İçeriğe atla

Amerika Birleşik Devletleri diplomatik belge sızıntısı

Julian Assange önderliğindeki WikiLeaks organizasyonu, ABD Dışişleri Bakanlığı ve dünya genelindeki ABD büyükelçilikleri arasındaki ayrıntılı yazışmalardan oluşan 251.287 gizli belgenin bir önbelleğini elde etti ve belgeleri yayınladı. Belgeleri beş büyük gazetenin (El País, Le Monde, Der Spiegel, The Guardian ile The New York Times) desteği altında dağıttı ve ilk 220 diplomatik belge 28 Kasım 2010 tarihinde yayımlandı.[1][2][3] Belgelerin yaklaşık 100 bini "hizmete özel" (confidential), 15 bini "gizli" (secret) olarak sınıflandırılırken, "çok gizli" (top secret) sıfatını taşıyan hiçbir belge yayınlanmadı. ABD Dışişleri Bakanlığı'nın toplam 270 büyükelçilik ve konsolosluklarla günlük yazışmalarına dayanan belgeler içinde Washington'dan sonra 7918 belge ile en fazla belge ABD Ankara büyükelçiliği tarafından hazırlananlardan oluşmaktadır. Belgelerin çoğu, ABD ile Orta Doğu ülkeleri arasındaki diplomatik ilişkilere dayanmaktadır.[4] WikiLeaks, birkaç ay içinde aşamalı olarak belgelerin tamamını yayımlamayı planlamaktadır.[2]

28 Kasım günü belgelerin planlanan açıklanmasına bir saat kadar kala, WikiLeaks bir dağıtık hizmet aksatma saldırısına uğramakta olduğunu açıkladı;[5] fakat belgelerin yine de dünyaya duyurulacağını söyledi.[6]

Belgelerin açıklanmasıyla birlikte Wikileaks ve en yetkili ismi Julian Assange üzerindeki maddi ve manevi baskılar arttı. Wikileaks sitesi sürekli olarak saldırılara maruz kaldı ve site alan adı ve sunucusuyla ilgili sorunlar yaşadı.[7] PayPal, Amerikan hükûmetinden gelen baskı iddialarıyla Wikileaks'in hesabını dondurarak bağışları engelledi.[8][9][10] MasterCard ve Visa da Wikileaks'e para akışının önünü kesti.[11][12] Jullian Assange hakkında tecavüz suçlamasıyla Interpol tarafından kırmızı bülten çıkartıldı ve Londra'da gözaltına alındı.[13][14] 9 gün tutuklu kalan Assange, kefaletle serbest bırakıldı.[15] 11 Nisan 2019 da tekrar tutuklandı.[16]

İçeriği

ABD

  • Belgelere göre 1979 İran Devrimi'nden sonra bu ülkeyle diplomatik ilişkilerini kesen ABD, İran ile ilgili olarak özellikle Dubai üzerinden istihbarat edinmeye çalışmıştır.[17]
  • Belgelere göre 2003 yılındaki Irak'ın işgali sırasında ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından öldürülen İspanyol gazeteci Jose Couso'nun ailesi tarafından İspanya'da başlatılan hukukî sürecin durdurulması için ABD hükûmeti İspanya hükûmetine baskı yapmıştır.[18]

Azerbaycan

  • Belgelerde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in eşi Mihriban Aliyeva'nın özel hayatı hakkında ayrıntılı bilgiler verilirken, kendisinin ve Paşayev ailesinin muazzam mal varlığına dikkat çekiliyor.[19]
  • Ülkenin az sayıdaki güçlü aile tarafından Orta Çağ Avrupasındaki gibi feodal bir şekilde yönetildiği ileri sürülmüştür.[19]
  • Belgelere göre Azerbaycan'da petrol çıkartan British Petroleum şirketi BP Deepwater Horizon petrol sızıntısından önce de benzer bir olayı bu ülkede yaşamış ancak felaket örtbas edilmiştir. Ayrıca Azeri hükûmeti şirketi ülkeyi dolandırmakla itham etmiştir.[20]

Beyaz Rusya

Birleşik Arap Emirlikleri

  • Belgelerde Abu Dabi'de yerleşik olan ABD elçisinin 19 Ocak 2010 günü Dubai'de İsrailli Mossad ajanlarınca öldürülen Hamas lideri Mahmoud al-Mabhouh olayıyla ilgili gözlemleri de yer alıyor. Buna göre Abu Dabi Prensi Mohammed bin Zayed Al Nahyan ile Dubai Emiri Mohammed bin Rashid Al Maktoum olayla ilgili açıklama yapmamak veya tüm yönleriyle açıklama yapmak üzerinde tartışmışlar ve açıklama yapmaya karar vermişlerdir. Yapılan açıklamada Mossad bağlantısına değinilmemesi dikkat çekmektedir.[22][23]

Birleşik Krallık

  • Birleşik Krallık tarafından Afganistan'da yürütülen askerî operasyonlar Amerikalı diplomatlarca eleştiriliyor.[24] Gizlice yürütülen ABD uçuşları, Birleşik Krallık'ın adının geçmiş olabileceğin işkence vakaların yaşandığı bir hava üssünden yapılıyor.[24]
  • York Dükü Prens Andrew: "Amerikalılar coğrafyadan anlamıyor. Hiç anlamadılar. Dünyanın en iyi coğrafya öğretmenleri Birleşik Krallık'ta!"[25]
  • Belgelerde Bangladeş'te yargısız infazlardan sorumlu tutulan Rapid Action Battalion adlı silahlı özel kuvvetin İngiltere'de eğitildiği öne sürülüyor.[26]

Birleşmiş Milletler

  • ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton ve selefi Condoleezza Rice, Amerikalı diplomatlardan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon ve üst düzey BM yetkililerine ait olan ve resmi iletişim amaçlı hem kişisel hem de ticari ağlarda kullanılan biyometrik bilgi, parola ve kişisel şifreleme anahtarı hakkında istihbarat toplamalarını istedi.[27]

Brezilya

  • Belgelerde, 2010 yılında Brezilya Devlet Başkanı seçilen Dilma Rousseff'in 2005 yılından beri ABD tarafından incelendiği ortaya çıkmıştır. Kişiliği, sağlığı ve 1964-1985 yılları arasında iktidarda bulunan askeri diktatörlüğe karşı verdiği gerilla mücadelesi dönemine dair bilgiler ABD Dışişleri Bakanlığına iletilmiş, çalışmalar bakan Hillary Clinton tarafından övgüyle karşılanmıştır.[28]

Çin

  • Çinli yetkililer Kuzey Kore'nin "şımarık çocuk" gibi davrandığını ve Güney Kore yönetiminde birleşik bir Kore'den yana olduklarını dile getiriyor.[24][29][30]
  • Çin, Afrika'da özellikle ABD'nin karşı olduğu rejimlerin iktidarda olduğu Sudan ve Zimbabve gibi ülkelerde ekonomik yatırım yaparak bu rejimleri desteklemekle suçlanıyor.[31]

Ekvador

  • Belgelerde Ekvador Devlet Başkanı Rafael Correa'nın önerdiği ve kendi ülkesinde uygulamaya koyduğu, dünya çapında vizenin kaldırılmasına yönelik girişime dair ABD yetkililerinin duyduğu endişe dile getiriliyor.[32]

Ermenistan

Fransa

  • Belgelerde Fransa'daki Nicolas Sarkozy hükûmeti II. Dünya Savaşından sonraki dönemde ABD ile en uyumlu yönetim olarak tanımlanmıştır. Buna rağmen nükleer silahsızlanma ile ilgili olarak iki ülke arasında anlaşmazlık ortaya çıkmıştır.[35]

Hindistan

  • Belgelerde Hindistan güvenlik kuvvetlerinin, sorunlu Keşmir bölgesinde gözaltına aldıkları kişilere sistematik olarak işkence yaptıkları ve kötü muamele ettikleri iddia edilmektedir.[36]

Honduras

  • Belgelerde 28 Haziran 2009 tarihindeki darbe ile iktidardan alaşağı edilen anayasal devlet başkanı Manuel Zelaya hakkında, darbeden önce Honduras'ta görev yapan ABD Elçisi Charles Ford tarafından kaleme alınan gizli kodlu 15 Mayıs 2008 tarihli mesajda Zelaya'dan lider bozuntusu, ihtiyar devrimci, güven vermeyen ve sinsi olarak bahsediliyor. Zelaya sürekli olarak Küba ve Venezuela ile temas halinde olmasından ve ABD'nin bölgede attığı her attığı adımı sorgulamasından dolayı eleştiriliyor.[37]

İran

İspanya

  • Belgelerde İspanya kralı I. Juan Carlos'un yanı sıra İspanyol Başbakanı Zapatero ve kabine üyeleriyle ilgili kişisel değerlendirmeler yer almıştır.[42]
  • Belgelerde İspanya açıklarında bulunan İspanyol İmparatorluğuna ait eski bir gemi batığında bulunan altınlardan bahsedilmiştir. Buna göre İspanya'nın hak ettiği batıktan çıkan altınlar batığı bulan şirket tarafından ABD'ye götürülmüştür. ABD hükûmeti ise batıkta bulunanlardan İspanyol hükûmetine bir miktarının verilmesi karşılığında Nazi dönemi altınlarının akıbetiyle ilgili İspanyol hükûmetinden bilgi istemiş, istek reddedilmiştir.[43]
  • 1998-1999 Kosova Savaşına NATO saflarında katılan ve silahlı kuvvetlerini bu savaşa gönderen İspanya, Kosova'nın Şubat 2008'de bağımsızlığını ilan etmesi üzerine bölgede görev yapan askerlerini çekmiştir. Bu karar ABD ile İspanya hükûmeti arasında gerginiğe sebep olmuştur.[44]

Katalunya

  • Başkenti Barselona olan İspanya'daki özerk bölge Katalunya, belgelerde radikal İslamcıların yoğun olarak örgütlenmeye başladığı bir yer olarak geçmektedir. Bu konuyla ilgili olarak ABD'nin bölgede gizli bir istihbarat üssü açtığı da iddia edilmektedir.[45]

İsrail

  • İsrail nükleer silahlanmış İran'a saldırmaya hazırdı ve 2010 yılı bunun için önemli bir noktaydı.[46]
  • 2008'de Condoleezza Rice Orta Doğu'daki dış işleri çalışanlarından Filistinli önderler hakkında gizlice kişisel bilgi toplamalarını ve İsrail'in askeri ve telekomünikasyon yeteneklerini yakından takip etmelerini istedi.[47] Bir belgede ise Rice'ın Amerikalı diplomatlara İsrail'in gerilla mücadele operasyonlarıyla ilgili askeri taktik, teknik ve süreçler hakkında rapor vermelerini istiyor.[48]

İtalya

  • Amerikalı bir diplomat Silvio Berlusconi'yi "beceriksiz, mağrur ve çağdaş bir Avrupa önderi olarak etkisiz" şeklinde tanımlıyor. Fiziksel ve siyasi olarak güçsüz olan Berlusconi'nin gece yarısı partilerinden dinlenemediğine değiniliyor.[49]

Kolombiya

  • Kolombiya'nın başkenti Bogota'daki ABD Elçiliğinden gönderilen mesajda devlet başkanı Alvaro Uribe'nin bölgesel değerlendirilmeleri konu ediliyor. Buna göre Uribe, özellikle Venezuela Devlet Başkanı Hugo Chavez'in halk arasında artan popülaritesini eleştirerek onu Hitler'e benzetiyor.[50] Ayrıca Uribe, Kolombiya'da faaliyet gösteren Kolombiya Devrimci Silahlı Güçlerinin Chavez ile bağlantılı olduğunu iddia ediyor.[51]
  • Belgelerde Kolombiya'da seçimle başa gelen yeni Devlet Başkanı Juan Manuel Santos'un, ABD'nin kullanımı için açılmasına karar verilen yedi askeri üs ile ilgili anlaşmayı Venezuela'nın baskısıyla dondurma zorunda kaldığı öne sürülür.[52]

Kuveyt

  • Kuveyt Emiri Şeyh Sabah IV Al-Ahmet Al-Cabir Al-Sabah Amerikalı yetkililere Guantanamo Kampı'ndaki Kuveytliler'den bahsediyor: "Bu insanlarla uğraşamayacağımızı siz bizden iyi biliyorsunuz. Onları göz altına alamam. Pasaportlarına el koyarsam dava edip geri alacaklar. Önümüzdeki hafta sizle bir rehabilitasyon merkezinin kurulması hakkında konuşabilirim ancak bu olmayacak. Biz Suudi Arabistan değiliz. İnsanları çölün ortasında veya adanın birinde tecrit edemeyiz. Burada kalmaya zorlayamayız. Bu adamlar 'yaramaz' ise yaramazdır. En iyisi onlardan kurtulmak. Bunları Afganistan'a götürüp savaşın orta yerinde bırakın." [53]

Küba

  • Belgelere göre ABD, Venezuela'da gönüllü enternasyonalist görev yapan Kübalı eğitimci ve doktorlar başta olmak üzere görevli personelin ABD'ye iltica etmelerini sağlamak için kaynak ayırmış durumda. İltica etmek isteyen Kübalılara çok büyük olanaklar sağlanıyor.[54]
  • Belgelerde 2006 yılında sağlık sorunları yaşayan Küba eski Devlet Başkanı Fidel Castro'nun rahatsızlığının ortaya çıkışı da ayrıntılı şekilde anlatılmış. İddialara göre Fidel Castro, Holguín ile Havana arasında uçakla seyahat ederken rahatsızlanmış ve uçak zorunlu iniş yapmak durumunda kalmıştır. Bölgeye getirilen uzman doktorlar Castro'ya ilk müdahaleyi yapmıştır.[55]
  • Belgelerde Küba hükûmetinin Michael Moore'un yönettiği Sicko adlı belgeselin ülkede gösteriminin yasaklandığı iddia edilir. Buna göre belgeselde Küba'daki sağlık hizmetleri olduğundan daha iyi gösterilmiştir. Bu iddialar Moore tarafından reddedilmiş ve belgeselin Küba'da yasaklanmadığı belirtilmiştir.[56][57]

Liberya

Libya

  • Libya lideri Muammer Kaddafi belgelerde uzun olarak tahlil edilmiştir. Buna göre Kaddafi başına buyruk, korkuları olan, ilginç istekleri bir anda talep edilen bir kişi olarak tariflenmiştir. Batı dünyasında çoğunlukla alay edilen bir lider olan tanımlanan Kaddafi'nin ise Afrika kıtasında korkulan bir lider olduğu ve öne sürdüğü Birleşik Afrika Devletleri projesinin tepki topladığı iddia ediliyor.[59]

Meksika

  • Belgelerde Meksika hükûmetinden yapılan açıklamalara atıfta bulunarak Venezuelalı ve Kübalı sağlık ekipleri tarafından kıta çapında yoksul kişilere yönelik ücretsiz göz ameliyatları yapan Misión Milagro kampanyası eleştirilerek yoksulllar arasında ABD karşıtlığının örgütlendiği iddia edilir.[60]

Mısır

  • Belgelerde Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek'in ülkedeki siyasi denetimi elinden bırakmayacağı ve seçimleri yeniden kazanacağı belirtiliyor.[61]

NATO

Nijerya

  • Belgelerde Nijerya'da petrol çıkartma faaliyetini elinde tutan Royal Dutch Shell şirket temsilcilerinin Amerikalı yetkililere yaptığı açıklamalar yer alıyor. Buna göre şirket, hükûmetin her kurumunda gizli bir temsilciye sahip ve hükûmetin atacağı her adımdan haberdar oluyor. İddialara göre şirket bu bilgileri ABD gizli servisleriyle de paylaşmakta.[64][65] Ayrıca ünlü ilaç şirketi Pfizer'in onaylanmamış ilaçlarını Nijeryalı çocuklar üzerinde denediği iddia ediliyor.[65]

Panama

  • Belgelerde ABD'nin, Panama Kanalının genişletilmesi ihalesinin, ihaleyi kazanan İspanyol Sacyr Vallehermoso firmasından alınarak Amerikalı Bechtel firmasına verilmesi için Panama hükûmetine baskı yaptığı belirtiliyor.[66]

Portekiz

  • Belgelere göre Portekiz Başbakanı José Sócrates ve Dışişleri Bakanı Luis Amado hükûmetlerinin ve parlamentonun izni olmaksızın ABD Silahlı Kuvvetlerine ait uçakların CIA gizli uçuşları kapsamında terör suçlusu oldukları iddia edilen kişilerin Guantanamo Kampına taşınması için lojistik destek vermiş ve Azorlardaki hava üslerinin kullanılmasına onay vermiştir.[67]

Rusya

  • Belgelerde Rus hükûmeti ile organize suç örgütleri arasında bağlantılar olduğu iddia ediliyor.[24]
  • Kremlin, Türkiye'yi istikrarsızlaştırmak için Rus mafyası aracılığıyla PKK'ya silah sağladı.[68][69][70]

Sırbistan

  • Belgelerde Sırbistan hükûmeti tarafından Bosna Savaşı sırasında yaptıklarından ötürü savaş suçlusu olarak aranan Ratko Mladiç'in Rusya ve yerel mafya tarafından korunduğu ve saklandığı iddia ediliyor.[71]

Sri Lanka

  • Belgelerde Sri Lanka İç Savaşının sonunda Tamil Eelam Kurtuluş Kaplanlarının yenilmesinin ardından Sri Lanka Silahlı Kuvvetlerinin örgütün üslendiği yerleşim yerlerinde sivillere yönelik yaptığı katliamlar da konu edilmiştir. Buna göre Sri Lanka hükûmeti yaşanan sivil ölümlerine dair sayıları gazetecilerle paylaşan doktorlara baskı yaparak yanlış bilgi verdiklerini açıklamaya zorlamıştır.[36]

Sudan

  • Belgelerde Sudan Devlet Başkanı Ömer el-Beşir'in İngiltere'deki banka hesaplarında ülkesinden kaçırdığı 9 milyar dolar parasının bulunduğu iddia edilmektedir.[72]

Suriye

  • Henüz kamuoyuna açıklanmamış ancak Yedioth Ahronoth gazetesinde haberleştirilen[73] belgelere göre Suriye'deki nükleer tesisler 6 Eylül 2007 tarihinde gerçekleştirilen hava saldırısında İsrail savaş uçakları tarafından vurulmuştur. Saldırı öncesinde Türk hava sahasının kullanılmasına dair izin verildiği de iddialar arasında yer almaktadır.[74][75]

Suudi Arabistan

  • Suudi Arabistan Kralı Abdullah, Guantanamo tutsaklarını "elektronik yongalar" ile takip edilmesini gündeme getirdi.[76] Ayrıca İran'a saldırması ve nükleer programını durdurması konusunda ABD'yi teşvik etti.[77]
  • Suudiler, El-Kaide gibi örgütlerin ana mali destekçisi olarak gösteriliyor.[78][79]

Tibet

  • Belgelere göre ABD'nin Hindistan Elçisine açıklamalarda bulunan Tibet ruhanî lideri Dalay Lama, küresel ısınmanın daha acil ve önemli bir sorun olduğunu belirterek Tibet'teki siyasi çözüm için beş ila on yıl beklenebileceğini dile getirmiştir.[80]

Türkiye

ABD Dışişleri Bakanlığı'nın toplam 270 büyükelçilik ve konsolosluklarla günlük yazışmalarına dayanan belgeler içinde Washington'dan sonra 7918 belge ile en fazla belge ABD Ankara büyükelçiliği tarafından hazırlananlardan oluşmaktadır.

  • "Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu çok tehlikeli ve deli."[81] Eric Edelman: "Savunma Bakanı Vecdi Gönül, Davutoğlu'nu 'çok tehlikeli' olarak değerlendiriyor."[82]
  • Recep Tayyip Erdoğan Ankara'nın dışındaki siyasetten pek anlamıyor ve etrafı şakşakçı ve derinlikten yoksun danışmanlarla çevrili.[83] Mükemmeliyetçi, işkolik bir yapıya sahip.[84]
  • "Recep Tayyip Erdoğan, karizmatik ve halkla güçlü bir bağı mevcut. Olağanüstü bir yüz hafızası var ve ülke çapındaki binlerce partiliyi ismen tanıyor."[85]
  • Türkiye Avrupa Birliği'ne hiçbir zaman üye olamayacak. Bunun sebebi yüksek nüfus, din ve birlik sınırlarının Irak ve İran gibi ülkelere kadar ulaşacak olması. Buna rağmen AB, Türkiye'den Gümrük Birliği, enerji konuları ve NATO-AB güvenlik ortaklığı gibi konularda faydalanmak için üyelik sürecini sürekli diri tutmaya çalışıyor. İtalya Dışişleri Bakanı Franco Frattini, Türkleri AB ve İran arasında ikili oynamakla suçluyor.[86][87]
  • Türkiye, Pakistan'ın ricası üzerine Hindistan'ı uluslararası bir zirveye çağırmadı.[88][89][90]
  • Eski Danimarka Başbakanı Anders Fogh Rasmussen, Türkiye'nin NATO Genel Sekreterliği konusunda kendisine karşı tutumundan vazgeçmesi durumunda Roj TV'nin Danimarka'daki faaliyetlerini durduracağına söz verdi.[91]
  • Recep Tayyip Erdoğan, dostu Cihan Kamer'in Savk Elektrik adlı şirketine EPDK'dan onay verilerek İran'dan elektrik almasının yolu açıldı.[92] TÜPRAŞ'ın özelleştirilmesinden "doğrudan" çıkar sağladı.[93] Recep Tayyip Erdoğan'ın Antalya Belediye Başkanı'ndan ricası üzerine tramvay hattı inşaatı ihalesi Sadık Albayrak'a verildi.[93]
  • John Kunstadter: "Kürşat Tüzmen eski MHP'li ve her türlü avantaya açık."[93]
  • Faruk Özak, Trabzonspor'un daha iyi oyuncular alabilmesi için Recep Tayyip Erdoğan aracılığıyla örtülü ödenekten kulübe para aktardı.[94]
  • Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev: "24 Nisan Dağlık Karabağ sürecinin yanı sıra Türkiye - Ermenistan normalleşme sürecinin üzerinde Demokles'in kılıcı gibi sallanıyor." İlham Aliyev'in aynı zamanda mevcut AKP hükûmetini hiç haz etmediği ve Rusya ile Azerbaycan arasındaki enerji anlaşmalarının Türkiye'nin bir enerji merkezi olmasını engellemek için yapıldığı dile getiriliyor.[86][95]
  • 2004 yılında ABD'nin Ankara Büyükelçisi Eric Edelman tarafından kaleme alınan rapora göre AKP hükûmetinden bazı kişiler yolsuzluklara karışıyor.[82][96][97]
“ Üçüncüsü yolsuzluk. AKP yolsuzluğun kökünü kazıma vaadiyle iktidara geldi. Ancak artan sayıda AKP'li, bakanlardan başlamak üzere ve partiye yakın kişiler; ulusal, bölgesel ve yerel düzeyde, bakanların yakın aile fertleri arasında çıkar çatışmaları ve ciddi yolsuzluklar olduğunu söylüyorlar. İki kaynağımızdan duyduğumuz kadarıyla Erdoğan'ın İsviçre bankalarında sekiz hesabı var. Servetinin oğlunun düğününde verilen hediyelerden kazanıldığını ve bir Türk iş adamının ABD'de eğitim gören dört çocuğunun da giderlerini karşıladığını söylemesi hiç de inandırıcı değil. Bize adı yolsuzluğa karıştığı söylenen isimler arasında göze çarpanlar ise İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu, Dış Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanı Kürşat Tüzmen ve AKP İstanbul İl Başkanı Mehmet Müezzinoğlu. „
  • Maliye Bakanı Mehmet Şimşek Londra'daki bir grup yatırımcıdan Doğan Holding'e ait hisselerini satmalarını istedi.[98]
  • Amerikalı diplomat John Kunstadter: "Abdülkadir Aksu'nun Kürt yanlısı olması, eroin kaçakçılığı bağlantıları, 20 yaş altı kızlara olan düşkünlüğü ve oğlunun açık mafya ilişkileri onu kabinede zayıf bir halka haline getiriyor."[99]
  • Belgelerden birinde 'Füze Savunma Kalkanı' için kulis yapmaya Türkiye'ye gelen bir diplomat ABD konsolosluğu tarafından “Hükümetin, herhangi bir füze savunma programının özel olarak İran’a karşı ve bariz biçimde İsrail’ı destekleme amaçlı olmadığını açıkça gösterebilmeli.” diye tembihleniyor.[100] Sistemin NATO komutasında olduğunun Türk yöneticilere bildirilmesinin gerekli olduğu'nun altı çizilirken, Rusya ve İran’ın füze kalkanına tepki gösterebileceği ve Ankara hükümetinin zor durumda kalabileceği belirtiliyor. Rapor şöyle devam ediyor: "Türk hükümeti, bazı önemli sonuçlar aldığımız, nükleer silahların yayılmasını önleme çabalarımızda güçlü bir ortaktır. Politik olarak, Türkiye kendini İran ile bizim ve Rusya’nın durduğu yerde konumlandıracak. Sıkıştırılır ve zorlanırsa, bizim yanımıza kayacak."[100][101]
  • Belgelere göre ABD Ankara Büyükelçisi Eric Edelman'ın talebi üzerine Yeni Şafak gazetesi genel yayın danışmanı Fehmi Koru aynı gazetede yazan İbrahim Karagül'ün görevden alınması için gazete yönetimine baskı yapsa da başarılı olamamıştır.[102][103]
  • Aralık 2011'de Alman Die Welt gazetesi 8 Haziran 2006 tarihli wikileaks belgesine dayanarak, Türk hükümetinin 2002-2006 yılları arasında, Amerikalı Merkezi Haberalma Teşkilatının (CIA) terör zanlılarını taşıdığı tartışmalı uçuşlarına izin verdiğini" ileri sürdü. Yakalanan İslamcı terör zanlılarını ABD hukukunun gözaltında olan kişilere tanıdığı savunma haklarından yararlanmasını engellemek için, sorgulamalar uçaklarda ve gizli üslerde yapılmış, işkenceye varan teknikler kullanılmıştı. Telegraf dönemin ABD Büyükelçisi Ross Wilson tarafından yazılmış ve telgrafa göre 2002-2006 yılları arasında CIA uçakları, 24 kez İncirlik üssünü kullandı. Fakat bu izin, 2006 Şubat ayında Türk tarafınca sessiz bir şekilde iptal edildi. 'Die Welt' gazetesi haberinde Türkiye'nin operasyonlarda bizzat rol almadığı ama uçuşlar için topraklarını kullandırmasının kamuoyu baskısından çekindiği için gizlediğine işaret edildi. Dönemin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Namık Tan'ın söz konusu uçuşları yalanladığı belirtilmiş.[104][105][106][107][108][109]
  • 28 Ekim 2008 tarihli bir belgede ABD'nin Ankara büyükelçisi Ross L. Wilson'ın, Özgür Gündem gazetesinin PKK çizgisinde yayın yaptığına dair ifadeleri yer aldı.[110]

Vatikan

  • Vatikan hükûmeti devlet yapısını kullanarak uluslararası siyasete çeşitli şekilde müdahale ediyor:[111]
  • 2004 yılında o zaman kardinal olan Joseph Ratzinger, Avrupa Birliği anayasasında Hristiyanlık dininin birliğin ortak değeri olarak yazılması çabaları çerçevesinde, Türkiye'nin AB'ye tam üye olmak yerine AB dışında tutularak birlikle özel bir tür ilişki kurmasını yeğlediğini belirtiyor.[112]
  • Avrupa'da düşüşe geçen Katoliklik inancına bağlılığı artırmak için yoğun Katolik nüfusa sahip olan Polonya'nın Avrupa Birliği içindeki öneminin artırılması isteniyor.
  • Latin Amerika'da Venezuela lideri Hugo Chavez'in etkisinin kırılmasına çaba gösteriliyor.
  • 2007 yılında İran Körfezi'nde İran Silahlı Kuvvetleri tarafından esir edilen İngiliz askerlerinin serbest bırakılmasında Vatikan'ın arabuluculuk ettiği belirtiliyor.[113]
  • Belgelerde Vatikan'ın İrlanda'daki Katolik Kilisesini, mensupları hakkında ortaya çıkan taciz skandalının ardından desteklemediği ve kendi mensuplarını koruduğu iddia ediliyor.[114]

Venezuela

  • Belgelere göre Hugo Chavez hükûmeti kamulaştırdığı ulusal petrol şirketi PDVSA yüzünden yabancı petrol kartelleri tarafından sıkıştırılmaya çalışılmakta.[54][115]

Zimbabve

  • Belgelerdeki iddialara göre Birleşmiş Milletler eski Genel Sekreteri Kofi Annan Zimbabve'de iktidarda bulunan Devlet Başkanı Robert Mugabe'ya emekli olması ve iktidarı bırakması halinde yurtdışında huzurlu bir emeklilik vadetmiş, teklif Mugabe tarafından reddedilmiştir.[116]
  • Belgelerde muhalif lider ve Başbakan Morgan Tsvangirai hakkında da bilgiler yer almaktadır. Zimbabve'nin eski ABD Elçisi, ülkedeki muhalif siyaset için vazgeçilmez olarak tanımlanırken aynı zamanda kararsız, güven vermeyen ve yeni fikirlere kapalı olarak nitelenmiştir.[117]

Tepkiler

ABD

  • ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton: "Belgelerin açığa çıkarılması sadece Amerika'nın dış politikasına değil, aynı zamanda uluslararası topluma da bir saldırıdır. ... Bu olay kişilerin hayatlarını tehlikeye atıyor, ulusal güvenliğimizi tehdit ediyor ve ortak sorunların diğer ülkelerle birlikte çözümünü hiçe sayıyor." [118]

Avustralya

  • Avustralya başsavcısı Robert McClelland, bu belgelerin açığa çıkmasının Avustralya için büyük bir endişe kaynağı olduğunu söyledi.[119]

Azerbaycan

  • WikiLeaks sitesi Azerbaycan'da 1 Aralık 2010 tarihinden itibaren yasaklanmıştır.[]

Brezilya

Kanada

  • Kanada Dışişleri Bakanı Lawrence Cannon, bu tür sorumsuz sızıntıların kimsenin ulusal çıkarların hizmet etmediğini ve bu sızıntının ülkesinin ulusal güvenliğini tehdit edebileceğini söyledi.[121]

Türkiye

  • AKP hükümeti tarafından oluşturulan komisyon hükümet ve partiye yönelik yazışmaları yayınlayan Türk medyaları hakkında tazminat davası açacağına karar verdi.[122]

Sızıntıyı takip eden dönemde yasal takibata uğrayan kişilerin durumu

Julian Assange

Ana madde: Julian Assange

Bulunduğu Londra kentinde hakkındaki tecavüz suçlamalarından ötürü ifade vermeye gittikten sonra tutuklanan WikiLeaks kurucusu Assange 9 gün hapis yattıktan sonra İsveç hükûmetinin karşı çıkmasına rağmen kefaletle serbest bırakılır.[123]

Bradley Manning

Ana madde: Bradley Manning

ABD Silahlı Kuvvetleri personeli olan Er Bradley Manning, gizli belgeleri WikiLeaks'e sızdırmak suçundan tutuklandığı 2010 yılı Haziran ayından beri yargılanmayı bekliyor. Hakkında 52 yıl hapis cezası istenen asker tutuklu bulunduğu Virginia'daki bir askeri üs cezaevinde hücrede tutulmaktadır. Yakınlarının ifadelerine göre maruz kaldığı tutum nedeniyle fiziksel ve ruhsal bir çöküntü içindedir.[124] Tek başına tutulduğu hücresinden avukatı David Coombs aracılığıyla 11 sayfalık bir açıklama gönderen Manning, intihar etmesine karşı önlem adı altında her gece elbiselerinin, gözlüğünün alındığını ve gardiyanlar tarafından aşağılanmaya maruz kaldığını bildirmiştir.[125] Askeri davanın 16 Aralık 2011 tarihinde görüleceği bildirilmiştir.[126] 18 Ocak 2017 yılında Obama tarafından affedildi.

Ayrıca bakınız

  • Amerika Birleşik Devletleri'nin dış politikasının eleştirisi

Kaynakça

  1. ^ "Leaked Cables Offer Raw Look at U.S. Diplomacy". 25 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2010. 
  2. ^ a b "1,796 memos from US embassy in Manila in WikiLeaks 'Cablegate'". ABS-CBN News. 25 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ Although the New York Times said "we did not get the documents directly from WikiLeaks" but from an anonymous intermediary. NYT worked ‘several weeks’ on leaked cables; WikiLeaks wasn’t direct source for docs 29 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ "Australia on Wikileaks 'cablegate' | News.com.au". 30 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2010. 
  5. ^ "Wikileaks 'hacked ahead of secret US document release'". BBC News. 28 Kasım 2010. 23 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2010. 
  6. ^ "Twitter / WikiLeaks: El Pais, Le Monde, Speigel". Twitter.com. 3 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2010. 
  7. ^ "Amazon, WikiLeaks'i kovdu!". 16 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2010. 
  8. ^ "WikiLeaks'e bağış darbesi". 8 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2010. 
  9. ^ "PayPal itiraf etti: Baskı altındayız!". 12 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2010. 
  10. ^ "PayPal: WikiLeaks'in parasını vereceğiz". 13 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2010. 
  11. ^ "Visa ve MasterCard siteleri de çökertildi!". 12 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2010. 
  12. ^ "http://www.ntvmsnbc.com/id/25158448". 12 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2010.  |başlık= dış bağlantı (yardım)
  13. ^ "'Bay sızıntı' için kırmızı bülten". 5 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2010. 
  14. ^ "Ve Assange tutuklandı". 12 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2010. 
  15. ^ "Assange'ın tutukluluğu bitti". 18 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2010. 
  16. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2019. 
  17. ^ 11 Aralık 2010 tarihli El Pais haberi (İspanyolca) 12 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  18. ^ 13 Aralık 2010 tarihli El Pais haberi (İspanyolca) 13 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  19. ^ a b 12 Aralık 2010 tarihli 14 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian haberi (İngilizce) 14 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  20. ^ 15 Aralık 2010 tarihli 16 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian haberi (İngilizce) 16 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  21. ^ 20 Aralık 2010 tarihli El Pais haberi (İspanyolca) 21 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  22. ^ 24 Aralık 2010 tarihli El Pais haberi (İspanyolca) 25 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  23. ^ Asıl yazışma metni (İngilizce) 25 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  24. ^ a b c d "Wikileaks cables reveal China 'ready to abandon North Korea". 27 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2010. 
  25. ^ "08BISHKEK1095, CANDID DISCUSSION WITH PRINCE ANDREW ON THE KYRGYZ". 10 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2010. 
  26. ^ 21 Aralık 2010 tarihli 22 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian haberi (İngilizce) 22 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  27. ^ "US diplomats spied on UN leadership". 30 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2010. 
  28. ^ 10 Aralık 2010 tarihli 2 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Prensa Latina haberi 11 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  29. ^ "VICE FOREIGN MINISTER HE DISCUSSES G-20, DPRK, IRAN, AF/PAK, UNSC REFORM, TAIWAN, TIBET WITH CHARGE". 10 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2010. 
  30. ^ "US embassy cables: China reiterates 'red lines'". 30 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2010. 
  31. ^ 9 Aralık 2010 tarihli 10 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. El Cezire haberi (İngilizce) 9 Artalık 2010 tarihinde erişilmiştir
  32. ^ 17 Aralık 2010 tarihli 12 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. El Pais haberi (İspanyolca) 18 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  33. ^ "Washington'dan Erivan'a İran fırçası". 3 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2010. 
  34. ^ "Washington'dan Erivan'a İran fırçası". 3 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2010. 
  35. ^ 23 Aralık 2010 tarihli El Pais haberi (İngilizce) 24 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  36. ^ a b 16 Aralık 2010 tarihli 17 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian haberi (İngilizce) 17 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  37. ^ 10 Aralık 2010 tarihli El Pais haberi (İspanyolca) 11 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  38. ^ Ian Black and Simon Tisdall. "Saudi Arabia urges US attack on Iran to stop nuclear programme | World news". guardian.co.uk. 27 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2010. 
  39. ^ WikiLeaks: Dagan wanted to topple Iranian regime 17 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; Ynet News. 28 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir.
  40. ^ Ian Black, Middle East editor. "Arab states scorn 'evil' Iran | World news". guardian.co.uk. 3 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2010. 
  41. ^ Saudi king urged U.S. to attack Iran: WikiLeaks 26 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; Reuters. 28 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir.
  42. ^ 5 Aralık 2010 tarihli El Pais haberi (İspanyolca) 6 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  43. ^ 8 Aralık 2010 tarihli 11 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian haberi (İngilizce) 9 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  44. ^ 13 Aralık 2010 tarihli 19 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. El Pais haberi (İspanyolca) 13 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  45. ^ 10 Aralık 2010 tarihli 25 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. El Pais haberi (İspanyolca) 11 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  46. ^ "Israel primed to attack a nuclear Iran". 30 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2010. 
  47. ^ "Rice State Dept. sought info on Palestinian leaders". 2 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2010. 
  48. ^ "08STATE116392, S) REPORTING AND COLLECTION NEEDS: PALESTINIAN". 10 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2010. 
  49. ^ "Wikileaks: US allies unruffled by embassy cable leaks". 30 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2010. 
  50. ^ 10 Aralık 2010 tarihli El Pais haberi (İspanyolca) 11 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  51. ^ 10 Aralık 2010 tarihli El Pais haberi (İspanyolca) 11 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  52. ^ 18 Aralık 2010 tarihli El Pais haberi (İspanyolca) 19 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  53. ^ "09KUWAIT110, THE INTERIOR MINISTER'S REMEDY FOR TERRORISTS: "LET THEM DIE."". 10 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2010. 
  54. ^ a b 9 Aralık 2010 tarihli Yiğit Günay imzalı 11 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. soL haberi 9 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  55. ^ 15 Aralık 2010 tarihli 16 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. El Pais haberi (İspanyolca) 16 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  56. ^ 17 Aralık 2010 tarihli 18 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian haberi (İngilizce) 19 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  57. ^ 19 Aralık 2010 tarihli Yiğit Günay makalesi 22 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. soL 19 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  58. ^ 17 Aralık 2010 tarihli 20 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian haberi (İngilizce) 18 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  59. ^ 7 Aralık 2010 tarihli 10 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian haberi (İngilizce) 9 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  60. ^ 18 Aralık 2010 tarihli 11 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. El Pais haberi (İspanyolca) 19 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  61. ^ 9 Aralık 2010 tarihli 11 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian haberi (İngilizce) 11 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  62. ^ "09BERLIN1433, NATIONAL SECURITY ADVISOR HEUSGEN ON AFGHANISTAN". 10 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2010. 
  63. ^ "NATO: Belgelerin yayınlanması yasadışı". 3 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2010. 
  64. ^ 8 Aralık 2010 tarihli 14 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian haberi (İngilizce) 9 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  65. ^ a b 10 Aralık 2010 tarihli 11 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. CNN Türk haberi 11 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  66. ^ 17 Aralık 2010 tarihli El Pais haberi (İspanyolca) 18 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  67. ^ 15 Aralık 2010 tarihli 16 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. El Pais haberi (İspanyolca) 16 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  68. ^ "US embassy cables: Russia is virtual 'mafia state', says Spanish investigator". 4 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2010. 
  69. ^ "WikiLeaks cables: Russian government 'using mafia for its dirty work'". 3 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2010. 
  70. ^ "Wikileaks: Rusya PKK'ya silah sattı". 3 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2010. 
  71. ^ 10 Aralık 2010 tarihli El Pais haberi (İspanyolca) 11 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  72. ^ 17 Aralık 2010 tarihli 19 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian haberi (İngilizce) 18 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  73. ^ 24 Aralık 2010 tarihli 24 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yedioth Ahronoth haberi (İngilizce) 24 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  74. ^ 24 Aralık 2010 tarihli 27 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. soL haberi 24 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  75. ^ 24 Aralık 2010 tarihli 2 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Birgün haberi 24 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  76. ^ "Leaks offer less-than-flattering look at some world leaders". 2 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2010. 
  77. ^ "Saudi Arabia urges US attack on Iran to stop nuclear programme". 27 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2010. 
  78. ^ "Obtained by WikiLeaks Shine Light Into Secret Diplomatic Channels - Page 2". 27 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2010. 
  79. ^ "Saudi king urged U.S. to attack Iran: WikiLeaks". 26 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2010. 
  80. ^ 16 Aralık 2010 tarihli 12 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian haberi (İngilizce) 17 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  81. ^ "WİKİLEAKS BELGELERİNDE DAVUTOĞLU NASIL TANIMLANIYOR?". 29 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2010. 
  82. ^ a b "04ANKARA7211, ERDOGAN AND AK PARTY AFTER TWO YEARS IN POWER". 6 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2010. 
  83. ^ "Wikileaks cables leave Europe angry and irritated". 30 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2010. 
  84. ^ "Wikileaks cable release 'attack on world". 30 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2010. 
  85. ^ "WikiLeaks'teki Erdoğan ile ilgili bölümler". 30 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2010. 
  86. ^ a b "WikiLeaks'ten yeni belgeler". 1 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2010. 
  87. ^ Fransa: 70 milyon Müslüman Avrupa’ya giremez
  88. ^ "'Türkiye Hindistan'ı istememiş'". 2 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2010. 
  89. ^ "Turkey did not invite India for meet on Afghanistan to appease Pak: WikiLeaks'". 1 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2010. 
  90. ^ "Turkey kept India out to please Pak". 11 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2010. 
  91. ^ "Opposition: Fogh R. horse trading". 1 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2010. 
  92. ^ "09ANKARA321, DEALS WITH IRAN BENEFIT PM ERDOGAN'S FRIENDS". 10 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2010. 
  93. ^ a b c "04ANKARA348, turkish p.m. Erdogan goes to washington: how strong a leader in the face of strong challenges?". 10 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2010. 
  94. ^ "05ANKARA3199, CABINET SHUFFLES AND THE LONG SQUEEZE: PM ERDOGAN". 10 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2010. 
  95. ^ "TÜRKİYE AZERBAYCAN İLİŞKİLERİNDE HİÇBİR ŞEY ESKİSİ GİBİ OLMAYACAK!". 29 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2010. 
  96. ^ "Erdoğan'ın İsviçre'de banka hesapları mı var?". sol.org.tr. 29 Kasım 2010. 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2010. 
  97. ^ "Rüşvete en çok karışan Türk bakanlar". ntvmsnbc.com. 29 Kasım 2010. 3 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2010. 
  98. ^ "08ANKARA1643, TURKEY: CHARITY FUND SCANDAL PROMPTS PM ERDOGAN". 10 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2010. 
  99. ^ 05ANKARA3199, CABINET SHUFFLES AND THE LONG SQUEEZE: PM ERDOGAN[]
  100. ^ a b 5 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20101205033751/http://www.wikileakstr.com/2010/11/30/fuze-savunma-planlari-09ankara1472/ arşivlendi. Füze Savunma Planları [09ANKARA1472]
  101. ^ 15 Ocak 2011 tarihli 17 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. soL haberi 15 Ocak 2011 tarihinde erişilmiştir
  102. ^ 24 Aralık 2010 tarihli 27 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. soL haberi 24 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  103. ^ 24 Aralık 2010 tarihli 4 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Birgün haberi 24 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  104. ^ [1] 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Anadolu Ajansı, CİA uçaklarına izin iddiası
  105. ^ [2] 19 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Deutsche Welle (Alman uluslararası haber portalı), Wikileaks: Türkiye, CIA uçuşlarına izin verdi, 17.01.2011
  106. ^ [3] 19 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Euractiv - AB haber ve politika portalı, 17.01.2011, Wikileaks'ten son bomba: Türk hükümeti terörist taşıyan CIA uçuşlarına izin verdi
  107. ^ [4] 20 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Haberturk, 17.01.2011, Türkiye 2002-2006'da CIA uçuşlarına izin verdi
  108. ^ [5] 20 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Hürriyet, 17.01.2011, Türk hükümeti CIA uçuşlarına izin verdi
  109. ^ [6] 18 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 'Die Welt' gazetesi, 17.01.2011, Türkei duldete geheime Gefangenentransporte der CIA
  110. ^ "ANKARA MEDIA REACTION REPORT MONDAY, OCTOBER 27, 2008". WikiLeaks. 27 Ekim 2008. 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2016. 
  111. ^ 10 Aralık 2010 tarihli 11 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian haberi (İngilizce) 11 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  112. ^ "Papa: Müslüman Türkiye AB'ye katılmamalı". 13 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2010. 
  113. ^ 10 Aralık 2010 tarihli 10 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian haberi (İngilizce) 11 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  114. ^ 10 Aralık 2010 tarihli 10 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian haberi (İngilizce) 11 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  115. ^ 9 Aralık 2010 tarihli 10 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian haberi (İngilizce) 9 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  116. ^ 18 Aralık 2010 tarihli 21 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian haberi (İngilizce) 19 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  117. ^ 3 Aralık 2010 tarihli 8 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian haberi (İngilizce) 19 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  118. ^ "Obama aides condemn WikiLeaks; Obama orders review". 2 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2010. 
  119. ^ "Doorstop on leaking of US classified documents by Wikileaks". Attorney-General's Department. 29 Kasım 2010. 6 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2010. 
  120. ^ 10 Aralık 2010 tarihli 21 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BBC haberi (İngilizce) 13 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  121. ^ "WikiLeaks reveals undiplomatic U.S. critiques". CBC. 28 Kasım 2010. 29 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2010. 
  122. ^ "Fatura Türk medyasına". 25 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2010. 
  123. ^ 17 Aralık 2010 tarihli The Guardian haberi (İngilizce) 17 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  124. ^ 16 Aralık 2010 tarihli 17 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian haberi (İngilizce) 17 Aralık 2010 tarihinde erişilmiştir
  125. ^ 11 Mart 2011 tarihli 11 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian haberi (İngilizce) 11 Mart 2011 tarihinde erişilmiştir
  126. ^ 22 Kasım 2011 tarihli 22 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BBC haberi (İngilizce) 22 Kasım 2011 tarihinde erişilmiştir

Dış bağlantılar

Vikihaber'de bu konuyla ilgili haber var:

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">José Sócrates</span> 116. Portekiz başbakanı

José Sócrates Carvalho Pinto de Sousa, Portekizli siyasetçi. Sosyalist Parti'nin eski genel sekreteridir. 12 Mart 2005 ile 6 Haziran 2011 tarihleri arasında Portekiz başbakanlığı yaptı.

<span class="mw-page-title-main">I. Juan Carlos</span> İspanya kralı (1975–2014)

I. Juan Carlos, Kasım 1975'ten Haziran 2014'teki feragâtına kadar İspanya kralı olarak hüküm sürmüş olan İspanya kraliyet ailesinin bir üyesi.

<i>Taraf</i> (gazete) günlük gazete (2007–2016)

Taraf, "Düşünmek taraf olmaktır" sloganıyla 15 Kasım 2007'de Türkiye çapında yayın yaşamına başlayan ulusal günlük gazetedir. Merkezi İstanbul'un Anadolu Yakası'ndaki Kadıköy ilçesinde bulunmaktaydı. Sahibi "Alkım Gazetecilik A. Ş." idi.

<span class="mw-page-title-main">2002 Venezuela askerî darbe girişimi</span>

2002 Venezuela darbe girişimi, 11 Nisan 2002 günü Bolivarcı Venezuela Cumhuriyetinin anayasal Devlet Başkanı Hugo Chávez'i devirmek için yapılan ve başarısız olan eylemlerin tamamını anlatır.

<span class="mw-page-title-main">Abimael Guzmán</span> Devrimci

Manuel Rubén Abimael Guzmán Reynoso, takma adı Başkan Gonzalo, eski felsefe profesörü, Peru'daki Aydınlık Yol devrimci hareketinin lideri.

<i>El País</i>

El País, İspanyolca yayın yapan İspanyol günlük gazete. 391.816 tirajla İspanya'daki günlük spor gazetelerinden sonra en çok tiraja sahip olan gazetedir. Gazetenin genel merkezi Madrid'dedir. Bunun yanında Barselona, Sevilla, Valensiya, Bilbao ve Santiago de Compostela'da merkezleri bulunmakta ve buralarda yerel baskılar yayınlanmaktadır. Ayrıca Latin Amerika için ayrı bir baskı da yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çok Uluslu Güç - Irak</span>

Çokuluslu Güç (Irak) Irak Savaşı’nın ardından Irak’ın işgal edilmesinde görev alan ve komutasının ABD’de olduğu silahlı kuvvet. Kuvvet, 15 Mayıs 2004 tarihinde ülkedeki işgalin denetimini Combined Joint Task Force 7 adlı yapıdan almış ve 1 Ocak 2010 tarihinde de ABD Silahlı Kuvvetlerine teslim etmiştir.

Irak Direnişi ABD Silahlı Kuvvetleri öncülüğündeki yabancı silahlı kuvvetler tarafından gerçekleştirilen Irak’ın işgalinin ardından işgal kuvvetlerine, işgal kuvvetlerinin sayesinde iktidara gelmiş olan yönetime karşı silahlı mücadele yürüten, destek veren Iraklı ve yabancı tüm unsurları kapsar. Direniş, ABD önderliğindeki Çokuluslu Güç birliklerinin yanı sıra, iş birliği yaptığı gerekçesiyle diğer Iraklı gruplarla da savaşmaktadır. Direniş, çeşitli farklı taktikler kullansa da asimetrik savaş gereğince genelde gerilla taktiklerine başvurmaktadır.

Irak ambargosu, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından Irak'a yönelik uygulanan ekonomik ve ticarî yaptırımların toplamıdır. Irak’ın Kuveyt’i işgal etmesinden dört gün sonra 6 Ağustos 1990 tarihinde yürürlüğe konan yaptırımlar Körfez Savaşından sonra da sürmüş, 22 Mayıs 2003 günü Irak Savaşının ardından ülkenin işgal edilip Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesiyle yürürlükten kaldırılmıştır. Ambargonun açıklanan temel amacı Kuveyt'i işgal eden Irak Silahlı Kuvvetlerinin bu ülkeden çekilmesi olsa da, sonradan Kuveyt hükûmetinin talebi gereğince savaş tazminatının ödenmesi ve varolduğu iddia edilen kitlesel imha silahlarının tasfiye edilmesini sağlamak için tehdit unsuru olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">WikiLeaks</span> Sivil toplum kuruluşu

Wikileaks, anonim kaynaklara dayanarak hassas belgeler yayınlayan ve kâr amacı gütmeyen uluslararası bir sivil toplum kuruluşudur. 2006-2016 arasındaki 10 yıllık süreçte 10 milyon belge yayınladığı belirtilen organizasyonun kurucusu ve yöneticisi Avustralyalı internet aktivisti Julian Assange’dır. Kristinn Hrafnsson, 2018 yılından beri sorumlu editörlüğünü yürütmektedir

<span class="mw-page-title-main">Irak Ulusal Müzesi</span>

Irak Ulusal Müzesi Irak'ın başkenti Bağdat'da yer alan bir müzedir. Mezopotamya uygarlıklarına dair çok önemli eserlerin sergilendiği müze 2003 yılında Irak’ın işgalinin ardından ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından yağmalanmıştır. Irak Başbakanı Nuri El Maliki tarafından 23 Şubat 2009 tarihinde yeniden açıldığında bünyesindeki eserlerin yarısından fazlasının çalınmış olduğu ortaya çıkmıştır. Eserlerin yeniden müzeye kazandırılması için Birleşmiş Milletler başta olmak üzere çok sayıda kuruluş çalışmalar yürütmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Jessica Lynch</span> Amerikalı Mor Kalp Nişanı sahibi

Jessica Dawn Lynch ABD Silahlı Kuvvetleri İstihkâm Kolordusuna bağlı eski onbaşı. Lynch 2003 yılında Irak’ın işgaline katılmış ve 23 Mart 2003 tarihinde bağlı bulunduğu birlik pusuya düşürüldüğünde Irak Ordusuna bağlı kuvvetler tarafından yaralı ele geçirilmiştir. 1 Nisan günü ABD Özel Kuvvetlerine bağlı askerler tarafından kurtarılmış ve kurtarılışı basında büyük yankı uyandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Julian Assange</span> Avustralyalı editör, yayıncı ve aktivist

Julian Paul Assange, Avustralyalı bilgisayar programcısı, internet aktivisti, Wikileaks adlı internet sitesinin editörü ve basın sözcüsüdür.

Bedir Tugayı veya Bedir Örgütü başkanlığını Hadi el-Emiri'nin yaptığı Iraklı siyasi partidir. Önceden Irak İslam Devrim Konseyi'nin silahlı kolu konumundayken 2003 yılındaki Irak’ın işgalinden sonra ayrı bir siyasi parti olarak örgütlenmiş ve üyeleri yeni Irak ordusuyla polis örgütüne girmiştir.

Tarık Eyyub Olayı, Irak’ın işgali sırasında 8 Nisan 2003 tarihinde başkent Bağdat’taki El Cezire televizyonu merkezine ABD Hava Kuvvetleri tarafından düzenlenen hava saldırısını anlatır. Saldırı sonucu Filistinli gazeteci Tarık Eyyub hayatını kaybedecektir. El Cezire televizyonunun yeri ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından bilinmekte olduğu için olay bir kazadan çok muhalif bir basın kurumuna saldırı olarak tanımlanmaktadır.

Nisur Meydanı Olayı, Irak’ın işgalinin ardından başkent Bağdat'taki Nissour Meydanına ABD kökenli silahlı özel güvenlik şirketi Blackwater mensuplarının Iraklı sivillere saldırarak 17 kişiyi öldürdüğü olaydır. Olay, Bağdat'ın batısındaki bir toplantıya giden ABD Dışişleri Bakanlığı yetkililerinin konvoyunu koruyan özel güvenlik şirketi üyeleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Olayın ardından silahlı özel güvenlik şirketlerinin varlığı sorgulanmış, Blackwater şirketi kurumsal adını Xe Services olarak değiştirmek zorunda kalmış ve şirketin Irak'ta çalışma izni askıya alınmıştır.

2010 Ekvador darbe girişimi, Ekvador'da 30 Eylül günü polis memurlarının ulusal ölçekte iş bırakarak, kamu görevlilerinin ek ödemelerinin kesilmesine yönelik çıkan yasasını protestolarıyla başlayan, sonrasında Devlet Başkanı Rafael Correa'ya fiziksel saldırı düzenlenmesiyle tırmanan olayları kapsar. Polislerle görüşmeye giden Correa, saldırı sonucu yaralanmış, isyancı polislerin denetiminde hastaneye götürülmüş ve derdest edilmiştir. Olağanüstü hâl ilan eden hükûmete sadık kalan özel harekât birliklerinin operasyonuyla kurtarılan Correa'ya ateş açılsa da Devlet Başkanı sağ salim kurtarılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Chelsea Manning</span> Amerikalı aktivist

Chelsea E. Manning, WikiLeaks web sitesine gizli belgeler verdiği şüphesiyle Mayıs 2010'da Irak'ta tutuklanan Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetleri askeridir. Daha sonra ulusal savunma iletişim bilgilerini yetkisiz bir kaynağa vermek ve düşmana yardım etmek dahil olmak üzere 22 adet suçla suçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Özgür Suriye Ordusu</span> Suriyede muhalif silahlı örgüt

Özgür Suriye Ordusu Suriye Arap Cumhuriyeti'nde kurulan ve Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın temsil ettiği rejimi devirmek için savaşan, silahlı örgüttür. Kuruluş bildirisinde örgütün amacı, "rejimi sona erdirmek olduğu ve rejime destek veren tüm güvenlik birimlerinin hedeflerinde olduğu” biçimde ifade edilmektedir. Suriye İç Savaşı sırasında rejimi yıkmak isteyen, firar eden askerler tarafından, 29 Temmuz 2011 tarihinde Riyad el-Esad liderliğinde kurulmuştur. 2012 yılının başlarına kadar bütünüyle yerli isyancılar tarafından oluşmuştur. Siyasi kanadı Suriye Ulusal Konseyi'dir ve ona bağlıdır.

<i>Wikileaks: Beşinci Kuvvet</i> 2013 gerilim filmi

Wikileaks: Beşinci Kuvvet, 2013 yapımı haber sızdırma sitesi WikiLeaks hakkında gerilim filmi. Josh Singer tarafından yazılan filmin yönetmenliğini Bill Condon üstlenmiştir. Başrollerde genel yayın yönetmeni ve sitenin kurucusu Julian Assange'ı oynayan Benedict Cumberbatch ve eski konuşmacı Daniel Domscheit-Berg'i oynayan Daniel Brühl yer almıştır. Anthony Mackie, David Thewlis, Alicia Vikander, Stanley Tucci ve Laura Linney yardımcı rolleri oynamıştır. Film, Domscheit-Berg'in Inside WikiLeaks: My Time with Julian Assange and the World's Most Dangerous Website (2011) kitabından ve Britanyalı gazeteciler David Leigh ve Luke Harding'in eseri WikiLeaks: Inside Julian Assange's War on Secrecy'den (2011) uyarlanmıştır. Filmin özgün adı yaygın medyada dayatılan normal kısıtlamalar dışında gazetecilerin tutumları içinde çalıştırılan insanları tanımlamak için kullanılan bir terimdir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.