İçeriğe atla

Ana Gerilla Birliği

Ana Gerilla Birliği

Ana Gerilla Birliği, Devrimci Yol tarafından 1980 Darbesi sonrasında, kendiliğinden başlayan kıra çekiliş hareketinin organize edilmesi ile 1982 yılında başlatılan kır gerillası faaliyetlerindeki çekirdek gruptur.

Tarihi

1983-84 yıllarının bir kısmında Doğu Karadeniz'den Akdeniz'e çizilen bir çizgide sürekli hareket eden Ana Gerilla Birliği, Mahmut Memduh Uyan tarafından komuta edilen bir askeri örgütlenmeydi.

12 Eylül Darbesi öncesinde Devrimci Yol'un kırsal faaliyetler için yaptığı küçük çaplı bazı çalışmalar bulunmaktaydı. Örneğin 1980 ilkbahar aylarında Malatya'ya gönderilen Mahmut Memduh Uyan öncülüğündeki birkaç kişilik ekip yerelden de takviye aldı. Bu ekip şehirde eylemler gerçekleştirdi ancak kırda üstlendi. Tunceli'de de kırda yerleşen 6-10 kişilik bir çekirdek ekip oluşturuldu. Diğer illerde de kırsal alanları tanımayı amaçlayan 2-3 kişilik ekipler oluşturuldu.

12 Eylül Darbesi'nin ardından Türkiye'nin değişik bölgelerinde (Artvin, Rize, Samsun, Ordu, Giresun, Uşak, Mersin, Antalya, Tunceli, Sivas) sayıları yüzlerceye varan Devrimci Yol üyesi kırsal alana çekildiler. Ancak ön hazırlıkların yapılmamış olmasının da etkisiyle, darbenin ilk aylarında kırsal alandaki Devrimci Yol üyeleri çok sayıda kayıp verdiler. Bu dönemde Devrimci Yol merkezi, kır gerillasına daha fazla öncelik vermeye çalıştı ve yurtdışındaki ilişkilerin desteğiyle lojistik altyapı oluşturmaya çalıştı. 1980 yılının Kasım ayında başlayan operasyonlar ve 1981 Ocak ayı sonlarında Merkez Komite'nin çoğunluğunun yakalanması nedeniyle, bu çalışmalar yarım kaldı. Yurt içinde kalan yapılar arasındaki bağlantılar büyük oranda koptu. Yurt dışında sürdürülen girişimler sonucunda 1981 sonlarında Suriye'de toparlanma çalışmaları yapıldı. Yurt içinden ulaşılabilen kadrolar Suriye'ye çekilerek burada yeni bir merkez ile yeni dönem politikaları oluşturulmaya çalışıldı. 1982 Sonbahar aylarında genel çerçevesi netleşen politik hat "1982 Politik Hattı" olarak bilinmektedir. Suriye ve Lübnan'da bir yandan politik tartışmalar yürütüldü, bir yandan da kır ve şehir gerillası için hazırlık yapılarak eğitimler gerçekleştirildi. 1982 sonlarından itibaren Türkiye'ye gruplar halinde dönüşler başladı ve 1983 Mayıs ayı civarında kırsal alana dönüşler tamamlandı.

Özellikle Filistin'de askeri eğitim alan kadroların katılımı ile Ordu, Sivas, Malatya, Adıyaman gibi illerin kırsal bölgelerinde faaliyet gösteren bir yapıya kavuştu.[1]

Ana Gerilla Birliği'nin faaliyet gösterdiği süre boyunca yeni katılım ve kayıplar ile toplam mensubunun sayısı daha fazla olmakla birlikte, genelde 15-17 kişilik bir kadroya sahip olduğu bilinmektedir. Ana Gerilla Birliği (AGB) Ordu ile Adıyaman arasındaki bölgede hareketli bir yapıda olacak ve yerel birimlerle bağlantı sağlayacak şekilde planlanmıştı. Bu oluşturulan ekibin tam kadroyla bir araya gelişi 13 Haziran 1983 tarihinde olduğundan dolayı "13 Haziran Gerilla Hareketi" ismi verilmiş olmasına karşın pratikte Ana Gerilla Birliği (AGB) olarak anıldı.

Ana Gerilla Birliği'nin altında birkaç Bölge Gerilla Birliği oluşturulması hedeflendi, Yerel Siyasi Birimler adı ile örgütlenen ve on beş köy ya da birkaç ilçe çapında hareket eden illegal yapılar inşa edildi.[2] Bölgesel gerilla birlikleri oluşturma sürecinde Cavit Kaya ve İlhan Durmuş (13 Kasım 1983), Kadir Aksoy (2 Nisan 1984) çatışmalar sonucunda hayatını kaybettiler.

1983 yılında Devrimci Yol'un yurt dışındaki kadroları içerisinde başlayan tartışmalar sonrasında bölünme oldu ve yurt dışından Türkiye'deki örgütlenmeye destek çalışmaları büyük oranda durdu. Taner Akçam'ın başını çektiği bir grup "Kırsal kesimde böyle bir mücadeleyi başlatmak yanlıştır, kır gerillasını örgütlemek yanlıştır" düşüncesini savundu.[1] Tartışmalar sürerken "kırdakilerin moralinin bozulmaması" gerekçesiyle kırdaki ekiplere bilgi verilmedi. Yurt dışındaki tartışmalar kır gerillasına ve Ana Gerilla Birliği'ne 1984 başında yazılı ve sözlü olarak iletildi. 1984 İlkbahar aylarında kır ekipleri içinde yürütülen tartışma sonrasında kırdaki faaliyetin azaltılması, isteyenin şehirlere veya yurt dışına geçmesi, isteyenin kırda kalması konusunda görüş oluştu. Bu kararı Ordu ve Tokat-Sivas bölgesindeki gruplara iletmeye giden ekipler karşılaştıkları operasyonlarda önemli kayıplar verdiler. Bu dönemde, 1984 Haziran ayında iki ayrı çatışmada Habil İrgül, Necmettin Karagülle, İbrahim Levent, Ayhan Gökvelioğlu, Ahmet Pehlivan öldürüldü. Mahmut Memduh Uyan ile bir kısım devrimci, tartışmalar sonrasında şehirlere geçerek yeni bir yapılanma oluşturmaya çalıştı. Kırda verilen kayıplar üzerine 1984 Sonbahar aylarında yapılan toplantılarda kırsal faaliyetin iyice azaltılması kararı alındı. Operasyonlar, yakalanmalar ve çözülmeler sonucunda Mahmut Memduh Uyan 1985 Şubat ayında yakalandı. Kır faaliyeti içinde olan Ali İşçi de Malatya, Hekimhan'daki operasyonda öldürüdü. Örgütlenmeden geriye kalanların bir kısmı şehirlere geçti, bir kısmı yurt dışına çıktı. Böylece Devrimci Yol'un Ana Gerilla Birliği merkezli kırsal faaliyeti sona erdi.

Kaynakça

  1. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 22 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2020. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Devrimci Sol</span> 1978-1994 yılları arasında etkin olmuş silahlı sol grup

Devrimci Sol ya da kısaca DEV-SOL, 1978-1994 yılları arasında faaliyet göstermiş silahlı sol grup.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Komünist Partisi (1920)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1920–1987)

Türkiye Komünist Partisi, 1920 yılında kurulan, Türkiye'de faaliyet göstermiş komünist siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Devrimci Yol</span> 1974 sonrası THKP-Cnin fikri ve örgütsel olarak devamı niteliğindeki komünist örgüt

Devrimci Yol hareketi (DEV-YOL), 1974 sonrası THKP-C'nin fikri ve örgütsel olarak devamı niteliğindedir. 1974 affı sonrası eski THKP-C ve DEV-GENÇ kökenli kadrolar geçmişin değerlendirmesini esas alan tartışmalar yürütmüştür. Kökeni THKP-C Genel komitesi içerisinde yaşanan ayrılığa kadar giden farklı değerlendirmeler, sürecin ayrılıkla sonuçlanmasına neden olmuştur. Yürütülen tartışmalarda THKP-C ve Mahir Çayan'ın geliştirdiği ideolojik-politik görüşlerin doğruluğunu savunan grup Devrimci Yol'un ilk çıkış noktasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu</span> 1960ların ikinci yarısında kurulmuş silahlı sosyalist örgüt

Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu ya da THKO, Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan, Yusuf Aslan, Sinan Cemgil, Alparslan Özdoğan, Kadir Manga, Taylan Özgür, Cihan Alptekin ve Mustafa Yalçıner tarafından kurulan silahlı Marksist-Leninist örgüt. Örgüt, kuruluşunu, gerçekleştirdiği bir dizi eylemden sonra 4 Mart 1971 tarihinde yayımladığı bir bildiri ile kamuoyuna duyurdu.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Devrimci Komünist Partisi</span> Yasa dışı sol görüşlü siyasi parti

Türkiye Devrimci Komünist Partisi, Türkiye'de faaliyet gösteren yasa dışı siyasi partidir. Parti 2 Şubat 1980'de İzmir'de toplanan I. (Kuruluş) Kongresi'yle Halkın Kurtuluşu hareketinin partileşmesi sonucu kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mahnovşçina</span> rus iç savaşı sırasında ukraynada vuku bulmuş anarşist hareket

Mahnovşçina, 1918-1921 yılları arasında Ukrayna bölgesinde gerçekleşmiş anarko-komünist isyancı ordunun hareketidir.

Hüseyin İnan, Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu kurucularından Türk Marksist-Leninist militan.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi</span> Aralık 1970te Türkiyede yasa dışı olarak kurulan Marksist-Leninist örgüt

Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi kısaca THKP-C, Mahir Çayan, Hüseyin Cevahir, Ulaş Bardakçı, Ertuğrul Kürkçü, Yusuf Küpeli ve Münir Ramazan Aktolga tarafından Aralık 1970'te Türkiye'de yasa dışı olarak kurulan Marksist-Leninist örgüttür. Kentsel gerilla savaşı stratejisini benimsediğini açıklayan örgüt, 1960 ve 70'lerde oluşan Devrimci Gençlik Hareketleri ile büyüdü. Kuruluşunun hemen ardından İstanbul ve Ankara'da banka soygunu gibi birkaç eylem gerçekleştiren örgüt, Nisan 1971'de İsrail başkonsolosu Efraim Elrom'u kaçırarak adını daha da duyurmuştur. Elrom'un kaçırılmasından sonra yapılan görüşmelerden netice alınamaması ve ardından Efraim Elrom'un öldürülmesinden sonra örgüte yönelik başlatılan operasyonlar sonucu örgütün yönetici kadrosundan birkaçı dışında tümü yakalandı. Bu operasyonlar sonrası kendi içlerinde örgütün yöntemlerine dair tartışmalar yaşamalarının ardından yönetim kadrosundan birkaç isim ihraç edildi. Mahir Çayan ve arkadaşlarının cezaevinden kaçmasının ardından yeniden bir araya gelen örgüt, şehirlerden uzaklaşıp kırlarda örgütlenme yoluna gitti ve bu sebeple Karadeniz Bölgesi'ne gittiler.

Hıdır Aslan, Devrimci-Yol militanı. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 1980-1984 arasında idam edilen 17'si sol görüşlü 50 mahkûmdan biridir. Ayrıca Türkiye'de idam edilen son kişidir.

Türkiye Devrimci Gençlik Federasyonu (TDGF) ya da daha yaygın ismiyle DEV-GENÇ, 1965'in sonlarında kurulan Fikir Kulüpleri Federasyonu içerisinde yer alan öğrenciler tarafından dönemin özgünlüğünde kimi fikirsel ve mücadele pratiğine dair ayrılıklar üzerine kurulan, üniversiteli sosyalist gençlik örgütlenmesidir.

Türkiye İhtilalci Komünistler Birliği (TİKB), 1979 Şubat'ında, yasa dışı bir örgüt olarak, THKO bölünmesinden sonra gerçekleştirilen bir kongreyle kurulan örgüt. Kurucuları arasında Yaşar Ayaşlı, Osman Yaşar Yoldaşcan, Mehmet Fatih Öktülmüş, İsmail Cüneyt gibi isimler bulunmaktaydı.

Dursun Karataş, Zaza asıllı Türk komünist. Devrimci Sol'un ve DHKP-C'nin önderliğini yapmıştır. 11 Ağustos 2008 tarihinde kanser nedeniyle ölmüştür.

Kurtuluş Hareketi, 1971'deki örgütsel yenilgiden sonra hapisten çıkan bir kısım Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi kadrolarının, THKP-C'nin aynı isimli haftalık yayın organı Kurtuluş dergisinin ismini alarak 1976'da aylık olarak yayımlamaya başladıkları Kurtuluş Sosyalist Dergi çevresinde oluşturdukları Marksist-Leninist siyasi harekettir.

<span class="mw-page-title-main">Carlos Marighella</span>

Carlos Marighella, Brezilyalı Marksist aktivist, yazar, gerilla ve kentsel gerilla savaşı kuramcısıdır.

TKP/ML-Hareketi , 1976-1994 arasında faaliyet gösteren yasa dışı devrimci örgüt. 1972’de İbrahim Kaypakkaya tarafından kurulan TKP/ML’nin dışarıda faaliyeti devam ettiren Koordinasyon Komitesi tarafından; eski TKP/ML tezlerinin bir kısmının özeleştirisi yapılarak kurulmuştur.

Doğan Tarkan, Devrimci Sosyalist İşçi Partisi kurucu genel başkanı, Troçkist devrimci ve insan hakları aktivisti.

<span class="mw-page-title-main">Frank Pais</span>

Frank País García Fulgencio Batista rejiminin devrilmesi için mücadele eden Kübalı devrimci. Yoğunlukla Sierra Maestra'da faaliyet gösteren Fidel Castro'nun 26 Temmuz Hareketinin şehir örgütlenmesi sorumlusuydu. 30 Temmuz 1957 günü Santiago de Cuba sokaklarında tutuklandıktan sonra polis tarafından yargısız infaz edilerek öldürülmüştür. Anısı bugün Küba'da çok sayıda yerin isminde yaşatılmaktadır.

Sosyalist Emekçiler Partisi, 21 Nisan 2016 tarihinde Güneş Gümüş liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Partinin genel merkezi Çankaya, Ankara'da bulunmaktadır. Genel başkanı Ankara Üniversitesi'nden ihraç barış akademisyeni sosyolog Güneş Gümüş'tür.

Kentsel gerilla savaşı, gayrinizami harp yöntemlerini kullanarak kentsel alanda hükûmet güçleriyle veya iktidarın temsil ettiği kuvvetlerle yapılan gerilla savaşıdır.

Oğuzhan Müftüoğlu, Türk Marksist-Leninist aktivist, gençlik lideri ve siyasetçidir. Türkiye Devrimci Gençlik Federasyonu Merkez Yürütme Kurulu Üyesi-Basın Sekreteri, THKP-C üyesi, Devrimci Yol kurucusu, Özgürlük ve Dayanışma Partisi Kurucusu, Sol Parti üyesi. Devrimci Gençlik Dergisi (1975-1980), Devrimci Yol Dergisi (1977-1980), Yeniden Dergisi (1995-1998), BirAdım Dergisi (1999-2001), BirGün Gazetesi yazarıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.