İçeriğe atla

Amerika aslanı

Amerika aslanı
Yaşadığı dönem aralığı: 0,34-0,11 myö
Çibanyen-Holosen 
PreЄ
J
Kafatası
Korunma durumu

Tükenmiş (IUCN 2.3)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
Takım:Carnivora
Alt takım:Feliformia
Familya:Felidae
Alt familya:Pantherinae
Cins:Panthera
Tür: P. atrox
İkili adlandırma
Panthera atrox
Leidy, 1853
Amerika aslanının rekonstrüksiyonu

Amerika aslanı, (Panthera atrox), kedigiller familyasından, Pleistosen ila Holosen dönemleri arasında yaşamış bir soyu tükenmiş aslan alt türüdür. 1853'te Amerikalı doğa bilimci Joseph Leidy Missisippi'de eksik bir alt çene ve dişler bulmuş ve bu numuneler ışığında Felis atrox olarak bu dev kediyi tanımlamıştı. Büyük kedilerin Felis cinsi yerine Panthera cinsine alınması sonucu sınıflandırılma durumu değişmiş olan bu fosil canlı Avrasya mağara aslanı ile akrabadır ve günümüzün Afrika aslanından yaklaşık %20 daha büyüktür.[1]

Fiziksel tanımlama

Amerika aslanı ortalama 3 m boyundaydı. Erkekler yaklaşık 325 kg, dişiler de yaklaşık 175 kg ağırlığındaydı. Los Angeles'taki La Brea katran kuyularından (en:La Brea Tar Pits) yaklaşık olarak yüz kadar örnek toplandığı için vücut yapıları çok iyi bilinmektedir. Diş yapıları günümüz aslanlarına benzese de daha büyüktür, ayrıca uzuvları daha uzun ve daha narin yapılıdır. Bunun sonucunda büyük bir olasılıkla Afrika aslanından daha hızlı koşabilirdi. Tüyleri muhtemelen tek renkliydi ve erkeklerin, Avrasya mağara aslanları gibi yeleleri yoktu. Yaşayan ya da soyu tükenmiş aslanlar içinde vücutlarına göre en büyük beyin oranına sahiptiler. Dolayısıyla karmaşık sosyal davranışlar içinde bulunacak kadar zeki olabilirler. La Brea katran kuyularında diğer avcı hayvanlardan daha az Amerika aslanına rastlanmıştır. Örneğin smilodon gibi pek çok yırtıcının bu katran çukurlarında binlerce fosili bulunmuşken; P. leo atrox'un görece az fosili bu katran çukurlarında bulunmuştur. Bu da ya tehlikeden kaçacak kadar zeki olduklarını ya da kapana kısılmış hayvanları avlama yöntemlerinin olmadığını gösterir. Ünlü buz çağı memelileriyle aynı ortamı paylaşmıştır. oldukça büyük boyutlu bir kedigiller üyesidir ve canis dirus, arctodus simus, smilodon gibi büyük canlılarla rekabete girmiş olması muhtemeldir, öte yandan neredeyse tüm buz çağı megafaunası gibi insan aktivitesinin yükseldiği bir zamanda holosen başında nesli tükenmiştir.[1]

Sınıflandırma

Amerika aslanı normal olarak Panthera atrox bilimsel adı ile bir aslan alt türü olarak kabul edilir. Bilimsel adı Latince "acımasız" ya da "korkunç aslan" anlamına gelir.

Geç Pleistosen devrinin zirve yırtıcılarının paleocoğrafyası (2014), figür:4A

Avrasya mağara aslanı hakkındaki mitokondriyel DNA çalışmaları onun Panthera leo atrox ile yakın akraba olduğunu ortaya koyar. Afrika aslanındansa birbirlerine daha yakındırlar. Panthera leo atrox'un, yaklaşık 340 bin yıl önce bir buzullaşma etkisiyle coğrafi izolasyona uğrayan bir mağara aslanı grubundan geldiği iddia edilmiştir.[2]

Kaynakça

  1. ^ a b Strauss, Bob. "American Lion". www.Thoughtco.com. Thoughtco. 14 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020. 
  2. ^ Barnet, Ross; ve diğerleri. "Blackwell Publishing Ltd Phylogeography of lions (Panthera leo ssp.) reveals three distinct taxa and a late Pleistocene reduction in genetic diversity" (PDF). www.zin.ru. www.zin.ru/index_e.htm. 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Mart 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Aslan</span> Afrika ve Asyaya özgü büyük bir kedi

Aslan veya arslan, Panthera cinsindeki büyük kedilerden biridir ve kedigiller (Felidae) ailesinin bir üyesidir. 184-208 cm (72-82 in) kafa-gövde uzunluğuna sahip yetişkin erkek bireyler, 160-184 cm (63-72 in) uzunluğundaki dişilerden daha büyüktür. Pride adı verilen gruplar oluşturan sosyal bir türdür. Bir aslan grubu, birkaç yetişkin erkekten, ilgili dişilerden ve yavrulardan oluşur. Dişi aslan grupları genellikle birlikte avlanır ve çoğunlukla büyük toynaklıları hedef alır. Aslan bir süper avcı ve kilittaşı avcısıdır. Her ne kadar bazı aslanların fırsatlar ortaya çıktığında insanları avladıkları bilinse de, tipik olarak bunu yapmazlar.

<i>Puma</i> memeli türü

Puma, Dağ aslanı veya kugar, Kuzey ve Güney Amerika'da yaşayan; kedigiller (Felidae) familyasından yırtıcı bir hayvan türüdür. Bu büyük ve yalnız dolaşan kedi kuzeyde Kanada'nın Yukon bölgesinden güneyde And Dağları'nın güneyine kadar oldukça geniş bir alanda yaşar. Bulunduğu çevreye uyum sağlayabilen puma, Amerika kıtasındaki belli başlı her habitatta yer alır. Aşırı avlanma ve doğal yaşam alanlarındaki insan yerleşmeleri sonucu tarihi olarak bulundukları bölgelerde sayıları azalmıştır. Bazı alanlarda son zamanlarda yapılan koruma çalışmaları ile popülasyonlarının arttığına rastlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kedigiller</span> etçiller takımına ait familya

Kedigiller (Felidae), Etçiller (Carnivora) takımına ait bir familyadır.

<span class="mw-page-title-main">Jaguar</span> Amerika kökenli büyük bir kedi türü

Jaguar, kedigiller (Felidae) familyasından ve Panthera cinsinin dört büyük kedisinden biri olan bir Yeni Dünya memelisidir. Diğer üç büyük kedi, Eski Dünya’nın kaplan, aslan ve parstır. Kaplan ve aslandan sonra en büyük üçüncü kedi olan jaguar Batı Yarımküresinin en büyük ve en güçlü kedisidir. Jaguar günümüzde Meksika’dan Orta Amerika’ya ve Paraguay’ın güneyi ile kuzey Arjantin’e kadar dağılan bir alanda bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük kediler</span> Kedigiller familyasının mevcut bir alt familyası, Pantherinae

Büyük kediler (Pantherinae), kedigiller (Felidae) familyasındaki, ağırlığı bazen birkaç yüz kiloya kadar varan kedi türleri. Boyutlardaki büyük farklara rağmen kedi türleri davranış ve yapı bakımından pek fark göstermezler. Bütün kediler Karnivor ve süper avcıdır.

<i>Panthera</i>

Panthera, kedigiller (Felidae) familyası içinde sınıflanan bir cinstir. Çok iyi bilinen ve soyunu sürdürmekte olan aslan, kaplan, pars, jaguar ve kar parsını içeren Panthera, bünyesindeki bu beş türle, büyük kedilerin çoğunu kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Pars</span> Kedigiller familyasından bir büyük kedi türü

Pars veya leopar kedigiller (Felidae) familyasından Panthera cinsinin 4 büyük kedi türünden biridir. Önceleri parsın, aslan ve panterin melezi olduğu düşünülüyordu. Leopar ismi de Latince Leo (aslan) ile panter manasında kullanılan Pard kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuştur. İlk doğa bilimciler leopar ve panterleri renkleriyle değil de panterin daha uzun olan kuyruğunu dikkate alarak kuyruk uzunluklarıyla ayırmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa jaguarı</span>

Avrupa jaguarı kedigiller familyasından yaklaşık olarak 1,5 milyon yıl önce yaşamış olan ve Avrupa'da bulunan ilk Panthera türüdür. İlk fosil kalıntılarına İtalya'nın Olivola kazı alanında rastlanmış ve Panthera toscana adı verilmiştir. Daha sonra benzer örnekler İngiltere, Almanya, İspanya, Fransa ve Hollanda'da bulunmuştur. Bazen jaguarın bir alt türü olarak tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Kılıç dişli kaplan</span> uzun dişli büyük kedi türü

Kılıç dişli kaplan, soyu tükenmiş kedigil cinsi. Smilodon ya da Kılıç Dişli Kaplan, nesli tükenmiş olan kılıç dişli kedilerden. Bu hayvanların nesli tükenmeden Amerika kıtasının ormanlık alanlarında yalnız dolaşan büyük cüsseli hayvanları avladığı bilinmekte. Bu hayvanların grup halinde avlandıklarına dair bir veriye rastlanmamıştır, Genellikle yalnız dolaşıp nadiren bir araya gelirlerdi. Smilodonların 20 cm boyundaki dişleri onu oldukça tehlikeli bir yırtıcı yapıyor. 300-400 kilo ağırlığa çıkabilen bu yırtıcılar saatte 50 kilometre hızla koşabiliyordu. 12 bin yıl önce Buzul Çağının sona ermesiyle ve en çok avladıkları hayvan olan Amerika bizonlarının ormanlık alanlardan çıkıp açık arazide dolaşmaya başlamalarından ötürü nesillerinin tükendiği bilinmekte.

<i>Mamut</i> soyu tükenmiş memeli cinsi

Mamut (Mammuthus), filgiller (Elephantidae) familyasının nesli tükenmiş bir cinsi. Son buzul çağında (Pleyistosen) Kuzey Amerika, Avrupa, Asya ve Afrika'da birçok farklı türleri ile yayılım göstermiştir. 4,5 m boy ve 8 ton ağırlığa kadar varan bu cinsin son üyeleri yaklaşık 4000 yıl önce yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Asya aslanı</span>

Asya aslanı, kedigiller (Felidae) familyasından Hindistan'ın batısında, Gucerat bölgesinde, Gir Ormanı'nda yaşayan bir aslan alt türü.

<span class="mw-page-title-main">Nübye aslanı</span> doğal yaşamda nesli tükenmiş bir süper güçlü aslan türü

Berberî aslanı, Kuzey Afrika aslanı, Atlas aslanı ve Mısır aslanı olarak da adlandırılan Nübye aslanı, Panthera leo leo aslan alt türünün soyu tükenmiş bir popülasyonudur. Fas'tan Mısır'a kadar Kuzey Afrika'nın Mağrip dağlarında ve çöllerinde yaşamıştır. Ateşli silahların ve aslanları vuranlara verilen ödüllerin yaygınlaşmasının ardından yokedilmiştir. Avlanma ve gözlem kayıtlarının kapsamlı bir incelemesi, küçük aslan gruplarının Cezayir'de 1960'ların başına kadar, Fas'ta ise 1960'ların ortalarına kadar hayatta kalmış olabileceğini ortaya koymuştur. Günümüzde bu bölgede lokal olarak nesli tükenmiştir. Suveyre yakınlarındaki Bizmoune mağarasında 100.000 ila 110.000 yıl öncesine tarihlenen Nübye aslanı fosilleri bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mağara aslanı</span> tarih öncesi memeli türü

Mağara aslanı, Panthera familyasından soyu tükenmiş bir kedigil türüdür. Geç Pleyistosen devrinden 11 bin yıl önceye dek Avrasya'da yaşamıştır. Boyutları yaklaşık olarak modern aslana benzer, yüzde on kadar daha büyük olduğu sanılmaktadır. 300 kg ortalama ağırlığa ve başından kuyruğuna en az 2.5 metre uzunluğa sahip olduğu sanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kuvaterner yok oluşu</span>

Kuaterner döneminde Pleistosen'den Holosene geçiş sırasında özellikle megafaunal türlerde birçok yok oluş olayı görülmüştür. Ancak, yok olma dalgası Pleistosen'in sonunda durmamış özellikle izole adalarda Holosen yok olmaları olarak devam etmiştir. Paleontologlar tarafından ortaya atılan hipotezlere göre yok olma olaylarının başlıca nedenleri olarak Orta-Geç Pleistosen ve Holosen sırasında dünyanın birçok bölgesine yapılan göçler, doğal iklim değişiklikleri ve insanlar tarafından yapılan avcılık faaliyetleri gösterilmektedir. Avcılığın diğer bir varyantı ise ikinci dereceden avlanmadır ve insan olmayan avcılardan kaynaklanan üstün rekabetten dolaylı gerçekleşen yok olmalar üzerine odaklanılmaktadır. Hastalıkların yayılması da olası bir neden olarak ele alınmaktadır.

"Büyük kedi" terimi, tipik olarak Panthera cinsinin yaşayan beş üyesinden kaplan, aslan, jaguar, pars ve kar leoparı ile Pantherinae türüne ait olmayan çita ve pumaya atıfta bulunmak için kullanılmaktadır. Son üçü dışındaki bu türlerin hepsi kükreyebilir.

<i>Machairodus</i> soyu tükenmiş kedi cinsi

Machairodus, orta Miyosen ila Pleyistosen dönemleri arasında, Afrika, Avrasya ve Kuzey Amerika'da yaşamış büyük machairodontine kılıç dişli kedilerin bir cinsidir. Machairodontinae alt ailesinin adını aldığı canlıdır ve o zamandan beri birçok kılıç dişli kedi cinsinin olduğu ve hâla ara sıra cinse takson atanan bir çöp taksonu hâline gelmiştir.

<i>Kedi immün yetmezlik virüsü</i>

Kedi immün yetmezlik virüsü (FIV) dünya'da kedileri etkileyen bir Lentivirüs 'tür ve kedigillerin %2,5 ila %4,4'üne bulaşır. FIV, diğer iki kedi retrovirüsünden, kedi lösemi virüsünden (FeLV) ve kedi köpüklü virüsten (FFV) taksonomik olarak farklıdır ve insan bağışıklık yetmezlik virüsü (HIV) ile daha yakından ilişkilidir. FIV içinde, viral zarf (env) veya polimeraz (pol) için kodlama yapan nükleotid dizi farklılıklarına dayalı olarak beş alt tip tanımlanmıştır. FIV, AIDS benzeri bir sendroma neden olan tek primat olmayan lentivirüstür, ancak FIV, hastalığın taşıyıcıları ve aktarıcıları olarak uzun yıllar nispeten sağlıklı yaşayabildikleri için kediler için genellikle ölümcül değildir. Etkinliği belirsizliğini korusa da bir aşısı vardır. Kediler aşılamadan sonra FIV antikorları için pozitif test yapacaktır.

<i>Panthera onca augusta</i>

Panthera onca augusta, Pleistosen döneminde yaşamış jaguarın soyu tükenmiş, Kuzey Amerika'ya özgü olan bir alt türüdür.

<i>Panthera leo sinhaleyus</i>

Panthera leo sinhaleyus, Sri Lanka'daki kazılarda bulunan soyu tükenmiş tarih öncesi bir aslan alt türüdür. y. MÖ 37.000 yıllarında insanların gelişinden önce soyunun tükendiğine inanılmaktadır.

<i>Panthera leo fossilis</i>

Panthera fossilis, Orta Pleistosen ve muhtemelen Erken Pleistosen'e kadar Avrasya'da bulunan kalıntılardan bilinen Panthera cinsine ait soyu tükenmiş bir kedi türüdür. P. fossilis bazen bozkır aslanı veya mağara aslanı gibi yaygın isimlerle de anılmaktadır, ancak bu isimler geleneksel olarak P. fossilis'in muhtemelen atası olduğu daha sonraki akraba tür P. spelaea ile sınırlıdır.