İçeriğe atla

Ammonoidea

Ammonoidea
Yaşadığı dönem aralığı: 409-66 myö
Pragiyen-Kretase[1] 
Perisphinctes, bir Geç Jura ammoniti fosili, Museum für Naturkunde, Berlin
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Mollusca
Sınıf:Cephalopoda
Alt sınıf:Ammonoidea
Zittel, 1884
Takımlar
  • Agoniatitida
  • Ammonitida
  • Ceratitida
  • Clymeniida
  • Goniatitida
  • Prolecanitida
Asteroceras'ın yaşam restorasyonu, Nobu Tamura

Ammonoidler veya yaygın adıyla Ammonitler (Ammonoidea), soyu tükenmiş deniz yumuşakçalarından oluşan, kafadan bacaklılar sınıfına bağlı bir altsınıftır. Bu yumuşakçaların günümüzde yaşayan en yakın akrabaları, görüntülerinin benzer olmasına karşın Notilus gibi canlıların dahil olduğu Nautiloid altsınıfındaki türler değil, coleoidea (ör. ahtapot, kalamar ve mürekkep balığı) altsınıfındaki türlerdir. Bu yumuşakçalar ilk olarak Devoniyen döneminde ortaya çıkmış, yaşayan son tür ise Kretase-Tersiyer yok oluşuyla beraber yok olmuştur.[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "Ammonoidea". Paleobiology Database. 8 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kemikli balıklar</span>

Kemikli balıklar, iskeletleri kemik yapıda ve dentin kökenli elemanlar bulunan balıkları içeren bir omurgalı üst sınıf. Vücutları çeşitli şekillerde olabilir. Vücutları üzerindeki pullar sikloid, ktenoid veya ganoid tiptedir. Kuyruk yüzgeçleri genellikle homoserk yapıdadır, ancak çeşitli gruplarda farklılık gösterebilir. Yine farklı gruplarda, diğer yüzgeçlerde görülen yapısal değişiklikler, sistematik açıdan önem taşır.

<span class="mw-page-title-main">Amfibiler</span> dört üyeli sınıf

İki yaşamlılar ya da iki yaşayışlılar, amfibiler, amfibyumlar, amniyotik yumurtaya sahip olmayan, değişkensıcaklı, derisi çıplak ve nemli, göğüs kemiği hiçbir zaman kaburgalarla bağlanmamış, çoğu ses çıkarabilen, omurgalı hayvan sınıfı. Sınıf, Gymnophiona, Anura ve Caudata olmak üzere 3 takımdan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Mürekkepbalığı</span> balık türü

Mürekkepbalığı, Kafadanbacaklılar (Cephalopoda) sınıfının, Onkollular (Decapodiformes) grubundan denizlerde yaşayan bir yumuşakça. Hepsi ayrı eşeylidir. Diğer adı Sübye'dir.Solungaç solunumu yaparlar. Ağız bölgesinden çıkan 10 adet kolları vardır. İki kolu diğerlerinden daha uzundur. Dinlenme halinde içe çekilmiş olan bu kollarını avlarını yakalamak veya korunmak amacıyla ileri doğru fırlatırlar. Kollarının iç yüzeylerinde çok sayıda vantuz (emeç) bulunur. Vantuzların içleri dişli boynuzsu yapılarla bezenmiştir. Ilıman ve sıcak denizlerin kıyı sularında bol rastlanırlar. Boyları 17 cm ile 17 metre arasında değişen türleri vardır. Çoğu 50–60 cm arasındadır. Türkiye'de Akdeniz kıyılarında avlanırlar. Yırtıcı hayvanlardır. Balık, karides, yengeç ve diğer yumuşakçalarla beslenirler. Bazen balık sürülerine dalar veya ufak mürekkepbalığı kolonilerini takip edip karınlarını doyururlar. Mürekkepbalığı, avına arkasından yaklaşıp omuriliğini ısırarak kopartır ve felç etmek suretiyle öldürür. Bazen her avdan sadece bir ısırık alıp dinlenmeye çekilir. Vantuzlu dokunaçlarıyla avlarını yakalar, kollarıyla da ağza götürürler.

<span class="mw-page-title-main">Kafadanbacaklılar</span> bacak uzvu kafasına çok yakın bölgede bulunan canlılara verilen isim

Kafadan bacaklılar (Cephalopoda), çok hücreli omurgasız hayvanların yumuşakçalar (Mollusca) şubesinin en gelişmiş sınıfı. Başları büyük olup gözleri ve sinir sistemleri iyi gelişmiştir. Başlarının ön kısmından çekmenli veya çengelli kollar uzanır. Bunlarla avlarını yakalar ve sürünebilirler.

<span class="mw-page-title-main">Yumuşakçalar</span>

Yumuşakçalar, ilkin ağızlılar (Protostomia) kladı, Lophotrochozoa üst şubesinden bir hayvan şubesidir. Ahtapot, kalamar gibi kafadan ayaklılar, salyangoz ve sümüklü böcek gibi karından ayaklılar, midyeler ve kitonlar bu şubedendir. Çizgili kas ilk defa bu sınıfta ortaya çımıştır. Yaklaşık 85,000 yaşayan türü bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Sümüklüböcek</span>

Sümüklüböcek aslında eklembacaklı türü olan böcek değil, gastropoda (karındanbacaklılar) sınıfından, kabukları körelmiş ya da hiç bulunmayan yumuşakçaların (mollusca) ortak adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Omurgasızlar</span> bir omurgası olmayan hayvanlara verilen genel bir ad

Omurgasızlar, omurgası olmayan hayvanlara verilen genel bir addır. Omurgasız olarak adlandırılan canlıların yapılarında hiçbir iç iskelet bulunmaz. Bazı omurgasız hayvanların vücudunu destekleyen bir dış iskelet bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Pasbaş patka</span> Kuş türü

Pasbaş patka, ördekgiller (Anatidae) familyasından orta büyüklükte bir dalıcı ördek türü.

<span class="mw-page-title-main">Deniz samuru</span>

Deniz samuru, Kuzey Pasifik Okyanusu'nun kuzey ve batı sahillerinde yaşayan bir deniz memelisidir. Deniz kürk ticaretinde ana malzeme olan kürkleri soylarını da tükenme duruma getirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kayışsılar</span>

Kayışsılar ışınsal yüzgeçli balıkların bir takımıdır. Bu takım çeşitli derin deniz balık türlerini içerir. En derinde yaşayan tür, Abyssobrotula galatheae, Porto Riko Çukurunda 8.370 metrede görülmüştür. Buna karşın birçok türü daha sığ sularda, özellikle mercan resiflerinin yakınlarında, bazı türleri ise tatlı sularda yaşar. Birçok türü tropikal ve yarı tropikal bölgelerde yaşamasına karşın, Grönland sahilleri kadar kuzey bölgelerden Weddell Denizine kadar güney bölgelerde yaşayan türleri de vardır.

<span class="mw-page-title-main">Octopodiformes</span>

Octopodiformes Coleoidea alt sınıfında sınıflandırılan ve ahtapotlar ile Vampyroteuthis infernalis türü kalamarı içeren bir üst takımdır. Octopodiformes takımının tüm üyeleri sekiz kolludur.

<span class="mw-page-title-main">Nautiloid</span>

Nautiloidea veya Nautiloidler Cephalopoda sınıfına bağlı bir hayvan altsınıfıdır. Nautiloidler, deniz kafadan bacaklıların (yumuşakçalar) geniş ve çeşitli bir grubudur. Nautiloidler, Paleozoik dönem boyunca gelişti ve olağanüstü bir kabuk şekli ve form çeşitliliği geliştirdiler. 2 bin 500 nautiloid fosil türü bilinmektedir fakat günümüzde sadece az miktarda canlı türü yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Coleoidea</span>

Coleoidea, Cephalopoda sınıfına bağlı bir hayvan altsınıftır.

<span class="mw-page-title-main">Argonautoidea</span> Bilinen tüm argonautoidleri içeren Incirrata alt takımının bir üst familyası

Argonautoidea, tüm bilinen argonautoidleri içeren Incirrata alt takımının bir üst familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Decapodiformes</span> üsttakım

Decapodiformes kafadan bacaklılar sınıfındaki on bacaklı tüm türleri içeren bir üsttakımdır. Adının anlamı Yunancada "on ayak"tır. Bu on bacak, sekiz kısa kol ve iki uzun tentakülden oluşmaktadır. Bu sınıfın atası olan coleoidea sınıfının üyelerinin eşit uzunlukta olan beş kol çiftine sahip olduğu düşünülmektedir. Dördüncü kol çiftinin evrim geçirmesiyle Decapodiformes sınıfı, ikinci kol çiftinin evrim geçirerek yok olmasıyla beraber ise octopodiformes sınıfı oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kafadan bacaklı boyutları</span>

Kafadan bacaklıların boyutu büyük ölçüde değişkenlik göstermektedir. En küçük kafadan bacaklının erişkinkenki boyu 1 santimetre, ağırlığı ise 1 gramdan azdır. En büyük kalamar olduğu düşünülen dev kalamar veya Mesonychoteuthis hamiltoni'nin uzunluğu ise 10 metreye ve ağırlığı yarım tona ulaşabilmektedir. Bu istatikler kalamarı yaşayan en büyük omurgasız yapmaktadır. Yumurtadan yeni çıkmış bir kafadan bacaklının ağırlığı erişkin haline gelene kadar 3 milyar kat artar. Bazı kafadan bacaklı türlerinin, olağanüstü büyüklükteki vücut parçalarına sahip oldukları da not edilmiştir. Örnek vermek gerekirse dev kalamar ve Mesonychoteuthis hamiltoni yaşayan hayvanlar arasındaki en büyük gözlere sahiptir.

Kafadan bacaklıların jeolojik geçmişi çok eskilere dayanmaktadır. İlk nautiloidlere geç Kambriyen katmanlarında rastlanmıştır. Kafadan bacaklıların sözde kök grubunun temsilcilerine ise ilk Kambriyen lagerstätten katmanlarında rastlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kanatlı böcekler</span>

Pterygota veya Kanatlı böcekler, Insecta (böcek) sınıfına bağlı bir hayvan altsınıfıdır.

Octobrachia, Coleoidea altsınıfına bağlı bir hayvan üsttakımıdır.

Decabrachia, Coleoidea altsınıfına bağlı bir hayvan üsttakımıdır.