İçeriğe atla

Amon Göth

Amon Leopold Göth
1946'da Amon Göth, idamından kısa bir süre önce
Doğum11 Aralık 1908(1908-12-11)
Viyana, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu (şimdi Avusturya)
Ölüm13 Eylül 1946 (37 yaşında)
Kraków, Polonya
BağlılığıNazi Almanyası Nazi Almanyası
Branşı Schutzstaffel
Hizmet yılları1930-1945
RütbesiSS-Hauptsturmführer
Birimi SS-Totenkopfverbände
KomutasıPłaszów toplama kampı
Çatışma/savaşlarıII. Dünya Savaşı

Amon Leopold Göth (11 Aralık 1908, Viyana, Avusturya - 13 Eylül 1946, Kraków, Polonya), II. Dünya Savaşı sırasında Polonya'daki Kraków-Płaszów toplama kampı'nın komutanlığını yapan Alman SS subayı.

Kariyeri

Göth, 22 yaşındayken Nazi Partisi'nin Avusturya şubesine üyesi oldu. 1930 yılında parti numarası 510.764 olarak verildi. Göth, aynı anda Avusturya SS'ine katıldı ve SS numarası 43.673 ile SS-Mann rütbesine atandı. 1932 ve 1936 yılları arasında SS-Oberscharführer (Başçavuş) rütbesine yükseldi. 1937'de Viyana'da Allgemeine-SS üyesi oldu. 1938 ve 1941 yılları arasında ve Viyana 11. SS-Standarte üyesiydi. 14 Temmuz 1941 tarihinde SS-Untersturmführer (Teğmen) rütbesine yükseldi.

Ağustos 1942'de Göth, SS-Brigadeführer Odilo Globocnik'in SS Kraków Polis Lideri kadrosuna katılmak için Viyana'dan ayrıldı.

Płaszów

11 Şubat 1943'te Płaszów Kampına SS subayı olarak atandı ve kampın inşa işlerinin giderilmesi için Yahudi esirleri 1 ay boyunca köle gibi çalıştırdı. Kamp, açıldığında yaklaşık 2.000 tutukluyu barındırıyordu. Hayatta kalanlar tarafından kocaman ve heybetli bir adam olarak tanımlanan Göth, mahkûmları her gün kişisel olarak öldürdü. İki köpeği vardı ve mahkûmları parçalayarak öldürmek için eğitilmişti.[1][2] Çok yavaş hareket ettikleri veya avluda dinlendikleri anlaşılan kişileri ofisinin penceresinden vurdu.[1] Çorba çok sıcak olduğu için Yahudi bir aşçıyı öldüresiye vurdu.[3] Tüm mahkûmlar gibi, hayatlarından sürekli korku içinde olan iki hizmetçisi Helen Jonas-Rosenzweig ve Helen Hirsch'e acımasızca kötü muamele etti.[4] Göth, Płaszów'da geçirdiği süre boyunca, bir villada rahat bir şekilde yaşadı, kampta kullandığı arabalara ve atlara sahipti. Yahudi bir ayakkabıcı mahkm ona her hafta yeni ayakkabılar yaptırırdı.[5]

Bir kurtulan olarak size hepimizin travma geçirmiş insanlar olduğumuzu söyleyebilirim. Hiçbir insanın böyle bir dehşete, bu tür zulümlere maruz kalacağına asla inanmam. Onu uzaktan gördüğümüzde, herkes tuvaletlerde saklanabilecekleri bir yerde saklanıyordu. İnsanların ondan nasıl korktuğunu size anlatamam.

— Helen Jonas-Rosenzweig[6]

Başka bir Schindlerjude (Schindler Yahudisi) olan Poldek Pfefferberg, "Göth'ü gördüğünüzde ölümü gördünüz" dedi.[7]

Göth, bir çalışma ekibinin bir üyesi kaçarsa veya bir ihlal yaparsa, tüm ekibin cezalandırılması gerektiğine inanıyordu. Bir keresinde, partilerden biri kaçtığı için bir çalışma grubunun her iki üyesinin de vurulmasını emretti.[8] Başka bir olayda, mürettebatın her beş üyesini kampa geri dönmediği için şahsen vurdu.[9] Mahkûmlar yiyecek kaçakçılığı yaparken yakalanırlarsa vurulurlardı.[10] Płaszów'daki ana cinayet yeri, toplu katliamlar ve cinayetler için kullanılan büyük bir tepe olan Hujowa Górka'ydı ("Diken Tepesi").[11] Pemper, Płaszów'da 8.000 ila 12.000 kişinin öldürüldüğünü ifade etti.[12]

Göth, 1943'teki doğum gününde, Płaszów'a yeni gelen Natalia Karp'a piyano çalmasını emretti. Karp, Frédéric Chopin'in Nocturne'sini C-diyez minörde o kadar iyi seslendirdi ki, Göth kendisinin ve kız kardeşinin yaşamasına izin verdi.[13]

Göth, 1944 Nisan'da çift rütbe atladı ve böylece SS-Obersturmführer (Üsteğmen) rütbesini de atlayarak SS-Hauptsturmführer (Yüzbaşı) rütbesine terfi oldu.[14][15] Ayrıca Waffen-SS'nin yedek subayı olarak atandı.[16] 1944'ün başlarında, Kraków-Płaszów Çalışma Kampının statüsü, SS-Wirtschafts-Verwaltungshauptamt'ın (WVHA; SS Ekonomi ve İdare Ofisi) doğrudan yetkisi altında kalıcı bir toplama kampı olarak değiştirildi.[1] Bu ayrım Kraków-Płaszów'u Polonya'daki 13 resmi toplama kampından biri yaptı.[17][18] Mietek Pemper duruşmada, Göth'ün kötü şöhretli rastgele ve acımasız cinayetlerin çoğunu işlediğini ifade etti.[19]

Göth, 1944 yılının Mayıs ayı başlarında, 10.000 Macar Yahudisinin yakında Płaszow'a hapsedilmek üzere gönderileceği konusunda bilgilendirildi. Yeni gelenlere yer açmak için 14 Mayıs'ta, kamptaki tüm çocukların anaokuluna taşınmasını emretti. Ertesi gün, yalnızca birkaç istisna dışında çoğunluğunu öldürülmek üzere Auschwitz'e gönderdi. Toplama kampları, SS tarafından çalışma kamplarına göre daha yakından izlendi, bu nedenle, atama değiştirildiğinde koşullar biraz iyileşti.

Görevden alınması ve yakalanması

Göth, 13 Eylül 1944'te görevinden alındı ve SS tarafından (Nazi düzenlemelerine göre devlete ait olan) Yahudi mülklerinin çalınması, sorumluluğu altındaki mahkûmlara yeterli yiyecek temin edememesi, toplama kampının ihlali ile suçlandı.[20] Płaszów'daki kampın yönetimi SS-Obersturmführer Arnold Büscher'e devredildi. Kamp 15 Ocak 1945'te kapatıldı.[21] Göth'ün SS yargıcı Georg Konrad Morgen'in huzuruna çıkması planlanmıştı, ancak II. Dünya Savaşı'nın ilerlemesi ve Almanya'nın yaklaşan yenilgisi nedeniyle, ona yöneltilen suçlamalar 1945'in başlarında düşürüldü.[22] SS doktorları Göth'e akıl hastalığı tanısı koydular ve Mayıs 1945'te ABD ordusu tarafından tutuklandığı Bad Tölz'deki bir akıl hastanesine gönderildi.[23] Wehrmacht üniforması giyerek tutuklandı ve SS subayı olduğunu kabul etmedi. Eski Dachau toplama kampının arazisinde bulunan geçici bir hapishane kampına yollandı. Daha sonra Josef Levkovich'in de dahil olduğu Kraków-Płaszów toplama kampının[24] eski mahkûmları tarafından teşhis edildi.[25]

Yargılanması ve infazı

Göth, savaştan sonra, 27 Ağustos ve 5 Eylül 1946 tarihleri arasında Kraków'daki Polonya Yüksek Ulusal Mahkemesi tarafından yargılandığı Polonya'ya iade edildi.[26][23] Kraków Polonya Yüksek Ulusal Mahkemesi Amon Göth'ü Nazi Partisi üyeliğinden, bizzat birey ve insan gruplarının hapsine, işkence ve imhası için emir verdiği, binlerce insanı öldürmekten suçlu buldu ve asılarak idamına karar verdi.[26]

Plaszow kampından uzak olmayan, Kraków'daki Montelupich Cezaevi'nde 13 Eylül 1946 tarihinde idam edildi. Göth'ün son sözleri "Heil Hitler" oldu.[27] Cesedi yakıldı ve külleri Vistül Nehrine atıldı.[28]

2013 yılı yapımı National Geographic belgeselinin Kanlı Masallar adlı bölümünde, Amon Göth'ün idamı olduğu iddia edilen, iki kere başarısızlıkla sonuçlanan ve üçüncü denemede idam edildiği görünen video kaydının aslında Göth'e ait olmadığı, idamın Kraków'un Nazi Valisi Ludwig Fischer'a ait olduğu ortaya çıkmıştır.[29]

Popüler kültürde

Schindler'in Listesi filminde Ralph Fiennes tarafından canlandırıldı; Fiennes, En İyi Yardımcı Aktör dalında Akademi Ödülü'ne aday gösterildi ve rolüyle tüm zamanların AFI listesinde en iyi 50 film içinde kötü adamlar listesinde 15. sırada yer aldı.

Özel hayatı

Göth iki kez evlenmiş ve boşanmıştır. İlk evliliği Ocak 1934 yılında Olga Janauschek ile oldu. Çift, Haziran 1936'da boşandı. İkinci evliliği ise Ekim 1938 yılında Anny Geiger ile oldu ve 1944 yılında evliliği sona erdi.

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ a b c Crowe 2004, s. 256.
  2. ^ Teege 2015, ss. 37–38.
  3. ^ Crowe 2004, s. 257.
  4. ^ Crowe 2004, ss. 259–264.
  5. ^ Teege 2015, s. 37.
  6. ^ Fishman 2009.
  7. ^ Keneally 1993, s. 360.
  8. ^ Crowe 2004, s. 258.
  9. ^ Crowe 2004, s. 259.
  10. ^ Megargee 2009, s. 864.
  11. ^ Crowe 2004, s. 265.
  12. ^ Crowe 2004, s. 237.
  13. ^ Heslop 2007.
  14. ^ Crowe 2004, s. 233.
  15. ^ MacLean 1999, s. 21.
  16. ^ SS service record.
  17. ^ MacLean 1999, s. 378.
  18. ^ Megargee 2009, s. 865.
  19. ^ Crowe 2004, s. 242.
  20. ^ Crowe 2004, ss. 354–355.
  21. ^ MacLean 1999, s. 17.
  22. ^ Crowe 2004, s. 359.
  23. ^ a b McKale 2012, s. 201.
  24. ^ Teege 2015, ss. 53–54.
  25. ^ Simmons 2019.
  26. ^ a b Rzepliñski 2004, s. 2.
  27. ^ Teege & Sellmair 2013, ss. 72-74.
  28. ^ Crowe 2004, s. 211.
  29. ^ Becky Evans, Historians claim video of camp commander being hanged is NOT him. 24 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Daily Mail Online, 21 Mart 2013. 2 Haziran 2013'te alındı.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sachsenhausen toplama kampı</span> Berline yaklaşık 35 km mesafede 1936-1945 arasında kullanılmış Nazi toplama kampı

Sachsenhausen, Almanya'nın başkenti Berlin'e yaklaşık 35 km uzaklıktaki Oranienburg bölgesinde 1936-1945 yılları arasında faaliyet göstermiş bir Nazi toplama kampıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nazi toplama kampları</span> nazi yönetiminin kurduğu masum sivil ve esirlerin zorla çalıştırıldığı ve sistematik olarak katledildiği yerleşkeler

Nazi toplama kampları veya konsantrasyon kampları, Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı döneminde Almanya'da ve işgal edilen bölgelerde, Nazilerce topluma faydasız olarak görülen kişileri zorunlu çalıştırmak üzere kurulmuşlardı. Aynı zamanda terim Yahudiler başta olmak üzere Nazilerin siyasi ya da ideolojik düşmanlarını kitlesel olarak imha etmek amacıyla kurulmuş olan imha kamplarını da ifade etmek için kullanılır. Buralara daha çok Yahudilerin getirilmesiyle birlikte, Romanlar, bazı Slav ırklarından olanlar ve akıl hastası olduğu düşünülenler de kurbanlar arasındadır. Eşcinsel insanlar da burada öldürüldüler. Öldürülme sebepleri ise üremeye bir katkıları olmamalarıydı. Büyük bir kısmı Polonya'da bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Oskar Schindler</span> Holokost sırasında 1200 Yahudiyi ölümden kurtaran NSAİP üyesi Alman sanayici

Oskar Schindler SUO, Holokost sırasında işgal altındaki Polonya'daki 1200 Yahudi'yi, Bohemya ve Moravya Protektorası'ndaki emaye ve mühimmat fabrikalarında istihdam ederek yaşamlarını kurtarmış Nazi Partisi üyesi bir Alman sanayiciydi. Bu davranışından ötürü 1993'te Yad Vaşem'de, İsrail tarafından Uluslararası Dürüstler Madalyası ile onurlandırıldı.

Itzhak Stern, Oskar Schindler'in muhasebeciliğini yapmış Yahudi sanayici ve muhasebeciydi. O, Schindler'le beraber Deutsche Emailwarenfabrik emaye malzeme şirketi için muhasebeci olarak Kraków'de çalıştı ve birçok şirketin yönetilmesine yardımcı oldu. Oskar Schindler'in araya girerek soykırımdan kurtardığı yahudilerin isim listesini yazmakla görevliydi.

<span class="mw-page-title-main">Majdanek toplama kampı</span>

Majdanek toplama kampı, II. Dünya Savaşı'nda Polonya'nın Alman işgali sırasında Schutzstaffel tarafından Lublin şehrinin eteklerinde inşa edilen ve işletilen bir Nazi toplama ve imha kampıydı. Yedi gaz odası, iki ahşap darağacı ve toplam 227 yapısıyla Nazi toplama kamplarının en büyükleri arasında yer alıyordu. Başlangıçta imhadan ziyade zorla çalıştırma amaçlı olsa da, Almanların işgal altındaki kendi anavatanlarındaki tüm Polonya Yahudilerini öldürme planı olan Reinhardt Operasyonu sırasında insanları endüstriyel ölçekte öldürmek için kullanıldı. 1 Ekim 1941'den 22 Temmuz 1944'e kadar faaliyette olan kamp neredeyse hiç bozulmadan ele geçirildi. Bagration Harekâtı sırasında Sovyet Kızıl Ordusu'nun hızlı ilerleyişi SS'lerin altyapısının çoğunu yok etmesini engelledi.

<span class="mw-page-title-main">Groß-Rosen toplama kampı</span>

Groß-Rosen toplama kampı, Polonya'nın Groß-Rosen, Aşağı Silezya bölgesinde kurulmuş bir Nazi toplama kampı. Kamp, Jauer ile Striegau arasındaki demiryolu üzerinde bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Rudolf Höß</span> Auschwitz toplama kampının ilk komutanı

Rudolf Franz Ferdinand Höss, Holokost faili Alman SS subayı. Höss, Auschwitz toplama ve imha kampında en uzun süre görev yapan komutandı. Hitler'in "Nihai Çözüm" olarak bilinen Nazi işgali altındaki Avrupa'da Yahudi nüfusunu sistematik olarak yok etme emrini hızlandırmanın yollarını test etti ve uyguladı. Astlarından biri olan Karl Fritzsch'in girişimiyle Höss, 1 milyondan fazla insanın öldüğü gaz odalarında kullanılmak üzere Zyklon B pestisitini tanıttı.

<span class="mw-page-title-main">Josef Kramer</span> Alman SS subayı, toplama kampı komutanı ve hüküm giymiş savaş suçlusu (1906-1945)

Josef Kramer, Belsen kasabı olarak bilinen Nazi Almanyasında SS Subayı ve Bergen-Belsen Toplama Kampı'nın komutanı.

<span class="mw-page-title-main">SS-Totenkopfverbände</span> SS organizasyonu

SS-Totenkopfverbände, Nazi Almanyası'nda SS'e bağlı Nazi toplama kamplarının kurulumundan ve idaresinden sorumlu örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Siegfried Seidl</span>

Siegfried Seidl, Avusturyalı Nazi üyesi.

<span class="mw-page-title-main">Nazi Partisi liderleri ve yetkilileri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu madde, Nazi Partisinin liderleri ve yetkililerinin listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kraków-Płaszów toplama kampı</span> Polonyada ki bir alman toplama kampı

Płaszów ya da Krakau-Plaszow, SS tarafından Kraków'un güney banliyösü Płaszów'de inşa edilen bir Nazi çalışma ve toplama kampı, Almanya'nın Polonya'yı işgaliyle Genel Hükûmet'in güney-orta Polonya bölgesinde kurulmuştur.

Schindlerjuden, kelimenin tam anlamıyla Almancadan çevirisiyle "Schindler Yahudileri", Holokost sırasında Oskar Schindler tarafından kurtarılan yaklaşık 1.200 Yahudi için kullanılan tabir. Schindlerjuden, Nazi rejimi yıllarından önce Kraków'daki emaye eşya fabrikasında ve 1944'ten sonra işgal altındaki Çekoslovakya'daki bir silah fabrikasında endüstriyel işçi olarak çalışarak ve Schindler'in yardımıyla hayatta kaldılar. Orada, imha kamplarına gönderilmekten kurtuldurlar ve savaştan sağ çıktılar. Schindler, sanayici olarak kişisel servetini Schindlerjuden'i kurtarmak için harcadı.

<span class="mw-page-title-main">Mietek Pemper</span>

Mieczysław "Mietek" Pemper Polonya doğumlu bir Alman Yahudi ve Holokost'tan sağ kurtulan biriydi. Pemper, Oskar Schindler'in ünlü listesinin derlenmesine ve yazılmasına yardımcı oldu ve II. Dünya Savaşı sırasında 1.200 kişinin Holokost'ta öldürülmesini engelledi.

<span class="mw-page-title-main">Kraków Gettosu</span>

Kraków Gettosu, II. Dünya Savaşı'nda Polonya'nın Alman işgâli altında olduğu sırada oluşturulan beş büyük Nazi gettosundan biriydi. Polonyalı Yahudilerin sistematik olarak yok edilmesi amacıyla kurulmuştur. Getto daha sonra Reinhardt Operasyonu sırasında işgücü potansiyeli olanları imha kamplarına gönderilecek olanlardan ayırmak için bir bekleme alanı olarak kullanıldı. Getto, Haziran 1942'yle Mart 1943 arasında tasfiye edildi ve sakinlerinin çoğu 60 kilometrelik demiryolu mesafesi olan Belzec imha kampının yanı sıra Płaszów köle işçi kampına ve Auschwitz toplama kampına sürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Banjica toplama kampı</span>

Banjica toplama kampı ; II. Dünya Savaşı sırasında Sırbistan'da yer alan bir Nazi toplama kampıydı. Belgrad'ın Banjica mahallesinde işletilen kampa 1941 ve 1944 yılları arasında 23.000'den fazla Sırp, Yahudi, Çingene, siyasi muhalif ve diğer kurban yerleştirildi. Mahkûmlar ya Gestapo, ya Feldgendarmerie ya da Sırp işbirlikçi bir polis teşkilatı olan Specijalna policija Uprave grada Beograda tarafından tutuklanıyor ve ardından kampa yerleştiriliyorlardı. Kamp Alman bir Gestapo subayı olan Willy Friedrich'in komutası altındaydı ve kamp personelinin kaynakları Milan Nedić altındaki Ulusal Kurtuluş Hükûmeti tarafından sağlanıyordu. Kamp; "acımasızlığı" ve mahkûmlarının tabi tutulduğu insanlık dışı ve zalim muamele ile ünlüydü, öyle ki; binlerce mahkûm Jajinci, Marinkova Bara ve mahallenin Yahudi mezarlığında yer alan poligonlarda yerinde infaz edilmişti. 1944'ün sonlarına doğru, savaşın gidişatı Nazi Almanyası için kötüleşmeye başladıkça, Naziler, Banjica'da işledikleri suçları saklamak amacıyla hayatta kalan mahkûmları kampta öldürülmüş olanların cesetlerini topraktan çıkarıp yakmaya zorladı. Alman kuvvetlerinin Ekim başlarında kamptan atılmasına kadar; 100 Yahudi ve Sırp savaş tutsağı ile 50 kadar Sicherheitspolizei memurundan oluşan özel bir birim bu görevi üstlendi.

Julius Madritsch, Holokost sırasında Yahudilerin hayatlarını kurtarmaya yardım eden Viyanalı Avusturyalı iş insanıdır.

Arnold Büscher, 16 Aralık 1899'da Almanya'da doğdu ve Nazi rejimi döneminde SS subayı olarak görev yaptı. SS-Obersturmführer rütbesine sahipti ve Eylül 1944'ten Ocak 1945'e kadar Krakow-Płaszów toplama kampının komutanı olarak görev yaptı. Daha önce kampın komutanlığını yürüten Amon Göth'ün yerine geçti.

Natalia Karp, Polonyalı bir konser piyanistidir. Holokost'tan sağ kurtuldu.

<span class="mw-page-title-main">Herzogenbusch toplama kampı</span>

Herzogenbusch toplama kampı, Hollanda'nın 's-Hertogenbosch kenti yakınlarındaki Vught'ta bulunan bir Nazi toplama kampıydı. Kamp 1943'te açıldı ve 31.000 mahkûmu barındırıyordu. Kampta 749 mahkûm öldü ve geri kalanlar, Herzogenbusch'un 1944'te Müttefik Kuvvetler tarafından kurtarılmasından kısa bir süre önce başka kamplara nakledildi. Savaştan sonra kamp, Almanlar ve Hollandalı işbirlikçiler için hapishane olarak kullanıldı. Bugün sergilerin yer aldığı bir ziyaretçi merkezi ve kampı ve kurbanlarını anan bir anma töreni bulunmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.