İçeriğe atla

Andıra Deniz Muharebesi (1696)

Andıra Deniz Muharebesi
1684-1699 Osmanlı-Venedik Savaşı/Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları

Andıra adası ve Venedik donanmasının sığındığı Gavrion limanı
Tarih22 Ağustos 1696
Bölge
Andıra adası açıkları, Ege Denizi
Sonuç Taktiksel Osmanlı zaferi
Taraflar
Venedik Cumhuriyeti Venedik Cumhuriyeti
Hospitalier Şövalyeleri Malta Şövalyeleri
Papalık Devleti Papalık
Osmanlı İmparatorluğu Osmanlı İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
Venedik Cumhuriyeti Lord Contarini
Hospitalier Şövalyeleri Kont Thun
Papalık Devleti Francesco Feretti
Osmanlı İmparatorluğu Mezamorta Hüseyin Paşa
Güçler
32 kalyon, çektiri ve firkete 35 kalyon ve firkete
Kayıplar
56 ölü ve 125 yaralı
1 çektiri
1 firkete
~200 ölü ve yaralı

Andıra Deniz Muharebesi, 1684-1699 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

Bir önceki yıl Venedik donanmasını Koyun Adaları Muharebesi'nde yenilgiye uğratan Mezamorta Hüseyin Paşa komutasındaki Osmanlı donanması, 1696 yılında Venedik-Papalık-Malta donanmasıyla karşı karşıya geldiği 22 Ağustos'ta Andıra açıklarındaki tek muharebede kısmî bir başarı kazandı.[1]

Muharebe öncesi

Mezamorta Hüseyin Paşa

17 Nisan 1696'da Yedikule'den hareketle, Çanakkale Boğazı'nda 52 gün bekleyen Osmanlı donanması ardından 12 Haziran'da Foça limanında Garp ocakları (Cezayir, Tunus ve Trablusgarp'tan) kalyonlarıyla buluştu. 37 kalyon, iki ateş gemisi ve 27 firketeden müteşekkil donanma 6 Temmuz'da Koyun adaları önüne demirledi ve Venedik donanmasını gözlemlemek için burada 31 gün kalarak etrafa keşif amaçlı firketeler gönderdi.[2]

Lord Contarini komutasındaki 22 parçalık Venedik donanması Haziran'da Girit'teki Venedik kalelerindeki garnizonları takviye ettikten sonra, 28 Temmuz'da Andıra adası açıklarına geldi. Francesco Feretti komutasındaki Papalık ve Kont Thun komutasındaki Malta filoları da Anabolu civarına gelerek Venedik donanmasına katıldı.[3]

6 Ağustos'ta ise Mezamorta Hüseyin Paşa komutasındaki 35 parçalık Osmanlı donanması (15'i Cezayir, Tunus ve Trablusgarp'tan) Andıra adasının kuzeyine geldi (Rusya'nın Azak Kuşatması nedeniyle Osmanlı donanmasının kaydadeğer bir bölümü Azak Denizi'ndeydi).

Muharebe

Taraflar günlerce rüzgârın kendi lehlerine esmesini beklediler ve hareketsiz kaldılar. 21 Ağustos'ta Osmanlı donanmasının taarruz girişimi rüzgârın yetersizliği nedeniyle âkim kalırken, 22 Ağustos'ta rüzgârın Venedik-Papalık-Malta donanması lehine olacak şekilde poyrazdan lodosa dönmesi üzerine Lord Contarini çatışmaya girmeye karar verdi.

Osmanlı donanması iki sıra halinde muharebe düzeni alırken Venedik-Papalık-Malta donanması ateş gücü yüksek 7 kalyonuyla hücuma geçti. Bununla birlikte, taraflar top atışı mesafesini koruyarak tam bir angajmana girmekten kaçındılar. Top atışları neticesinde Venedik donanmasının birer çektiri ve firketesi battı, birçok gemisi de hasar gördü.[4]

Saat 16.00'ya doğru rüzgâr kesilince taraflar muharebeyi sonlandırarak geri çekildiler. Venedik donanmasının 2 gemi kaybına karşılık Osmanlı donanması gemi kaybetmezken, Osmanlı donanmasının yaklaşık 200 kişilik kaybına karşılık Venedik-Papalık-Malta donanması da 56 ölü ve 125 yaralı verdi.[5]

Muharebe sonrası

Muharebeden sonra Venedik-Papalık-Malta donanması bir süre Andıra ile İstendil, Osmanlı donanması ise Şıra ve Berre adaları arasında seyrederek birbirlerini yokladılar. 14/16 Eylül'de Osmanlı donanması Mürted ve Gavur arasında Venedik-Papalık-Malta donanmasıyla karşı karşıya geldi.

Rüzgar yine yetersiz olduğundan Venedik-Papalık-Malta donanması angajmana girmeden ateş gemileriyle saldırmak gayesindeyken, Osmanlı donanması da 19 Eylül'den sonra başlayan şiddetli rüzgâr ve akıntı sebebiyle hareketsiz kaldı. Mezamorta Hüseyin Paşa 21 Eylül'de Venedik-Papalık-Malta donanmasının Anabolu'ya çekildiğini öğrenince 23 Eylül'de geri dönme kararı aldı.[6]

Ekim ortasında Osmanlı donanmasının Cezayir, Tunus ve Trablusgarp gemileri Ege Denizi'ni terkederek üslerine döndü. Osmanlı donanması da 23 Ekim'de Çanakkale Boğazı'ndan üslerine dönerken Venedik-Papalık-Malta donanması da Aralık'ta limanlarına dağıldı.

Kaynakça

  1. ^ "İslam Ansiklopedisi, "Mezemorta Hüseyin Paşa" maddesi, Türk Diyanet Vakfı, Ankara (2004), c.29. s.525". 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2022. 
  2. ^ "Mezemorta Hüseyin Paşa", Zehra Orakçı, Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi, İstanbul (2021), s.83
  3. ^ "Osmanlı Donanması (1572-1923)", Daniel Panzac, çev. Ahmet Maden & Sertaç Can Polat, İstanbul (2018), s.168
  4. ^ "Nusretnâme", Silâhdâr Fındıklılı Mehmed Ağa, s.343-344
  5. ^ "Naval wars in the Levant, 1559-1853", R.C. Anderson, Princeton University Press (1952), s.225
  6. ^ "Nusretnâme", Silâhdâr Fındıklılı Mehmed Ağa, s.345-346

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Preveze Deniz Muharebesi</span> Osmanlı İmparatorluğu ve Kutsal İttifak arasında meydana gelen deniz savaşı

Preveze Deniz Muharebesi, 28 Eylül 1538 tarihinde Yunanistan'ın kuzeybatısındaki Preveze'de Osmanlı Donanması ve Papa III. Paulus'ün çabalarıyla bir araya gelen Haçlı donanması arasında gerçekleşen deniz muharebesi. Barbaros Hayreddin Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması, Amiral Andrea Doria komutasındaki Haçlı Donanması'nı imha etti. Bu deniz muharebesi sonucunda Akdeniz'de Osmanlı Donanması'na karşı koyabilecek bir donanma kalmadı ve Türk hakimiyeti başlamış oldu.

<span class="mw-page-title-main">Mezamorta Hüseyin Paşa</span> Osmanlı devlet adamı ve amiral

Mezamorta Hüseyin Paşa, Osmanlı donanmasında 1688-1689 ile 1696-1701 yılları arasında iki kez kaptan-ı deryalık yapmış Osmanlı devlet adamı. Venediklilerle yapılan bir savaşta çok ağır bir şekilde yaralanmasına rağmen iyileşip geri dönmesinden dolayı İtalyanca Mezzomorto ifadesinden bozma Mezamorta lakabını almış, Mezemorta, Mezomorto ya da Mezamorto Hüseyin Paşa olarak da anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Foça Deniz Muharebesi</span>

Foça Deniz Muharebesi, 1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Hanya Kuşatması (1645)</span>

Hanya Kuşatması, 1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Kara Cehennem Deniz Muharebesi</span>

Kara Cehennem Deniz Muharebesi ya da Kara Cehennem Cengi, Kaptan-ı derya Kayserili Halil Paşa komutasındaki Osmanlı donanmasının 1609 yılında Kıbrıs/Baf açıklarında Fransız Şövalyesi Fressinet komutasındaki Malta filosunu mağlup ettiği çarpışma.

<span class="mw-page-title-main">Zeytinburnu Deniz Muharebesi</span>

Zeytinburnu Deniz Muharebesi, 1684-1699 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Nakşe Deniz Muharebesi</span>

Nakşe Deniz Muharebesi, 1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Bozcaada Deniz Muharebesi (1697)</span>

Bozcaada Deniz Muharebesi, 1684-1699 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Paşa Adası Deniz Muharebesi</span> Osmanlı-Venedik Savaşında Muharebe

Paşa Adası Deniz Muharebesi, 1714-1718 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Matapan Deniz Muharebesi</span>

Matapan Deniz Muharebesi, 1714-1718 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Matapan Burnu</span>

Matapan Burnu, Yunanistan'da coğrafi bölge.

<span class="mw-page-title-main">Andıra Deniz Muharebesi (1697)</span>

Andıra Deniz Muharebesi, 1684-1699 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Benefşe Kuşatması (1655)</span>

Benefşe Kuşatması, 1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Benefşe Deniz Muharebesi</span>

Benefşe Deniz Muharebesi, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Midilli Deniz Muharebesi</span>

Midilli Deniz Muharebesi, 1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Anabolu Deniz Muharebesi</span>

Anabolu Deniz Muharebesi, 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Ahikerya Deniz Muharebesi</span>

Ahikerya Deniz Muharebesi, 1684-1699 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Semadirek Deniz Muharebesi</span>

Semadirek Deniz Muharebesi, 1684-1699 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.

<span class="mw-page-title-main">Voynuk Ahmed Paşa</span>

Voynuk Ahmed Paşa, Osmanlı kaptan-ı deryası.

Sakız Deniz Muharebesi, 1684-1699 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda evre.