İçeriğe atla

Ancona

Ancona
Komün
Città di Ancona
Ancona'nin havadan görüntüsü
Ancona bayrağı
Bayrak
İtalya üzerinde Ancona
Ancona
Ancona
Ülkeİtalya İtalya
BölgeMarche
İlAncona
İdare
 • Belediye BaşkanıValeria Mancinelli
Yüzölçümü
 • Toplam123,71 km²
Rakım16 m
Nüfus
 (30 Nisan 2015)
 • Toplam101.300
 • Yoğunluk820/km²
Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS)
 • Yaz (YSU)UTC+02.00 (OAYS)
Posta kodu
60100, 60121-60129, 60131
Alan kodu071

Ancona veya Ankona[1] (İtalyanca: Ancona), İtalya'nin merkezi Marche bölgesinin ve ayni adli Ancona ili merkezi olan Adriyatik Denizi kıyısında (1 Ocak 2016 itibarıyla) 100.861 nüfuslu bir liman kentidir. Ancona, Adriyatik Denizi'nin en büyük ticaret limanıdır ve gemi yapım tersaneleri bulunur.

Tarihçe

Pîrî Reis'in Kitâb-ı Bahriye'sinde Ancona

Ancona İ.O. 4. yüzyılda Siracusa Yunan sömürgesi olarak kuruldu. Ancona'yı İ.O. 268'de antik Romalılar aldı. Şehir uzun süre Roma İmparatorluğu'nun egemenliğinde kaldı. Batı Roma İmparatorluğu zayıflayıp barbar kavimler istilasına maruz kaldığı dönemde Ancona Gotlar ve Lombardlar hücumlarına uğradı ama bunları püskürttü.

Bizans İmparatorluğu'nun İtalya'da bulunan arazilerinin idarecisi olan Ravenna Eksarhlığı idaresinde bulunan "Pentopolis" adı verilen büyük şehirlerinden biri oldu. Emeviler ve Abbasiler dönemlerine Arapların Akdeniz'de filoları bulunduğu dönemde denizden Arap hücumlarına karşı koydu.

Kuzey İtalya'nın Karolenj İmparatorluğu Franklarınca istilasından (Marche isminin geldiği) Ancona Marklığı merkezi oldu.

MS 1000 civarında Ancona gittikçe serbestlik kazanmaya başlayıp çok geçmeden (Gaeta, Tranı ve Raguşa ile aynı zamanda) denizcilikle uğraşan bir İtalyan şehir Cumhuriyeti - Ancona Cumhuriyeti hüviyetini aldı. Ancona Cumhuriyeti şehrin üç mahallesinden terzieri) seçilen altı kişiden oluşan "İhtiyar Heyeti" tarafından idare edilen oligarşi idi. Cumhuriyet Akdeniz bölgesinde çok geçerli "agontano" adlı bir para bastırmaktaydı. Ancona Cumhuriyeti çok kere Ragusa Cumhuriyeti ile müttefik olarak, çok kere Venedik'e karşı, hareket etti. Ancona Cumhuriyeti gemi filoları Haçlı Seferlerine büyük destek sağladı. 12. yüzyılda Ancona Papa ve Kutsal-Roma Germen İmparatorluğu mücadelelerine çok defa "Guelfolar (Papalar Yanlısı)" olarak katıldı. "Ancona'lı Cyriacus" 15. yüzyılda Akdeniz bölgesi üzerinde ve özellikle Osmanlı İmparatorluğu arazileri üzerinde yazdığı 6 cilt kitap o yüzyılın en önemli birincil kaynakları arasındadır.

1532 yılında Ancona Cumhuriyeti istiklalini kaybetti ve Papa VII. Clement tarafından Papalık Devleti'ne dahil edildi. Bu dönemdeki tek-erkli idarenin gücü Ancona'nın güçlü kalesinden anlaşılır. Papalık idaresi limanı genişletti ve 18. yüzyılda ünlü karantina istasyonu olan Ancona "Lazaretto" binasını inşa ettirdi.

Ancona 1797 Napolyon Fransa'sı tarafından işgal edilip "Ancona Cumhuriyeti" tekrar kurulduğu ilan edildiyse de 1798'de "Roma Cumhuriyeti"ne bağlanıp "Metauro Departmanı" merkezi oldu. Fransız idaresi 1814'e kadar devam etti.

1815 Viyana Kongresi tarafından Papalık Devleti'ne geri verildi. 1830 devrimleri sırasında Papalık Devleti'nde de ortaya karışıklıkları bastırmak için Fransız desteği istendi ve şehir 1832-1838 arasında Fransız birlikleri işgali altında kaldı. 1849'daki Birinci İtalyan İstiklal Savaşı sırasında Ancona, "Papalık Devleti"'nden ayrıldığı ve "Roma Cumhuriyeti"ne katıldığını ilan etti. Papa topraklarını geri almak Avusturya ordusundan yardım istedi. Venedik ve Roma şehirleri gibi, Ancona Avusturya ordularının kuşatma hücumlarına birkaç hafta mukavemet ettiyse de sonunda Avusturyalılar tarafından işgal edildi.

1850li yıllarda Ancona şehri gelişti ve balıkçılık ve gemi yapımcılığı önem kazandı. Yeni yapılan demiryolu ve karayolu kavşağı oldu.

Avusturyalılara karşı Sardinya Krallığı ve Fransa tarafından yapılan İkinci İtalyan İstiklal Savaşı sonunda, 1860'ta Sardinya Krallığı ordusuna karşı Castelfidardo'da yenilen Papalık Devleti ordusu General Lamoriciere komutasında Ancona şehrine sığındı. Şehir Sardinya-Piyemont Krallığı ordu ve donanma birlikleri tarafından kuşatıldı ve 29 Eylül'de Papalık Ordusu teslim oldu. Yapılan bir plebisitle Ancona'nın bulunduğu Papalık Devleti (Parma Dükalığı, Modena Dükalığı ve Toskana Gran-Dükalığı ile birlikte) Sardinya-Piyemonte Krallığı'na katıldı.

Ancona Kraliyet İtalyan donanmasının bir üssü olarak 1914'te kızıl isyan haftasında, Birinci Dünya Savaşı sırasında Adriyatik Denizi'nde İtalyan donanmasının hücumları ve harp sonrası 1919-1920'de solcu kızılların çıkardığı karışıklıklar, 1920'de bir donanma isyanı haberleri dolayısıyla İtalya'da ilgi çekti.

İtalya'nın Mussolini Faşist diktatörlüğü ile idaresi sırasında Ancona önemli şehir imar hareketlerine sahne oldu ve Adriyatik kıyısı geliştirilip "Vittoria (Zafer) Bulvarı" açıldı. İkinci Dünya Savaşı sırasında Ancona'nın donanma ussu olması ve stratejik önemi yüzünde müttefik hava kuvvetlerinin bombardıman hücumlarına sahne oldu ve tarihi liman bölgesi tümüyle tahrip edildi. Temmuz 1944'te müttefiklere birlikte savaşan serbest Polonya orduları Ancona'yı girip şehri Faşist idaresinden kurtardılar.

Ancona savaşın büyük tahribinden nispeten çabuk kendini kurtardı. 20. yüzyıl ikinci yarısında şehir üç önemli doğal afetten (1959 seli, 1972 depremi ve 1982 toprak kayması) zarar gördü. Şehir 1950'li ve 1960'lı yıllarda kırsal alanlardan göçler dolayısıyla büyümesini korudu. Ama 1980'li yılların başlarında İtalya tarımının, özellikle Marche'de tarla, sebzecilik, bağcılık ve hayvancılık sektörlerinin büyük düşüş göstermesi dolayısıyla şehir ekonomisi durgunlaştı ve hatta geriledi.

Coğrafi konumu

Demografi

Ancona komününün belediye sınırları içinde nüfusunun 19. ve 20. yüzyıllarda gelişmesi resmi nüfus sayımı sonuçlarına göre şu gösterimde özetlenmiştir:[2]Kişi

Görülecek turistik yerler

Çok sayıda ve kayda değer Roma Dönemi kalıntıları ve Bizans öğelerinin karıştığı Romanesk Mimarı tarzı Ancona'da yaygındır. Gezilecek yerler arasında şunlar sıralanabilir

  • Trajan'ın Zafer Taki;
  • Yunan hac planlı ön ikigen kubbeli S. Ciriaco katedrali (11.-13. yüzyıllar arasında daha eski yapıların kalıntıları üzerine kuruldu);
  • Orta Çağ'dan kalma kiliseler;
  • 15. yüzyılda inşa edilmiş Tüccarlar Loncası;
  • Mimar Luigi Vanvitelli'nin yaptığı 18. yüzyıldan kalma Lazaretto;
  • İlginç bir arkeolojik koleksiyon ile Marche Ulusal Müzesi;
  • Şehir Güzel Sanatlar Galerisi'sınde bulunan önemli resim sanatı eserleri (Tiziano, Lotto)
  • Katedral Diocesan Müzesi.

Kardeş şehirler

Ancona şu kentlerle kardeş şehir bağlantısı kurmuştur:

Konsolosluklar

Ancona'da şu ülkelerin konsoloslukları bulunmaktadır:

Ünlü erkekler

Ciriaco d'Ancona (Ancona, 1391 - Cremona, 1452) bir arkeolog (arkeoloji kurucusu), insancıl, epigrafi.

Resimler

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Dünden bugüne İstanbul ansiklopedisi, 1, Kültür Bakanlığı, 1993. ISBN 9789757306016.
  2. ^ Kaynak: Fransızca ve İtalyanca Wikipedia
  3. ^ "İzmir'in kardeş kentleri". 27 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İzmir Büyükşehir Belediyesi. 28 Haziran 2012 tarihinde erişildi.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Ancona ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Marche</span>

Marche İtalya'nın 1948 Anayasası ile kısmi bölgesel özerklik verilmiş 20 bölgesinden birisidir. Ankona şehri bölge merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan şehir devletleri</span> Orta çağ İtalyasında politik yapılanmalar

İtalyan şehir devletleri, Orta Çağ'ın başlarından 1861'de İtalya Krallığı'na dek İtalya yarımadasında kurulan birçok bağımsız küçük devleti ifade eder. İlk şehir devletleri arasında Napoli Dükalığı, Amalfi Dükalığı, Gaeta Dükalığı ve Venedik Cumhuriyeti bulunur. Kuzey ve Orta İtalya'daki diğer şehir devletleri Kutsal Roma İmparatorluğu'ndan özerklik mücadeleleri sıradında ortaya çıktı. Bu devletlerin bir kısmı Lombard Birliği'nde yer aldı. 1100 yılı civarında ise Ceneviz Cumhuriyeti, Pisa Cumhuriyeti, Ancona Cumhuriyeti gibi şehir devletleri kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Siena Cumhuriyeti</span> İtalya Cumhuriyeti

Siena Cumhuriyeti, Siena şehri merkez olmak üzere, Orta Çağ ve Yeni Çağ'da İtalya yarımadası üzerinde önemli bir gücü ve etkisi olan şehir devleti.

<span class="mw-page-title-main">İtalya Krallığı</span> 1861-1946 yılları arasında Güney Avrupada hüküm sürmüş bir krallık

İtalya Krallığı, 1861 yılında İtalya’nın birleşmesinden 1946 yılında İtalyan Cumhuriyeti’nin ilanına kadar devam etmiş bir krallıktır. İtalya Krallığı, Roma İmparatorluğu’nun dağılmasından sonra kurulmuş, bütün İtalya yarımadasını kapsayan ilk devlettir. Aradaki 12 yüzyıl boyunca İtalya yarımadasında çok sayıda devletçik kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Velletri</span> İtalyanın Lazio bölgesinde, Roma Capitale iline bağlı ilçe (komün)

Velletri, İtalya'nın Lazio bölgesinde Roma iline bağlı, Alban Tepelerinde bulunan 53.298 nüfuslu bir yerleşim yeri ve komün.

<span class="mw-page-title-main">II. Konstans</span>

II. Konstans yahut "Sakallı(Pogonatos) Konstantine", 641 ile 668 arasında Bizans imparatoru olmuştur. 642'de Konsül olup tarihte Roma Konsülü unvanı verilen son Bizans imparatordur. Vaftiz ismi Herakleios idi ve imparatorluk yaparken resmî ismi Konstantinos idi. Konstans ismi bu imparatora verilen indirgen bir lakaptır. Bizans tarih yazmalarında bu lakap isim olarak kullanılmış ve modern tarihçiler tarafından da bu lakap isim olarak kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">II. Friedrich (Kutsal Roma imparatoru)</span> Kutsal Roma İmparatoru (1194 - 1250)

II. Friedrich, Hohenstaufen hanedanı, 1212 yılından beri Roma Krallığı üzerinde hak iddia eden İtalyan ve 1215 yılından beri elinde bulunduran karşı çıkılmaz hükümdar. VII. Freidrich Hohenstaufen Swabia unvanıyla Almanya Kralı, I. Federico unvanıyla ve annesinin vârisi olarak Sicilya Kralı ve Burgundy Kralı idi. Onun orijinal unvanı İtalya Sicilya Kralıdır, 1198 yılından ölünceye kadar. 1220 yılında papalık taç giyme töreninden ölünceye kadar II. Friedrich unvanıyla Kutsal Roma İmparatoru'dur. Onun diğer unvanları Kıbrıs Kralı ve evlilik bağı nedeni ve Altıncı Haçlı Seferi bağlantısıyla Kudüs Kralı.

<span class="mw-page-title-main">Ancona (il)</span> İtalyada bir il

Ancona ili, merkezî İtalya'da Marche bölgesinin ili olup merkezi ismini aldığı Ancona şehridir. İlin alanı 1.940,16 km2 olup bu ile bağlı olan 49 komün bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Grosseto</span> İtalyanın Toskana bölgesinde, Grosseto iline bağlı ilçe (komün)

Grosseto, merkezi İtalya'nın Toskana Bölgesinde Grosseto ili'nin merkezi olan 82.284 kişi nüfuslu bir kent ve yerel idaresi bakımdan bir komündür.

<span class="mw-page-title-main">Benevento</span> İtalyanın Campania bölgesinde, Benevento iline bağlı ilçe (komün)

Benevento, güney İtalya'da Campania Bölgesi'nde, Benevento ili'nin merkezi bir kent ve bir komün.

<span class="mw-page-title-main">Viterbo</span> İtalyanın Lazio bölgesinde, Viterbo iline bağlı ilçe (komün)

Viterbo, İtalya'da Lazio Bölgesi'nde, Viterbo ili'nin merkezi bir kent ve bir komün. Viterbo'nun "Şehir " olma statüsü kaynağı bilinmeyecek kadar geçmişlere uzanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Olbia</span> İtalyanın Sardinya bölgesinde, Sassari iline bağlı ilçe (komün)

Olbia, İtalya'da Sardinya Özerk Bölgesi'nin kuzeydoğusunda, 2005'ten itibaren Tempio Pausania kenti ile birlikte Olbia-Tempio ili'nin ortaklaşa merkezi olan bir kent ve bir komün.

<span class="mw-page-title-main">Imola</span> Bologna iline bağlı komün (Emilia-Romagna, İtalya)

Imola, Kuzey Doğu İtalya'da Emilia-Romagna bölgesinde Santerno nehri üzerinde bulunan ve Bologna ilinde yer alan bir şehir ve komündür.

<span class="mw-page-title-main">Manfredonia</span> İtalyanın Apulia bölgesinde, Foggia iline bağlı ilçe (komün)

Manfredonia, güney İtalya'da Puglia Bölgesi'nde, Foggia iline bağlı ve Foggia şehrinin merkezinin 35 km kuzeydoğusunda bulunan bir komündür.

<span class="mw-page-title-main">Denizci cumhuriyetler</span>

Denizci cumhuriyetler İtalya'da Orta Çağ'da ortaya çıkan ve gelişen şehir devletlerini tanımlar. Bunlardan en bilinenleri Pisa, Ceneviz ve Venedik'tir. Bu devletler birbirleriyle hem askeri hem de ekonomik anlamda rekabet halinde olmuşlardır. 10 ila 13. yüzyıllar arasında Akdeniz bölgesinde egemenlikleri altındaki ticaret yollarını korumak ve genişletmek için güçlü donanmalar kurmuşlardır. Bu açıdan Haçlı Seferleri'ne lojistik olarak büyük destek vermişlerdir. Cumhuriyetler güçlü imparatorluklar arasında hayatta kalabilmek için çok çeşitli ittifaklarda bulunmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Güney İtalya'da Müslümanların tarihi</span>

Güney İtalya'da Müslümanların tarihi, 7. yüzyılda Kuzey Afrika'da gelişmiş olan Arap-Berber asıllı Müslümanların İtalya'nın Akdeniz adaları ve İtalya yarımadasının özellikle güneyini ellerine geçirip buraların Müslümanlar tarafından idare edilmesi ve bu süreçte söz konusuydu. Güney İtalya'da Müslümanların tarihi, yerel halkın bir kısmının Müslüman olması sürecini de ele almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Floransa Cumhuriyeti</span> İtalyan Şehir Cumhuriyeti

Floransa Cumhuriyeti, 1115 ile 1532 arasında bir cumhuriyet olarak hükûmet süren ve modern Toskana Bölgesi, İtalya'da konumlanmış Floransa merkezli bir şehir devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Toskana Büyük Dükalığı</span>

Toskana Büyük Dükalığı 1569 - 1859 döneminde bazı aralıklarla Merkezi İtalya'da bulunan bir monarşi devletidir. Bu devlet 1569'da Floransa Dükalığı devletinin yerine kurulmuştur. Toskana Büyük Dükalığı'nın başkenti Floransa idi.

<span class="mw-page-title-main">Milano Dükalığı</span>

Milano Dükalığı İtalya'nın kuzeyinde yer alan Kutsal Roma İmparatorluğu'na bağlı devlet. Başkenti Milano olan devlet Gian Galeazzo Visconti tarafından 1395 yılında kurulmuştu. Dükalığın komşuları doğuda Venedik Cumhuriyeti, batıda Savoy Dükalığı, güneyde Ceneviz Cumhuriyeti ve kuzeyde ise İsviçre Kantonlarıydı. Resmi olarak kullanılan diller Lombardca ve İtalyancaydı.

<span class="mw-page-title-main">İtalya'daki eski devletler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

İtalya, 1861'de birleşip tek bir devlet olana kadar, şehir devletleri, cumhuriyetler ve diğer bağımsız oluşumlardan meydana geliyordu. Aşağıda, İtalya'daki oluşumların tarihsel bir listesi bulunmaktadır. Batı Roma İmparatorluğu'nun yıkılmasının ve Orta Çağ'ın gelişinin ardından, İtalya Yarımadası çok sayıda devlete bölündü. Bu devletlerin çoğu, İtalya Yarımadası'ndaki gücü dengeleyen büyük siyasi birimlerde birleşti: Papalık Devleti, Venedik Cumhuriyeti, Floransa Cumhuriyeti, Milano Dükalığı, Napoli Krallığı ve Sicilya Krallığı. Diğer tüm İtalyan devletlerinden farklı olarak Venedik ve Ceneviz cumhuriyetleri, deniz güçleri ve ticaret ağları sayesinde İtalyan Yarımadası'ndaki bölgesel fetihlerin ötesine geçerek Akdeniz ve Karadeniz'deki çeşitli bölgeleri fethettiler.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.