Amper - Turkipedia

Amper
Hareketli bir demir ampermetre modeli. Bobinden geçen akım arttıkça, piston bobinin içine doğru çekilir ve ibre sağa doğru sapar.
Genel bilgi
Birim sistemi	SI
Neyin birimi	Elektrik akımı
Sembol	A
Adını aldığı	André-Marie Ampère

Amper (sembolü A), elektrikte akım şiddeti birimidir. Birim zamanda geçen elektrik yükü miktarına elektrik akımının şiddeti denir. Bir iletkenin belli bir kesitinden saniyede bir Coulomb elektrik yükü geçerse, akım şiddeti 1 A olur.

Amper, elektrik akımının ölçüsü birimidir ve uluslararası birim sistemi (SI) tarafından tanımlanmıştır. Bir amper, bir saniyede belirli bir noktadan geçen elektrik yükü miktarını ifade eder.

Tam olarak, bir amper, herhangi bir noktadan bir saniyede geçen elektrik yükünün miktarıdır ve birim sembolü "A" ile gösterilir. Bu, elektrik akımının şiddetini ölçmek için kullanılan temel birim birimidir.

Bir amperin değişiklikleri, bir devredeki elektrik akımının artması ya da azalması ile ilgilidir. Bir amperlik bir akım, bir saniyede bir Coulomb yükünü taşır. Burada, Coulomb, birim yükü ifade eder ve bir Coulomb, bir saniyede bir amperlik bir akımda taşınan yük miktarına eşittir.

Elektrik akımının ölçümü, özellikle elektriksel güç ve enerji tüketimi hesaplamalarında önemlidir ve birçok farklı uygulamada kullanılır. Elektrikli cihazların ve elektrik devrelerinin tasarımında, güç tüketiminin kontrolünde ve elektrikli motorların performansının ölçümünde kullanılır.

Akım şiddeti:

{\mathrm {I} }={\frac {\mathrm {Q} }{\mathrm {t} }}

formülüne göre hesaplanır;

Q: Elektrik yükü miktarı (Coulomb),

t: Zaman (saniye)

I: Akım şiddeti (Amper).

Akım, iki nokta arasındaki potansiyel farkı nedeniyle oluşur ve şiddeti

{\mathrm {I} }={\frac {\mathrm {V} }{\mathrm {R} }}

şeklinde hesaplanır;

V: Potansiyel farkı (Volt),

R: Direnç (Ohm),

I: Akım şiddeti (Amper).

Elektrik yükü birimi olarak Coulomb kullanılmaktadır. Bir elektronun yükü 1,602*10⁻¹⁹ Coulomb'dur. Yani 6,242 *10¹⁸ elektronun yükü 1 coulomb'tur.

Bir şimşek veya yıldırımdaki akımın şiddeti 100.000 A seviyelerine ulaşabilirken, yüksek frekansla çalışan elektronik devrelerinde akım şiddeti μA düzeyindedir.

Ayrıca bakınız

Andre Marie Ampere

amper (A) SI çarpanları
Değer	SI sembolü	Adı	Değer	SI sembolü	Adı
Alt katlar			Katlar
10⁻¹ A	dA	desiamper	10¹ A	daA	dekaamper
10⁻² A	cA	santiamper	10² A	hA	hektoamper
10⁻³ A	mA	miliamper	10³ A	kA	kiloamper
10⁻⁶ A	µA	mikroamper	10⁶ A	MA	megaamper
10⁻⁹ A	nA	nanoamper	10⁹ A	GA	gigaamper
10⁻¹² A	pA	pikoamper	10¹² A	TA	teraamper
10⁻¹⁵ A	fA	femtoamper	10¹⁵ A	PA	petaamper
10⁻¹⁸ A	aA	attoamper	10¹⁸ A	EA	egzaamper
10⁻²¹ A	zA	zeptoamper	10²¹ A	ZA	zettaamper
10⁻²⁴ A	yA	yoktoamper	10²⁴ A	YA	yottaamper
10⁻²⁷ A	rA	rontoamper	10²⁷ A	RA	ronnaamper
10⁻³⁰ A	qA	quectoamper	10³⁰ A	QA	quettaamper

Uluslararası Birimler Sistemi
Temel birimler	amper kandela kelvin kilogram metre mol saniye
Türetilen birimler	bekerel coulomb celsius farad gray henry hertz joule katal lumen lux newton ohm pascal radyan siemens sievert steradyan tesla volt watt weber
SI ile kullanımı kabul edilmiş birimler	astronomik birim dalton gün desibel derece açı elektronvolt hektar saat litre dakika açısal saniye neper açısal dakika ton atomik birimler doğal birimler
Ayrıca bakınız	Birimlerin birbirine dönüşümü Metrik sistem tarihi Metrik önekler SI temel birimlerin önerilen yeniden tanımlanması Ölçü sistemi Etalon

İlgili Araştırma Makaleleri

Maxwell denklemleri Lorentz kuvveti yasası ile birlikte klasik elektrodinamik, klasik optik ve elektrik devrelerine kaynak oluşturan bir dizi kısmi türevli (diferansiyel) denklemlerden oluşur. Bu alanlar modern elektrik ve haberleşme teknolojilerinin temelini oluşturmaktadır. Maxwell denklemleri elektrik ve manyetik alanların birbirileri, yükler ve akımlar tarafından nasıl değiştirildiği ve üretildiğini açıklamaktadır. Bu denklemler sonra İskoç fizikçi ve matematikçi olan ve 1861-1862 yıllarında bu denklemlerin ilk biçimini yayımlayan James Clerk Maxwell' in ismi ile adlandırılmıştır.

Elektrik yükü veya elektriksel yük, bir maddenin elektrik yüklü diğer bir maddeyle yakınlaştığı zaman meydana gelen kuvvetten etkilenmesine sebep olan fiziksel özelliktir. Pozitif ve Negatif olmak üzere iki tür elektriksel yük vardır. Pozitif yüklü maddeler, diğer pozitif yüklü maddeler tarafından itilirken, negatif yüklü olanlar tarafından çekilir; negatif yüklü maddeler de negatif yüklüler tarafından itilir ve pozitif olanlar tarafından çekilir. Bir cisimde negatif yükler pozitif yüklere dominantsa, negatif yüklüdür; tersi durumdaysa pozitif yüklüdür; dominantlık söz konusu değilse yüksüzdür. Uluslararası Birim Sistemi (SI) elektrik yükünü coulomb (C) olarak adlandırırken, elektrik mühendisliğinde amper-saat (Ah) olarak ve kimyada da elemanter yük (e) olarak adlandırmak mümkündür. Q sembolü genellikle yükü ifade etmek için kullanılır. Yüklü cisimlerin birbirleriyle nasıl iletişimde olduklarını anlatan çalışma klasik elektromanyetizmadır ve kuantum mekaniğinin göz ardı edilebildiği ölçüde doğrudur.

Ohm yasası, bir elektrik devresinde iki nokta arasındaki iletken üzerinden geçen akım, potansiyel farkla doğru; iki nokta arasındaki dirençle ters orantılıdır.

\text{[math]}

Ohm, adını Alman fizikçi Georg Ohm'dan alan, bir iletkenden geçen elektrik akımına karşı iletkenin gösterdiği direncin birimidir.

Volt, elektrikte kullanılan potansiyel farkı (gerilim) birimi. Elektromotor kuvvet birimi de volttur. Bir ohm'luk bir direnç üzerinden, bir amper'lik elektrik akımı geçmesi halinde direncin iki ucu arasındaki gerilim bir volttur.

Coulomb, Elektrik yükü birimi olup simgesi: C dir. Charles Augustin de Coulomb'un (1736-1806) adına ithafen verilmiştir.

Watt, SI'de, uluslararası standart güç birimidir.

Elektrik akımı, elektriksel akım veya cereyan, en kısa tanımıyla elektriksel yük taşıyan parçacıkların hareketidir. Bu yük genellikle elektrik devrelerindeki kabloların içerisinde hareket eden elektronlar tarafından taşınmaktadır. Ayrıca, elektrolit içerisindeki iyonlar tarafından ya da plazma içindeki hem iyonlar hem de elektronlar tarafından taşınabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Elektromotor kuvvet</span>

Elektromanyetizma ve elektronikte, elektromotor kuvvet, elektriksel olmayan bir kaynak tarafından üretilen elektriksel eylemdir. Cihazlar (dönüştürücüler); piller ya da jeneratörler gibi diğer enerji türlerini elektrik enerjisine dönüştürerek bir emf sağlar. Bazen elektromotor kuvveti tanımlamak için su basıncına bir analoji kullanılır.

Elektrostatik, duran veya çok yavaş hareket eden elektrik yüklerini inceleyen bir bilim dalıdır.

Lorentz kuvveti, fizikte, özellikle elektromanyetizmada, elektromanyetik alanların noktasal yük üzerinde oluşturduğu elektrik ve manyetik kuvvetlerin bileşkesidir. Eğer q yük içeren bir parçacık bir elektriksel E ve B manyetik alanın var olduğu bir ortamda v hızında ilerliyor ise bir kuvvet hissedecektir. Oluşturulan herhangi bir kuvvet için, bir de reaktif kuvvet vardır. Manyetik alan için reaktif kuvvet anlamlı olmayabilir, fakat her durumda dikkate alınmalıdır.

Elektriksel güç, elektrik enerjisinde elektrik devresi tarafından taşınan güç olarak tanımlanır. Gücün SI birimi watt'tır. Elektrikli cihazların birim zamanda harcadığı enerji miktarı olarak da bilinir. 1 saniyede 1 joule enerji harcayan elektrikli alet 1 watt gücündedir.

Akım yoğunluğu elektrik devresinde yoğunluğun bir ölçüsüdür. Vektör olarak tanımlanır ve elektrik akımının kesit alana oranıdır. SI'de akım yoğunluğu amper/metrekare veya coulomb/saniye/metrekare cinsinden ifade edilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Alternatif akım</span>

Alternatif akım, genliği ve yönü periyodik olarak değişen elektriksel akımdır. En çok kullanılan dalga türü sinüs dalgasıdır. Farklı uygulamalarda üçgen ve kare gibi değişik dalga biçimleri de kullanılmaktadır. Bütün dalgalar birbirlerine elektronik devreler aracılığı ile çevrilebilir. Devrede kondansatör, diyotlar, röleler ile bu çevrim yapılabilir.

Siemens SI birim sisteminde elektrik iletkenliği birimi olup ohm'un tersidir. Adını, Alman kâşif ve iş insanı Ernst Werner von Siemens'den alır. Daha önceleri mho ile de gösterilmiştir. 1971'de, türetilmiş bir SI birimi olarak kabul edilmiştir.

Admittans elektrik mühendisliğinde karmaşık iletkenlik anlamına gelir. Admittans ile empedans çarpımı 1 dir. Admittans Y ile gösterilir. Birimi MKS sisteminde siemens (S)'dir. Kimi eski kitaplarda S yerine mho birimi de kullanılır.

\text{[math]}

Klasik elektromanyetizm, klasik elektromıknatıslık ya da klasik elektrodinamik teorik fiziğin elektrik akımı ve elektriksel yükler arasındaki kuvvetlerin sonuçlarını inceleyen dalıdır. kuantum mekaniksel etkilerin ihmal edilebilir derecede küçük olmasını sağlayacak kadar büyük ölçütlü sistemler için elektromanyetik fenomenlerin mükemmel bir açıklamasını sunar.

Enerji biçimleri, iki ana grubu ayrılabilir: kinetik enerji ve potansiyel enerji. Diğer enerji türleri bu iki enerji türünün karışımdan elde edilir.

Sürüklenme hızı, bir parçacığın -elektron gibi- elektrik alandan dolayı ulaştığı ortalama hızdır. Ayrıca, parçacıkların hareketlerinin tanımlandığı düzlemden dolayı eksen ile ilgili sürüklenme hızına da karşılık gelebilir. Genel olarak, bir elektron bir iletken içinde Fermi hızında tıkırdayacaktır. Bir elektrik alan uygulaması bu rastgele hareketi tek bir yönde küçük bir hızla verecektir.

Fiziksel sabit $ε 0$ , yaygın olarak vakum geçirgenliği, serbest uzayın geçirgenliği veya elektrik sabiti olarak adlandırılır. Bu ideal fiziksel sabit klasik vakumun dielektrik sabitinin mutlak değeridir. e0 sabitinin sayısal değeri:

e₀ = 8.854 187 817... × 10^-12 F·m^-1 (metre başına farad).

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.