İçeriğe atla

Ammonius Herimae

Ammonius Hermiae
Doğumu440
İskenderiye
Ölümü517–526
ÇağıAntik Çağ felsefesi
BölgesiAntik Yunan felsefesi
OkuluYeni Platonculuk

Ammonius Hermiae (y. 435 - y. 517 veya 526),[1] Geç Antik Çağda Doğu Roma İmparatorluğu'nda yaşamış İskenderiyeli Antik Yunan filozofuydu.

Hayatı

Hermias ve Aidesia'nın oğlu, İskenderiyeli Heliodoros'un kardeşi ve Syrianos'un torunu bir Yeni Platoncuydu. Ammonius, Proklos'un öğrencisiydi ve yaşamının çoğunu İskenderiye'de geçirdi. 470'lerde akademik bir makam elde etti[2].

Damaskios, Thebesli Olympiodoros, Yahya en-Nahvi ve Kilikyalı Simplikios başta olmak üzere birçok Yeni Platoncunun hocasıdır.

Yaşamı

Ammonius'un babası Hermias, o henüz küçük bir çocukken öldü ve onu annesi Aidesia ile kardeşi Heliodoros yetiştirdi. Yetişkin bir birey olunca, Aidesia onu ve kardeşini Atina'ya gönderdi. Daha sonra Ammonius İskenderiye'ye Platon ve Aristoteles üzerine der vermek için döndü. Damaskios'a göre paganlara yapılan eziyet sürecinde Hristiyan makamlarca İskenderiye'de derslerine devam etmesi kararlaştırıldı.[3] Ammonius aynı zamanda başarılı bir astronomdu ve Batlamyus üzerine dersler verdi. Usturlap üzerine yazdığı denemesiyle bilinir.

Yazıları

İsagoci'nin ilk sayfası, Venedeki 1500

Aristoteles'in Yorum Üzerine adlı eserine yazdığı yorum günümüze ulaşmıştır. Porfirios'un İsagocisi üzerine yorum yazdığı da söylenir ancak bu konuda uzlaşı sağlanmamıştır.

Yorum Üzerine’de Ammonius, ilahi önbilginin anlamı geçersiz kılıdığını savunur. Felsefenin Tesellisi’nde Boethius'un yaptığı gibi duanın etkili olduğuna inanır. Ammonius, Iamblikhos'tan şöyle alıntı yapar: "Bilgi, bilen ile bilinen arasında bir yerdedir. Çünkü o, bilenin bilinen ilgili bir etkinliğidir"[4]

Kaynakça

  1. ^ Watts, Edward J. (2018). "Ammonius". Nicholson, Oliver (Ed.). The Oxford Dictionary of Late Antiquity (İngilizce). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-866277-8. 
  2. ^ Jackson, Robin; Lycos, Kimon; Tarrant, Harold (1998). Olympiodorus: Commentary on Plato's Gorgias. Leidon, The Netherlands: Brill. s. 2. ISBN 90-04-10972-2. 
  3. ^ Damascius, Philosophos Historia, 118B, Athanassiadi
  4. ^ Medieval Philosophy and the Classical Tradition, Curzon Press, John Inglis, 2002, pg. 128.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Aristoteles</span> Antik Yunan filozofu (MÖ 384–322)

Aristoteles veya kısaca Aristo, Antik Yunanistan'da klasik dönem aralığında yaşamını sürdürmüş olan Yunan filozof, polimat ve bilgedir.

<span class="mw-page-title-main">Öklid</span> Yunan matematikçi, aksiyomatik geometrinin mucidi

Öklid (Grekçe: Εὐκλείδης Eukleídēs; MÖ 330 - 275 yılları arasında yaşamış, İskenderiyeli bir matematikçidir. Megaralı Öklid'den ayırmak için bazen İskenderiyeli Öklid olarak anılır, genellikle "geometrinin kurucusu" veya "geometrinin babası" olarak anılan bir Yunan matematikçiydi. Ptolemy I döneminde İskenderiye'de aktifti. Elemanlar, yayınlandığı zamandan 19. yüzyılın sonlarına veya 20. yüzyılın başlarına kadar matematik öğretimi için ana ders kitabı olarak hizmet veren, matematik tarihindeki en etkili çalışmalardan biridir. Elemanlar’da, Öklid, küçük bir aksiyom setinden, şimdi Öklid geometrisi olarak adlandırılan şeyin teoremlerini çıkardı. Öklid ayrıca perspektif, konik kesitler, küresel geometri, sayı teorisi ve matematiksel kesinlik üzerine eserler yazdı.

Ammonius Saccas, İskenderiye'den, genellikle Neoplatonizmin öncüsü ve/veya kurucularından biri olarak kabul edilen, Helenistik Platoncu, kendi kendini yetiştirmiş bir filozoftu. Esas olarak 232'den 242'ye kadar eğitim verdiği, Plotinus'un öğretmeni olarak bilinir. Kendi felsefi görüşleri hakkında çok az şey bilinmesine rağmen, Neoplatonizm'i geliştirmesinde Plotinus üzerinde şüphesiz en büyük etkiye sahipti. Daha sonra Hıristiyan yazarlar Ammonius'un bir Hristiyan olduğunu belirttiler, ancak şimdi genel olarak İncil metinlerini yazan farklı bir İskenderiyeli Ammonius olduğu varsayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Platonculuk</span>

Platonizm ya da Platonculuk, genel anlamda, Platon'un kurduğu ve daha sonra takipçileri tarafından geliştirilen felsefe öğretisi. Bu düşünce duyular dünyası ile gerçek dünya arasındaki karşıtlığa dayanır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Platonculuk</span>

Yeni Platonculuk veya Yeni Eflatunculuk ya da Neoplatonizm, Plotinus'un çalışmalarıyla başlayan ve İmparator I. Justinianus'un Platon'un akademisini MS 529'da kapatmasıyla biten Platonik felsefe sürecini tanımlamak için kullanılan modern terim. Platon ve Aristoteles öğretilerini uzlaştırarak oluşturulmuş felsefi akım. Platonizm'in bu türü doğasında mistik veya dini unsurlarla tanımlanmaktadır.

Orestes, Doğu Roma'da Mısır Bölgesinin Valisi. İskenderiye piskoposu Cyril ile uyuşmazlık yaşamış ve bu çatışma filozof ve matematikçi İskenderiyeli Hypatia'nın ölümüne sebep olmuştur.

Knidos'lu Eudoxus veya Knidoslu Ödoksus, antik bir Yunan astronomu, matematikçi, bilim insanı ve Archytas ile Platon'un öğrencisiydi. Hipparchus'un Aratus'un astronomi üzerine şiiriyle ilgili yorumunda bazı parçalar korunsa da tüm eserleri kaybolmuştur. Bithynialı Theodosius tarafından yazılan Sphaerics, Eudoxus'un bir çalışmasına dayanabilir.

Neapolisli Marinus, MS 440 Flavia Neapolis, Filistin doğumlu Neoplatonist bir filozof, matematikçi ve retorik.

Kilikyalı Simplikios veya Latinceleştirilmiş şekliyle Simplicio, Öklid ve Aristoteles de dahil olmak üzere diğer filozofların ve matematikçilerin çalışmaları üzerine yorumlar yazan bir Yunan matematikçi. Ammonius Hermiae ve Damaskios'un bir öğrencisi ve Yeni Platoncuların sonuncusuydu. Eserleri, Simplikios'un çalışmaları olmadığı takdirde kaybolacak olan eski filozoflar hakkında birçok bilgiyi korumuş ve günümüze ulaşmasını sağlamıştır.

Themistius, geç antik dönem retorikçi, filozof ve politikacıdır. Hristiyan olmamasına rağmen, kendisine önemli görevler veren Hristiyan Roma imparatorlarının sağladığı imkanlardan yararlamıştır. Konuşmaları, zamanının siyaseti ve entelektüel tarihi için değerli kaynaklar sayılmaktadır. Hem Aristotelesçi hem de Platoncu anlayışla şekillenen felsefesiyle bu iki ekolü uyumlu hale getirmiştir. Felsefi yazılarında, Aristoteles'in didaktik olarak hazırladığı bireysel çalışmalarının içeriğini yeniden üretmiştir.

Yahya en-Nahvi, aynı zamanda İskenderiyeli Yuhanna olarak da bilinen, bir Bizanslı İskenderiyeli filolog, Aristoteles yorumcusu ve Hristiyan ilahiyatçıydı.

Hermias, 410 yılı İskenderiye doğumlu Yeni Platoncu bir filozoftu.

Aidesia, 5. yüzyılda İskenderiye'de yaşamış Yeni Platoncu kadın filozoftu.

Damaskios son Yeni Platoncu olarak bilinen Akademia'nın son müdürü. Justinian döneminde okulların pagan olduğu gerekçesiyle kapatılmasından sonra Pers sarayında mülteci olarak yaşamaya başladı. Mülteciliği Bizans'a kabülüyle sona ermiştir. Ondan günümüze kalan üç Platon yorumu ve Difficulties and Solutions of First Principles başlıklı bir metindir.

Syrianos Antik Yunan Yeni Platoncu filozoftu. Plutarkhos'tan sonra Platon'un Akademiasının müdürlüğünü yapmıştır. Proklos'un hocası olması bakımından önemlidir. Aristoteles'in Metafizik adlı eserine yazdığı yorum hayli ünlüdür. Bunun yanında Gökyüzü Üzerine ve Yorum Üzerine ve Platon'un Timaios diyaloğuna yazdığı yorumlar vardır.

<span class="mw-page-title-main">Trallesli Asklepios</span> Bizanslı filozof

Trallesli Asclepius Ammonius Herimae'nin öğrencisi olan geç antik bir filozof. Neoplatonik öğretidendi. Doğum tarihi hâlâ belirsiz olmakla birlikte 5. yüzyılın sonlarında doğmuş ve 6. yüzyılda yaşamış olabilir. Batı Anadolu'daki Tralleis şehrinden geldi ve İskenderiye'de okudu.

<span class="mw-page-title-main">Bizans İmparatorluğu'nda felsefe</span>

Bizans felsefesi, özellikle 8. ve 15. yüzyıllar arasında Bizans İmparatorluğu'nun filozof ve bilginlerinin kendine özgü felsefi fikirlerini ifade eder. Hristiyan bir dünya görüşü ile karakterize edilmiştir, ancak fikirleri doğrudan Platon, Aristoteles ve Neo-Platoncuların Yunan metinlerinden alınan bir dünya görüşüydü.

İskenderiyeli Hierocles, MS 430 civarında aktif olan bir Yunan Yeni Platoncu yazardı.

Genç Olimpiodorus, I. Justinianus'un MS 529'da Atina'daki Platon Akademi'ni ve diğer pagan okullarını kapatan kararnamesinden sonra, Bizans İmparatorluğu'nun ilk yıllarında yaşamış Yeni Platoncu bir filozof, astrolog ve öğretmendir. Olimpiodorus, İskenderiye'de Platoncu geleneği sürdüren son pagandı ; onun ölümünden sonra Okul, Hıristiyan Aristotelesçilerin eline geçti ve sonunda Konstantinopolis'e taşındı. İncil yorumlarının yazarı ve çağdaşı İskenderiyeli diyakoz Olimpiodorus ile karıştırılmamalıdır.

Deksippos, kısmen mevcut olan Aristoteles'in Kategoriler çalışması üzerine bir yorum yazan, M.S. 4. yüzyıldan bir Antik Yunan Yeni Platoncu filozofudur.