İçeriğe atla

Anadolu sarı akrebi

Anadolu sarı akrebi
Biyolojik sınıflandırma
Üst âlem: Eukaryota
Âlem: Animalia
Alt âlem: Eumetazoa
Şube: Arthropoda
Alt şube: Chelicerata
Sınıf: Arachnida
Takım: Scorpiones
Alt takım: Neoscorpionina
İnfra takım: Orthosterni
Üst familya: Buthoidea
Familya: Buthidae
Cins: Mesobuthus
Tür: M. gibbosus
İkili adlandırma
Mesobuthus gibbosus
(Brullé, 1832)

Anadolu sarı akrebi ya da halk arasında kısaca Sarı akrep (Mesobuthus gibbosus), Buthidae familyasından insan sağlığı açısından tehlikeli bir akrep türü. Anadolu'nun en yaygın akrep türüdür.

Morfoloji

Küçük boylu akrepler olup, ortalama 56 mm uzunluğundadır. Vücut sarımsı kahverengi; tarak organı beyazımsı krem renginde; telson açık sarımsı kahverengi; iğne kızılımsı kahverengidir. Karapaksta antero-lateral karinalar ile postero-median karinalar birleşerek lir şeklinde yapı göstermez ve mid-median karinalar ile postero median karinalar boyuna düz bir çizgi halinde birleşmiştir. II. ve III. kuyruk segmentlerinin ventro-median karinalarını oluşturan granüller posteriore doğru büyümez. Hareketli parmak 12, sabit parmak 11 eğik granül sırası taşır; IV. kuyruk segmenti 10 tam karinalı; tarak organı diş sayısı dişilerde 19-23, erkeklerde 26-32 arasındadır.

Metasomanın 4. segmenti 10 oluklu olup bu yönüyle 8 oluklu olan Mesobuthus eupeus ve Mesobuthus caucasicus türlerinden ayırt edilir.

Biyolojisi

Gececil bir tür olup; daha çok Diptera, Orthoptera, Hemiptera, Blattodea (Hamamböceği), Chilopoda ve Araneae gruplarına ait eklembacaklı türleri ile beslenir. Ayrıca bu türün genç ve erginlerinde yamyamlığa rastlanır. Avlanmak için hem otur-bekle, hem de gezmek suretiyle avlanma taktiği uyguladığı gözlemlenmiştir. Yapılan denemelerde 7 ay kadar açlığa dayandığı görülmüştür. Doğum, yaz aylarında olup, bir süre sırtta gezdirilen yavruların sayısı, 30-50 kadar, bazen 60'a kadar ulaşır.

Rakımı 800 m den yüksek bölgelerde en aktif dönemi Ağustos ayıdır.

Habitat

Bozkır ve ormanlık alanlarda bulunur. Daha çok açık alanlarda, özellikle steplerde, yerleşim bölgelerinde, binalarda ve harabelerde; ayrıca kurumuş dere yataklarında, maki ve çam ormanları kenarlarında, bazen orman içlerindeki açıklıklarda taşlar altında görülür . Dikey dağılımı, 0–1500 m'ler arasıdır.

Alt türleri

Türkiye'deki alttürü Mesobuthus gibbosus anatolicus olarak tanımlanır. Türkçe adı da bu alt türe dayanır.

Tehlikesi

Tehlikeli akrepler olsa da zehri ölümcül değildir. Halk sağlığı açısından zehirleri önemlidir. Ancak daha çok kusma, sancı, yüksek ateş vs. şeklinde 24 saat kadar süren etkileri görülür. Eve yakın yaşama eğilimindedir.

Yayılımı

Balkanlar ve Türkiye'de dağılış gösteren İran-Turan kökenli Mesobuthus cinsinin batıdaki temsilcisidir. Türkiye'de Anadolu Diyagonali'nin batısında; Karadeniz sahil şeridi dışında kalan bölgelerde yaygındır. Trakya'da da son zamanlarda bulunmuştur.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Şeritli engerek</span> zehirli bir yılan türü

Şeritli engerek, engerekgiller (Viperidae) familyasından sırt bölgesi genel olarak kül renginde ya da grimsi kahverengi bir engerek türü.

<span class="mw-page-title-main">Akrep</span> araknid (örümceğimsi) takımı

Scorpiones (Akrep), Arachnida (örümceğimsiler) sınıfına bağlı bir eklembacaklı takımıdır. Genellikle sıcak ve nemli bölgelerde yaşayan, vücutları sert kitin bir tabaka ile örtülü, kıvrık ve kalkık kuyruğunda zehir iğnesi bulunan, örümceklerle ilişkili hayvanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Pars</span> Kedigiller familyasından bir büyük kedi türü

Pars veya leopar kedigiller (Felidae) familyasından Panthera cinsinin 4 büyük kedi türünden biridir. Önceleri parsın, aslan ve panterin melezi olduğu düşünülüyordu. Leopar ismi de Latince Leo (aslan) ile panter manasında kullanılan Pard kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuştur. İlk doğa bilimciler leopar ve panterleri renkleriyle değil de panterin daha uzun olan kuyruğunu dikkate alarak kuyruk uzunluklarıyla ayırmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Kara akrep</span> Zehirli bir akrep türü

Kara akrep, Buthidae familyasından insan sağlığı açısından çok tehlikeli bir akrep türü.

<span class="mw-page-title-main">Sarı akrep</span> Bir akrep türü

Sarı akrep, Buthidae familyasından insan sağlığı açısından çok tehlikeli endemik bir akrep türü. Zehri insanlar için ölümcül olabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kalın kıskaçlı akrep</span> Scorpionidae familyasından akrep türü

Kalın kıskaçlı akrep, Scorpionidae familyasından insan sağlığı açısından fazla tehlikeli olmayan bir akrep türü.

Iurus, Iuridae familyasından tehlikesiz bir akrep cinsidir.

Artvin akrebi, Iuridae familyasından Türkiye'ye özgü endemik bir akrep türüdür.

Iurus dufoureius, Iuridae familyasından tehlikesiz bir akrep türüdür.

Iurus kadleci, Iuridae familyasından tehlikesiz bir akrep türüdür.

Iurus kinzelbachi, Iuridae familyasından tehlikesiz bir akrep türüdür.

Mardin akrebi, Buthidae familyasından bir tehlikeli akrep türüdür.

<i>Mesobuthus</i> akrep cinsi

Mesobuthus, Buthidae familyasına bağlı bir hayvan cinsidir. Küçük boylu akrepler olup 40 – 80 mm boyundadır. Sarıdan açık kahverengiye değişen tonlarda renklere sahiptir. İlk iki mesosomal segment üç karinalıdır. Pedipalplerin hareketli kısmın dış yanların distal kısmında dört ve terminalde bir granül bulunur. Tehlikeli akrepler olsa da zehri ölümcül değildir.

Uzun kuyruklu akrep, Buthidae familyasından bir akrep türüdür.

<i>Orthochirus</i> akrep cinsi

Orthochirus, Buthidae familyasına bağlı bir hayvan cinsidir. Küçük boylu akrepler olup 3 – 5 cm boyundadır. Tehlikeli akrepler olsa da zehri ölümcül değildir.

Zagros akrebi, Buthidae familyasından bir akrep türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Doğu sarı akrebi</span>

Doğu sarı akrebi ya da halk arasında kısaca Sarı akrep, Buthidae familyasından insan sağlığı açısından tehlikeli bir akrep türü.

Siyah benekli sarı akrep, Buthidae familyasından Türkiye'de ve Suriye'de endemik ve insan sağlığı açısından tehlikeli bir akrep türü.

Kafkas akrebi, Buthidae familyasından insan sağlığı açısından tehlikeli bir akrep türü.

<span class="mw-page-title-main">Keliser</span>

Keliser, eklem bacaklılar filumunun yalnızca keliserliler denilen ve Arachnida, Merostomata, Pantopoda sınıflarından oluşan alt filumunda başa denk gelen prosoma ya da gnathosoma (kenelerde) denilen bölümde yer alan ve ağız parçalarının ana kısmını oluşturan ucu sivri diken/kıskaç/çengel biçimli bir çift yapıdır. Besini kavramak için kullanılan sivri uzantılardır ve diğer eklembacaklı alt filumlarındaki çiğneyici çenelerin yerinde bulunur. Ayrıca örümceklerde zehir enjekte etme iğnesi olarak da işlev görür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.