedeniyle zengin bir kültürel mirasa sahiptir. Halkın %85'i Özbekçe konuşur. Rusça, yönetimde ve ülkenin farklı etnik grupları arasında ortak dil olarak kullanılmaktadır. Ayrıca Tacik ve Kazak azınlıklar bulunur. Ülkede İslam en yaygın dindir, bunu %5 ile Rus Ortodoksluğu takip eder. Müslümanların çoğu Hanefilik mezhebindendir.

<span class="mw-page-title-main">İslam Kerimov</span> Özbekistan Cumhuriyetinin ilk devlet başkanı

İslam Abduğanıyeviç Kerimov, 24 Mart 1990'dan; 2 Eylül 2016'daki ölümüne değin, kurucu Özbekistan Devlet Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya Özgürlük Partisi</span> Avusturyada bir siyasi parti

Freiheitliche Partei Österreichs (FPÖ), Avusturya Özgürlük Partisi, milliyetçi ve sağ popülist bir siyasi partidir. 1956'da, kısa süreli Bağımsızlar Federasyonu'nun (VdU) yerine kurulmuştur. İlk lideri Anton Reinthaller, eski bir Nazi yetkilisiydi, ancak FPÖ, başlangıçta merkez sağ bir parti olarak kendini tanıttı. 1986'da Jörg Haider'in liderliğiyle sağ popülizme yönelmiş ve bu ideolojik değişim partinin oylarını artırmıştır. 1999 seçimlerinde ikinci en büyük parti olmuştur, ancak sonrasında popülaritesi azalmış ve 2005'te parti içi anlaşmazlıklar sonucu Haider tarafından Ayrıcalıklar için Avusturya (BZÖ) kurulmuştur. FPÖ, 2017'de tekrar popülarite kazandı ve ÖVP ile koalisyon hükûmetinde küçük ortak oldu. Ancak 2019'daki Ibiza skandalı hükûmetin çökmesine neden oldu ve FPÖ yeniden muhalefete düştü. 30 Haziran 2024'te, FPÖ ve diğer sağcı partiler "Avrupa'nın Vatanseverleri" adında yeni bir ittifak kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği</span> 27 Avrupa ülkesinin politik ve ekonomik birliği

Avrupa Birliği (AB), yirmi yedi üye ülkeden oluşan ve toprakları büyük ölçüde Avrupa kıtasında bulunan siyasi ve ekonomik bir örgütlenmedir. 1993 yılında, Avrupa Birliği Antlaşması olarak da bilinen Maastricht Antlaşması'nın yürürlüğe girmesi sonucu, var olan Avrupa Ekonomik Topluluğu'na yeni görev ve sorumluluk alanları yüklenmesiyle kurulmuştur. 445 milyondan fazla nüfusuyla Avrupa Birliği, dünya ülkelerinin GSYİH'ye (nominal) göre sıralanışında nominal gayrisafi yurt içi hasılasının %30'luk bölümünü oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Beslan Katliamı</span> Kanlı sonbahar

Beslan Katliamı, 1 Eylül 2004'te başlayan, üç gün süren, Çeçen ayrılıkçılar tarafından 777'si çocuk olmak üzere 1.100'den fazla kişinin rehin alındığı ve Rus güvenlik güçlerinin olaya müdahale etmesiyle yaşanan çatışmalarda 331 veya 334 kişinin ölümüyle sonuçlanan saldırı.

<span class="mw-page-title-main">Oş</span>

, Fergana Vadisi'nin güneyinde bulunan ve "güneyin başkenti" olarak adlandırılan, Kırgızistan'ın en büyük ikinci şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan başbakanı</span> Ermenistanın hükûmet başkanı

Ermenistan başbakanı, hükûmetin başıdır ve Ermenistan Hükûmeti içindeki en kıdemli bakandır. Anayasa tarafından verilen yetkiye göre "hükûmetin politikasının ana yönlerini belirlemesi, hükûmetin faaliyetlerini yönetmesi ve üyelerinin çalışmalarını koordine etmesi" gerekmektedir. Ayrıca anayasaya göre başbakan, ülkenin savunma politikasının ana yönlerini belirleyen Güvenlik Konseyine başkanlık eder; dolayısıyla başbakan fiilen Ermenistan Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanıdır. Yeni 2015 anayasasına göre, başbakan Ermenistan siyasetindeki en güçlü ve etkili kişidir. Başbakan, Ulusal Meclisin oyu üzerine Ermenistan cumhurbaşkanı tarafından atanır. Başbakan, parlamentoda güvensizlik oyu ile görevden alınabilir. 2015 yılında yapılan anayasa referandumunda vatandaşlar Ermenistan'ın parlamenter cumhuriyete dönüştürülmesi lehinde oy kullandı.

<span class="mw-page-title-main">Temmuz 2009 Urumçi başkaldırıları</span> Sincan Uygur Özerk Bölgesinin başkenti Urumçide 5 Temmuz 2009 günü başlayan olaylar

Temmuz 2009 Urumçi başkaldırıları, Çin'e bağlı, Doğu Türkistan adıyla da bilinen, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin başkenti Urumçi'de 5 Temmuz 2009 günü başlayan olaylardır. Başkaldırının ilk gününde en az 1.000 Uygur'un katıldığı protesto olayları şiddetlenerek Çin'in en büyük etnik grubu olan Han halkına karşı bir şiddet eylemi haline gelmiştir. Polisin devreye girmesine rağmen yüzlerce Han Uygur'ların yanı sıra polisle de çatışmıştır. Başkaldırılar sonucunda resmi kaynaklara göre en az 197 kişi ölmüş, 1.721 kişi yaralanmış, birçok araç ve bina hasar görmüş olmakla birlikte Uygurlar tarafından ölü sayısının çok daha fazla olduğu ifade edilmiştir. Başkaldırıların arkasından polis tarafından yapılan operasyonlar sonucunda birçok kişi kaybolmuştur. İnsan Hakları İzleme Örgütü tarafından 43 kayıp kayda geçirilmiş, gerçek kayıp sayısının ise çok daha fazla olduğu belirtilmiştir.

Tacikistan'daki Yahudilerin tarihi uzun ve çeşitli bir geçmişe sahiptir. Tacikistan Yahudilerinin çoğu köken olarak Buhara Yahudisidir.

<span class="mw-page-title-main">Özbekistan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Özbek Yahudileri iki ana cemaate bölünmüştür; bunlardan biri dindar ve gelenekçi olan Buhara Yahudileri diğeri ise daha yenilikçi olan Avrupa kökenli Aşkenaz Yahudileridir. Özbekistan'da 1989'da 94,900 Yahudi bulunmasına rağmen bu sayı 2007'de çoğu Taşkent'te olmak üzere 5000'den de az kalmıştır. Özbekistan'da 12 sinagog bulunmaktadır.

Nisur Meydanı Olayı, Irak’ın işgalinin ardından başkent Bağdat'taki Nissour Meydanına ABD kökenli silahlı özel güvenlik şirketi Blackwater mensuplarının Iraklı sivillere saldırarak 17 kişiyi öldürdüğü olaydır. Olay, Bağdat'ın batısındaki bir toplantıya giden ABD Dışişleri Bakanlığı yetkililerinin konvoyunu koruyan özel güvenlik şirketi üyeleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Olayın ardından silahlı özel güvenlik şirketlerinin varlığı sorgulanmış, Blackwater şirketi kurumsal adını Xe Services olarak değiştirmek zorunda kalmış ve şirketin Irak'ta çalışma izni askıya alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Poznań Ayaklanması</span> 28 Haziran 1956da Polonya Halk Cumhuriyetinin totaliter yönetimine karşı kitlesel eylem

Poznań Ayaklanması, 1956 Poznań ayaklanması yahut Poznań Haziranı, Polonya Halk Cumhuriyeti'nin totaliter yönetimine karşı vuku bulan ilk kitlesel protesto eylemi. Olaylar, Cegielski Fabrikaları işçilerinin 28 Haziran 1956 tarihinde, daha iyi çalışma ve yaşam koşulları talep etmek için düzenledikleri gösterilerle başladı ve çok kısa sürede sert ve kanlı bir biçimde bastırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Millî Güvenlik Servisi (Özbekistan)</span>

Millî Güvenlik Servisi Özbekistan devletinin ulusal istihbarat kuruluşudur. Sovyetler Birliği'nin çökmesinin ardından KGB'nin halefi olarak oluşturulmuş ve paramiliter polis ve özel kuvvetler de dahil olmak üzere, aynı sorumlulukta ve işlevsel birimlerin benzer bir dizisini oluşturmuştur. Onun kontrolü altına olduğu zaman SNB, 2005 yılına kadar İçişleri Bakanlığı'nın bir rakibi olmuştur.

Abdullah Azzam Tugayları ya da Lübnan El-Kaidesi, El-Kaide’nin Lübnan kolu. Örgüt 2009 yılında Suudi Salih el-Karavi ve Mısır, Irak, Ürdün, Suriye, Gazze Şeridi ve Lübnan’da onunla bağlantılı olan yerel gruplar tarafından kuruldu.

Jeltoksan Olayları ; Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Mihail Gorbaçov'un, Kazakistan Komünist Partisi Birinci Sekreteri, Kazak kökenli Dinmuhammet Kunayev'i azlederek yerine Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nden Genadi Kolbin'in ataması üzerine Aralık 1986'da Kazakistan'ın başkenti Almatı'da patlak veren olaylar. Bazı kaynaklar Kolbin'in Rus kökenli olduğunu söylemekte, bazıları ise Çuvaş kökenli olduğunu iddia etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mutabar Tacibayeva</span> Özbek gazeteci ve insan hakları aktivisti

Mutabar Tacibayeva, Özbek gazeteci ve insan hakları aktivisti. Fiery Hearts Club adlı uluslararası insan hakları örgütünün kurucuları arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Tlatelolco Katliamı</span>

Tlatelolco Katliamı, 2 Ekim 1968 tarihinde Meksika'nın başkenti Meksiko'nun Plaza de las Tres Culturas meydanında hükûmet karşıtı gösteriler sırasında öğrenci ve sivillerin ordu ve polis tarafından öldürülmesi olayıdır. Olaylar, hükûmetin siyasi muhalefeti bastırmak için güçlerini kullandığı Meksika Kirli Savaşı'nın bir parçası olarak kabul edilmektedir. Katliam, 1968 Yaz Olimpiyatları'nın başlamasından 10 gün önce gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Rus karşıtlığı</span>

Rus karşıtlığı veya Rus düşmanlığı, Rusya'ya, Ruslara ve onların kültürlerine karşı ön yargı, korku veya nefreti tanımlar. Rusofili, tersine, Rusya'ya ve Ruslara yönelik olumlu duyguları ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">İçişleri Bakanlığı (Ukrayna)</span> Ukrayna Hükümetinde bir bakanlık

Ukrayna İçişleri Bakanlığı, Ukrayna hükûmetinde Ukrayna'nın içişlerini denetleyen bakanlıktır. Bakanlık, vatandaşların hak ve özgürlüklerinin korunmasına yönelik devlet politikasını yürütür, toplumun ve devletin çıkarlarına aykırı yasadışı eylemleri araştırır, suçla mücadele eder, sivil düzeni sağlar, sivil güvenliği ve trafik güvenliğini sağlar ve önemli kişilerin güvenliğini ve korunmasını garanti eder. İçişleri Bakanı tarafından yönetilen merkezi bir kurumdur. Bakanlık, Ukrayna Başsavcılığının ofisi ile yakın işbirliği içinde çalışmaktadır. Ukrayna Ulusal Polisi'ni (polis) ve Ukrayna Ulusal Muhafızları'nı (jandarma) denetler.