İçeriğe atla

Anadolu Selçuklu Devleti kronolojisi

Anadolu Selçuklu Devleti'nin (1077–1307) kronolojisi aşağıda özetlenmiştir.[1][2]

1048 yılındaki Pasinler ve 1071 yılındaki Malazgirt savaşlarından sonra Türkler Anadolu'da birçok devlet kurmuşlardır. Bu devletler Büyük Selçuklu Devleti'nin vasallarıydı. Bu vasal devletlerin en güçlülerinden biri yine Selçuklu soyu tarafından kurulmuş Anadolu Selçuklu Devleti'dir.

11. yüzyıl

Yıl Olay
1071 Büyük Selçuklu hükümdarı Alp Arslan,Malazgirt'te Bizans İmparatorluğu'ndan Romen Diyojen'i mağlup etti.
1077 I. Süleyman Şah, Anadolu'daki Selçuklu topraklarına vali olarak atandı ancak bağımsız hareket ederek yeni bir devlet kurdu.
1081 Süleyman, İznik'in kontrolünü ele geçirerek şehri başkent yaptı. Süleyman daha sonra hükümdarlığını tanıyan Aleksios Komnenos ile bir anlaşma yaptı ve Draco nehrini sınır olarak belirledi. Aynı dönemlerde bir Türkmen beyi olan Çaka Bey, Smyrna'da (modern İzmir) bir beylik kurdu.
1084 Süleyman Antakya'yı fethetti. Aynı zamanda İlhan adlı bir başka Türkmen beyi Apollonias ve Kizikos'un kontrolünü ele geçirdi.
1086 Süleyman, Suriye'yi kendi topraklarına katmaya çalıştı ancak Suriye'deki Ayn Seylem Muharebesi'nde kuzeni I. Tutuş'a yenildi ve öldü. Oğulları Kılıç Arslan ve Kulan Arslan da esir düştü ve 6 yıllık bir fetret dönemi başladı. Bu dönemde İznik'te bulunan Ebu'l Kasım ülkeyi yönetmeye başladı.
1092 Ebu'l Kasım, Emir Bozan tarafından öldürüldü. Kardeşi Ebu'l-Gazi İznik'i kısa bir süre idare etti. I. Kılıç Arslan, 1092'de Melik Şah'ın ölümünden sonra hapisten kaçarak İznik'e geldi. Ebu'l Gazi burayı ve idareyi ona teslim etti. Kılıç Arslan 1107'deki ölümüne kadar hüküm sürdü.
1094/1095 Kılıç Arslan, kayınpederi Çaka Bey'i, bir ziyafet sırasında öldürdü.
1096 Kılıç Arslan, Kuzeybatı Anadolu'da gerçekleşen Kserigordos ve Kırkgeçit savaşlarında Halkın Haçlı Seferi komutanları Walter Sans Avoir ile Peter'i yendi.
1097 Birinci Haçlı Seferi'nde I. Kılıç Arslan önce İznik önündeki savaşta, ardından da Dorileon Muharebesi'nde iki kez yenildi. Başkent olan İznik, Haçlı Seferinin yardımıyla Bizanslılara kaybedildi. Birkaç yıl sonra Iconium yeni başkent oldu.
1100 Bağımsız bir bey olan Danişmend Gazi, Malatya Muharebesi'nde Antakyalı I. Bohemond'u mağlup etti.

12. yüzyıl

Yıl Olay
1101 I. Kılıç Arslan, Birinci Haçlı Seferleri'nin ikinci dalgası sırasında Bloisl Kontu Stephen ve Vermandois'li Hugh'u Mersivan Muharebesi'nde (bugünkü Merzifon yakınında) yendi.
1107 Kılıç Arslan Musul kentini ele geçirdi ancak savaşta mağlup olarak öldü.
1110 Şahinşah (Melikşah olarak da anılır) tahta çıktı. Haçlılarla sürekli mücadeleye devam etti ve devlet zayıfladı.
1116 I. Mesud tahta çıktı. Saltanatının ilk yıllarında Anadolu'daki rakip Türk devleti Danişmendlilerin hakimiyetini kabul etmek zorunda kaldı.
1142 Danişmendli Mehmed öldü ve Anadolu Selçuklu Sultanlığı ikinci kez Anadolu'nun hakim gücü oldu.
1147 I. Mesut, İkinci Haçlı Seferi sırasında Kutsal Roma İmparatoru III. Konrad'ı Dorileon Muharebesi'nde (bugünkü Eskişehir yakınlarında) yendi.
1147 I. Mesud, İkinci Haçlı Seferi sırasında Fransız kralı VII. Louis'i Laodikya'ya (modern Denizli yakınında, Batı Anadolu) yendi.
1156 II. Kılıç Arslan tahta çıktı. (1156–1192)
1176 II. Kılıç Arslan Miryakefalon Muharebesi'nde Bizans İmparatorluğu'ndan I. Manuel Komnenos'u yendi.
1178 II. Kılıç Arslan Danişmendlileri ilhak etti. (Sivas ve çevresi, İç Anadolu.)
1186 II. Kılıç Arslan ülkeyi her biri kendi oğullarından biri tarafından yönetilen 11 vilayete böldü.
1190 Üçüncü Haçlı Seferi sırasında Kutsal Roma İmparatoru I. Frederick Batı Anadolu'ya yürüdü. Ana Türk ordusu çatışmadan kaçınırken, birkaç düzensiz birlik savaşmaya çalıştı ancak geri püskürtüldü. Başkent Konya'nın geçici Alman işgali altında kaldı.
1190 I. Frederick, Mersin ilinin Silifke ilçesi yakınlarında öldü.
1192 I. Keyhüsrev tahta çıktı. (1192–1196)
1194 Büyük Selçuklu Devleti'nin yıkılmasından sonra Anadolu Selçukluluarı, Selçukluların ayakta kalan tek kolu haline gedli.
1196 II. Süleyman tahta çıktı. (1196–1204)

13. yüzyıl

Yıl Olay
1202 II. Süleyman, Saltuklu diyarını (Erzurum ve çevresi Doğu Anadolu) ilhak etti.
1202 II. Süleyman, Basian Muharebesi'nde Gürcistan Krallığı'na mağlup oldu.
1204 III. Kılıç Arslan tahta çıktı. (1204–1205)
1205 I. Keyhüsrev tahta çıktı. (1205–1211) (ikinci kez)
1207 Antalya'nın ele geçirilmesi ve Akdeniz'e erişim.
1211 I. Keykavus tahta çıktı. (1211–1220)
1214 Sinop'un ele geçirilmesi.
1220 I. Alaaddin Keykubat tahta çıktı. (1220–1237)
1221 Alanya'nın ele geçirilmesi.
1223 Alanya'da bir cephanelik inşaatı yapıldı. Bu durum Alaaddin Keykubat'ın deniz ticaretine olan ilgisinin gösteriyordu.
1224 Alaaddin Keykubat, Artuklu topraklarının bir kısmını (Harput ve çevresi) ilhak etti.
1227 Kırım'daki Sudak ele geçirildi. Bu Selçukluların en dikkat çekici yurt dışı seferidir.[3]
1228 İran'daki Moğol fetihleri Anadolu'ya mülteci akınına neden oldu.
1228 I. Alaaddin Keykubat, Mengücek bölgesini (Erzincan ve çevresi) ilhak etti.
1230 Alaaddin Keykubat, Erzincan yakınlarında Yassıçemen Muharebesi'nde Celaleddin Harzemşah'ı mağlup etti.
1237 II. Keyhüsrev tahta çıktı. (1237–1246)
1238 Vezir Sadettin Köpek öldürüldü.
1239 Baba İshak isyanı. İsyan bastırıldı ancak saltanat gücünü kaybetti.
1240 Diyarbakır'ın ele geçirilmesi.
1243 Moğol Baycu, Doğu Anadolu'da Kösedağ Muharebesi'nde II. Keyhüsrev'i yendi. Bu savaştan sonra devlet İlhanlıların vasalı haline gelmiştir.
1246 II. Keykavus tahta çıktı ve iki kardeşiyle birlikte ülkeyi yönetmeye başladı. Ancak devletin yönetiminde asıl söz sahibi olan vezir Pervane'dir.
1256 Moğollar, Aksaray yakınlarında gerçekleşen Muharebede Selçukluları bir kez daha mağlup etti.
1258 Moğollar ülkeyi ikiye böldü.
1262 IV. Kılıç Arslan tahta çıktı. 1260–1266
1266 III. Keyhüsrev tahta çıktı. 1266–1284
1277 Yarı bağımsız bir bey olan Karamanoğlu Mehmet Bey, Anadolu'nun bir bölümünü işgal eden Memluk sultanı Baybars ile ittifak kurdu.
1277 Karamanoğlu Mehmed Bey, Konya'yı fetheder ve kuklası Cimri'yi tahta çıkarır. Ancak İlhanlılar müdahale ederek Keyhüsrev'in saltanatını yeniden tesis ettiler. (Konya'da kaldığı kısa sürede Mehmed Bey, Türkçeyi kendi diyarında resmi dil olarak ilan etti).
1284 II. Mesut tahta geçti. 1284–1297
1289 Selçuklu-İlhanlı koalisyonu Germiyanoğulları'nı mağlup etti.
1297 III. Alaaddin Kekubat tahta geçti. 1297–1302

14. yüzyıl

Yıl Olay
1302 II. Mesut tahta geçti. 1302–1307 (ikinci kez)
1328 Karamanoğulları son kalan toprakları da ele geçirerek Anadolu Selçuklu Devleti'ne son verdi.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Prof Dr. Ali Sevim - Prof Dr. Yaşar Yücel: Türkiye tarihi I, AKDTKTTK Yayınları, İstanbul,
  2. ^ Melik Tekin: Türk Tarih Ansiklopedisi, Milliyet yayınları, 1991
  3. ^ A. C. S. Peacock, "The Saliūq Campaign against the Crimea and the Expansionist Policy of the Early Reign of'Alā' al-Dīn Kayqubād" 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Journal of the Royal Asiatic Society, Third Series, 16 (2006), pp. 133-149

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Candaroğulları Beyliği</span> 1291–1461 yıllarında Karadeniz bölgesinde hüküm sürmüş Beylik

Candaroğulları Beyliği, Anadolu Selçuklu Devleti'nin yıkılışından sonra Kastamonu ve çevresinde kurulan bir Türkmen beyliğidir.

I. Kılıç Arslan ya da Kılıçarslan, Anadolu Selçuklu Devleti'nin kurucusu Kutalmışoğlu Süleyman Şah'ın oğlu ve ikinci Anadolu Selçuklu sultanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Selçuklu Hanedanı</span> Oğuz Türklerinin Kınık boyuna bağlı bir Türk hanedanı

Selçuklu Hanedanı, Orta Asya kökenli Oğuz Türklerinin bir kolu olan Kınık boyuna mensup bir aile. Dukak'ın soyundan gelen ve Selçuk'un kurduğu Büyük Selçuklu İmparatorluğu ile bir hanedan halini alan Selçuklular 11. ve 14. yüzyıllar arasında Orta Asya'nın bir bölümünü, Anadolu'yu ve Orta Doğu'yu yönetti.

<span class="mw-page-title-main">Anadolu Selçuklu Devleti</span> Batı Oğuz Türkleri tarafından kurulmuş olan, Anadoluda hüküm sürmüş eski bir devlet (1077–1308)

Anadolu Selçuklu Devleti, Türkiye Selçuklu Devleti veya Rum Sultanlığı, Selçuklu Türklerinden olan Kutalmış oğlu Süleyman Şah tarafından Anadolu'da İznik başkent olmak üzere 1077 yılında kurulmuş olan Türk devletidir.

<span class="mw-page-title-main">I. Süleyman Şah</span> Anadolu Selçuklu Devletinin kurucusu ve ilk hükümdarı

Kutalmışoğlu Süleyman Şah veya kısaca Kutalmışoğlu, Türkiye Selçuklu Devleti'nin kurucusudur. Selçuk Bey'in oğlu Arslan Yabgu'nun torunudur. Babası Kutalmış Bey'dir. Erhan Afyoncu'nun tespitlerine göre mezarı Halep Kapısı'ndadır. Kutalmışoğlu Süleyman Şah öldüğünde Caber Kalesi'ne defnedildiği yönündeki rivayetler doğru değildir. Zira Kutalmışoğlu öldürüldüğünde Caber Kalesi henüz Selçuklu Hanedanı tarafından ele geçirilmemişti.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Selçuklu İmparatorluğu</span> Oğuz Türkleri tarafından kurulan, 1037–1157 yılları arasında hüküm sürmüş olan İran merkezli bir devlet

Büyük Selçuklu İmparatorluğu veya Selçuklu Devleti, Orta Çağ'da Oğuz Türklerinin Kınık boyu tarafından kurulan Türk, Sünni Müslüman bir imparatorluk. Selçuklular Hindukuş Dağları'ndan Batı Anadolu'ya ve Orta Asya'dan Basra Körfezi'ne kadar uzanan geniş bir alanı kontrol ettiler. Aral Gölü yakınında güç kazandıktan sonra ilk olarak Horasan'ı ele geçiren Selçuklular, buradan İran içlerine doğru ilerledi ve ardından Anadolu'daki şehirleri kontrol altına aldı.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Halaçoğlu</span> Türk tarihçi ve politikacı

Yusuf Halaçoğlu, Türk tarihçi, akademisyen ve siyasetçi. 1993-2008 yılları arası Türk Tarih Kurumu Başkanlığı yapmıştır. Milliyetçi Hareket Partisinin 24, 25 ve 26. dönem Kayseri milletvekili ve eski TBMM MHP Grup Başkanvekili'dir.

<span class="mw-page-title-main">Gök Medrese (Sivas)</span> Sivas, Türkiyede bir medrese

Gök Medrese ya da diğer adıyla Sahibiye Medresesi, Sivas'ta yer alan medresedir.

Ahilik , Ahi Evran tarafından Hacı Bektaş-ı Veli'nin tavsiyesiyle kurulan esnaf dayanışma teşkilatıdır. Aslen Horasan kökenli olup Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde Anadolu’da yaşayan Alevî-Bektâşî Müslüman Türkmen halkın sanat, ticaret, ekonomi gibi çeşitli meslek alanlarında yetişmelerini sağlayan, onları hem ekonomik hem de ahlaki yönden yetiştiren, çalışma yaşamını iyi insan meziyetlerini esas alarak düzenleyen bir örgütlenmedir. Temel mesleği "Dabbaklık"tır. Kendi kural ve kurulları vardır. Günümüzün esnaf odalarına benzer bir işlevi olan Ahilik iyi ahlakın, doğruluğun, kardeşliğin, yardımseverliğin kısacası bütün güzel meziyetlerin birleştiği bir sosyo-ekonomik düzendir.

Ebu'l-Kasım, Anadolu Selçuklu Devleti'nin ilk döneminde İznik valisidir. Hanedanın kurucusu ve ilk sultan Kutalmışoğlu Süleyman Şah'ın ölümünden sonraki Fetret döneminde 3 yıllık bir süre Anadolu Selçuklu Devleti'ni yönetti. Süleyman Şah doğu seferine çıkarken akrabası Ebu-l Kasım'ı devletin başına vekili olarak atamıştı.

<span class="mw-page-title-main">Artuklu Beyliği</span> Güneydoğu Anadoluda hüküm sürmüş bir Türk beyliği (1102–1409)

Artuklu Beyliği ya da diğer adıyla Artuklular, Harput, Mardin ve Hasankeyf bölgelerinde 1102-1409 yılları arasında hüküm sürmüş bir Oğuz Türkmen beyliğidir.

<span class="mw-page-title-main">Mengücekliler</span> Erzincan civarında 11. - 13. yüzyıllar arasında hüküm sürmüş Anadolu beyliği

Mengüçlü Beyliği ya da Mengücekliler, Malazgirt Savaşı'ndan sonra Anadolu'da Erzincan merkez olmak üzere, Kemah, Divriği, Şebinkarahisar, Tunceli, Elazığ yöresinde kurulmuş bir beyliktir. Kurucusu Malazgirt Savaşı'na Selçuklu Sultanı Alp Arslan'ın komutanı olarak katılmış Mengücek Gazi'dir. Mengücek (Mengücük) ismi ebedi manasına gelen Türkçe Mengü ve -cek (-cük) küçültme ya da sevgi ekinden gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Türkler</span> Türkî etnik grup

Türkler, çoğunlukla Türkiye ve Osmanlı İmparatorluğu'nun eski topraklarında yaşayan bir Türk halkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Saltuklu Beyliği</span> Anadolu Türk Beyliği

Saltuklu Beyliği, Malazgirt Savaşı'ndan sonra Büyük Selçuklu Devleti komutanlarından, Ebü’l-Kāsım İzzeddin Saltuk Bey'in 1071 yılında kurduğu, merkezi Erzurum olan Anadolu Türk Beyliği'dir.

<span class="mw-page-title-main">Tâceddinoğulları Beyliği</span>

Tâceddinoğulları Beyliği, 14. ve 15. yüzyıllarda günümüz Samsun ve Ordu yörelerinde hüküm süren Türk beyliği. Anadolu beyliklerinden biri olarak sınıflandırılmakta olup Orduköy ve Erbaa merkezli olarak yönetilmiştir. Taceddinoğulları Beyliği yine sınırdaş bir beylik olan Haciemiroğulları gibi Çepni boyuna mensuptur.

<span class="mw-page-title-main">Dilmaçoğulları Beyliği</span>

Dilmaçoğulları Beyliği, 1085-1192 yılları arasında Bitlis ve Erzen'de egemen olan Türk beyliğidir. Kurucusu, Büyük Selçuklu hükümdarı Alp Arslan'ın komutanlarından Dilmaçoğlu Mehmed Bey'dir (Hükümdarlığı:. Kuruluş döneminde Büyük Selçuklu Devleti'ne biçimsel bağlılığını sürdüren Dilmaçoğulları, Toğan Arslan döneminde en parlak yıllarını yaşadılar. Saltuklular ve Artuklular ile birlikte Haçlılara ve Gürcülere karşı savaştılar.

Osman Turan, Türk tarih profesörü, akademisyen ve siyasetçi. Selçuklu İmparatorluğu hakkında detaylı incelemeler ve araştırmalar yapmıştır. Selçuklu üzerine yaptığı çalışmalar İslam Ansiklopedisi gibi yerlerde yayımlanmış ve uluslararası tarih camiasında tanınmasına olanak sağlamıştır.

Metin Sözen Türk bir mimar, öğretim görevlisi. Hâlen ÇEKÜL'ün başkanlığını yürütmektedir. Türkiye'deki, başta tarihi yapılar olmak üzere, kültürel mirasın korunması üzerine yaptığı çalışmalarla tanınmış bir mimar, öğretim görevlisi ve sivil toplum kuruluşu yöneticisidir.

Gören Bulut, Türk ressam, akademisyen.

Anadolu Selçukluları aile ağacı aşağıdadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.