İçeriğe atla

Anawrahta

Anawrahta
အနော်ရထာ
Anawrahta Heykeli
Burma kralı
Hüküm süresi11 Ağustos 1044 – 11 Nisan 1077
Taç giymesi16 Aralık 1044
Önce gelenSokkate
Sonra gelenSaw Lu
Doğum11 Mayıs 1014
Pagan (Bagan)
Ölüm11 Nisan 1077 (62 yaşında) Kason
Pagan
Eş(ler)iPyinsa Kalayani
Agga Mahethi[1]
Saw Mon Hla
Manisanda
Çocuk(lar)ıKyansittha
Saw Lu
HanedanPagan
BabasıKunhsaw Kyaunghpyu
AnnesiMyauk Pyinthe
DiniTheravada

Anawrahta Minsaw (Burmaca: အနော်ရထာ မင်းစော; 11 Mayıs 1014 - 11 Nisan 1077), Pagan İmparatorluğu'nun kurucusudur. Burma (Myanmar) ulusunun babası olarak kabul edilen Anawrahta, Üst Burma'nın kuru bölgesindeki küçük bir prensliği, modern zaman Burma'sının temelini oluşturan ilk Burma İmparatorluğu'na dönüştürdü. Tarihsel olarak doğrulanabilir Burma tarihi, 1044'te Pagan tahtına çıkışıyla başlar.

Anawrahta, tarihte ilk kez tüm İravadi vadisini birleştirdi ve Shan Eyaletleri ve Arakan (Rakhaynya) gibi çevre bölgeleri Pagan'ın egemenliği altına aldı. Kmer İmparatorluğu'nun Tenasserim kıyı şeridine ve Üst Menam vadisine ilerlemesini başarıyla durdurdu, böylece Pagan'ı anakara Güneydoğu Asya'daki iki büyük krallıktan biri haline getirdi.

Sıkı bir disiplin anlayışına sahip olan Anawrahta, Burma tarihinde kalıcı etkiler bırakacak önemli sosyal, dini ve ekonomik reformlar uyguladı. Sosyal ve dini reformları, günümüz Burma kültürünün gelişimine yol açtı. Pagan çevresindeki kurak, susuz bölgeleri bir dizi bent inşa ederek, Üst Burma'nın ana pirinç ambarlarına dönüştürdü ve Üst Burma'ya, takip eden yüzyıllarda İravadi vadisi ve çevresini domine etmek için kalıcı bir ekonomik temel sağladı. Güçlü bir idari sistem bıraktı ki, tüm sonraki Pagan kralları bu sistemi 1287'deki hanedanın düşüşüne kadar takip etti. Pagan'ın İravadi vadisi üzerindeki hakimiyetinin başarısı ve uzun ömrü, Üst Burma'da Burma dili ve kültürünün yükselişinin, Burman etnik grubunun yayılmasının temelini attı.

Anawrahta'nın mirası, modern Burma sınırlarının ötesine geçti. Theravada Budizmi'ni benimsemesi ve Mahayana devleti olan Kmer İmparatorluğu'nun ilerleyişini durdurması başarısı, Güney ve Güneydoğu Asya'da geri çekilme içinde olan Budist okula çok ihtiyaç duyulan bir mola ve güvenli bir sığınak sağladı. Theravada Budizmi'ni Ceylon'da, Budist okulunun orijinal evinde, yeniden başlattı. Pagan hanedanının başarısı, 13. ve 14. yüzyıllarda Lan Na (kuzey Tayland), Siam (merkezi Tayland), Lan Xang (Laos) ve Kmer İmparatorluğu'nda (Kamboçya) Theravada Budizmi'nin sonraki büyümesini mümkün kıldı.

Anawrahta, Burma tarihindeki en ünlü krallardan biridir. Yaşam hikâyeleri (efsaneleri), Burma folklorunun temelini oluşturur ve popüler edebiyatta ve tiyatroda yeniden anlatılır.

Kaynakça

  1. ^ Yazawin Thit Vol. 1 2012: 108, footnote #2

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Budizm</span> Bir din ve hayat felsefesi

Budizm, bugün dünya üzerinde yaklaşık 500 milyonu aşkın inananı bulunan bir dindir. İlk önce Hindistan’da ortaya çıkmış, daha sonra zaman içinde Güneydoğu ve Doğu Asya’da yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tayland</span> Güneydoğu Asyada bir ülke

Tayland, resmî adıyla Tayland Krallığı, eski adıyla Siyam, Hindiçin yarımadasının orta kısmında bulunan Güneydoğu Asya ülkesi. Batıda Myanmar (1.800 km), doğuda Kamboçya (803 km), kuzeyde Laos (1.754 km) ve güneyde Malezya (506 km) ile sınırları bulunmaktadır. Güney kısmında Tayland Körfezi, batı kısmında ise Andaman Denizi yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Myanmar</span> Güneydoğu Asyada ülke

Myanmar, resmî adıyla Myanmar Birliği Cumhuriyeti, diğer isimleriyle Burma ya da Birmanya, Güneydoğu Asya'da bir ülkedir. Kuzeybatıda Bangladeş ve Hindistan, kuzeydoğuda Çin, doğuda Laos, güneydoğuda Tayland ile komşudur. Güney ve güneybatıda Andaman Denizi ve Bengal Körfezi'ne kıyısı vardır. Myanmar Güneydoğu Asya anakarasındaki en büyük, Asya genelinde ise 10. büyük ülkedir. 2017 verilerine göre nüfusu 54 milyondur. Başkenti Nepido, en büyük şehri Yangon'dur.

<span class="mw-page-title-main">Kamboçya</span> Güneydoğu Asyada bir ülke

Kamboçya, resmî adıyla Kamboçya Krallığı, Güneydoğu Asya anakarasının güneyinde yer alan bir ülkedir. 181,035 km² alana yayılan ülke, kuzeybatıda Tayland, kuzeydoğuda Laos, doğuda Vietnam ve güneybatıda Tayland Körfezi ile çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Güneydoğu Asya</span> Asya kıtasının doğu kısmının güneyinde yer alan bölge

Güneydoğu Asya, Asya kıtasının bir parçasıdır ve Hindistan'ın doğusunda ve Çin'in güneyinde yer almaktadır. Güneydoğu Asya, Asya kıtasıyla Okyanusya arasında bulunan bölgeye verilen isimdir. Kesin sınırlarını çizmek oldukça zordur. Politik olarak batıya doğru Hint alt kıtası, kuzeye doğru Çin arasında uzanan bir kara parçası olarak görünür.

Mahāyāna, Budizm’in üç ana kolundan biridir. Kaynağı Hint yarımadasıdır. Budizm’i Hinayana ve Mahayana olarak sınıflandırır. Vajrayana ise Mahayana Budizm’inin bir uzantısıdır. MS 1. yüzyılda Orta Asya ve Çin’e geçmiş, buradan da Doğu Asya’ya yayılmıştır. Günümüze hâlen uygulanmakta olduğu yerler Hindistan, Çin, Tibet, Japonya, Kore, Vietnam ve Tayvan’dır.

<span class="mw-page-title-main">Medeniyetler Çatışması</span>

Medeniyetler Çatışması, Samuel Huntington tarafından işlenen, Soğuk Savaş sonrasına tekabül eden 1990'lı yıllardan itibaren uluslararası ittifak ya da ihtilaflarda belirleyici olan unsurun politik ya da ekonomik ideolojiler değil, medeniyetler olmaya başladığını ve 21. yüzyılda da bu trendin devam edeceğini ifade eden bir tezdir.

Theravada ; kelime anlamı olarak, "Yaşlıların öğretisi" ya da "Eski öğreti") günümüze ulaşan en eski Budist okuldur. Kökeni, Buda’nın ilk mensubu olan keşişler (rahipler) topluluğuna dayanmaktadır. Mahayana (büyük taşıt) geleneğinden gelen Budistler tarafından küçük taşıt olarak da adlandırılır. Göreceli olarak daha tutucu ve genel olarak erken dönem Budizmine en yakınıdır. Yüzyıllardan beri Sri Lanka ve güneydoğu Asya'nın en yaygın dinidir. Aynı zamanda güneybatı Çin, Vietnam, Bangladeş, Malezya, Filipinler ve Endonezya'da kimi etnik gruplar tarafından izlenmektedir; Singapur ve Avustralya'da da gittikçe popülerlik kazanmaktadır. Günümüzde dünya çapında Theravada Budistlerin sayısı 100 milyonun üzerindedir. Ayrıca son yıllarda Theravada, Batı'da ve Hindistan'da da kök salmaya başlamıştır.

Budizm okulları, Budizm'in tarih sahnesine çıktığı M.Ö. 5. yüzyıldan itibaren farklı coğrafyalarda yayılma olanağı bulmuş, girdiği yörenin kültürüne uyum sağlamıştır. Bununla birlikte aynı kültürden gelen Budist gelenekler içindeki yorum ve metotlardaki farklılıkların zamanla derinleşmesi biribirinden bağımsız, çeşitli okulların ortaya çıkmasına neden olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Bagan</span>

Bagan, UFA: bəɡàɴ; eski adı Pagan) Myanmar'da, Mandalay Bölgesi'nde antik bir kenttir. 9. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar, kent; bölgeyi birleştiren ilk krallık olan ve günümüzdeki Myanmar'ın oluşumuna kaynaklık eden Pagan Krallığı'nın başkentiydi. Krallığın zirvesine ulaştığı 11. ve 13. yüzyıllar arasında yalnızca Bagan ovalarında inşa edilen 10.000'den fazla Budist tapınağı, pagoda ve manastırdan arta kalan 2.200'den fazla tapınak ve pagoda günümüzde halen ayakta durmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Asya tarihi</span> Kıta Tarihi

Asya tarihi, Asya'nın çeşitli bölgelerinde, merkezi Avrasya bozkırlarındaki duruma bağlı olarak daha fazla veya daha az bağlama sahip Doğu Asya, Güney Asya ve Orta Doğu'nun tarihi olarak görülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Çin kültürü</span>

Çin kültürü, modern dünyadaki en eski jeopolitik varlık olan Çin'in topraklarında yer alan, en zenginleri 10.000 yıl öncesine dayanan, çok çeşitli alanlardaki muazzam ve karmaşık başarıları kapsar. Nitekim günümüz Çin, hanedanların ve siyasi rejim değişiklikleriyle Çin Şi Huang'ın M.Ö. 221 yılında kurduğu Çin İmparatorluğu'nun doğrudan vârisi olarak görülebilir. Pratiklerin, nesnelerin ve kavramların etkili bir şekilde yayılmasına olanak sağlayan bu süreklilik, Çin kültürünün belli unsurlarına bölgesel ve tarihsel farklılıkların ötesine geçen genel bir görünüm kazandırmaktadır. Bu unsurlardan bazı örnekler, mandarin rejiminde ve toplumsal ve ailevi ilişkilerin kavranmasında görünebilen Konfüçyüsçü etkiler ya da Çin dünyası genelinde benimsenmiş felsefi veya metafizik kavramların ve dini pratiklerinin kökeninde bulunan Taoizm damgası. Çin İmparatorluğu'nun prestiji, bu ortak kültürünün Uzak Doğu ve Güneydoğu Asya'ya yayılmasına katkıda bulunmasının yanı sıra Çin uygarlığını zenginleştirmiş birçok yabancıyı cezbetmiştir. Diğer kültürel başarılar ancak belli bir bölgeye ya da bir döneme özgüdür. Bu açıdan, Çin kültürünün çeşitli alanlarının 19. yüzyıldan beri Batılı nüfuza ve moderniteye yaklaşma biçimi ve küreselleşmeye karşı göstermeye devam ettiği tepki büyük bir ilgi meselesidir. Çin'in ekonomik gelişimi popüler geleneklere ve sanatlara meydan okumaktadır. Nakış veya tiyatro gibi birçok kültür biçimi kaybolma sürecindedir.

<span class="mw-page-title-main">I. Béla</span> Macaristan Kralı

I. Béla, 1060-1063 yılları arasında Macaristan kralı.

<span class="mw-page-title-main">Bhutan'da turizm</span>

Butan'da turizm, Bhutan Hükûmeti'nin geliri artırmak ve Butan'ın eşsiz kültürünü ve geleneklerini dış dünyaya tanıtmak amacıyla 1974'te başladı ve izole ülkeyi yabancılara açtı. 1974'te toplam 287 turist Butan Krallığı'nı ziyaret etti. Butan'ı ziyaret eden turist sayısı 1992'de 2.850'ye yükseldi ve 1999'da olarak 7.158'e yükseldi. 1980'lerin sonunda turizm yıllık 2 milyon ABD dolarının üzerinde katkıda bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Lansang Krallığı</span> Güneydoğu Asyada 1353-1707 yılları arasında var olmuş bir krallık

Lansang Krallığı birleşik bir Lao krallığı olarak 1353 yılında kurulmuş ve 1707 yılında da parçalanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dai halkı</span>

Dai halkı, Çin Halk Cumhuriyeti devletinin resmî olarak tanıdığı 56 etnik gruptan biri. Çin'in Yünnan Eyaleti'ne bağlı Xishuangbanna Dai Özerk İli ile Dehong Dai ve Jingpo Özerk İli'nde yaşayan ve Tay dillerini konuşan farklı etnolinguistik grupları kapsar.

Bayinnaung Kyawhtin Nawrahta, 1550'den 1581'e kadar Myanmar'ın Toungoo Hanedanlığı'nın kralıydı. Bayinnaung, "Burma'da görülen en büyük insan enerjisi patlaması" olarak adlandırılan 31 yıllık saltanatı sırasında günümüz Myanmar'ının çoğunu, Çin Shan eyaletleri, Lan Na, Lan Xang, Manipur ve Siam'ı da içeren Güneydoğu Asya tarihinin büyük imparatorluğunu kurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Alaungpaya</span>

Alaungpaya, Alaunghpaya veya Alaung-Phra olarak da telaffuz edilir,, Burma(Myanmar)'da Konbaung Hanedanlığı'nın kurucusudur. Bir zamanlar Yukarı Burma'daki küçük bir köyün eski şefi olan Alaungpaya, Siyam'a düzenlediği sefer sırasında hastalıktan öldüğünde, Burma'yı birleştirmiş, Manipur'u ele geçirmiş, Lan Na'yı fethetmiş ve restore edilen Hanthawaddy Krallığı'na yardım eden Fransız ve İngilizleri yenmişti. Dagon çevresine yeni yerleşim yerleri ekleyerek genişletmiş ve şehri Yangon şehri olarak adlandırmıştır. Burma'yı üçüncü kez birleştirdiği için Burma tarihinde, Anawrahta ve Bayinnaung ile birlikte Burma'nın en büyük üç hükümdarından biri olarak kabul edilir.

Toungoo hanedanı ve Restore Edilmiş Toungoo hanedanı olarak da bilinen 16. yüzyılın ortalarından 1752'ye kadar Burma'nın (Myanmar) yönetici hanedanıydı. İlk kralları Tabinshwehti ve Bayinnaung, 1287'den beri ilk kez Pagan Krallığı topraklarını yeniden birleştirmeyi ve Manipur, Çin Shan Eyaletleri, Siam ve Lansang'ı dahil etmenin yanı sıra ilk kez Shan Eyaletlerini birleştirmeyi de başardı. Toungoo İmparatorluğu zirvesindeyken Güneydoğu Asya'daki en büyük ve en güçlü imparatorluktu. Ancak Bayinnaung'un 1581'deki ölümünü takip eden 18 yıl içinde yıkıldı.

<span class="mw-page-title-main">Burma Savaşı 1944-1945</span>

Burma savaşı, İkinci Dünya Savaşı'nın Güneydoğu Asya Cephesi'ndeki öncelikle İngiliz Milletler Topluluğu, Çin ve Amerika Birleşik Devletleri kuvvetleri tarafından Burma Ulusal Ordusu, Hindistan Ulusal Ordusu ve bir dereceye kadar Tayland tarafından tarafından desteklenen Japonya İmparatorluk kuvvetlerine karşı gerçekleştirildi. İngiliz Milletler Topluluğu kara kuvvetleri esas olarak Birleşik Krallık, Britanya Hindistanı ve Afrika'dan geliyordu.