İçeriğe atla

Anayasal Birlik Partisi (Irak)

Anayasal Birlik Partisi
حزب الاتحاد الدستوري
Genel başkanNuri Said Paşa
Kuruluş tarihi1949
Kapanış tarihi1954
MerkezBağdat, Irak
İdeolojiAntikomünizm
Arap milliyetçiliği
Pan Arabizm
Siyasi pozisyonMerkez sağ

Anayasa Birlik Partisi (Arapçaحزب الاتحاد الدستوري) 1949 yılında Nuri es-Said tarafından kurulan bir Irak siyasi partisiydi. Parti, farklı etnik köken ve dinlerden politikacıları içeriyordu, merkezi er-Raşid Caddesi, Bağdat'ta bulunuyordu. Parti ilk konferansını 23 Aralık 1949'da düzenledi. Konferansta partinin Yüksek Komisyonu üyeleri seçildi ve Said parti başkanı oldu.[1][2]

Yüksek Komisyon, Merkez Komite üyelerini seçti, 15 üye seçildi: Nuri es-Said, Abdülvahab Morgan, Şakir el-Vadi, Muhammed Ali Mahmud, Muhammed Hasan Kubba, Cemil Abdülvahab, Abdülkadir Baş Ayan, Cemil el-Urfa, Abdülmecid Abbas, İzzeddin Mulla, Saad Ömer, Ahmed el-Emir, Raşid el-Çelebi, Diya Cafer ve Halil Kenah. Merkez Komitesi; Abdülvahab Morgan'ı başkan yardımcısı, Halil Kenah'ı birinci sekreter, Ahmed el-Emir'i ikinci sekreter, Cemil el-Urfa'yı muhasebeci ve Muhammed Hasan Kubba'ı sayman olarak seçti.[1]

Parti, veliaht Abdülillah'ın Irak siyasetine müdahalelerini kısıtlamayı, Said'i hükûmet oluşumunda desteklemeyi ve sol partilere direnmeyi amaçlıyordu.[1]

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

Kadirilik ya da Kadiriyye, Seyyid Abdülkâdir Geylânî tarafından 12. yüzyılın başlarında kurulan tarikattır.

Hâlidîlik, İslam'ın Sünnîlik mezhebine bağlı bir tarîkat olan Nakşibendîliğin en yaygın kollarından biridir. Kol, adını Kürt İslam âlimi Halid Bağdadî'den alır. Türkiye'de etkinlik gösteren Nakşibendî şeyhleri genellikle Halidî'dir.

<span class="mw-page-title-main">İsmaililik</span> İslâmın Şiilik koluna bağlı bir mezhep

İsmâilîlik, adını İsmâil b. Ca'fer es-Sâdık'tan alan Şii mezhebi.

<span class="mw-page-title-main">Evkaf-ı Hümâyun Nezâreti</span>

Evkaf Nâzırlığı veya Evkaf-ı Hümâyun Nezâreti,, son dönem Osmanlı hükûmetlerinde vakıf kurumlarından sorumlu olan nâzırlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Irak Temsilciler Meclisi</span> Irakın yasama organı

Temsilciler Meclisi, genellikle basitçe Parlamento olarak anılır, Irak Cumhuriyeti'nin tek meclisli yasama organıdır. 2020 itibarıyla 329 sandalyeden oluşuyor ve Bağdat'ta Yeşil Bölge'de bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Irak Ulusal İstihbarat Servisi</span>

Irak Ulusal İstihbarat Servisi (INIS) Geçici Koalisyon Otoritesi yetkisiyle Nisan 2004 yılında kurulan Irak hükûmetinin bir istihbarat kuruluşudur.

<span class="mw-page-title-main">14 Temmuz Devrimi</span> 1958de Irakta monarşiyi deviren askeri darbe

1958 Irak askerî darbesi olarak da bilinen 14 Temmuz Devrimi, 14 Temmuz 1958 tarihinde Irak'ta gerçekleşen ve Kral II. Faysal'ın devrilmesi ve Haşimi liderliğindeki Irak Krallığı'nın yıkılmasıyla sonuçlanan bir darbedir. Bu darbenin ardından kurulan Irak Cumhuriyeti, altı ay önce Irak ve Ürdün arasında kurulan Haşimi Arap Federasyonu'nun sonunu getirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kasım 1963 Irak askerî darbesi</span> Irakta bir askeri darbe

Kasım 1963 Irak askerî darbesi, 13 - 18 Kasım 1963 tarihleri arasında, parti içindeki bölünmelerin ardından Nasır yanlısı Iraklı subayların Baas Partisi yönetimine karşı gerçekleştirdiği bir askeri darbedir. Darbenin kendisi kansız olmasına rağmen, ilgili eylemlerde 250 kişi öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Baas Partisi (Suriye ağırlıklı hizip)</span> Baas Partisinin Suriye ağırlıklı hizbi

Arap Sosyalist Baas Partisi Suriye yanlısı Baas hareketi olarak da anılan, Arap dünyasında şubeleri olan neo-Baasçı bir siyasi partidir. Parti, Şubat 1966'da Baas Partisindeki bölünmeden çıktı ve Suriye'de hükûmeti yönetmektedir. 1970-2000 yılları arasında partiye Suriye Devlet Başkanı Hafız Esad başkanlık etti. 2018'e kadar liderlik, oğlu Beşşar Esad ve Abdullah el-Ahmar arasında paylaşıldı. 2017 yılında Ulusal ve Bölgesel komutanlıkların yeniden birleştirilmesinin ardından Beşşar Esad Merkez Komutanlığı genel sekreteri oldu. Partinin Suriye kolu, Suriye liderliğindeki Baas Partisi içindeki en büyük organizasyondur.

Ulusal Partisi 1947'de kurulan ve 1963'te Suriye Baas Partisinin bir darbeyle tek parti yönetimi kurmasının ardından kapatılan bir Suriye siyasi partisidir. Suriye'de önce Osmanlılara karşı çıkan ve daha sonra Fransız mandasından bağımsızlık talep eden Ulusal Blok'un devamıdır. Parti, en büyük desteği Şamlı eski muhafızlar ve sanayiciler arasında gördü. Başta Haşimi yönetimindeki Irak ve Ürdün'ü desteklemesine rağmen; artan halk desteğinin ardından 1949'dan itibaren başta Suudi Arabistan, Mısır, Lübnan ve Filistin Mandası olmak üzere Suriye'nin güneyindeki Arap ülkeleri ve bölgeleriyle daha yakın ilişkileri destekledi. 1940'larda ve 1950'lerin başında hakim parti iken, yerini Haşimi yanlısı rakibi Halk Partisi aldı. Halk Partisine benzer şekilde, Ulusal Parti de toprak sahipleri tarafından desteklendi.

<span class="mw-page-title-main">1979 Baas Partisi Tasfiyesi</span> Saddam Hüseyin tarafından Irak Baas Partisinin kamuya açık tasfiyesi

1979 Baas Partisi Tasfiyesi veya Yoldaş Katliamı 22 Temmuz 1979'da dönemin cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin tarafından düzenlenen Irak Baas Partisinin halka açık bir tasfiyesiydi. Tasfiye Saddam Hüseyin'in 16 Temmuz 1979'da Irak Cumhuriyeti cumhurbaşkanlığına katılmasından altı gün sonra gerçekleştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Seyyid Talip Bey</span> Iraklı siyasetçi

Seyyid Talip Bey ya da Talib bin Recep bin Muhammed Seyyid bin Talip el-Nakib el-Refa'i Arap siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Ümmet Partisi</span> Sudanda bir siyasi parti

Ulusal Ümmet Partisi Sudan'da ılımlı İslamcı merkezci bir siyasi partidir. 2020'ye kadar resmi olarak iki kez Sudan başbakanı olarak görev yapan ve her ikisinde de askeri darbelerle görevden alınan Sadık el-Mehdi tarafından yönetilmiştir. 2019 itibarıyla, Tümgeneral Fadullah Barameh Nasır partinin başkan vekilidir ve el-Mehdi'nin kızı Meryem el-Mehdi üç başkan yardımcısından biridir.

Ulusal Kardeşlik Partisi (Arapça: حزب الاخاء الوطني, romanize: Hizb el-Ikha el-Watani, kısaca UKP) 1930/1931'de Yasin el-Haşimi, Naci es-Suveydi ve Reşid Ali Geylani tarafından kurulan bir Irak siyasi partisiydi. Pan-Arabist ve güçlü bir milliyetçi partiydi, Britanya İmparatorluğu'na karşı muhalefetle ilişkilendirildi. Kuruluşundan 1936 darbesine kadar Irak hükûmetlerine egemen oldu.

<span class="mw-page-title-main">Baas Partisi (Irak ağırlıklı hizip)</span> Irak siyasi partisi (1963-2003)

Arap Sosyalist Baas Partisi, Irak yanlısı Baas hareketi olarak da anılan merkezi 2003 yılına kadar Irak'ın Bağdat kentinde bulunan Baasçı bir siyasi partidir. Orijinal Baas Partisi'nin 1966'daki bölünmesinden sonra ortaya çıkan iki partiden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Irak Cumhuriyeti (1958-1968)</span> Irak tarihinin dönemi

Irak Cumhuriyeti, halk arasında Birinci Irak Cumhuriyeti olarak da bilinen, 1958'de Cumhurbaşkanı Muhammed Necib er-Rubai ve Başbakan Abdülkerim Kasım'ın yönetimi altında kurulan bir devletti. Rubai ve Kasım ilk olarak Irak Krallığı'nın Haşimi monarşisinin devrildiği 14 Temmuz Devrimi ile iktidara geldi. Sonuç olarak, Krallık ve Arap Federasyonu feshedildi ve Irak Cumhuriyeti kuruldu. Dönem, 1968'de Baasçıların iktidara gelmesiyle sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Arap Sosyalist Baas Partisi - Irak Bölgesi</span> Bölünme sonrası Irak Baas Partisi

Arap Sosyalist Baas Partisi - Irak Bölgesi, resmi olarak Irak Bölgesel Şubesi, 1951 yılında Fuad er-Rikabi tarafından kurulmuş bir Irak Baasçı siyasi partisidir. Orijinal parti içindeki 1966 bölünmesinin ardından Irak egemenliğindeki Baas hareketine olan bağlılığını değiştirmeden önce, orijinal Baas Partisi'nin Irak bölgesel şubesiydi. Parti, 2003 yılında Amerika'nın Irak'ı istilasından sonra resmen yasaklandı, ancak buna rağmen hâlâ yeraltında çalışmaya devam ediyor.

<span class="mw-page-title-main">Ürdün Arap Sosyalist Baas Partisi</span> Ürdünde bir siyasi parti

Daha önce Arap Sosyalist Baas Partisi - Ürdün Bölgesi olarak bilinen Ürdün Arap Sosyalist Baas Partisi (ÜASBP) Ürdün'de bir siyasi partidir. Irak liderliğindeki Baas Partisi'nin Ürdün bölgesel şubesidir.

<span class="mw-page-title-main">Arap Sosyalist Baas Partisi - Yemen Bölgesi</span> Yemende bir siyasi parti

Arap Sosyalist Baas Partisi - Yemen Bölgesi, Arap Sosyalist Baas Partisi'nin Yemen'deki bölgesel şubesidir.

<span class="mw-page-title-main">Dışişleri ve Gurbetçiler Bakanlığı (Suriye)</span>

Suriye Arap Cumhuriyeti Dışişleri ve Gurbetçiler Bakanlığı Suriye'nin dış ilişkilerini yürütmekten sorumlu bir kabine bakanlığıdır. Bakanlık, Suriye'nin dış politikasının ifade edilmesini, Suriye Arap Cumhuriyeti'nin çıkarlarının ve yurt dışındaki Suriye vatandaşlarının çıkarlarının korunmasını ve ülkenin diğer ülkeler ve uluslararası kuruluşlar nezdinde temsil edilmesini denetler.