Amiral battı (oyun)

Amiral battı, (Battleship) 2 kişilik düşünce ve strateji tabanlı bir kutu (masa) oyunudur.^[1] Her oyuncu kendi gemi filosunu diğer oyuncudan gizlediği, önceden yatay ve dikey koordinatların belli olduğu bir alanda (kâğıt veya plastik tabla üzerinde) oynanır. Oyuncular sırayla koordinat belirtip "atış" yaparak diğer oyuncunun gemilerinin yerlerini bulup batırmaya çalışırlar.^[1][2]

Amiral battı oyununun, I. Dünya Savaşı'ndan beri kalem ve kâğıt ile oynandığı bilinmektedir.^[3] Oyununun kökeninin I.Dünya Savaşı sırasında oynanan Fransız L'Attaque (Gizli Hedef) oyununa dayandığı düşünülüyor, ancak 1890 yılında George Howard Monks tarafından çıkarılan Basilinda oyunuyla da benzerlik göstermektedir.^[3] Oyunun ilk ticari versiyonu 1931'de ABD’de Starex şirketi tarafından Salvo adı ile piyasaya sürüldü.^[3] 1967 yılına kadar birçok farklı isimde basılı kağıt-kalem oyunu olarak satıldı. 1967'de Milton Bradley firması tarafından ilk kez minyatür plastik gemiler ve delikli plastik tablalar kullanılarak bir kutu oyunu olarak piyasaya sürüldü.^[4] 1977'de aynı şirket bu kez bilgisayarlı bir "Elektronik Amiral Battı" çıkardı, bunu 1989'da "Elektronik Konuşan Amiral Battı" izledi.^[5]

1) Delikli plastik kare tablalardan biri kırmızı biri mavi 2 adet

2) Beyaz ve sarı plastik füzeler

3) Kırmızı torpillerden 3 adet (yalnız ikinci oyunda kullanılır)

4) Oyuncuların birbirlerinin tablalarını görmemeleri için aralarına koyacakları bir ayırıcı pano

5) Her oyuncuya 1 Amiral (Uçak) gemisi (5 delik), 1 Kruvazör (Savaş) gemisi (4 delik), 2 Muhrip gemisi (3 delik), 1 Hücumbot (2 delik). Yalnız ikinci oyunda kullanılmak üzere 1 denizaltı (2 delik) verilir (Resim 2)^[2]

Oyuncular gerekli malzemeleri kendi aralarında bölüşürler. Ayırıcı pano iki oyuncu arasına yerleştirilir. Her oyuncu denizi temsil eden mavi plastik delikli tablaya kendi gemilerini yerleştirir. Mavi plastik tablanın sol tarafında dikey sütunda harfler ve üst tarafında yatay satırda rakamlar vardır. Sayılarla harflerin iç kısımları gemilerin dış kısımları ise yalnız ikinci oyunda kullanılan denizaltının yerleştirileceği alandır. Oyuncunu savaş planına göre gemiler yan yana ya da aralıklı olarak yerleştirilir. Gemiler istenirse bitişik ya da uç uca da konabilir ama çapraz konamaz ve denizaltı alanına giremez. Denizaltı (Yalnız ikinci oyunda) mavi kare tablada harf ve sayıların dışında kalan iki deliğe dik ya da yatay konuşlanır. Diğer oyuncuya saldırının yapılacağı savaş haritasını temsil eden kırmızı plastik delikli tabla füze ve torpilleri işaretlemek için kullanılır.

1. 5 gemi ile oynanır. (Denizaltı bu oyunda yoktur)
2. Oyuncular gemileri, sarı ve beyaz füzeleri paylaşırlar. (Kırmızı torpiller bu oyunda yoktur)
3. Oyuncular gemileri mavi tablaya yerleştirirler, hangi oyuncunun başlayacağına kendi aralarında karar verirler.
4. İlk başlayan oyuncu ilk atışını şu şekilde yapar. Kırmızı tabladaki deliklerden birini seçer ve bu deliğin solundaki harfi ve üstündeki rakamı söyleyerek “atış” yapar. Örneğin “B2” ya da “F8” der. Diğer oyuncu gemilerini koyduğu mavi tablada bu deliğin karşılığı olan yere bakar. Eğer burada bir gemisi varsa “yara aldı” ya da “isabet” eğer o delikte gemisi yoksa “boş” ya da “ıska” der. Atışı yapan oyuncu “yara aldı” haberini alırsa elindeki "sarı füzeyi" veya “boş” haberini aldıysa "beyaz füzeyi" kırmızı tabladaki deliğe yerleştirir. Her oyuncunun sırayla bir atış hakkı vardır.
5. Sıra ikinci oyuncuya geçer. O da aynı şeklide harf ve rakamdan oluşan bir delik koordinatı seçer ve atışını yapar.
6. Sırası gelen her oyuncu atışlar sonucunda kırmızı tablanın deliklerine isabet için sarı, boş için beyaz füzesini koyarak diğer oyuncunun gemilerinin yerini bulmaya çalışır.
7. Bir gemiyi batırmak için üzerinde bulunduğu bütün deliklere isabetli atış yapmak şarttır. Bunun için sırası gelen oyuncu ilk isabet olan deliğin hemen sağı, solu, yukarı veya aşağısını denemelidir. Doldurduğu delik sayısı kadar isabet alan gemi batar ve mavi tabladan çıkarılır.
8. Rakip oyuncunun tüm gemilerini ilk batıran oyuncu oyunu kazanır.

Bu oyunda oyuncular ek olarak denizaltı saldırısı ve hava saldırısı seçeneklerini kullanabilir.

1. 5 gemi ve 1 denizaltı ile oynanır.
2. Oyuncular gemileri, sarı ve beyaz füzeleri ve 3 kırmızı torpili paylaşırlar.
3. Oyuncular gemileri mavi tablaya yerleştirirler, hangi oyuncunun başlayacağına kendi aralarında karar verirler.
4. Gemilere yapılan atışlar, isabetli ve boş füzeler aynı şekilde oynanır.
5. Denizaltı harf ve rakamların dışında kalan ikili deliklere sadece bir deliği harf ya da rakama temas edecek şekilde dik ya da yatay yerleştirilir (Resim 3).
6. Denizaltı saldırısı yapmak isteyen oyuncu sırası geldiğinde “torpil” diye haber verir. Elindeki 3 kırmızı torpilden birini diğer oyuncuya verir. Torpilin rotasını söyler. Torpilin rotası, her zaman denizaltının bulunduğu harf ya da rakamın ilk deliğinden karşı rakam ya da harfe çapraz çizilen hattaki tüm deliklerdir. Örneğin; denizaltı E harfindeki deliğe kondu ise torpilin rotası "E5" olacaktır ya da denizaltı 2 rakamında konuşlandı ise rotası "I2" olacaktır. Denizaltının yeri ister üstte ister altta olsun torpil rotası aşağıdan yukarıdır ve önce harf sonra rakam koordinatı ile söylenir (Ör. "I9" gibi) (Resim 4).

   

7. Diğer oyuncunun bu rota üzerinde gemisi varsa “vuruldu” diye belirlenir ve bu gemi doğrudan “battı” sayılarak oyundan çıkarılır. Rota üzerinde bir den çok gemi varsa torpilin rotası her zaman harften rakama doğru takip edilir yani harfe en yakın gemi batmış sayılır, diğer gemilere bir şey olmaz (Resim 5).

   

8. Diğer oyuncu bir daha denizaltı saldırına uğramamak için denizaltıyı batırmayı deneyebilir. Bunun için sırası geldiğinde rakip denizaltıyı batırmak için torpil rotasındaki harf ya da rakamdan birini seçer. Örneğin rakip torpili "I9" rotasında attı ise diğer oyuncu "I" harfinden ya da "9" rakamında birini seçer; yani denizaltıyı bulmak için şansı %50'dir. Eğer doğru seçim yaptı ise denizaltı batar ve oyundan çıkarılır, bir daha torpil atışı yapamaz. Eğer yanıldı ise rakip oyuncu denizaltının yerini değiştirme hakkına sahiptir. Denizaltının ikinci torpilini kullanabilmesi için oyuncunun arada en az bir tane normal füze atışı yapması gerekir.
9. Denizaltı aynı şartlarda ikinci torpilini kullanır yine batırılamazsa üçüncü ve son torpilini atabilir; fakat artık torpili kalmadığından oyundan çekilir. Denizaltı ilk torpilini kullanmadan ona atış yapılamaz.
10. Hava Saldırısı, oyun boyunca sadece bir kere yapılabilir. Bunun için oyuncunun kendi amiral (uçak) gemisi yara almamış ve düşman gemilerinden en az iki tanesinin batırılmış olması gerekir. Gerekli şartlara sahip oyuncu sırası geldiğinde “hava saldırısı” diyerek saldırıyı başlatır. Rakibin gemilerini vurmak için yan yana bir kare olacak şekilde aynı anda dört deliğe birden saldırı yapılır. Örneğin "B1-C1-B2-C2" gibi (Resim 6). Hava saldırısında yara alma ve batma füze saldırısı gibidir; ancak tüm delikleri vurulan gemi batar. Rakip oyuncu eğer varsa yara sayılarını ve deliklerin koordinatlarını söyler. Yoksa “boş” der. Hava saldırısı oyun boyunca bir kez yapılabilir.

    

Rakibinin tüm gemilerini ilk batıran oyunu kazanır. Herhangi bir sebepten denizaltısı ve torpili kalan oyuncu eğer diğer gemileri batırılmış ise oyunu kaybetmiş sayılır.