İçeriğe atla

Amerika Birleşik Devletleri başkanı

Amerika Birleşik Devletleri
Başkanı
President of the
United States of America
ABD Başkanlık Arması
ABD Başkanlık Forsu
Görevdeki
Joe Biden
20 Ocak 2021 tarihinden beri
Amerika Birleşik Devletleri Federal Hükümeti
Amerika Birleşik Devletleri Başkanlığı
Resmî ikametBeyaz Saray
Washington, DC, Amerika Birleşik Devletleri
AtayanSeçiciler kurulu
Görev süresiDört yıl, en fazla iki dönem
Oluşum4 Mart 1789
Açılışı yapanGeorge Washington (30 Nisan 1789)
VekilAmerika Birleşik Devletleri
Başkan Yardımcısı
MaaşYıllık 400.000 ABD Doları
Websitesiwhitehouse.gov
Beyaz Saray

Amerika Birleşik Devletleri başkanı, Amerika Birleşik Devletleri'nin ve ABD Hükûmeti'nin başıdır. Başkan adaylarının ABD'de doğmuş Amerikan vatandaşları olması gerekir. En az 35 yaşında ve en az 14 yıldır ABD'de oturuyor olmalıdırlar. Başkanın sorumlulukları arasında yürütmenin başı olması, antlaşma yapması, başkomutanlık ve devlet başkanlığı vardır. Uygulamada bu sorumluluklar, yasa önerisi hazırlamayı, dış politikanın oluşturulmasını, kişisel diplomasiyi de içine alacak biçimde genişlemiştir.

1951'de kabul edilen anayasadaki yirmi ikinci değişiklik, herhangi bir başkanın üçüncü kez seçilmesini yasaklamaktadır. Ayrıca başkanlık makamının boşalması sonucunda görevi üstlenen kişi en fazla 10 yıl başkanlık yapabilir ve eğer makam boşaldığında seçimlere iki yıldan uzun süre kaldıysa başkanlık sorumluluğunu üstlenmiş olan kişi yalnızca bir kez seçilebilir.

Başkanın ofisi ve resmi ikametgâhı başkent Washington, DC'deki Beyaz Saray'dır. Uzun mesafeli taşımacılık için iki Boeing VC-25 (Boeing 747-200B uçağının özel olarak değiştirilmiş versiyonu) kullanılmaktadır. Başkan yurt dışına giderken Air Force One uçağı kullanır. Başkanın maaşı, diğer yardımlar hariç yıllık 400.000 Amerikan dolarıdır.[1]

20 Ocak 2021'de Joe Biden, Amerika Birleşik Devletleri'nin 46. Başkanı, Kamala Harris ise 49. Başkan yardımcısı olmuştur.

Başkanın Kabinesinde bulunan üyeler şunlardır:

Bakanlar, Anayasa'nın 25. ek maddesinde yürütmenin baş yetkilileri olarak tanımlanmıştır. Ama yetkinin önemli bir bölümü Kabine üyesi olmayan yardımcılarının elindedir. Kabine dışında başkana yardımcı olan kurullar Yönetim ve Bütçe Dairesi, Ekonomik Danışmanlar Konseyi ve Ulusal Güvenlik Konseyidir.

Yaşayan eski başkanlar

2024 itibarıyla yaşayan beş eski başkan bulunmaktadır:

№ Fotoğraf Başkan Görev süresi Doğum tarihi
39.
Jimmy Carter1977-1981 1 Ekim 1924 (100 yaşında)
42.
Bill Clinton1993-2001 19 Ağustos 1946 (78 yaşında)
43.
George W. Bush2001-2009 6 Temmuz 1946 (78 yaşında)
44.
Barack Obama2009-2017 4 Ağustos 1961 (63 yaşında)
45.
Donald Trump2017-2021 14 Haziran 1946 (78 yaşında)

George H. W. Bush (1924-2018), 30 Kasım 2018'de 94 yaşında hayatını kaybederek ölen son eski başkan olmuştur.

Tarihçe

ABD'nin ilk başkanı George Washington

4 Temmuz 1776'da ABD, Büyük Britanya Krallığı'ndan bağımsızlığını kazandı.[2] İlk ABD başkanlık seçimleri Aralık 1788'den Ocak 1789'a kadar bir hafta boyunca yapıldı. George Washington, seçiciler kurulunda yapılan ilk turda 69 oyun tamamını alarak seçildi. Böylece oybirliğiyle seçilen tek ABD başkanı oldu. George Washington'un ilk başkan olduğu konusunda bazı tartışmalar vardır çünkü Kasım 1781'de John Hanson, konfederasyon maddeleri uyarınca Amerika Birleşik Devletleri Kongre Kuruluşunun ilk başkanı oldu. Birçok insan, George Washington'un değil John Hanson'un ABD'nin ilk başkanı olduğunu iddia etmiştir ancak bu tam olarak doğru değildir.[3]

Adaylık

Bir başkan adayı ve yardımcısı, genellikle partisinin bunları belirlemek için yapacağı bir kongre sonucunda belirlenir.

Seçim süreci

Amerikan başkanı ve yardımcısı, doğrudan halk oyuyla değil 538 üyeden oluşan seçiciler kurulu tarafından seçilir. Seçiciler kurulu, her eyaletin nüfusuna göre belirlenen belli sayıda seçiciden oluşur ve başkanlık seçimlerinde seçicilere oy verilir. Bir eyalette en fazla oyu alan parti seçicilerin tümüne sahip olur. Seçimden sonra seçiciler kurulu toplanır ve üye tam sayısının salt çoğunluğuyla (en az 270 seçici gerekli) başkanı ve yardımcısını seçer. Ardından başkan ve yardımcısı seçimi takip eden 20 Ocak günü yemin ederek göreve başlar.

Yemin töreni

“Hail to the chief” (Şefe selamlar)
Yemin tören örneği (George W. Bush)

Başkan göreve başlamadan önce İncil'e el basarak aşağıdaki yemini eder. Son cümleyi söylemesi kendi isteğine bağlıdır.

(Türkçe) "Ben ... Amerika Birleşik Devletleri Başkanlığını sadakatle yapacağıma ve Amerika Birleşik Devletleri Anayasası'nı en iyi şekilde muhafaza edeceğime, koruyacağıma ve savunacağıma yemin ederim. Tanrı yardımcım olsun.

(İngilizce) "I ... do solemnly swear that I will faithfully execute the office of President of United States and will to the best of my ability, preserve, protect and defend the Constitution of United States. So help me God.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2020. 
  2. ^ "Independence Day | History, Meaning, & Date | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 28 Ağustos 2023. 1 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2023. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">John Kerry</span> Amerikalı diplomat ve siyasetçi

John Forbes Kerry, Amerikalı asker ve siyasetçi. Mevcut Amerika Birleşik Devletleri Başkanlığı İklim özel temsilcisi. 1985 ile 2013 yılları arası Massachusetts Senatörü olarak seçilmiştir. 2004 yılında Başkan adayı olarak belirlenmiş, lakin seçimi ufak bir farkla George W. Bush'a kaybetmiştir. Senatörlüğün ardından 2017 yıllına kadar eski Başkan Barack Obama'nın Dışişleri Bakanı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Maine</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Maine, Amerika Birleşik Devletleri'nin en kuzeydoğusunda bulunan New England bölgesindeki bir eyalettir.

<span class="mw-page-title-main">Al Gore</span> Amerika Birleşik Devletleri başkan yardımcısı 1993 to 2001 (born 1948)

Albert Arnold Gore Jr., Amerikalı siyaset adamı, iş insanı, belgesel film yapımcısı ve Nobel Barış Ödülü sahibi.

<span class="mw-page-title-main">John Adams</span> 2. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1797–1801)

John Adams, 1797'den 1801'e kadar Amerika Birleşik Devletleri'nin 2. başkanı olarak görev yapan, Amerikalı devlet adamı, avukat, diplomat, yazar ve ABD'nin kurucu babalarındandır. ABD'nin ilk başkan yardımcısı olması ile de bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Hamid Karzai</span> Afganistanlı siyasetçi

Hamid Karzai Peştun asıllı Afgan siyasetçi. Afganistan eski devlet başkanıdır. Taliban sonrası ilk devlet başkanıdır. 2001-2004 yılları arasında halk tarafından desteklenen Karzai, 2004 seçimleri sonrası dönemde yönetimde yolsuzluğun artması, ülke çapında Taliban ve El-Kaide militanların tekrar güç kazanmasıyla birlikte hem Karzai'nin hükûmetine karşı hem de ülkenin geleceğine karşı bir şüphe ve güvensizlik ortamı oluştu. 2009 yılı Kasım ayında bir kez daha devlet başkanı seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">2008 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri</span> ABDnin 44. başkanını belirleyen seçim

2008 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri 4 Kasım 2008 tarihinde yapılmış, Demokratik Parti'nin adayı Illinois senatörü Barack Obama ABD'nin 44. devlet başkanı seçilmiştir. 4 yılda bir yapılan Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimlerinin sonucu seçiciler kurulu esasına göre belirlenmektedir. Bu sisteme göre ABD'nin her eyaleti başkanlık seçimlerinde nüfuslarıyla orantılı bir temsil hakkına sahiptir. 2008 yılındaki bu seçimlerde Obama Cumhuriyetçi Parti'nin adayı olan Arizona senatörü John McCain'yle yarışmış, seçiciler kurulundaki 538 üyeden 365'ini kazanarak başkan seçilmiştir. Seçimi kazanan Barack Obama 20 Ocak 2009 tarihinde yemin ederek göreve başladı.

<span class="mw-page-title-main">2000 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri</span> ABDnin 43. başkanını belirleyen seçim

2000 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri 7 Kasım 2000 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri'nin 50 eyaletinde yapıldı. Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Teksas valisi George W. Bush, Demokratik Parti'nin adayı ise Başkan yardımcısı Al Gore idi. ABD tarihinde sonuçları birbirine en yakın Başkanlık seçimi olan bu seçimin kesin sonucu aylarca belli olmadı. Sonuçlar kesinleştikten sonra Al Gore'un daha yüksek sayıda seçmenin oyunu almış olmasına rağmen, ABD'nin her eyalette ayrı çoğunluk sağlama esasına dayanan seçim sisteminden dolayı 271 seçiciler kurulu kazanan George W. Bush Başkan oldu.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri</span> Dört yılda bir yapılan Amerikan Hükümetini yönetecek kişinin seçimi

ABD başkanlık seçimleri Amerika Birleşik Devletleri'nin başkan ve başkan yardımcısını seçmek amacıyla her 4 yılda bir Kasım ayının ilk pazartesi gününü izleyen salı gününde yapılır. Bu formüle göre seçimlerin günü yıllara göre 2 Kasım ile 8 Kasım günleri arasında değişir. ABD'nin en son başkanlık seçimi 3 Kasım 2020 tarihinde yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Seçiciler kurulu (ABD)</span>

Seçiciler kurulu, Amerika Birleşik Devletleri'nde başkan ve başkan yardımcısını seçmek üzere halk oyuyla seçilen 538 seçici üyeden meydana gelen bir kuruldur. Başkanlık seçimlerinden hemen sonra bir defaya mahsus olmak üzere toplanır.

ABD'deki siyasi partilerin listesi günümüzde Amerika Birleşik Devletleri'nde faaliyet gösteren siyasi partilerin listesidir.

<span class="mw-page-title-main">2012 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri</span> ABDnin başkanını belirleyen seçim

2012 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri, 6 Kasım 2012 tarihinde yapıldı. Bu seçimlerde Demokratik Parti'yi 2008 yılında ilk kez ABD başkanı seçilmiş olan Barack Obama temsil ederken, Cumhuriyetçi Parti'yi ise eski Massachusetts eyaleti valisi ve iş insanı Mitt Romney temsil etti. Seçimde temel tartışma konuları ekonomi ve istihdam, sağlık reformu, terörle mücadele ve başta Arap Hareketliliği olmak üzere dış politika çerçevesinde şekillendi. Seçimi kazanmayı başaran Barack Obama tekrar ikinci bir kez 4 yıl süreyle ABD başkanlığı görevini üstlendi.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri federal hükûmeti</span> ABD federal yönetimi

Birleşik Devletler'in federal yönetimi, Amerika Birleşik Devletleri'ni oluşturan 50 eyaletin ait olduğu anayasal cumhuriyetin millî yönetimidir. Federal hükûmet, üç organdan oluşur: yasama, yürütme ve yargı. Bu organlar ve onların güçleri Amerika Birleşik Devletleri Anayasası içinde belirtilmiştir. Güçler hakkında daha çok ayrıntı, Kongre tarafından yürürlüğe konulan kanunlarda belirtilir.

<span class="mw-page-title-main">1788-1789 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri</span>

1788-1789 ABD başkanlık seçimleri, Amerika Birleşik Devletleri tarihindeki ilk başkanlık seçimi. Seçimlerde 43.782 oyun tamamını, Seçiciler Kurulunun 138 oyunun 69'unu alan George Washington ilk ABD başkanı olmuştur. Başkan yardımcısı ise Seçiciler Kurulunda Washington'ın ardından en çok oy alan John Adams olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri başkan yardımcısı</span>

Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcılığı, ABD Anayasası'nda yer alan kamu görevlerinden biridir. Başkan Yardımcısı, ABD Devlet Başkanıyla birlikte halk tarafından iki dereceli seçimle ve Seçiciler kurulu yoluyla dört yıllığına seçilir. Başkan Yardımcısı başkanlığa giden yolda ilk sıradadır ve başkanın ölümü, istifası ya da görevden alınması durumunda başkanlığa yükselir.

<span class="mw-page-title-main">2016 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri</span> ABDnin 45. başkanını belirleyen seçim

2016 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri, 8 Kasım 2016 tarihinde yapılmıştır. ABD tarihindeki 58. başkanlık seçimleri olan bu seçimlerin yapıldığı sırada ABD başkanı olarak görev yapmakta olan Barack Obama ABD yasalarına göre bu göreve üst üste iki dönem seçilmiş olduğu için üçüncü kez aday olamamıştır. 2016 yılı boyunca partilerin kendi içlerinde her eyalette ayrı ayrı yaptıkları ön seçimlerin sonucu olarak Demokratik Parti'nin adayı Hillary Clinton, Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump, Liberteryen Parti'nin adayı Gary Johnson ve Yeşil Parti'nin adayı Jill Stein olarak belirlenmiştir. Bu adayların birbirlerine karşı yarıştıkları genel seçimlerde toplam oy sayısı bakımından Hillary Clinton'a göre daha az oy almasına karşılık, seçiciler kurulunda 304-227 üstünlük sağlayan Donald Trump seçimi kazanmış, 20 Ocak 2017 günü yemin ederek 45. ABD başkanı olarak göreve başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">2020 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri</span> ABDnin 46. başkanını belirleyen seçim

2020 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri, 3 Kasım 2020 Salı günü gerçekleştirilmiş olan ABD'nin 59. başkanlık seçimleridir. Demokratik parti adayları Eski başkan yardımcısı ve başkan adayı Joe Biden ve görevdeki Kaliforniya senatörü ve başkan yardımcısı adayı Kamala Harris, Cumhuriyetçi parti adayları olan görevdeki başkan Donald Trump ve başkan yardımcısı Mike Pence'i yendi ve Trump, 1992'den bu yana ülke tarihinde ikinci dönem için yeniden seçilemeyen on birinci ABD başkanı oldu.

<span class="mw-page-title-main">1792 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri</span>

1788-89 Başkanlık seçimlerden 4 yıl sonra tekrarlanan başkanlık seçimidir. Mevcut Başkan George Washington bu seçimde Seçiciler Kurulunun 264 oyunun 132'sini alarak ikinci dönemi için seçilmiştir. Başkan yardımcısı ise Seçiciler Kurulunda Washington'ın ardından en çok oy alan John Adams olmuştur. İkincilik için George Clinton ile kıyasıya bir rekabeti olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">1796 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri</span>

1796 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nin yeni başkanını belirlemek için yapılmış 3. seçimdir. Aynı zamanda tartışmalı geçen ilk başkanlık seçimidir. Görevdeki başkan yardımcısı John Adams, Seçiciler Kurulunun 276 oyunun 71'ini alarak Amerika Birleşik Devletleri'nin 2. Başkanı seçilmiştir. Başkan yardımcısı ise Adams'ın ardından en çok oyu alan aday Thomas Jefferson olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">1808 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri</span>

1808 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri, 4 Kasım Cuma gününden 7 Aralık 1808 Çarşamba gününe kadar düzenlenen altıncı dört yıllık başkanlık seçimiydi.

<span class="mw-page-title-main">1824 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri</span>

1824 Birleşik Devletler başkanlık seçimi, onuncu dört yılda bir yapılan başkanlık seçimiydi. 26 Ekim Salı ile 1 Aralık 1824 Çarşamba tarihleri arasında yapılmıştır. Andrew Jackson, John Quincy Adams, Henry Clay ve William Crawford, başkanlık için adaylardı. Hiçbir aday Seçiciler kurulu çoğunluğunu kazanamadığı için seçimin sonucu belirsizdi. Başkan yardımcılığı seçiminde ise John C. Calhoun, açık ara bir farkla çoğunluğu elde ederek başkan yardımcısı seçildi. Başkan adaylarından hiçbiri Seçiciler kurulu çoğunluğunu elde edemediği için, ABD Temsilciler Meclisi, ABD Anayasasında yer alan On ikinci Değişiklik hükümleri uyarınca, koşullu bir seçim yaptı. Bu seçim sonucunda ise 9 Şubat 1825'te John Quincy Adams başkan seçildi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.