İçeriğe atla

Anahtar

Bir binadaki tüm kapıları açmaya yarayan iskelet anahtarı

Anahtar veya Açar, kilit dilini döndürmeye yarayan, genellikle metalden üretilen araç.

Türkçeye Rumca aniχtēri/ανοιχτήρι (anahtar) sözcüğünden geçen sözcüğün kökeni Eski Yunanca anoígō/ανοίγω (açmak) sözcüğüdür.[1]

Tarihçe

Kilit ve anahtar sistemi Antik Romalılar tarafından icat edilmiştir.[2] Kilidin sadece doğru anahtar tarafından açılabilmesi prensibine dayanan bu icat, yüzlerce yıldır en yaygın olarak kullanılan güvenlik sistemi olmuştur.

Çalışma prensibi

Kilidin içerisinde (anahtar deliğinde) küçük çıkıntılar bulunur. Doğru anahtarın ucundaki çentikler bu çıkıntılara tam olarak uyar ve anahtarın kilit içerisinde, kendi ekseni etrafında dönmesine imkân verir. Kilit içerisinde dönen anahtar, kilit dilini içeri veya dışarı doğru iter. Kilit dili, kapı veya kapağın karşısındaki yuvaya girdiğinde kilitli, kilit içine geri çekildiğinde kilit açık konuma gelir.

Anahtar kopyalama

Eski kilitleme sistemlerinden gelen, sakal anahtarları adı verilen anahtarlar her zaman kilitle birlikte üretilir. Şablonlarla büyük ölçüde aynı olan bir kopya dosyalamak suretiyle yeniden anahtarlar oluşturulabilir. Şablon eksikse, örneğin, anahtar tutucu tarafından yayınlanmadığı için, kopyayı şablondan yapılmış yumuşak bir kil, hamuru veya alçıtaşı izlenimine dayanarak yapmak mümkündür. Kopya, daha sonra kopya anahtarı gösterime rahatça sığana kadar dosyalanır ve düzenlenir. Bir kilit için daha fazla anahtar (veya anahtar izi) yoksa, bir anahtarın yapılması, kilidin ne kadar karmaşık olduğuna bağlı olarak oldukça pahalı olabilir.

Çoklu kilitler

Bu sistemlerde, kapı sadece mevcut anahtarlar tarafından açılabilmesi için aynı anda iki veya daha fazla anahtar kullanıldığında açılabilir. Kapıya birkaç kilit takılıdır veya bir kilit birkaç kilit silindiri içeriyorsa. Daha sonra, örneğin kombinasyon çözeltileri mümkündür. Açmak için en az üç anahtardan iki tanesi gerekir. Bu kilitlerin detaylı bir şekilde üretilmesinden dolayı, günümüzde giderek daha çok giriş kodlarına sahip elektronik güvenlik birimleri ile değiştirilmektedir. Geleneksel nedenlerden dolayı, kasalarda veya güvenli odalarda hala yaygındır. Yeni tasarımlarla, tuşlar artık mekanik kapanma işlemini başlatmaz ancak, yalnızca tanınan ve daha sonra, anahtarların tahsis edilmesini kolaylaştıran ve anahtar kaybı durumunda önlemleri basitleştiren elektronik olarak kontrol edilen otomatizasyonları başlatırlar. Bireysel anahtarlar veya sahipleri, kilitleme sisteminde değişiklik yapmak zorunda kalmadan yetkili kullanıcı grubundan geri çekilebilir. Her anahtar sahibi için, kapıyı yalnız mı yoksa şirkette mi açabileceğini belirtmek de mümkündür. Erişim kodunun aksine, bu sistemler manyetik kartın aksine aktarımlara karşı daha yüksek koruma sağlar, kopyalanması daha zordur, günlük kullanımda yanlışlıkla silinemez ve mekanik olarak duyarsızdırlar.

Maymuncuk

Maymuncuk denen özel anahtarlar, anahtar deliğindeki çıkıntılara uyum sağlayarak pek çok farklı kilidi açabilir.

Kaynakça

  1. ^ "anahtar."[] Nişanyan Sözlük
  2. ^ "key." 5 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Britannica.com

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Televizyon</span> bir vericiden elektromanyetik dalga hâlinde yayınlanan görüntü ve seslerin, ekranlı ve hoparlörlü elektronik alıcılar sayesinde yeniden görüntü ve sese çevrilmesini sağlayan haberleşme aygıtı

Televizyon veya kısaca TV, bir vericiden elektromanyetik dalga hâlinde yayımlanan görüntü ve seslerin, ekranlı ve hoparlörlü elektronik alıcılar sayesinde yeniden görüntü ve sese çevrilmesini sağlayan haberleşme sistemidir. Aynı zamanda kitle iletişim aracı da olan televizyon, yayımlanan görüntü ve sesleri alıcıya ulaştıran elektronik cihazdır.

<span class="mw-page-title-main">Telefon</span> Birbirinden uzak yerlerde bulunan kişiler ve düzenekler arasında bilgi alışverişini sağlayan elektrikli ses alıp verme aygıtı

Telefon, birbirinden uzak yerlerde bulunan kişiler ve düzenekler arasında bilgi alışverişini sağlayan elektrikli ses alıp verme aygıtıdır. Telefonun çalışmasında ana ilke ağızdan çıkan ses dalgalarının önce elektrik sinyallerine çevrilmesi ve bu sinyallerin çeşitli gönderme yöntemleriyle uzağa iletilmesinden sonra, bu defa da elektrik sinyallerinin yeniden kulakla duyulabilecek ses dalgalarına çevrilmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Asansör</span>

Asansör, dikey olarak yük ve insan taşımada kullanılan bir araçtır. Daha yüksek ve derin yapıların yapılmasıyla, insanların ve yüklerin üst ve alt katlara ulaşabilmesi ihtiyacı asansörleri zorunlu kılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Röle</span> tamamen izole edilmiş ikinci bir devre tarafından bir elektrik devresinin açılıp kapanmasına izin veren elektrikli cihaz

Röle, elektriksel olarak çalıştırılan, elektromanyetik bir anahtardır. Yani üzerinden akım geçtiği zaman çalışan devre elemanıdır. Röle; bobin, palet ve kontak olmak üzere üç bölümden meydana gelir. Bobin kısmı rölenin giriş kısmıdır. Palet ve kontak kısmının bobin ile herhangi bir elektriksel bağlantısı yoktur. Röle, tek veya çoklu kontrol sinyalleri için birçok giriş terminali ve birçok çalışma kontağı terminalinden oluşur. Röle, birden çok kontak düzenlemesinde, örneğin; kontakları temas ettirme, kontakların temasını kesme veya bu iki durumun kombinasyonları gibi herhangi bir sayıda kontaklı olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Yakıt enjeksiyonu</span>

Yakıt enjeksiyonu, içten yanmalı motorlarda yakıtın silindire ulaşması sistemine verilen ad. Modern uygulamalarda yakıt enjeksiyonu motor yönetim sisteminin birçok görevinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Kapı</span>

Kapı, bir mekâna ya da bir taşıta girip çıkarken geçilen, mafsallı, sürgülü ya da elektronik aksamlı açılıp kapanabilir levha ya da bölme açıklığıdır. Kapılar, yapıların içine girmeye veya yapı içindeki odalar arasında yer değiştirebilmeye olanak sağlayan, temelde tüm dünya kültürlerinde aynı biçimde kullanılan mimari ögelerdir. Elektronik kilitli otomatik kapılar da vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kilit</span>

Kilit; oda kapısı, kutu kapağı gibi varlıkları muhafaza etmeye yarayan nesnelerin istenmeyen kişilerce açılmasını engellemek için yerleştirilen; anahtar gibi bir fiziksel nesne veya şifre gibi çeşitli güvenlik kombinasyonları ile açılabilen mekanik veya elektronik alettir. Kilitler kapı, kapak veya duvar içine yerleştirilmiş düzenekler olabileceği gibi, kilitlenecek nesne üzerine sonradan takılan asma kilit gibi nesneler de olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Touch ID</span>

Touch ID veya Dokunmatik Kimlik Apple tarafından tasarlanmış ve piyasaya sürülmüş bir parmak izi tanıma özelliğidir. 2013 yılında tanıtılmıştır. Şu anda iPhone'lerde iPhone 5S'den bu yana, iPad Air 2-den bu yana iPad'lerde ve MacBook Pro'da mevcuttur. Apple, 2015 yılında iPhone 6S ile başlayıp daha sonra 2016'da Macbook Pro'ya kadar daha hızlı ikinci nesil Touch ID'yi tanıttı. Teknoloji 2014 yılında tanıtılan ve 3D Touchun dahil olduğu "Force Touch"dan farklıdır.

Kilit ekranı çeşitli işletim sistemleri tarafından kullanılan bir bilgisayar kullanıcı arabirimi öğesidir. Kullanıcı şifre girerek, belirli bir tuş kombinasyonu veya bir cihazın dokunmatik ekranını kullanarak belli bir hareketi gerçekleştirme gibi işlem gerçekleştirir ve bir cihaza anında erişim sağlar. PC işletim sistemlerinde bulunan birçok kilit işlevi yalnızca bir giriş ekranı kullanırken, mobil cihazlarda kilit ekranları çoğu zaman telefonun kilidini açmanın ötesinde daha fazla işlevsellik sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Tuş takımı</span>

Tuş takımı basamak, sembol veya alfabetik harfleri taşıyan bir blok veya "pad" e yerleştirilmiş bir dizi düğme. Çoğunlukla numaraları içeren pedlere sayısal tuştakımı adı verilir. Sayısal tuştakımı alfa sayısal klavyelerde ve hesap makinesi, basmalı düğme telefonlar, satış makineleri, ATM'ler, Satış noktası cihazları, kombinasyon kilitleri ve elektronik kilitleri gibi sayısal girdileri gerektiren diğer cihazlarda bulunur. Pek çok cihaz, düzenlemeler için E.161 standardını takip etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Görüntülü diyafon</span>

Görüntülü diyafon, apartman, konut kompleksi, işyeri, vb. yerlerde girişte yapılan çağrıları yönetmek için kullanılan bağımsız bir dahili telefon sistemidir. Diyafon sisteminin modern türüdür. Görüntülü kapı girişinin ana özelliği, içerideki kişinin ziyaretçiyi tanımlamasına ve eğer isterse, konuşmaya katılmasına veya aramaya erişim sağlamak için kapıyı açmasına olanak vermesidir.

Granny, DVloper tarafından geliştirilen ve yayımlanan Hayatta kalma-korku oyunudur. Konu olarak bir evde sıkışıp kalmış isimsiz bir karakterin beş gün içerisinde "Granny" adlı bir kişiden bulmacaları ve ipuçlarını çözerek evden kaçmaya çalışması alınır. Oyunda en önemli şey "ses çıkarmamak"tır.

<span class="mw-page-title-main">Geçiş Kontrol Sistemi</span>

Geçiş kontrol sistemi, kişilerin belirli alanlara giriş ve çıkışlarını kontrol ve takip etmeye yarayan sistemlerdir. Fiziksel güvenlik ve bilgi güvenliği alanlarında geçiş kontrolü, güvenlik sebebiyle korunan alana erişimin geçici süre engellenmesi durumudur.

<span class="mw-page-title-main">Akıllı kilit</span>

Akıllı kilit, elektromekanik bir kilittir. Yetkili bir cihazdan bu tür talimatları aldığında bir kapı üzerinde kilitleme ve kilit açma işlemlerini gerçekleştirmek için tasarlanmıştır. Yetkilendirme sürecini yürütmek için kablosuz protokol ve şifreleme anahtarı kullanır.

<span class="mw-page-title-main">Ev güvenliği</span>

Ev güvenliği, hem bir mülke yerleştirilen güvenlik alarmı, hem de bireylerin kişisel güvenlik uygulamalarını içerir. Güvenlik donanımı, kapılar, kilitler, alarm sistemleri, aydınlatma, hareket dedektörleri ve kapalı devre televizyon sistemlerini içerir. Kişisel güvenlik, kapıların kilitli olmasını, alarmların etkinleştirilmesini, pencerelerin kapalı olmasını ve ekstra anahtarların dışarıda saklanmamasını sağlamak gibi uygulamaları da içerir. Marie Van Brittan Brown, kocası Albert Brown ile birlikte 1966'da ilk ev güvenlik sistemlerinden birini icat eden bir Afrikalı-Amerikalı mucitti.

Çocuk güvenlik kilidi, çocukların tehlikeli şeylere veya içeriklere ulaşmasını önlemeye yardımcı olmak için tasarlanmış, dolaplar, çekmeceler, şişeler vb. için özel amaçlı bir kilittir. Küçük çocuklar doğal olarak çevrelerini merak ederler ve her zaman keşfederler ancak tehlikeli maddelerden veya durumlardan habersiz olabilecekleri için sonuçlar ölümcül olabilir. Çok sayıda zehirlenme vakası, parlak renkli hapları yemekten veya temizleme solventlerini dökmekten kaynaklanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Araba anahtarı</span>

Araba anahtarı, bir otomobili açmak veya çalıştırmak için kullanılan bir anahtardır. 1949'da Chrysler tarafından tanıtıldı. Modern anahtar tasarımları genellikle akıllı anahtar türündedir, simetriktir ve bazıları kilidi etkinleştirmek için her iki tarafta oluklar kullanır. Bir araba anahtarı araba kapısı'nı açabilir, kontağı çalıştırabilir, torpido kutusu'nu, araba bagajını açabilir. Kontak anahtarları veya kilitleri, direksiyon kolonunun güvenlik kilidi ile birleştirilmiştir.

Merdiven mantığı, imalat ve proses kontrolde kullanılan röle raflarının tasarımını ve yapımını belgelemek için yazılı bir yöntemdi. Röle rafındaki her cihaz, gösterilen cihazlar arasındaki bağlantılarla birlikte merdiven diyagramında bir sembolle gösterilir. Ayrıca, pompa, ısıtıcı vb röle rafının dışındaki diğer öğeler de merdiven şemasında gösterilir.

<span class="mw-page-title-main">Şifreli kilit</span>

Şifreli kilit, kilidi açmak için bir dizi sembol sırası, genellikle sayıların kullanıldığı bir tür kilitleme cihazıdır. Diziye, birkaç disk veya "kam" ile etkileşime giren tek bir döner kadran kullanılarak, doğrudan kilitleme mekanizmasıyla etkileşime giren yazılı sembolleri olan birkaç döner disk seti kullanılarak veya elektronik veya mekanik tuş takımı aracılığıyla girilebilir. Ucuz üç haneli bagaj kilitlerinden yüksek güvenlikli kasalara kadar çeşitleri vardır. Sıradan asma kilitlerin aksine şifreli kilitlerde anahtar kullanılmaz.

<span class="mw-page-title-main">Elektronik kilit</span>

Elektronik kilit elektrik akımıyla çalışan kilitleme cihazı'dır. Elektrikli kilitler bazen doğrudan kilide takılmış elektronik kontrol düzeneği ile bağımsızdır. Elektrikli kilitler erişim kontrol sistemine bağlanabilir. Bu sistemin avantajları şunlardır: kilit silindirinin yeniden anahtarlanmasına gerek kalmadan anahtarların eklenebildiği ve çıkarılabildiği anahtar kontrolü; zaman ve yerin etken olduğu hassas erişim kontrolü; ve etkinliğin kaydedildiği işlem günlüğü. Elektronik kilitler ayrıca hem kilitlemek hem de kilidini açmak için uzaktan izlenebilir ve kontrol edilebilir.